Paddestoelen niet alleen produkt van de herfst Foto's met spiegeleffect Sneeuwketting met snelkliksluiting HOBBY Japan: dure yen zal weinig helpen Aanslag tegen paus nog niet opgehelderd Schipholwerkers: meer loon VRÏÏE TIJD Nagellak- droger Fokker mag bouwen langs Schipholdijk Nieuw emancipatieblad voor mannen De herfst wordt beschouwd als het paddestoelenseizoen bij uitstek, maar lang niet alle soorten komen in dit jaargetijde tot wasdom. De morielje bijvoorbeeld zou in het bos moeten worden gezocht tussen maart en midden mei. In ons land heeft dat zoeken nauwelijks zin - de zwam die gedijt onder essen en populieren komt hier nagenoeg niet voor. Maar heel zelden worden ze vers te koop aangeboden, dus we zijn op gedroogde exemplaren aangewezen. Goedkoop zijn die niet bepaald, maar het is wel een bijzondere lekkernij. Geur en smaak laten zich met niets vergelij ken. Gebruik morieljes dan ook echt als smaakmiddel, dan hebt u er maar weinig van nodig. Complete maaltijden daarente gen laten zich bereiden van cham pignons. De gekweekte is het hele jaar door verkrijgbaar, en door de massaproduktie beslist niet duur. Voor alle paddestoelen geldt dat z,e met zo min mogelijk water, en zo kort mogelijk voor de verwerking, gewassen moeten worden. Door het wassen gaat veel van de geur- stof verloren. Kenners raden dan ook aan ze helemaal niet te wassen, maar ze slechts met een doeKje of keukenpapiertje schoon te wrij ven. Vergeet u dus maar even dat champignons gekweekt worden op speciaal bewerkte paardenmest. Vrij nieuw aan de markt is de reuzechampignon, die een hoed heeft van wel tien centimeter door snede. Hierdoor is hij heel geschikt om te worden gevuld met een of ander geurig mengsel. Grotcham pignons, of Parijse champignons, zijn minder blank van tint en sma kelijker dan die witte, sponsachti ge massaprodukten. Ook enkele andere soorten kun nen worden gekweekt. De blauw grijze tot zwarte, soms bruinachti ge oesterzwam wordt de laatste tijd behoorlijk populair. De smaak is niet bijzonder uitgesproken, maar wel mild en aangenaam. Het is een vrij grote paddestoel met een hoed tot wel twintig centimeter door snee, die als hij ouder wordt door een schimmelachtig laagje bedekt kan z^jn. Dat is niet schadelijk, maar ziet er minder smakelijk uit. Wel kunnen oudere of te lang be waarde exemplaren taai worden. Inktzwam Veel onderzoek wordt gedaan naar de teelt van geschubde inkt- zwammen. Dat is een bijzonder smakelijke soort, die echter heel jong geplukt moet worden. Als de hoeden nog vergroeid zitten aan de steel is er van verinkting nog geen Wintersporters die met de auto naar hun bestemming rijden zijn wijs genoeg om sneeuwkettingen mee te nemen. Het omleggen van die dingen moet meestal in bar en boos weer gebeuren, een karwei dat je zeker niet voor je plezier uit voert. Er is nu een sneeuwketting die aan een ring van hardrubber is bevestigd, op de maat van het wiel (12,13,14 en 15 inch). Met een veer en een snelsluithaak leg je de kruisketting over de band; in tien minuten heb je dus de twee aange dreven wielen gewapend tegen de glibberpartijen op besneeuwde (dalende en stijgende) wegen. De prijs is vanaf f119. - Niet alleen in de wintervakantie, maar elke dag in woon-werkver- keer en bij uitstapjes, kun je bij een aanrijding betrokken raken. De po litie heeft vooral op drukke dagen wel wat anders te doen dan blik- schadegevallen opnemen en de schuldvraag beslechten. De prak tijk is dat de partijen de zaak zelf zullen moeten uitvechten. Sommi ge automobilisten hebben, heel slim, een fotocamera bij de hand, om de situatie direct na zo'n onge val vast te leggen. Voor