Bedanldtfiefjes, tranen,
acties en willige kopers
Ruzie over Nobelprij s vrede
Kerkelijk beraad: totale boycot Zuid-Afrika
Kamerleden willen
praten met Suriname
tg, M
iL
HSA voor rechter wegens
illegale uitvoer naar Iran
Verzet tegen landelijk
gelijke stroomprijzen
MAANDAG 2 DECEMBER 1985
PAGINA 9
De laatste dag van Dierenpark Wassenaar: 1500 bezoekers
WASSENAAR - Zondag 1 decem
ber, dierenpark Wassenaar. De
aangekondigde acties blijven uit.
Geen bezoekers die de apenkooi
kraken en geen geëmotioneerden
die met hun Toyota de entreehal
rammen op de laatste dag dat park
voor het publiek open is. De 1500
bezoekers schuifelen over modde
rige paden langzaam langs de die
ren. Ouderen, jongeren en paartjes.
Veel camera's en fototoestellen.
Enigen duwen verzorgers be
dankbriefjes in de handen en vra
gen met snijdende ernst en trillen
de lip of hun lievelingsdier te koop
is. Het antwoord is immer nee,
waarna de lens met grote kramp
achtigheid op de dieren wordt ge
richt. Het woord sinterklaas krijgt
een wrange klank. "Zielig hè, zielig'
hè?" Verzorgers knikken maar ("je
hebt er zo weinig aan") en zijn blij
dat het vijf uur is.
De actievoerders ondertussen,
leven op de toppen van hun emo
ties in en rond de entreehal. Red
der van het eerste uur, de Rotter
damse mevrouw De Zwaan wei
gert de pers te woord te staan.
Zwartmakingen en berichten als
door
Paul van der Kooij
zouden beesten spuitjes krijgen,
hebben haar diep geraakt. Havers,
een kersverse redder met duizend
gulden aan cheques op zak, ont
dooit het ijs onder haar laken met
de tekst 'Vergeet het maar. Dieren
park Wassenaar mag niet weg na 50 Anoniem
jaar'.
die op vrije dagen de handen uit de
mouwen wil steken in het park,
waar hij zijn eerste en laatste uitje
had in de oorlog. "Mevrouw Van
der Zwaan deed ook hee\ geheim
zinnig over een brief van de konin
gin. Nou, als je die geen al te gekke
dingen vraagt, krijg je altijd ant
woord van haar secretaresse".
Een vroegere medestander van
Van der Zwaan, de Wassenaarse
jo'urnalist F. Micklinghoff, krijgt
heel wat minder krediet van Ha-
vers: "Een merkwaardig geval. Hij
had een soort cameratas bij zich
met wel twintig hangertjes van
luchtvaartmaatschappijen. Die
knip je er toch af?"
"Ze is een vriendelijke vrouw,
bedoelt het goed, maar is niet erg
praktisch", zegt de Koudekerker,
En dan: "Die Micklinghoff
schijnt behoorlijk gesjacherd te
hebben in de relatie tussen dieren
tuin en gedeputeerde. Steeds maar
weer deed hij beloften die hij niet
kon waarmaken". De Wassenaar
der reageert hard: "Ik heb niets en
niemand iets beloofd. Ik heb alleen
een balletje opgeworpen bij de
AVRO. Wat weet Havers, die drie
dagen voor de sluiting uit de hemel
komt neerdalen, trouwens van de
zaak af?".
Dat directeur Van Dooyeweert
evenmin te spreken valt over Mick
linghoff ("Hij was niet vóór de die
ren bezig, maar tégen Louwman"),
doet hem weinig. Hij heeft niets te
gen eigenaar Louwman of Van
Dooyeweert, maar vindt het wel
vreemd dat Louwman "bezwaar
had tegen een versterking van het
management, een provinciale eis.
Als daar een ambtenaar wordt
neergezet, drukt dat niet eens op
de begroting. Een goed argument
ertegen heb ik nooit gehoord".
Van Dooyeweert op zijn beurt
ligt niet wakker van de soms harde
kritiek. Daar heeft hij een te goede
opvoeding voor genoten. Boven
dien heeft hij niets te verbergen;
staat hij voor een rechte zaak. Het
zijn juist de anderen die tegenval
len, Micklinghoff dus bijvoor
beeld, die wekenlang "geen con
tact heeft" met de directeur en
hem op de laatste dag "schuchter
de hand drukt". Ook mensen die
onduidelijk en anoniem bellen
schat hij laag in. "Ik krijg telefoon
tjes van: 'or is iets met het geld ge
beurd. Wij zijn nu bezig om de be
wijzen boven tafel te krijgen'. Nou
vraag ik je".
