'Negen op de tien
gaan nog tamelijk
lollig naar school'
Spionage-kwestie
doet relatie VS-
Israël geen goed
Drie ton voor onderzoek relatie kerk - jongeren
Interview
Staatssecretaris Nell Ginjaar-Maas:
Achtergrond
DINSDAG 26 NOVEMBER 1985
PAGINA 11
ZOETERMEER - Het enige in het onderwijs dat echt klaar is voor de toekomst, is
het gebouw van het ministerie in Zoetermeer. Het ruimteschip Galactica is geland,
zo heet het in de volksmond. En dat zegt veel over het gebouw dat 220 miljoen
gulden kostte en dat misschien ook wel een illustratie is van de vooraanstaande
plaats die het onderwijs in het overheidsbeleid inneemt. De drie gezagvoerders van
het logge slagschip heten tot de verkiezingen in mei volgend jaar Deetman, Van
Leijenhorst en Ginjaar. Daarna is het maar afwachten welke illustere politici 'be
windspersoon' mogen worden en het volk gaan trakteren op uitspraken als: 'Goed
onderwijs is belangrijk', en, waar het mis dreigt te gaan: 'Daar moeten we ingrijpen'.
Ginjaar: 'Goed ze blijven een keer zitten, maar door de bank geno-
men gaat het heel behoorlijk'. (foto gpd>
Van het drie-mens-schap op on
derwijs neemt bewinds-persoon
(zoals ze zelf stug volhoudt) drs.
Nell Ginjaar-Maas een bijzonde
re positie in: tussen de wat stijve
CDA'ers (met onvervalst CHU-
bloed) Deetman en Van Leijen
horst zorgt deze van huis uit libe
rale dame voor leven in de brou
werij. Deetman is de doordou
wer van het drietal, het politieke
dier, de man van de marathon-
vergaderingen en de harde on
derhandelingen. Van Leijen
horst heeft onder journalisten
een weinig sprankelende reputa
tie. Hij wekt bovendien de in
druk zwaar te leunen op zijn
ambtenaren.
door
Ben Rogmans
In de modern ingerichte, lichte
kamer van staatssecretaris Gin
jaar liggen of staan her en der
trofeeën uit haar nu bijna vier
jaar lange bewindsperiode. Het
mooiste kleinood is een onge
veer twintig kilo zware ijzerén
schoen (zo eentje als de vangst
van een onfortuinlijke hengelaar
in stripverhalen), gemaakt door
leerlingen van de Holec-vak-
school in Sliedrecht. „Héérlijk"
vond ze het om die te krijgen.
„Moet je je voorstellen, dat heb
ben die jongens voor mij ge
maakt Haar enthousiasme is
oprecht: we herinneren ons zelfs
dat ze het verhaal al eerder heeft
verteld.
Ginjaar is de WD-waakhond
op onderwijs. Van haar fractie in
de Tweede Kamer heeft ze opval
lend weinig 'support' gekregen,
behalve als het ging om het blok
keren van de middenschoolplan
nen. Toch zegt ze: „Als ik ge
vraagd word, dan ben ik beschik
baar om in het volgende kabinet
opnieuw vier jaar staatssecreta
ris van onderwijs te worden". Ze-
ker nu de grootste ellende voor
bij is: de bezuinigingen zijn door
gevoerd en de politieke proble
men rondom de middenschool
naar het begin van de jaren ne
gentig verschoven. Wie dan leeft,
wie dan zorgt en dat zal een pret
tige gedachte zijn als je weet dat
de WD ronduit tégen en het
CDA uitgesproken vóór het
voortgezet basisonderwijs (mid
denschool) is. Alle kans dus dat
er in de komende vier jaar in het
onderwijs veeV positieve dingen
gaan gebeuren.
Geklaag
Er is wat afgeklaagd, de afgelo
pen tijd. 'Uit wetenschappelijk
onderzoek is gebleken dat...', zo
lazen we de afgelopen weken
veelvuldig. En dan volgde een
verhaal over functioneel analfa
betisme in het basisonderwijs,
het standenonderwijs, de rende
mentsproblemen in het beroeps
onderwijs en ga zo maar door.
Ginjaar heeft daar wel wat op af
te dingen. Ten eerste is,het on
derzoek van het onderwijs sterk
verbeterd, dus komen er ook
meer kwalijke zaken aan het
licht. Ten tweede: wat goed is, is
goed en daar hoor je dus niks
Ginjaar: „Er wordt altijd al ge
klaagd over onderwijs. Toen ik
net in de Tweede Kamer zat en
onderwijs ging doen, dacht ik: je
moet de lijn uit het verleden
voortzetten. Ik ben dus allerlei
oude stukken gaan doorlezen.