nog geen veertig gulden is nu echter ook een complete „Acci dent Kit" verkrijgbaar. Die bevat een eenvoudige, gebruiksklare ca mera, krijt en meetlint om de situa tie op het wegdek af te tekenen en een duidelijke instructie om de voor de verzekering belangrijke feiten te noteren. Daarmee kun je een verder onschuldige confronta tie met een mede-weggebruiker snel en met feiten gestaafd afwik kelen, zonder het overige verkeer al te lang te hinderen. Deze kit en de sneeuwketting zijn verkrijgbaar in de Halfords- winkels. sprake. Dit is overigens een van de weinige soorten die in Nederland op nog vrij grote schaal in de na tuur voorkomen, en daarom ook I rustig voor privé-gebruik kunnen worden geplukt als de eigenaar van de grond daar geen bezwaar te gen heeft. De cantharel heet in het Neder lands ook wel hanekam of dooier- zwam. Die laatste naam heeft hij aan zyn kleur te danken, en de eer ste aan zyn vorm. Van midden zo mer tot in november kunnen ze in dichte bossen nog wel eens wor den aangetroffen, maar ze worden in ons land erg zeldzaam. Wat bij ons in de winkels ligt wordt geim- porteerd uit Polen, Rusland en zelfs uit Canada. Goedkoop zyn ze bepaald niet. Ook in gedroogde vorm zijn ze prijzig, en dat niet al leen - meestal erg zanderig ook. Veel wassen en spoelen in ruim water dus, en dat is nu juist zo jam- Ook eekhoorntjesbrood kan he laas niet worden gekweekt. Dat is een heel ander soort paddestoel, een boleet. Onder zyn hoed draagt hij geen lamellen, maar kleine buisjes. De hoed van de zwam (tot 25 cm diameter) is bruin, de onder kant bleekgeel tot olijfgroen. Het vlees verkleurt niet onder invloed van daglicht, zoals by de meeste andere soorten wel gebeurt. In de uitgestrekte bossen van onze oos terburen komt hij op vrij grote schaal voor. De Duitse keuken kent dan ook veel voortreffelijke gerechten met deze zo geliefde „Steinpilz". Sji-take Uit Japan en China wordt de sjii- take geïmporteerd, in gedroogde vorm. In ons land neemt men mo menteel proeven die er wellicht toe leiden dat hij ook hier kan worden gekweekt. Het is een paddestoel die wel wat weg heeft van de cham pignon, of liever nog de reuze- champignon. Zijn kleur is middel bruin en zyn hoed tot 12 cm in doorsnee. Voor gerechten uit de oosterse keuken is dit een absolute must, en de prijs valt eigenlijk wel mee. Natuurlijk moeten gedroogde paddestoelen - dat geldt voor alle soorten - eerst minstens een half uur weken voor ze kunnen worden verwerkt. Het weekwater kan uit stekend worden gebruikt bij het maken van bouillon of saus. De allerduurste paddestoel is de ondergronds groeiende truffel. De zware uit Frankrijk, vooral uit de Périgord, is wereldvermaard. In Italië zijn de witte truffels uit Pie- monte erg geliefd. Een klein stukje zwarte truffel in bijvoorbeeld paté doet wonderen. Helaas wordt in dustrieel erg vaak namaaktruffel als garnering toegepast, en die heeft absoluut geen smaak. Vegetariërs gaan er nog wel eens van uit dat ze paddestoelen kun nen eten als vervanging van vlees. Voor reuk- en smaakorganen is dat wellicht een acceptabel alternatief, maar uit voedingsoogpunt is het onjuist. Paddestoelen bevatten geen eiwitten. Het is beter om ze te beschouwen als een soort groente, en om hun geur- en smaakgenot als een weelderig extraatje te waarde- Veel paddestoelen zijn in Nederland alleen nog maar in gedroogde i inktzwam, midden de hanekam en helemaal rechts de champignon. Het betoverende beeld dat op een spontaan gemaakt kiekje ontstaat als het gefotografeerde object zich in bijvoorbeeld een waterplas weerspiegelt, is waarschijnlijk he lemaal per ongeluk ontdekt, door een