Feestkleding
reactie op
pessimisme
van deze tijd
Eten aan met
zorg gedekte
tafel 'n feest
KtttlVJ
"Mode is een sprookje"
IfIKlIJ
De gastvrouw
Bloemetje mee
Nooit doen
Het is eigenlijk al eerder
begonnen hoor", zegt Elly
Lamaker, "met een nieuwe
leugdstroming in Engeland:
de blitz. Dat was de eerste
aanduiding voor een nieu
we interresse bij de jeugd.
Malcolm McLaren van de Sex
Pistols paf een feest ter gele
genheid van de opening van
oen bar. Hij eiste dat iedereen
geweldig gekleed ging. Weet je
hoe ze kwamen? Als 18e eeuw-
se hovelingen, in kant, satijn en
fluweel; roze opgemaakt. Die
kleine groep vormde eigenlijk
een reactie op de punk-mode.
Het was ook een ander soort
mensen dat zich er toe aange
trokken voelde: het kantoor
personeel. Ze hadden iets meer
geld om aan kleding te beste
den maar veel werd ook opge
doken uit oude koffers." De
popscène is volgens Elly Lama
ker van grote invloed op de mo
de. "De popsterren hebben la
ten zien dat mode fantasie en
plezier is, niet alleen discrimi
nerend". De opvatting dat mo
de discriminerend is, stamt uit
de jaren zestig. "Toen mocht je
zegt Elly Lamaker, "niet la
ten zien dat je meer te besteden
had dan een ander, je moest so
lidair zijn met degenen die min
der hadden. Die democratise
ring leidde er toe dat mensen in
spijkerbroek naar de schouw
burg gingen. Mode-maken was
toen ook niet iets waarbij je ple
zier mocht hebben. Het was al
lemaal heel ernstig".
Ontsnappen
Dat begaan zijn met het lot
van mensen en dat in je kleding
tof uitdrukking brengen, is de
laatste jaren duidelijk op de
achtergrond geraakt. Ellu La
maker: "De jeugd wil nu ont
snappen aan de anonimiteit
door middel van onder meer de
kleding. Als voorbeeld nemen
/ij dan hun held, de popster.
Mensen hebben behoefte zich
met iemand te identificeren.
Vroeger spraken de trouba
dours en kermisgasten enorm
tot de verbeelding, in de jaren
zeventig was het James Bond
en nu zijn het de popsterren".
Die kleding wordt dus geïmi
teerd. Eerst door een kleine
groep, direct er omheen, maar
al snel kun je in de disco zien
welke groep of persoon er op
dat moment favoriet is. De kle
dingindustrie is er snel bij een
nieuwe trend te signaleren en
te vertalen naar kleding voor ie
dereen. Toch is de hang naar
wat barokke, romantische kle
ding niet direct een rage te noe
men. Het is een verschijnsel dat
al enige tijd het modebeeld be
heerst. Dat heeft duidelijk te
maken met de prijs. Feestelijke
kleding gemaakt van kant.
tijn en fluweel is
niet goedkoop en
eerder minder dan
steden gekregen,
sterke wisselingen zitten
laatste tijd niet meer zo in." be
aamt Elly. "Dat is ook wel te
begrijpen. Als je met alles goed
mee wil doen, ook al zijn de
stoffen niet duur. kost dat toch
een heleboel geld. Veel mensen
kiezen dan toch voor iets duur-
zamers. De college-look was
daar een goed voorbeeld van."
Yuppies
Naast het held-beeld. draagt
ook het verschijnsel "yuppies"
bij tot de opkomst van de
feestkleding. Yuppies (young
urban professionals) zijn de
carrièremensen. Mannen en
vrouwen die door onder meer
kledinggedrag willen laten zien
hoever ze gevorderd zijn met
hun ambitieuze plannen of wil
len dat de rest dat denkt. Zij
zijn natuurlijk de groep bij uit
stek om avondkleding te dra
gen. Een chique japon, een
smoking, het zal in de kast van
een echte yuppie niet ontbre
ken. En ook op deze trend
Avondkleding, echte feestkleding, is de laatste twee jaar weer terug in het modebeeld.