Ook abonnementhouders reage
ren. Enigen hebben op 8 novem
ber, de dag dat de sluiting bekend
werd gemaakt, nog een abonne
ment gekocht. Van Dooyeweert
kan zich hun onvrede voorstellen.
Andere telefoontjes, van mensen
wiens abonnement eind deze
maand afloopt, noemt hij daarertte-
gen onredelijk. "Als ik hen voor
stel die knaak voor december terug
te betalen, zeggen ze: zo bedoel ik
het niet. Nou, waarom bellen ze
dan?"
Giraffen
Als alles achter de rug is, wil de
Het dierenpark, houdt uitverkoop. Niet alleen de dieren moeten weg. Ook de souvernirverkoper hoopte gisteren veelgeplaagde directeur de eigen
nog 'los' te komen.... (foto Van Boven) feiten op tafel leggen en bovendien
Ironisch genoeg verdrongen de bezoekers zich gisterende laatste dag dat Dierenpark Wassenaar open was,
voor de kassa's. En ook bij het beestenspul, zoals hier bij de Laagland-gorilla's, was het dringen. "Bij bezoekers
aantallen als vandaag zouden we best langer kunnen draaien", zo reageerde een van de medewerkers op de
massale belangstelling(foto anp>
nog eens rond de tafel gaan zitten
met mensen als Havers, "met wie
ik een bijzonder plezierig gesprek
heb gehad". Dieren en personeel
eisen nu de aandacht op. De inven
tarisatie is inmiddels klaar en gere
nommeerde dierentuinen in bin
nen- en buitenland weten nu wat er
is, hoe oud de beesten zijn, in wel
ke groep zij zitten en hoe de fokre-
sultaten zijn. De 25 vaste perso
neelsleden krijgen deze maand nog
gewoon uitbetaald, part-timers
verdwijnen zodra hun contract af
loopt. De vijftien verzorgers heb
ben via, via gehoord dat ze nog en
kele maanden langer kunnen blij-
Vooral de verkoop van giraffen
en bedreigde en uitheemse dier
soorten zou veel voeten in de aarde
hebben. Een land als Amerika
geeft een benodigde vergunning
bovendien pas na vier maanden af.
Dat dieren daar naartoe gaan is ze
ker niet uitgesloten. Twee jaar ge
leden, toen volgens verzorgers de
helft van de dieren wegging, ver
huisde een orang oetang naar Mia
mi. Van een warme kamer kwam
hij in een prachtige omgeving met
een weldadig zonnetje. Bezoeken
de verzorgers kregen een brok in
de keel toen ze hem terugzagen.
Inpakken
Dit keer zal het anders zyn. De
kans dat zij als verzorger in een
buitenlandse tuin een congres mo
gen volgen is klein. "Als ik ze in
pak, zie ik ze waarschijnlijk nooit
meer", zegt een verzorger van de
'vogelwijk', die al veertien jaar in
het vak zit. Ze vreest dat moment
dan ook enorm. Dat morgen het
publiek er niet meer is, doet haar
minder. "Misschien zou je het niet.
eens merken. In december komen
er doordeweeks misschien maar
tien en in het weekeinde zestig".
Bij drukkere gelegenheden, rond
kerstmis bijvoorbeeld, zal de stilte
zwaar vallen. Tegenover de klach
ten over moeilijke, vervelende be
zoekers, luidkeels roepend "Wat
zie je er leuk uit vandaag", staan
genoeg leuke. "En als er iets bij
zonders gebeurd is, vertelde je
het".
Een oude dame, die bij de druk
ke kassa klaagde dat ze "haar man
thuis niet zo had moeten treuze
len", ziet bij de lama's haar
mét snoepjes niet meer staan. Een
aangeschoten, zwalkende man
vraagt waar de roofdierenkooi is en
schreeuwt: "Verschrikkelijk hè".
Op een bankje, bij de pinguins
huilt een meisje. Ze wil met weg.
Later, als de avond over de tuin ge
vallen is, loopt ze. samen met haar
moeder, langzaam naar de uitgang.
Maandag is alles anders. Bezoe
kers krijgen hooguit een kopje kof
fie van een meelevende receptio
niste, die in de open blijvende en
treehal het verhaal van de sluiting
vertelt of een persbericht uitreikt.