fotograaf die er totaal geen erg in had dat de lens van de camera behalve het onderwerp ook de weerspiegeling daarvan vastlegde. Misschien heeft hij dat „tegen beeld", met schaamrood op de ka ken, van de afdruk geknipt. Het spiegelen van foto's is niette min tot een leuke techniek uitge groeid, met onverwachte mogelijk heden. Een kasteel dat zich in een slotgracht weerspiegelt, een surfer op woelig water die ondersteboven in de golven zichtbaar is, een boom die bij voldoende windkracht op de waterspiegel van een sloot tot een groteske, uit het enge bos' weg gelopen figuur uitgroeit, dat zijn maar enkele van de onderwerpen die dromerige of zelfs spookachti ge foto-opnamen kunnen opleve- om daarmee te spelen. Je kunt het foto-object plus de weerspiegeling daarvan beide op de film vastleg gen. Je kunt ook de lens van de ca mera uitsluitend op het spiegel beeld richten, de rand van het wa ter buiten de lens houdend. Of maak een grappig, ontmaskerend drieluik, een fototrio waarop in drie stappen duidelijk wordt hoe het spiegelbeeld gemaakt is. Eerst het plaatje met uitsluitend het spiegelbeeld, daarna een opname waarop ook het object zelf te zien is (met of zonder weerspiegeling) en daarna van verdere afstand een overzichtsplaatje. Ook door in het negatief te knip pen kunnen speciale effecten wo- ren bereikt. Een luguber beeld ont staat als je een stil water in bewe ging brengt door er een steen in te gooien, of er met een stok een streep in te trekken. Daarna snel de opname maken. De spiegelfoto op z'n kop gezet maakt van een huis, een molen, een toren, een kasteel of van welk ander onder werp dan ook een surrealistisch beeld, dat in een griezelfilm niet zou misstaan. Soortgelijke effecten kunnen ook bereikt worden door de spie gelende werking van huis- of etala geruiten te gebruiken. Hinderlijke bijverschijnselen kun je uitsluiten door de lens van een polarisatiefil ter te voorzien. Al doende ontdek je nog allerlei andere mogelijkhe den om met de fotocamera griezel beelden of juist vertederende plaatjes te maken. Jej eigen huis of bootje in een bewogen spiegelef fect gefotografeerd wordt een sprookje. Van gewone mensen kun je met deze techniek vertekende science-fictionfiguren maken. Probeer het eens uit, in zwart-wit en in kleur. Het is een experiment en een filmpje waard. Weer eens heel wat anders dan de geijkte fo to-onderwerpen. Met deze nagellakdroger (van Carmen) is het gewapper met natte nagels voor altijd afgelopen. In een minuut zijn je nagels goed droog. Dank zij deze snelle droging wordt de lak ook harder en dus langer houdbaar. Het apparaat werkt op 3 1.5 volts batterijen maar kan ook met behulp van een adaptor op het lichtnet worden aangesloten. De prijs ligt rond de dertig gulden. TOKIO (GPD) - De Japanse yen noteert deze week de' hoogste koers ten op zichte van de Ameri kaanse dollar sinds meer dan vyf jaar. Maandag werd de psycholo gisch belangrijke grens doorbro ken van 200 yen per dollar. Twee maanden geleden ging er nog 240 yen in een dollar. In Tokio is de algemene ver wachting dat de yen zich de ko mende maanden rond deze koers zal stabiliseren, maar financiële ex perts in Japan verwachten dat dit voorlopig geen groot effect zal heb ben op de betalingsbalans, zoals beoogd. Japan staat al jaren onder druk van zijn belangrijkste han delspartners om de munteenheid op te waarderen. Om een stijging van de Japanse munt te forceren besloten de centrale banken van de vyf belangrijkste Westerse indus trielanden op 22 september mas saal yen's op te kopen. De goedkope yen wordt gezien als grondoorzaak voor de grote overschotten op de handelsbalans van