Natuurlijk, de grote mode-ontwerpers hebben altijd avondkleding gemaakt, maar welke
gewone schouwburgbezoeker trok in de jaren zestig een smoking aan, welke vrouw een
feestelijk jurkje, speciaal voor dit soort gelegenheden gekocht? Dat waren er maar heel
weinig. Die behoefte om zich feestelijk, romantisch of heel opvallend voor een gelegenheid te
kleden is niet in Parijs of Milaan gecreëerd, maar waar dan wel? We spraken er over met Elly
Lamaker, tot voor kort hoofddocente van de mode-afdeling van de Academie voor Beeldende
Kunst in Arnhem
eenmaal
hebben
t te be-
Nee, die
door Henriëtte van der Hoeven
Elly Lamaker:
wordt door de confectie inge
speeld. En dan de illussie. Het
eens één keer heel mooi willen
zijn, speelt bij de opkomst van
de avondkleding een grote rol.
Het Lady Di-effect noemt Elly
Lamaker dat. Dat beeld van dat
jonge meisje in een prachtige
japon. "Iedereen riep toch wat
beeldig, wat schattig".
"Mode is in feite een sprook
je", zegt ze dan ook. "Die shows
in Parijs met die langbenige
mannequins in prachtige
avondjurken. Ik geloof dat elke
vrouw toch wel eens denkt:
goh, liep ik daar maar. Heb jij
nooit gedroomd in een prachti
ge avondjapon de trap af te da
len waar een man in een smo
king op je staat te wachten?"
Tja. en als ze dat zegt, moet ik
toegeven, dat beeld stat dichter
bij me dan die prins op dat wit
te paard. "En." gaat ze verder
"als ik dit zeg krijg ik natuur
lijk alle feministen over me
heen. welke vrouw wil niet aan
trekkelijk zijn voor een man?
Het is gewoon het oer-principe
de man verovert, de vrouw
maakt het de moeite waard ver
overd te worden. Dat geldt niet
allen voor die vrouw in satijn
en kant, maar even goed vor
dat meisje uit jaren zestig in
haar strakke mini-rokje. Al was
het gemaakt van een oude
jeans, het was toch heel sexy".
Ook de ellende waarmee we
dagelijks worden geconfron
teerd: natuurrampen, kapin
gen. aanslagen en werkeloos
heid, roept een reactie op, die
ook in het kledinggedrag is te
rug te vinden. Elly Lamaker:
"Veel mensen willen ontsnap
pen aan de realiteit. Ze hebben
zoiets van: laten we nog maar
wat plezier maken, straks kan
het misschien niet meer. Van
daar dat de mode teruggrijpt
naar de jaren dertig. Ook een el
lendige tijd. De mensen gingen
toen naar de film om hun narig
heid te vergeten. En Hollywood
schotelde ze een droomwereld
voor, luxe en glamour. De mo
de van nu ademt diezelfde
sfeer. Het is filmsterrenkleding
met grote splitten, blote ruggen
en veel draperieén".
"Ik geloof daarom dat de her
leefde belangstelling voor
avondkleding vooral een reac
tie is op het pessimisme van de
ze tijd".
de col-
Filmsterren
kleding van
Adrian uit de
jaren dertig.
Een smaakvol gedekte tafel prikkelt de eetlust. Met
een eenvoudig menu en een sfeervolle aankleding
bereik je meer dan met een tafel volgestouwd met
dure gerechten. Omdat buiten de deur eten rond de
feestdagen vaak een kostbare aangelegenheid is, die
je ver vantevoren moet 'plannen', op deze pagina wat
tips om het tafelen thuis - zonder al te veel extra
kosten - tot een feest te maken.
Een uitgebreid gedekte feesttafel, waarbij zelfs met een visgerecht rekening is gehou
den. foto Holvast!
door Henriette van der Hoeven
'Tachtig procent van de
mensen eet met de ogen,
daarom is de presentatie
van een maaltijd net zo be
langrijk als de kwaliteit van
het eten'. Dat zegt Aad van
der Meer, die na het doorlo
pen van de Maastrichtse ho
telschool nu zijn kennis
overbrengt op de leerlingen
van de Voorhoutse KTS, die
de horecarichting hebben
gekozen. Volgens de regels
van de kunst tafeldekken is
een van de vakken die hij in
het restaurant van de school
doceert.