Zondag is dat nog niet klaar. Abon
nementhouders die willen weten
wat met het park gebeurt "horen
nog van de directie".
Zn een hoekje van zijn kooi lijkt
toekomst hem (of haar?) moge brengen,
maar waarheen?
DEN HAAG (GPD) - PvdA, CDA
en WD zijn er voor om de drie po
litieke leiders in Suriname naar
Nederland uit te nodigen voor een
toelichting op het 'vage akkoord'
dat zij vorige week met Bouterse
hebben gesloten. Het plan is gelan
ceerd door het PvdA-kamerlid
Knol, die vandaag verklaarde dat
hij op die manier de politieke lei
ders Lachmon van de VHP, Henck
Arron.van de NPS en Soemita van
de KTPI de gelegenheid wil geven
om het akkoord nader toe te lich
ten.
PvdA, CDA en WD zijn het er
overeens dat het akkoord erg vaag
is. In de overeenkomst, die het
Bouterse regiem met de 'oude' po
litieke partijen heeft gesloten tij
dens de tiende verjaardag van Su-
rinames onafhankelijkheid, wordt
met geen woord gerept over een
volksraadpleging noch over de rol
van de militiaren. Nederland stelt
zich op het standpunt dat de ont
wikkelingshulp alleen wordt her
vat wanneer de democratie wordt
hesteld.
Knol verklaarde dat de leiders
van de VHP, NPS en van de KTPI
nog niet zijn benaderd. Het plan
moet nog in mijn partij worden be
sproken, aldus Knol. De vraag is
wie de politici moeten uitnodigen:
de partijen afzonderijk of de voor
zitter van de Tweede Kamer.
WD-er Weisglas, verklaarde dat
het 'belangrijk is dat de Tweede
Kamer laat blijken dat zij een ge
sprek met de Surinaamse politieke
leiders nuttig vindt'. Evenals zijn
PvdA-collega vindt Weisglas dat er
duidelijkheid moet komen over de
positie van de militairen en over de
vraag of er een volksraadpleging
komt. Dat kan in een rechtstreeks
en informatief gesprek, meent hij.
Een reis naar Suriname voor zo n
gesprek ziet Weisglas niet zitten
CDA-woordvoerder Gualtherie
van Weezei juicht het PvdA-inita-
tief toe. Hij vraagt zich alleen af of
de Surinaamse politieke leiders
wanneer zij in Nederland zijn
openlijk kunnen spreken. Ze leven
onder een permanente druk en on
der die omstandigheden is het
moeilijk om hun gevoelens te pei
len. Bovendien, aldus het CDA-ka-
merlid, zal hun komst naar Neder
land emoties losmaken bij de in
Nederland wonende Surinaamse
partijen. Van Weezei vindt verder
dat het 'spektakel dat zal losbar
sten rond zo'n bezoek een negatief
effect zal hebben or zo'n delicate
exercitie'.
Hij is voorstander van een stille
diplomatie. Zo'n ontmoeting hoeft
niet in Nederland plaats te vinden.
Het kan ook elders gebeuren, aldus
Gualtherie van Weezel.
Europese politici tegen prijs voor Russische arts
BONN AP/AFP/Rtr/ANP) - Elf
Europese christen-democratische
en conservatieve leiders, onder wie
de Duitsers Kohl en Strauss en
CDA-partijvoorzitter Bukman,
hebben er bij het Nobelcomité in
een brief op aangedrongen om de
vredesprijs niet te geven aan de
Russische arts Tsjazov. De medi
cus steunt volgens hen de verban-
ROTTERDAM - ning van de bekende dissident en
De klimmers Jan Nobelprijswinnaar Sacharaov naar
vanderMeulen Gorki.
en Peter Mosch Het Nobelcomité kende de prijs
daalden zaterdag in oktober toe aan de organisatie
bij wijze van Internationale artsen voor de pre-
protest ventie van kernoorlog (IPPNW) en
spectaculair af de twee oprichters en voorzitters
van de toren van van de organisatie, Tsjazov en de
het WTC-gebouw Amerikaanse arts Lown, mogen op
in 10 december de prijs in Oslo in ont-
Rotterdam-centr- vangst nemen.
um nadat ze de Volgens woordvoerder Mersch-
nacht op het dak meier van de Westduitse christen
man het gebouw democraten hebben politieke pro-
hadden minenten uit de Bondsrepubliek.
doorgebracht. De Nederland, Belgie. Griekenland,
actie was een Spanje, Oostenrijk. Zwitserland en
spectaculair Oostenrijk de brief ondertekend.
