1
'Een mondige patiënt is
een gelijkwaardige partij'
F50% korting
op alle
bovenkleding.
AZL-directeur op de bres voor de rechten van zijnklanten
Maandelijks overleg
van zaalbeheerders
WORD SPELENDERWIJS EEN CIJFER-
GOOCHELAAR MET DE
ORIGINELE RUMMtKUB.
BIJINTERTOYS!
Drie wetenschappers
ontvangen Kokprijzen
VRAAG: WIE IS HET?
AAN DE PRUS TE
ZIENINTERTOYS
NATUURLIJK!
Kjf*
WOENSDAG 27 NOVEMBER 1985
Suggestie: augustus kunstmaand
LEIDEN - Wordt de patiënt
in het nieuwe Academisch
Ziekenhuis Leiden nu
werkelijk president? De al
gemeen directeur, mr. J.H.
Peters, doet er in elk geval
alles aan om bij zijn klanten
in het gevlei te komen. Zijn
denkbeelden over het pa
tiëntenrecht gaan verder
dan menig werker in de ge
zondheidszorg lief is. "Het
roer moet om", vindt hij.
door
Saskia Stoelinga
Peters die twee weken geleden nog
opmerkte dat het AZL er voor de
patiënt is en niet andersom, zei
toen ook dat moeizame klachten
procedures moeten worden verme
den. Hij ziet dan ook niets in de in
aantocht zijnde landelijke model-
overeenkomst, waarin uitvoerig de
rechten en plichten van het zieken
huis en de patiënt staan vermeld.
Op een vorige week in Utrecht ge
houden themamiddag 'Ziekenhui
zen en Patiëntenrechten' heeft hij
uitgelegd
Voor alle duidelijkheid, de direc
teur verstaat onder patiëntenrecht:
informatie geven over de behande
ling, de te ondergane onderzoeken,
de ziekte en medicijnen (patiënten
informatie). Behalve het recht op
informatie, moet hiertoe ook het
recht op inzage van het medisch
dossier worden gerekend. Zijn
tweede punt is: aandacht geven
aan de patiënt en deze op basis van
gelijkwaardigheid aanspreken (pa
tiëntenbegeleiding). Ook het toe-
stemmingsrecht en het recht op
privacy vallen hieronder. Als derde
onderdeel voert hij aan dat de pa
tiënt gestimuleerd moet worden
om zelfstandig en actief te zijn (pa
tiënteninstructie).
Modelovereenkomst
schade ongetwijfeld de modelover-
eenkomst raadplegen. Maar ik ben
bang dat hij daarin evenmin de
weg zal weten te vinden als in de
polisvoorwaarden bij de bekende
verzekeringen die doorgaans van
wege de gedetailleerdheid in klei
ne lettertjes worden afgedrukt. Hij
zal dan bovendien tot de frustre
rende ontdekking komen - want zo
werkt het systeem nu eenmaal - dat
zijn geval nu juist niet in de prijzen
valt".
Zo'n modelovereenkomst, waar
aan de Consumentenbond en de
Nationale Ziekenhuisraad werken,
is volgens Peters op voorhand niet
de taal van de gewone mensen,
maar van juristen. "Van juristen
voor juristen", zegt hij ter verdui
delijking. "Het is natuurlijk met
het oog op de te verwachten juridi
sche ontwikkelingen geschreven,
waar patiënten misschien wel in
het geding zijn, maar in feite bui
ten spel staan".
Hoezo?
"Patiëntenrecht is naar mijn idee
afhankelijk van een mentaliteits
ombuiging. De ziekenhuizen en de
daarin werkzame beroepsbeoefe
naren zullen zich onvermijdelijk
tegen de regels die worden opge
legd gaan indekken. Ik voorspel
dat aan 90 procent van de verplich
tingen op een symbolische en bu
reaucratische manier wordt vol
daan, zonder dat er wezenlijk iets
behoeft te veranderen".
Het spreekt voor zich: de direc
teur heeft een ander idee. Hij zou
willen volstaan met globale rech
ten die in wet zijn verankerd, zoals
het recht op informatie, inzage dos
sier, recht op privacy en centrale
aansprakelijkheid van het zieken
huis.