Nou, en dan kan je teruggaan tot
het jaar NUL en dan lees je dus
keer op keer klachten over het
onderwijs. En die gaan over pre-
cies dezelfde dingen waarover
ook nu weer geklaagd wordt".
„Je moet niet zeggen: komt het
ooit goed met het onderwijs. Ne
gen van de tien jongens en meis
jes gaan tamelijk lollig naar
school en als ze dat een tijdje
doen, halen ze hun examen. Ze
spijbelen niet excessief, ze heb
ben nog nooit gehoord van func
tioneel analfabetisme of van ren
dementsproblemen, ze kunnen
behoorlijk lezen en schrijven.
Goed, ze blijven een keer zitten,
maar door de bank genomen
eaat het heel behoorlijk".
„Het rare met onderwijs is al
leen dat het ALTIJD BETER
moet. De maatschappij veran
dert. Er worden steeds hogere ei
sen gesteld. Kijk, ik ben dus in
Rusland geweest. Daar hebben
ze volledige werkgelegenheid.
Maar je moet niet vragen wat
voor werk: als je in het hotel met
de lift naar boven wil, staat er
een juffrouw en wee je gebeente
als je zelf aan de knop durft te
komen. Je voelt wel dat je niet
veel onderwijs genoten hoeft te
hebben om dat soqrt werk te
doen. Dat was vroeger hier ook:
je kon altijd nog wel terecht in
een warenhuis of desnoods in de
huishouding. Maar dat soort
werk wordt nu bij ons veel min
der gedaan. Het hele economi
sche bestel is veranderd en je zal
echt iets moeten meebrengen,
want anders kom je niet aan de
bak. Ik bedoel niet dat iedereen
naar de universiteit moet: ook
gewoon vakmanschap is ontzet
tend belangrijk".
Boos
We herinneren ons de vooral in
WD-kringën veel gehoorde uit
spraak dat de leerlingen in het
beroepsonderwijs nog geen ha
mer kunnen vasthouden. Gin
jaar: „Er is geen mens in dit land
die tegen mij durft te zeggen dat
ze geen hamer meer kunnen
vasthouden. Want dan word ik
toch «o-ver-schri-kke-lijk BOOS
Dat vind ik zó onredelijk en zó
bezijden de waarheid... Iemand
die dat zegt praat ik één-twee
drie de put in. Goed, het is na
tuurlijk een tijdje mode geweest
om af te geven op het onderwijs,
maar dat van die hamer vasthou
den heb ik nu al een hele poos
niet meer gehoord. Doordat we
zijn gaan overleggen met het be
drijfsleven over het beroepson
derwijs, is er aan die kant veel
meer begrip ontstaan".
Behalve op het beroepsonder
wijs richt Ginjaar zich op de
emancipatie van vrouwen en
meisjes in het onderwijs en op
het voortgezet onderwijs. Om
met dat laatste te beginnen: zo
juist is het overleg met de onder
wijsorganisaties over de lyceum
plannen afgerond. Ginjaar wil de
laatste jaren van havo en vwo sa
menvoegen, het aantal vakken
vergroten (velen denken met
weemoed terug aan de oude
hbs), het zittenblijven afschaf
fen, de keuzemogelijkheden ver
ruimen. Probleem is alleen de
kans die leerlingen met een ma
vo-diploma hebben om naar dat
lyceum door te stromen.
Ginjaar: „Ik heb meteen al dui
delijk gemaakt dat ik met het on
derwijsveld over dat probleem
een open, eerlijke discussie wil
de. De aansluiting met het mavo
is inderdaad een probleem en we
proberen er alles aan te doen om
daar iets op te vinden".
Tijdens het overleg met het
veld is er wat geschoven met
aantallen vakken en combinaties
daarvan, maar we kunnen ons
niet aan de indruk onttrekken
dat de politiek links-georiënteer
de organisaties (lees: de ABOP)
zacht gezegd niet helemaal over
tuigd zijn van de noodzaak van
zo'n lyceum.
Gipjaar: „Er zijn onderwerpen
die erg gepolitiseerd zijn. Neem
hou de lyceumnota. Voordat de
discussie echt begonnen was,
hoor ik mevrouw Vogelaar (be
stuurslid ABOP, red.) al roepen
dat er niks van in komt en dat zij
haar best zal doen om het lyceum
te vertragen en als de PvdA dan
weer in de regering komt, dan
gooit die het hele plan in de prul-
lebak. Dan denk ik: dat vin-ik'
nou jammer. Dan zitten we daar
in dat overleg en dan zegt me
vrouw Vogelaar iets. En dan
denk ik: ja, jij zegt nou wel iets,
maar jij wilde het toch alleen
maar in de prullebak stoppen.