De schrik hoeft geen enkele
gastheer of gastvrouw nu om
het hart te slaan. Niemand
hoeft, om thuis sfeervol en ge
zellig te kunnen dekken, een
horecaopleiding te gaan vol
gen. In grote Üjnen wijkt het
dekken voor een ongedwongen
feestelijk etentje niet af van het
normale tafeldekken. Het is
echt niet nodig kostbaar glas
werk, servies of bestek aan te
schaffen, het feestelijke zit 'm
vooral in de kleine dingen.
Eenheid
Van der Meer: 'Vooral de een
heid op tafel is belangrijk. Ben
je bijvoorbeeld met z'n zessen,
zorg er dan voor dat iedereen
hetzelfde bestek, serviesgoed
en glaswerk heeft'.
Maar laten we beginnen met
het tafelkleed. Voor een feeste
lijk maal dekken we doorgaans
met wit tafellinnen. Dat kleed
moet ongeveer 20 cm over de
rand van de tafel hangen. Leg
onder dit kleed een molton on
derkleed. Dit dempt het geluid
maar wat belangrijker is het
voorkomt dat het tafelblad
wordt beschadigd door warme
schalen.
De servetten moeten in prin
cipe bij het tafelkleed passen
maar er is ook een andere mo
gelijkheid. Van der Meer: 'Om
de bijvoorbeeld de kersttafel
wat op te vrolijken zou je place-
mats en servetten (van celstof)
met een kerstdessin kunnen
gebruiken. Het is een ideetje
waarmee je kunt spelen, met
gekleurde placemats en servet
ten op wit kun je steeds weer
een nieuwe tafel maken'.
Om plezierig te kunnen eten
heeft een gast ongeveer 70 cm
ruimte nodig. De placemats le
veren je een aardige leidraad.
Rekenen naast de placemat aan
weerszijde een royale hand
breedte en je zult niet ver van
de 70 cm af zijn.
Servet
Het servet hoort bij een
feestelijk gedekte tafel. Het ligt
opgevouwen, links van het
bord, staat in een glas; ligt op
het vooraf-bordje. Het servet
op het bordje is een trucje om
iedereen dit attribuut ook te la
ten gebruiken, het staat er echt
niet als versiering, het mag vuil
worden.
In restaurants zie je vaak
prachtig in waaiervorm gevou
wen servetten. 'Heel feesteljik',
vindt Van der Meer, 'maar be-
slist geen noodzaak. Als je het
goed bekijkt is het ook onhy
giënisch. Tel maar eens hoeveel
keer ik dat servet moet vouwen
om aan die waaier te komen.
Als je van het servet toch een
beetje wil presenteren, maak
dan een brievenbus. Dat gaat
snel en je hoeft er weinig aan te
komen'.
De brievenbus maak je als
volgt: servet eenmaal dubbel
vouwen, rechterkant terugvou
wen tot op eenvierde van het
servet, het midden vastpakken
en half over het gevouwen deel
trekken, de linkerkant van het
servet nu tweemaal naar rechts
omvouwen. Dit gaat het ge
makkelijkst met servetten van
stof.
Om eenvoudig serviesgoed
een feestelijk tintje te geven leg
je er papieren kleedjes (ook wel
gebruik onder taarten) op, die
in alle soorten en maten te
koop zijn. En wie nog piekert
over een kerstcadeau en graag
chic dekt, zou eens aan onder-
borden moeten denken. Dit
bord, meestal koper- of zil
verkleurig, wordt hoofdzake
lijk in restaurants gebruikt. Het
blijft tot het desert op tafel
staan. Er wordt niet van gege
ten, het dient alleen om de an
dere borden op te zetten.
Bestek
Omdat een eenvoudig etentje
toch altijd nog uit drie gangen
bestaat (soep, hoofdgerecht,
nagerecht), staan er altijd zeker
twee borden op tafel: het grote
platte bord en het soepbord.
Het bestek, ligt evenwijdig
aan het bord, alleen dat voor
het desert ligt er boven. Je eten
van buiten naar binnen. Uiterst
rechts de soeplepel, dan het
mes, met de snijkant naar het
bord toe; links de vork. Is er
ook een koud voorgerecht dan
ligt er een kleine mes daarvan
rechts van de soeplepel en een
kleine vork links van die voor
het hoofdgerecht.