Peters: "Die juridische taal kan
in een andere bewoording en in de
vorm van een document aan de pa
tiënt ter hand wordt gesteld. In
voorkomende gevallen kan de pa
tiënt hier altijd een beroep op
doen". Daarbij vindt de directeur
het van essentieel belang dat aan
de patiënt een soort 'sanctiemacht'
wordt toegekend om meer gelijk
waardigheid tussen patiënt en
hulpverlener te creëren.
Inspraak
Hoe ziet hij dat?
"Deze gedachte is afkomstig van
de Zweedse arbeids- en veilig
heidswetgeving, waarin een werk
nemer als hij het gevoel heeft dat
iets niet veilig is, het produktiepro-
ces kan neerleggen. Het bijzondere
is dat van deze sanctiemacht geen
misbruik wordt gemaakt en dat
fundamentele rechten zoals het
recht op inspraak geen loze kreten
zijn. Iets dergelijks bepleit ik dus
ADVERTENTIE
Eenmaal gespeeld en V
je raakt er *5.-
aan verslaafd. «««P
OEZt-
ook voor de patiënt. De behande
ling kan worden voortgezet op het
moment dat de vragen van de pa
tiënt naar tevredenheid zijn beant
woord en zyn twijfel is weggeno
men. Het is met andere woorden
de kunst om de rechtspositie van
de patiënt een rol van betekenis te
laten spelen".
Dat zal de arts of specialist toch
worst wezen?
"Dat denk ik van niet. Negatieve
reclame is niet leuk. En niet alleen
de arts, maar ook het verpleegkun
dige personeel zal er bij moeten
worden betrokken. Geven ze aan
zo'n noodkreet geen gehoor, dan
zullen maatregelen worden geno-
Peters denkt verder ter stimule
ring, in navolging van het Ameri
kaanse systeem, een 'quality
award' in te stellen; een soort prijs
voor die afdeling die er het best in
slaagt de patiënt centraal te stellen.
"Deze ideeën", zegt de directeur,
"hebben natuurlijk ook alles te ma
ken met kwaliteit. In de gezond
heidszorg zijn daar nog nauwelijks
criteria voor ontwikkeld. Kwaliteit
heeft te maken met beheersing en
controle over alle aspecten van de
patiëntenzorg die de waardering
van de patiënt en de familie beïn
vloeden. Dus aandacht geven aan
behoeften en verlangens, of het nu
gaat om een behandeling op de po
li, bij opname, op de verpleegafde-
ling of in de koffieshop. Helaas
wordt in de praktijk met 'kwaliteit
van zorg' vooral de medisch tech
nische kwaliteit bedoeld. Daarop is
de meeste aandacht gericht".
Gedragsverandering
Op welke manier kun je die kwa
liteit bevorderen?
"Ik stel me voor dat in ziekenhui
zen een kwaliteitsdenken op gang
moet komen, zoals ten tijde van de
energiecrisis met het energie-be-
wustzijn is gebeurd. Nu doen we
het licht uit als we 's avonds weg
gaan en zetten de thermostaat laag.
Twaalf jaar geleden kwam dat bij
de meeste mensen niet op. Waarom
zou een soortgelijke gedragsveran
dering ten opzichte van de patiënt
niet kunnen worden bereikt".
"Het is de taak van het manage
ment om deze ontwikkeling in
gang te zetten. Het management
zal moeten stimuleren dat per
functie meetbare criteria worden
ontwikkeld die schriftelijk worden
vastgelegd. In het AZL zijn we
daar eigenlijk al enige jaren mee
bezig. In al onze beleidsnota's
komt dat ook tot uitdrukking. Het
is de bedoeling dat we binnenkort
ook beginnen met het geven van
AZL-directeur Peters: "Patiën
tenrecht is een kwestie van menta
liteit". (archieffoto)
aan in-dienst-tredende
artsen, verpleegkundigen en para-
medici. Een eerste stap in de rich
ting van gedragsverandering. Ja,
dat kost energie en tijd".