protest tegen het Tsjazov is de Russische ondermi-
uitblijvenvaneen nister van gezondheidszorg en in
oefenklimmuur in de Bondsrepubliek is al enige tijd
de Maasstad. een actie aan de gang om Tsjazov
(foto anp» de prijs niet toe te kennen. Secreta
ris-generaal Geissler van de CDU
beschuldigde de Rus er onlangs
van ook betrokken te zijn bij de
oorlog in Afghanistan. De Ameri
kaanse IPPNW-voorzitter Lown
nam het vervolgens op voor zijn
Sowjet-college en beschuldigde
Geissler van het 'benaderen van
nazi-propaganda'.
De christen-democraten zijn vol
gens hun brief van mening dat
Tsjazovs aanvaarding van de Vre
desprijs onjuist zou zijn in het licht
van de weigering van de Russische
regering om Sacharov voor de uit
reikingsceremonie van 1975 een
uitreisvisum te verstrekken. De
Sowjet-fysicus Sacharov werd in
dat jaar (ook) de Nobelprijs voor de
vrede toegekend.
In Oslo verklaarde secretaris
Sverdfup van het Nobelcomité dat
de brief voor kennisgeving wordt
aangenomen.
DEN HAAG (GPD) - Nu al is grote
onenigheid ontstaan over de plan
nen van minister Van Aardenne
(economische zaken) om de elek
triciteitstarieven in ons land gelijk
te schakelen. Commissaris der ko
ningin van Brabant Van Agt, waar
de tarieven het laagst zijn, zei het
afgelopen weekeinde voor de
NCR V-radio dat de rechtvaardig
heid gebiedt dat Van Aardenne
zijn zin niet krijgt.
of door zijn elektriciteitswet de ta- Brabant gelijk moeten blijven ten
rieven in Noord-Brabant omhoog behoeve van de industrie. Als de
zullen moeten. tarieven in Noord-Brabant om-
CDA-fractieleider De Vries heeft hoog zullen gaan, moet per gezin
Van Aardenne betwijfelt echter eerder verklaard dat de tarieven in gemiddeld 300 gulden extra per
jaar worden betaald. PvdA-kamer
lid Van der Hek zei voor de VARA
noemde dit stemmingmakerij van
het CDA. "Als zij suggereren dat
Brabant het slachtoffer zal worden
van de elektriciteitswet, is dat een
stukje demagogische propagan
da". aldus Van der Hek.
Van Aardenne benadrukte dat
op grond van de nog door het par
lement te behandelen wet de elek
triciteitswereld zelf de
rieven zal vaststellen.
ALMELO (ANP) - Hollandse Sig
naal Apparaten (HSA) in Hengelo
moet zich maandag 16 december
voor de rechtbank in Almelo ver
antwoorden voor het illegaal ex
porteren van strategische goede
ren naar Iran.
Fraude-officier van justitie mr.
B. van der Lugt beschuldigt het be
drijf van uitvoer van onderdelen
voor vuurleidingapparatuur zon
der een vergunning economische
zaken. Dat is in strijd met de in- en
uitvoerwet en met name van het
uitvoeringsbesluit strategische
goederen van 1963. Eén van de di
recteuren is gedagvaard wegens
valsheid in geschrifte. De zaak
dient gelijktijdig voor de meervou
dige fraudekamer en de economi
sche meervoudige kamer van de
rechtbank in Almelo.
In de jaren 1982. 1983 en 1984
heeft Hollandse Signaal ongeveer
zeventig grotere en kleinere zen
dingen naar Iran laten verschepen.
Dit gebeurde via een Engelse ver
lader. Bij de ladingen waren valse
facturen gevoegd waarop stond dat
de goederen gestemd waren voor
de Nigeriaanse marine. In
werkelijkheid gingen ze via Enge
land rechtstreeks naar Iran. Dank
zij de oplettendheid van een Engel
se douanebeambte is de zaak m
september 1984 aan het licht geko
men, zo blijkt uit de dagvaardin
gen.
Helemaal zonder vergunning,
dus illegaal, was de levering van
onderdelen voor twaalf vuurlei
dingssystemen omstreeks 1977. Er
zijn fregatten mee uitgerust die
Frankrijk voor Iran heeft ge
bouwd. Deze werden afgeleverd
rond de tijd dat de machtswisse
ling in Iran plaatsvond. Twee nog
in een Franse haven aanwezige fre
gatten mochten van de autoriteiten
niet meer weg, maar wisten korte
tijd later toch Iran te bereiken.