De wijnglazen staan altijd
rechts, een beetje schuin voor
het bord. Elke soort wijn kan
uit glazen met een inhoud van
140 tot 340 centiliter worden ge
dronken. In een tulpvormig
glas komt de wijn goed tot z'n
recht. Schenk het glas tot de
helft of voor tweederde vol.
Wordt er witte en rode wijn ge
schonken, gebruik dan het
kleinste glas voor de witte wijn.
Wie in het bezit van van orgine-
le glazen, die passen bij de ge
schonken wijn, kan die natuur
lijk op tafel zetten.
Menukaart
Een zelf ontworpen menu
kaart staat niet alleen aardig op
tafel maar vormt voor de gasten
ook een leuke herinnering aan
het etentje. Gebruik op de me
nukaart één taal, of Nederlands
of Frans, maak er geen mengel
moesje van.
De tafel is nu compleet, op
nog wat versiering na. Blijft er
veel ruimte over, maak dan een
paar kleine bloemstukjes, is die
ruimte beperkt maak dan één
grotere. Let er wel op dat de
gasten elkaar moeten kunnen
blijven zien. Dat geldt ook voor
de kaarsen. Steeds maar om
een enorme kandelaar heenkij
ken is heel vermoeiend, is er
weinig ruimte, hou het dan op
een bloemstukje met een kaars
Raak nooit in paniek als er
kleinigheden niet lopen zoals je
had gedacht. Tien tegen een dat
de gasten het dan niet eens
merken.
Wie meer wil weten over tafel
manieren en etiquetten in het alge
meen doet er goed aan 'Zo hoort
het nu', Etiquetten voor de jaren
tachtig, uitgegeven door Elsevier
aan te schaffen.
Met een kleine attentie mag je
best laten blijken dat je je uit
nodiging op prijs stelt. Een
bloemetje is heel neutraal en
altijd wel welkom. Hou het op
een klein smaakvol boeket, je
verschuilen achter een enor
me struik is onbeleefd. Bo
vendien is er, vooral zo rond
de feestdagen, in veel huizen
nauwelijks plaats voor een
grote ruiker.
Houdt er rekening mee dat
bloemen voor sommige men
sen een bepaalde betekenis
hebben. Neem voor oudere
mensen geen witte bloemen
mee, maar een vrolijk boeket.
Roze rozen zijn prachtig maar
minder geschikt om een een
vrij onbekende gastvrouw te
schenken.
Een goede gast past zich aan de gewoonten van zijn gastgever.
Tafelgewoonten kunnen van streek tot streek verschillen. Probeer
je zo goed mogelijk aan te passen en kijk desnoods de kat even uit
de boom. Er zijn een paar dingen die je nooit mag doen, ook bij het
gewone dagelijks eten niet.
Nooit:
Het servet omknopen of tussen je boord proppen. Het servet
hoort dubbel of in repen gevouwen op de knieën te liggen.
Met het servet het bord of het bestek schoonvegen.
Na het eten het servet opgevouwen naast het bord leggen. Dit
mogen alleen de huisgenoten.
Je bord zo vol scheppen dat er voor de andere gasten te weinig
over blijft.
Een gang overslaan omdat het gerecht je niet aanstaat.
Je arm beschermend om je bord leggen.
Je bord voldoen van je afschuiven.
Het etentje tot tafelgesprek verheffen.
Het zijn vaak kleine dingen die je tot een perfecte gastvrouw ma
ken, die zelf ook plezier aan haar etentje beleefd.
Kies een plaats waarvan je gemakkelijk kunt opstaan.
Bedien altijd eerst jezelf en geef dan pas de schalen door. Het
klinkt vreemd maar het is eigelijk heel logisch. De goede gewoon
te wil datje pas gaat eten als iedereen zich heeft bediend. Het eten
ligt dus af te koelen op het bord.
Doe mee als een gast voor de tweede keer opschept. Alleen eten
is heel ongezellig.
Zet de kinderen bij elkaar aan het einde van de tafel of dek een
aparte tafel voor hen als de ruimte dat toelaat. Het kan heel onple
zierig zijn als zij steeds de conversatie beheersèn. Het is natuurlijk
ook mogelijk een apart kinderetentje te maken en daarna met de
ouderen aan tafel te gaan. Dat vraagt wat organisatie maar er is
altijd wel iemand onder de gasten die dan een handje wil toeste
ken.