Japan. Het overschot op de lo pende rekening zal dit fiscale jaar, dat eindigt op 31 maart, stijgen van 37 miljard dollar vorig jaar tot rond SCHIPHOL (ANP) - Vliegtuigfa briek Fokker heeft van de provin cie Noord-Holland toestemming gekregen voor de uitbreiding van kantoren aan de Schipholdijk. Die zijn nodig om de ontwikkeling van de nieuwe vliegtuigen F-50 en F- 100 mogeljk te maken. De gemeen te Haarlemmermeer heeft dit van daag bekend gemaakt. Dit betekent verlies voor "Mi lieubescherming Oude Meer Schiphol", waarin omwonenden verenigd zyn. Zij vrezen dat deze uitbreiding lawaai zal veroorzaken. De bouw van een 23 meter hoge hangar voor het maken van de nieuwe Fokker-vliegtuigen èn de nieuwe kantoren, verdringen na melijk de oude proefdraaiplaats. Volgens de omwonenden zal de fa briek zijn vliegtuigen nu in het open veld testen en dat levert la waai op. De fabriek heeft nog geen be schikking over een vervangende proefdraaiplaats, waarbij geluids voorzieningen door de provincie zullen worden vastgesteld. de 50 miljard dollar. Volgend jaar zal dat naar verwachting niet veel minder worden. Dat veranderingen in de wissel koersen niet onmiddellijk zijn te rug te vinden in de handelsstatis tieken is voor de hand liggend, om dat contracten meestal enkele maanden vooruit worden afgeslo ten. De goedkopere dollar zou in theorie moeten leiden tot goedko pere importprodukten, maar Sei- bu, een. keten van grote warenhui zen, zal pas in maart van volgend jaar bekijken of de prijzen al dan niet moeten worden aangepast. Het zou echter een grote teleur stelling zijn voor Japans handels partners, wanneer de dure yen zelfs over een periode van ander half jaar geen noemenswaardige effect zou hebben op de handelsba lans, zoals vooraanstaande finan ciële experts in Tokio verwachten. Geïmporteerde goederen wor den in Japan vaak gezien als luxe artikelen, die hun waarde verliezen als zij te goedkoop zouden worden. Bovendien weigert de regering-Na- kasone de economie te stimuleren vanwege de toch al grote over heidstekorten en passen de Japan se exporteurs zich snel aan. Zij verhogen hun prijzen slechts een fractie, accepteren lagere win- isten en leggen in hun exportpro- dukten meer nadruk op een hogere toegevoegde waarde. De grote au tofabrikanten mikken bijvoor beeld nu meer op de verkoop van duurdere modellen, waar in het al gemeen meer aan te verdienen valt. Een Amerikaanse econoom, pro fessor David Cole van de Harvard Universiteit, voorspelt dan ook dat de duurdere yen „de Japanners zal duwen in de richting van hoog waardiger segmenten van de markt, en de minder geavanceerde delen zal openen voor anderen", zoals Taiwan en Zuid-Korea. JOURE - Frieslands commissaris van de koningin H. Wiegelheeft gisteren in Joure de nieuwe shagfabriek van Douwe Egberts geopend door een bosje tabaksbladeren op de lopende band te deponeren. De fabriek, een investe ring van 38 miljoen gulden, is volgens DE op haar gebied de modernste ter wereld. (foto ANP) SCHIPHOL (GPD) - De vakbonden hebben met de directie van de luchthaven Schiphol overeenstem ming bereikt over een cao voor 1986. Er komt volgend jaar op de luchthaven geen verdere verkorting van de arbeidstijd, maar de salarissen van het Schipholperso- neel gaan volgend jaar wel omhoog (1 procent per 1 januari en V2 procent per 1 juli), het ziekengeld wordt door Schiphol volledig gagarandeerd en mensen van- qf 60 jaar kunnen een jaar eerder vervroegd uittreden op kosten van het bedrijf. Aad Regeer, onderhandelaar van de AbvaKabo, is tevreden met het onderhandelingsresultaat, dat in middels ook door de leden is goedgekeurd. De Abva Kabo