Zou de patiënt die weelde wel
aankunnen?
"Evenals die mentaliteitsveran
dering binnen de gezondheidszorg,
zal ook dat proces langzaam gaan.
Een mondige patiënt zal een gelijk
waardige partij zijn voor specialis
ten. Wanneer de patiënt over basis
informatie beschikt, zullen be
roepsbeoefenaren daar eerder een
aanvulling op kunnen geven. Op
vele terreinen wordt gewerkt aan
voorlichtingpatiëntenverenigin
gen, consumentenbond en media.
Ook in het AZL staat dat hoog in
het vaandel. In het nieuwe AZL
krijgen de verenigingen zelfs een
eigen winkel. De patiënt kan daar
zelf informatie i
Scholen
Maar ook de eigen afdeling voor
lichting staat volgens Peters niet
stil. Naast een aantal voorlichtings
films, zijn er al zestig verschillende
folders in omloop, waarin informa
tie wordt gegeven over ziekten, on
derzoeken en de gang van zaken op
de afdeling.
Een andere belangrijke taak is de
voorlichting buiten de ziekenhuis
muren. Er wordt bijvoorbeeld in
gegaan op wensen van scholen die
bezig zijn met projecten op het ge
bied van de gezondheidszorg. "Ik
vind heel belangrijk dat jonge
mensen daarmee al vroeg kennis
maken. Dat ze een weerwoord heb
ben en niet dichtslaan als de arts
aan het bed staat".
LEIDEN - "Sarrjen kunnen we
meer zijn dan de som der delen",
met die woorden installeerde wet
houder Kuijers gistermiddag het
zogenaamde podiumoverleg. Het
is de bedoeling dat de verschillen
de zaalbeheerders in Leiden
(schouwburg, Stadsgehoorzaal,
LAK-theater, enz.) eens per maand
bij elkaar komen om te spreken
over onder meer programmering
en het gezamenlijk organiseren
van festivals.
Tijdens de bijeenkomst meldde
de wethouder dat het volgens hem
geen gek idee is augustus te bom
barderen tot Leidse kunstmaand.
"Dat is één van de punten waar
over gesproken zou kunnen wor
den tijdens het podiumoverleg".
Bij de reorganisatie die leidde tot
de instelling bij de gemeente van
een directie culturele zaken is het
idee ontstaan om een podiumover
leg in te stellen. Wethouder Kuijers
gistermiddag: "De bedoeling is dat
er tijdens dat overleg wordt ge
praat over de plannen die iedereen
heeft, zodat er een gezamenlijke
agenda kan worden opgesteld, zo
dat de voornemens goed op elkaar
kunnen worden afgestemd en we
niet in eikaars vaarwater komen.
Maar bovendien zouden de diverse
vertegenwoordigers samen dingen
kunnen organiseren, festivals bij
voorbeeld".
Uitwisseling van informatie is de
eerste taak van het overleg, aldus
Kuijers. "Maar er kan natuurlijk
ook gepraat worden over zoiets als
gezamenlijke publiciteit".
Turkse beschaving
Volgend jaar wordt er in het mu
seum van oudheden een grote ten
toonstelling gehouden, over dui
zend eeuwen Turkse beschaving.
"Die tentoonstelling zal een grote
stroom bezoekers trekken", aldus
Kuijers. "Wat wij nu moeten pro
beren is die stroom 'vasthouden'.
Je zou het een en ander kunnen or
ganiseren waardoor je daarin
slaagt". Waarna Kuijers zijn idee
voor een kunstmaand ontvouwde.
Hoe zit het met het geld, wilde
één van de aanwezigen weten.
"Kijk, wij kunnen natuurlijk best
met het idee voor een evenemen
tentelefoon of een uitkrant op de
proppen komen, maar kunnen dat
soort projecten ook gefinancierd
worden?"
Een evenemententelefoon wel,
dat kon Kuiers nu al wel zeggen.
"Dat is niet zo duur. Voor een paar
duizend gulden ben je het man
netje. Een uitkrant gaan uitgeven
is een moeilijker aangelegenheid,
maar als je nu gezamenlijk iets uit
denkt. ik bedoel, dat is toch het
doel van dit overleg..."