Hollandse Signaal is eigendom
van Philips Gloeilampenfabriek
NV.
Nederland moet Zuid-Afrika to
taal boycotten, economisch, poli
tiek en cultureel. Dat is een van de
voornaamste conclusies van een
driedaags beraad over Zuid-Afrika.
dat op initiatief van de Nederland
se Raad van Kerken in Amersfoort
werd gehouden. Vertegenwoordi
gers van alle negen lid-kerken, van
kerkelijke instellingen, van de We
reldraad van Kerken en van bin
nen- en buitenlandse anti-apart
heidsbewegingen namen aan dit
beraad deel. Gast waren enkele
kerkelijke leiders uit Zuid-Afrika
en afgevaardigden van de moslim
gemeenschap in dat land.
In een van de aanbevelingen
(verkoop van aandelen) worden
Shell en Philips uitdrukkelijk ge
noemd, omdat zij. ondanks her
haalde verzoeken van kerkelijke
kant. blijven weigeren hun banden
met het Zuidafrikaanse apart
heidsbewind te verbreken. Al
twaalf jaar proberen kerkelijke
vertegenwoordigers via de aan
deelhoudersvergaderingen de be
drijven op dit punt te beïnvloeden.
"Wij moeten de poten onder de
stoel van de regering in Pretoria
wegzagen", zei professor dr. D. C.
Mulder, voorzitter van de Neder
landse Raad van Kerken, in een
toelichting op de conclusies. Het
beraad wees verzoening met de re-
gering-Botha af, zolang deze blan
ke regering niet bereid is de macht
met de zwarte meerderheid van de
Zuidafrikaanse bevolking te delen.
"Alleen verzet van binnenuit en
economische druk van buitenaf
kunnen een eind aan het apart
heidsbewind maken", zegt de slot
verklaring.
In de kerken moet eerst positie
ver over de Zuidafrikaanse bevrij
dingsbeweging African National
Congress (ANC) wordt gedacht,
voordat zij aan het verzoek van het
ANC zullen meewerken om bij de
regering te pleiten voor de vesti
ging van een informatiebureau in
Den Haag, zo verklaarde ds. W. van
der Zee, secretaris van de Raad van
Kerken. Dit wordt ook bemoeilijkt
door het feit dat het ANC nog geen
regering in ballingschap heeft ge
vormd.
"Wij erkennen het ANC als de
belangrijkste beweging in de be-
vrijdingsstrijd van Zuid-Afrika",
zei Van der Zee. "Dat houdt niet in,
dat we alles goedkeuren wat het
ANC doet. Wel hebben we volledig
begrip voor de weg die het gaat. De
beslissing om geweld te gebruiken
is de beslissing van het ANC, dat
jarenlang zonder resultaat geweld
loos tegen de apartheid heeft ge
streden".
Rome. De openheid op de bis
schoppensynode is groter dan kar
dinaal Simonis had verwacht. Hij
zei dat op een ontmoeting met de
Nederlandse pers na in de eerste
week van de synode meer dan 14U
sprekers te hebben aangehoord.
Twee accenten in al die toespra
ken waren hem opgevallen: het
geestelijke karakter van de kerk en
haar zending én de vraag om eer.
grotere betrokkenheid van de bis
schoppen in het bestuur van de
kerk. Die vraag komt voort uit de
wens dat er meer recht wordt ge
daan aan de verscheidenheid van
de kerken in de diverse landen en
werelddelen.
Het gaat echter om accentsver-
schillen. verduidelijkte kardinaal
Simonis. "Want alle bisschoppen
hebben duidelijk laten merken, dat
zij het pausschap als garantie voor
Hervormde Kerk: beroepen te
Poortvliet W. J. op 't Hof Ouddorp;
aangenomen naar Dronten D. Wol-
se Wamel, naar Heerlen kandidaat
G. Gerelings Leiderdorp; bedankt
voor Lekkerkerk (wijkgemeente 't
Venster) L. Quist Middelharnis,
voor Vinkeveen J. Olie Opheus-
den, voor Uithuizen J. Bakker Kol
derveen.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Heemst- A
de Snoo Harderwijk. Nederlands
Gereformeerde Kerken: aangc-nn
men naar Groningen kandidaat J
Storms Rotterdam, naar Marknes
se-Zwartsluis H. Ziildhof Breukt*
len Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te 's Gravenzan-
de B. de Graaf Zierikzee.