had aanvankelijk salarisverhogingen van 1,5 procent gevraagd per 1 januari en per 1 juli. Nu de directie van Schiphol heeft toegezegd alle mogelijkheden voor invoering van een gratificatie van 1,4 procent te zullen benutten, komt het akkoord toch dicht bij de eerste eisen van de bond, aldus Regeer. Dit jaar heeft het Schipholpersoneel al een uitkering van 200 gulden gehad. In december krijgt men nog maals eenzelfde bedrag. In 1986 zal opnieuw twee keer een uitkering worden verstrekt. Voor het personeel van de luchthavenbrandweer is er tenslotte nog een uitkering van 175 gulden per maand. Die toeslag is in overeenstemming met het akkoord dat voor de meeste gemeentelijke brand weerkorpsen is gesloten. Wat een verdere verkorting van de arbeidstijd (ATV) betreft, zal er op Schiphol in 1986 niets gebeuren. Re geer heeft begrip voor de organisatorische problemen die ATV geeft in combinatie met de normale groei van werkgelegenheid op de luchthaven. Dit jaar is het aan tal arbeidsplaatsen gegroeid met ongeveer 100 en voor 1986 voorziet Schiphol een verdere toename van werkgelegenheid. „Het blijft moeilijk dat precies te voorspellen, maar we rekenen op enkele tientallen nieuwe banen", aldus een woordvoerder van de luchthaven. Als oorzaken noemt hy onder meer de groei van vracht- en passa giersvervoer en de uitvoering van enkele grote inves- teringswerken, waaronder de bouw van de nieuwe C- pier met een bagagekelder. De herbezetting varj arbeidsplaatsen als gevolg van de invoering van de 38-urige werkweek in 1985 is bij zonder goed, aldus de AbvaKabo. Berekeningen heb ben volgens Regeer uitgewezen dat de vrijgekomen arbeidstijd voor bijna 100 procent is ingevuld met nieuwe arbeidsplaatsen. De cao geldt voor het hele personeel van Schiphol. Op de luchthaven werken nu ongeveer 1550 mensen. ROME - Toen de Nederlandse po litie op 14 mei, tijdens het bezoek van paus Johannes Paulus II aan de Benelux, aan de grens bij Venlo de Turk Asian Samet arresteerde wegens illegaal wapenbezit, wekte dit onmiddellijk de belangstelling van de Italiaanse justitie. De Brow ning kaliber 9 die de Nederlandse politie in beslag nam, was van het zelfde type als waarmee zijn land genoot Ali Agca op 13 mei 1981 in Rome op de paus had geschoten. door Hein ten Kortenaar Bovendien waren er sterke aan wijzingen dat het wapen er een was van de vijf die tegelijk met dat van Agca begin 1981 door leden van de Turkse terreurorganisatie Gryze Wolven in Wenen waren aange schaft. Voor de Romeinse recht bank, waar eind mei het proces over de aanslag op de paus was be gonnen. was dit voldoende reden om de Nederlandse autoriteiten te vragen Samet te mogen verhoren. Na een eerste bezoek van de openbare aanklager, Antonio Mari- ni, begin juni, reisde de rechtbank op 9 augustus af naar Maastricht voor een formeel verhoor. Samet, die oorspronkelijk verklaard had dat hij de Browning in Frankrijk van een Turkse vrachtrijder had gekocht, ontkende nu dat hij dat wapen ooit had bezeten. „Mijn pistool was een Astra van Argentijnse makelij", vertelde hij aan rechter Severino Santiapichi, „en de Nederlandse politie heeft het na mijn arrestatie voor de Browning verwisseld". Ook ont kende hij Ali Agca te hebben ge kend, hoewel zijn vader aan een Turkse krant had verklaard dat Ag ca in 1979 in zijn huis had gelo geerd, en dat Samet hem over de Iraanse grens had geholpen toen hij werd gezocht voor de moord op een Turkse journalist. AMSTERDAM (ANP) - De nieu we Mannenkrant, een emancipa tieblad voor mannen, hoopt bin nen enkele jaren een oplage te hebben van ongeveer 10.000 ex emplaren. Dat zei voorzitter Nico van Oosten van