Krakers moeten
uit pand aan
Haarlemmerweg
LEIDEN - De krakers van het pand
Haarlemmerweg 74 moet binnen
zeven dagen na betekening van het
vonnis de woning verlaten. Dit
heeft vice-president Offers van de
Haagse rechtbank gisteren be
paald in een kort geding dat de ge
meente Leiden tegen de krakers
had aangespannen.
De gemeente wil het pand leeg-
hebben omdat de bejaarde be
woonster van het huis op nummer
72 klaagt over vochtoverlast in
haar woning. Het probleem is al
leen grondig te verhelpen als het
tussenliggende pand, nummer 73,
wordt gesloopt. Om kosten te be
sparen moet dan ook meteen num
mer 74 tegen de grond.
De advocaat van de krakers be
streed het spoedeisende karakter
van de ontruiming, temeer daar
buurtwerker Willem Smid zou
hebben bevestigd dat de oudere
dame op nummer 72 geen last
meer heeft van lekkages.
LEIDEN - De jaarlijkse C.J. Kok-
prijzen zijn vanmiddag uitgereikt
aan drie wetenschappers. Namens
de universiteit overhandigde mr.
K. J. Cath, voorzitterr van het colle
ge van bestuur de drie prijzen, be
dragen van 4000 gulden.
De Kokprijzen, bedoeld om on
derzoekers "met een uitgesproken
grote begaafdheid" te stimuleren,
zijn toegekend aan dr. C.W.J. Bee
nakker, dr. F.J. Odijk en dr. K.
Rietveld. Beenakker is werkzaam
aan de universiteit van Californië
in Santa Barbara. Hij heeft de prijs
gekregen voor zijn onderzoek op
het terrein van de statistische fysi
ca van suspensies, zoals beschre
ven in een proefschrift. Odijk is
universitair docent bij de vakgroep
fysische en macro-moleculaire
chemie en heeft de prijs ontvangen
voor onderzoekswerk op dit ter
rein. Rietveld, wetenschappelijk
medewerker van het bedrijf Gist
Brocades in Delft, is in de prijzen
gevallen voor zijn onderzoek, vast
gelegd in een proefschrift, met als
onderwerp de drie-dimensionale
vouwing van RN A-moleculen.
Het C.J. Kokfonds, waaruit de
prijzen worden betaald, is ge
vormd uit het vermogen dat de bio
loog C.J. Kok de Leidse universi
teit heeft achtergelaten. De in 1895
geboren Kok was jarenlang werk
zaam op de Plantentuin te Bogor.
Hij overleed in 1965. Uit het fonds
wordt periodiek zowel aan de fa
culteit der geneeskunde als aan de
faculteit der wiskunde en natuur
wetenschappen een bedrag ter be
schikking gesteld voor de toeken
ning van prijzen.
Hoorapparaten
weer terecht
LEIDEN - De twee hoorapparaten
van de 68-jarige Leidenaar die twee
weken geleden door een lifter die
hij achterop de fiets had genomen,
waren gestolen zijn terecht. Een
oma van een 16-jarig geestelijk ge
handicapt meisje ontdekte dat het
meisje met dergelijke apparaten
speelde. Het meisje dat door de
man als een jongen was aangezien,
had gebruik gemaakt van zijn
vriendelijke aanbod om maar
achterop te springen. Zij moest
naar het station.
Bij het station aangekomen mis
te de man zijn hoorapparaten ter
waarde van 2500 gulden. Volgens
de oma beschouwde het meisje de
apparaten als speelgoed en had zij
geen kwade bedoelingen.
ADVERTENTIE
Bezwaar
Jarenlang procederen tegen
overheidsinstanties. Wij kunnen
ons een prettiger tijdverdrijf
voorstellen, maar voor Hans
Hoeks uit de Aquamarijnstraat is
het zo zoetjes aan een echte hob
by geworden.
In het begin was het dat" niet.
Hoeks kocht zijn huis, een keuri
ge hoekwoning, in 1977. Echt
half vrijstaand was het pand niet,
want op enkele tientallen centi
meters afstand stond een garage.
Een tot kantoorpand uitgebouw
de garage, die werd gebruikt
door de administrateur van een
woningbouwvereniging. Welis
waar was in het gemeentelijk be
stemmingsplan voor deze wijk
bepaald, dat hier geen bedrijf of
kantoor zou mogen worden ge
vestigd, maar zo'n man moet
toch ook zijn werk doen. En dat
is niet mogelijk op een klein zol
derkamertje. Daar heb je ruimte
voor nodig.
Tot dusver was er eigenlijk
niets aan de hand. Hoeks betrok
zijn nieuwbouwwoning en leefde
in een buurt, die je rustig kunt
noemen. Totdat de administra
teur verhuisde en een architect
in het huis trok. Daarmee begon
voor Hoeks de ellende, want de
architect had niet genoeg aan de
uitgebouwde garage. Hy wenste
er een verdieping bovenop te zet
ten.
Dat was voor Hoeks aanleiding
om in 1978 een bezwaarschrift bij
de gemeente in te dienen. Een
tijdlang hoorde hij niets. Behalve
dan dat de welstandscommissie
al goedkeuring had verleend
voor het plan. Hoeks: "Dat is niet
zo vreemd, want wie zat indertijd
in die welstandscommissie? De
r architect die de plannen voor de
'uitbreiding van mijn buurmans
huis had getekend".
Bezwaar (2)
In 1979 wees de gemeente
Hoeks' bezwaar af. Terwijl in die
zelfde tijd in dezelfde buurt geen
toestemming werd verleend voor
de inrichting van een garage als
hondentrimsalon, omdat zoiets
in strijd zou zijn met het bestem
mingsplan, werd dus wel toe
stemming verleend voor een ver
dieping op een garage. Hoewel
het bestemmingsplan geen be
drijven toelaat.
Een jaar later komt de gemeen
te op haar beslissing terug: de
buurman krijgt de mededeling
dat het pand op grond van het
bestemmingsplan niet mag wor
den uitgebreid. De buurman
schrijft Hoeks een brief: laten we
eens over de kwestie praten.
Hoeks schrijft een brief terug,
dat wat hem betreft de bezwaren
tegen de uitbreiding verdwijnen
als hij een schadevergoeding van
een ton krijgt. "Ik had net zo
goed een miljoen kunnen vra
gen. Het ging mij helemaal niet
om schadevergoeding. Wat ik
met dat voorstel voor ogen had
was de zaak aan de gang houden.
Ik dacht: die buurman gaat nooit
akkoord met zo'n hoog bedrag,
dus dan gaat de procedure ge
woon door".
De brief van Hoeks kwam,
naar zijn zeggen via de advocaat
van de buurman, op het ge
meentehuis terecht. De reactie
van de gemeente: Hoeks maakt
niet op planologische gronden
bezwaar tegen de uitbreiding,
maar om financiële redenen. Hij
wil er beter van worden.
Intussen stond in de krant dat
een gemeentelijke commissie
zich zou buigen over het door de
huurman ingediende bouwplan.
Hoeks: "Bij die openbare verga
dering kon je vantevoren in-
spreektijd aanvragen. Dat heb ik
gedaan. Maar de toenmalige wet
houder (Waal) maakte er een ha
merstuk van. Het bouwplan ging
ging toch door".
Bezwaar (3)
Nu begon Hoeks pas goed op
dreef te komen. Hij diende een
bezwaar in bij de Raad van State.
Die instantie maakte een belan
genafweging en kwam tot de
conclusie dat de belangen van de
Wie is het? van M.B.; met
slimme vragen het juiste i "SSSs
gezicht vinden.
MB
BIJNA 100 SPEELGOEDWINKELS
buurman groter waren dan de
bezwaren van Hoeks. Daarop
wendde Hoeks zich opnieuw tot
de Raad van State met het ver
zoek om op de beslissing terug te
komen. Maar dat gebeurde niet.