de Mannenkrant. Het eerste nummer werd giste ren in het Amsterdams Mannen- centrum gepresenteerd. De Man nenkrant is een maandblad in een oplage van 4000 exemplaren. De uitgave wordt verkocht op vijfhonderd plaatsen in het land. Een abonnement is mogelijk. Volgens Van Oosten moet het "stereotype beeld van de man nenbeweging bijgesteld wor- 'den". De beweging is meer dan alleen maar „softies". De Man nenkrant bewijst dat. "Wij zijn qua type blad tot op zekere hoogte te vergelijken met het op vrouwen gerichte, femi nistische maandblad Opzij", lichtte Van Oosten toe. "Een be langrijk verschil met Opzij is de doelgroep en dan bedoel ik niet de sekse. Opzij richt zich vooral op hoger opgeleide mensen, wij maken een blad waarvoor mini maal een middelbare opleiding nodig is". Enige vergelijking met „man nenbladen" als Playboy en - in mindere mate - Panorama of Nieuwe Revu wijst hij van de hand. „Die bladen moeten het vooral hebben van sensatie; wij zijn informatief'. De eerste mannenpraatgroe- pen in Nederland vormden zich volgens Van Oosten in 1973. Mannen werden in die tijd onder invloed van echtgenotes of vrien dinnen geconfronteerd met de negatieve kanten van hun ge drag. Veel mannen uit de man nenbeweging hadden een schuldgevoel. Dat ging soms zo ver, aldus Van Oosten, dat gevoe ligheid in een aantal gevallen „zo tot norm werd verheven" dat mannen geforceerd en onecht overkwamen. Het gedrag van de ze „softie's" leidde tot de nodige kritiek. „De pers stortte zich destijds met grote gretigheid op ons. Dat deed U ten dele om uzelf vry te pleiten", zei Van Oosten gisteren tegen de uitgenodigde journalis ten. De huidige mannenbewe ging wordt volgens Van Oosten nog altijd te veel op een lyn ge steld met genoemde softie's. Het eerste nummer van de Mannenkrant bevat onder ande re een vraaggesprek met staats secretaris Kappeyne van de Cop- pello van emancipatiezaken. Ook is er een gastcolumn van Cisca Dresselhuys van Opzij. Het enige wat hij toegaf, was dat hij in 1981, het jaar van de aanslag, korte tijd in Italië was geweest, met een vals paspoort dat hij later had vernietigd. Hoewel hij de Ita liaanse rechters niet overtuigde, konden zij hem weinig anders ten laste leggen dan van valsheid in ge rechtelijke verklaringen, niet ge noeg om zijn uitlevering te vragen. Het is onduidelijk rechters hem opnieuw zouden wil len horen. Er bestaat een vaag ver moeden, dat Samet de vluchtende man is die enkele ogenblikken na de aanslag door een Amerikaanse toerist op de rug werd gefotogra feerd. Agca identificeerde deze fi guur achtereenvolgens als de Bul gaar Ayvazov en als zijn Turkse vriend Oral Celik, maar moest bei de verklaringen later terugnemen. De vele Turkse getuigen die de rechtbank zowel in Rome als in ge vangenissen van West-Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en Turkije heeft gehoord, spraken elkaar, zichzelf en Agca zó voortdurend te gen dat de verwarring er alleen maar steeds groter op is geworden. Met een zekere mate van waar schijnlijkheid kan gezegd worden dat er een Turks complot tegen de paus is geweest, maar wie, behalve Agca, daaraan deel heeft genomen, is tot nu toe nog duister. Van de zogenaamde 'Bulgaarse connectie' is tijdens het proces weinig of niets aan het licht gekomen, al bevindt de door Agca beschuldigde lucht vaartemployé Sergei Antonov zich nog altyd in voorarrest. Toch geeft rechter Santiapichi de moed niet op. zoals blijkt uit «zijn wens om Asian Samet op nieuw te verhoren en het verzoek aan de Bulgaarse autoriteiten om de twee verdachten in dat land te mogen ondervragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 19