Inmiddels onderzocht Hocks via
de Rijksgebouwendienst of de
door zijn buurman beoogde kan
toorruimte eigenlijk wel nodig
was. Daar zijn normen voor en
volgens die normen kwam buur
man al aan de benodigde kan
toorruimte zonder die uitbrei
ding. Hoeks weer. terug naar de
Raad van State. Daar werden zijn
dossiers doorgestuurd naar het
Kabinet van de Koningin. Het
kabinet zond de spullen naar het
ministerie van ruimtelijke orde
ning. Waarna het dossier weer
keurig bij de Raad van State te
rug kwam. En die Raad van State
bleef bij de beslissing: de bezwa
ren van Hoeks wegen niet op te
gen het belang van zijn buur
man. Maar na veel soesa kwam er
van diezelfde Raad van State een
schrijven, waarin zwart op wit
staat dat het bouwplan van de
buurman in strijd is met het be
stemmingsplan. De bouwaan-
vraag is bij de gemeente binnen
gekomen op het moment dat de
gemeente Leiden een voorberei-
dingsbesluit voor dat gebied had
genomen. Dat voorbereidingsbe-
sluit houdt een wijziging van het
bestemmingsplan in. De ge
meente wil namelijk in deze wijk
het kantoorpand aan,
oon leuk om door te zett
nu wèl de mogelijkheid voor ves
tiging van bedrijfjes en kantoor
tjes bieden. Maar, aldus de Raad
van State, dan moet een derge
lijk voorbereidingsbesluit of een
ontwerp tot herziening van het
bestemmingsplan ter inzage
worden gelegd. Als dat niet bin
nen één jaar gebeurt, vervalt zo'n
voorbereidingsbesluit. En aange
zien dat voorbereidingsbesluit
niet ter inzage is gelegd en de ge
meente Leiden ook niet een vol
gend voorbereidingsbesluit
heeft genomen, moet er een her
overweging plaats hebben.
Bezwaar (4)
Het komt erop neer dat de bouw
vergunning eigenlijk ten onrech
te is verleend. Maar de uitbrei
ding van het pand is inmiddels al
lang en breed voltooid. Tegelij
kertijd vindt de Raad van State
dat de bezwaren van Hoeks niet
doorslaggevend zijn. Wat bete
kent dat nu eigenlijk? Hoeks:
"Dat ik de vestiging van het kan
toorpand niet kan aanvechten.
Maar dat tevens de hele zaak
weer opnieuw kan beginnen. Het
gaat nu tussen de gemeente en
mij. De gemeente had geen
bouwvergunning mogen afgeven
en ik kan bij de gemeente dus
mijn verhaal halen. Met andere
woorden: ik kan van de gemeen
ten de aanwezigheid waarvan
te een schadevergoeding eisen,
omdat mijn huis door die uitbrei
ding in waarde is gedaald". Ook
kan Hoeks schadevergoeding ei
sen in verband met verminde
ring van belevingswaarde van
zijn huis. Wat betekent dat nu
weer? "Nou vroeger als ik in
mijn tuin zat, kon ik verder van
mij af kijken. Nu is dat minder,
omdat dat pand veel hoger is ge
worden". "Kijk, echt mijn gelijk
halen, kan toch niet meer. Maar
ik vind het gewoon leuk om het
door te zetten. Je komt een hele
boel dingen tegen over wetge
ving, die je anders zouden ont
glippen".
Wie nu zou denken dat beide
huurlieden met elkaar m onmin
leven, heeft het overigens mis.
Die twee hebben nog nooit een
onvertogen woord met elkaar ge
sproken. Maar de buurman is
niet blij met de bezwaar-hobby
van Hoeks: "Het heeft me al heel
wat geld gekost. Dat hij nu de ge
meente een hak probeert te zet
ten moet hij zelf weten, maar ik
werk daaraan niet mee. Toen ik
met die verbouwingsplannen be
gon, was er nog geen sprake van
dat Hoeks er kwam wonen. Ik
ben daar negen jaar geleden na
melijk al mee begonnen. Ik heb
dus al negen jaar voor die verdie
ping moeten vechten. Nee ik ben
niet kwaad op Hoeks. Ik vind dat
je in vriendschap naast elkaar
moet kunnen leven"