Dat is heel iets anders dan wan
neer anderen het probleem van
de aansluiting met het mavo sig
naleren en bereid zijn daar se
rieus over na te denken".
Frisjes
In de begroting voor 1986, die
deze week in de tweede kamer
aan de orde komt, wordt een aan
tal maatregelen aangekondigd
om de deelname van meisjes aan
het onderwijs te vergroten, voor
al op het gebied van de techniek
en informatica. Ginjaar: „In het
begin dacht ik: informatica, dat
is een nieuw terrein, daar gelden
die oude, traditionele regeltjes
niet. Daar kunnen we frank en
fris beginnen en de hele historie
even terzijde laten liggen. Maar
het blijkt dat meisjes bij informa
tica toch weer allerlei relaties
leggen met wiskunde, natuur
kunde en techniek. Daar moeten
we dus iets aan doen. De toe
komst van ons land*is vooral af
hankelijk van technische en
technologische kennis. We kun
nen het ons niet permitteren om
talenten te verspillen".
„Afgezien nog van net sneven
naar gelijke kansen voor jongens
en meisjes, zit er dus ook een
heel duidelijk economisch as
pect aan. In andere westerse lan
den kampen ze met hetzelfde
probleem. Vreemd genoeg in het
Oostblok niet. Als je daar vraagt
of ze ook zo'n moeite hebben om
meisjes voor wiskunde te inte
resseren, beginnen ze hard te la
chen. Het is daar eerder ander
som: de jongens kiezen eeh be
roepsopleiding, de meisjes dui
ken meer in de theorie en krijgen
daardoor later de kaderfuncties".
„We proberen er iets aan te
doen door de onderwijsprogram
ma's te veranderen. Die van nu
blijken de meisjes minder aan te
spreken. Misschien zijn meisjes
wat dire<?ter, wat praktischer.
wat aardser. Als je de program
ma's zo kan maken dat ze beter
aansluiten bij de ervaringen van
meisjes, dan zal blijken dat het
beter gaat. Maar dan heb je nog
de kwestie van de leraren. Die
stralen - bewust of onbewust -
heel vaak iets uit van: meisje, dat
is toch niks voor jou, automon
teur of stenen sjouwen in de
bouw. Hetzelfde geldt yoor de
werkgevers. Laatst hoorde ik
weer een verhaal over een werk
gever die bij het examen - voor
loodgieter - van een meisje zat:
het is een ontzettend leuke meid,
de prestaties zijn meer dan ge
middeld, maar toch komt ze er
bij mij niet in. Dat soort dingen
moet bestreden worden".
Boodschap
Met de verkiezingscampagne
in zicht ziet Ginjaar een mooie
gelegenheid om een groot pu
bliek deze boodschap te bren
gen: „Je bereikt dan altijd heel
veel mensen. Naast het WD-ver
kiezingsprogramma zijn op on
derwijsterrein in de komende
campagne voor mii de belang
rijkste dingen: 1. het voortgezet
onderwijs is investeren in de toe
komst van het land; 2. de kwali
teit van het onderwijs moet om
hoog; 3. versterking van het be
roepsonderwijs; 4. grotere vrij
heid voor de schoolbesturen en
5. emancipatie in het onderwijs".
Volgt een verhaal over de klus
die moet worden geklaard en het
vele werk dat er nog te doen is.
Ginjaar lijkt te twijfelen over de
vraag of het wel zo leuk is om
nog eens vier jaar in het Zoeter-
meerse onderwij sbastion, omge
ven door ambtenaren en stapels
papier, te vertoeven. Aan de ene
kant vindt ze het stomvervelend,
aan de andere kant hoopt ze dat
na de bezuinigingen van de afge
lopen vier jaar door de volgende
regering meer opbouwend werk
kan worden gedaan. Met name
voor het beroepsonderwijs, want
daar is ze VERLIEFD op. De ver
kiezingen en de kabinetsforma
tie zullen uitwijzen of de 'sponta
ne Nell', zoals ze wel genoemd
wordt, opnieuw aan het roer van
het ruimteschip Galactica gaat
zitten.
TEL AVIV - Een Amerikaanse ge
heim agent die ervan wordt be
schuldigd militaire topgeheimen
aan Israël te hebben verkocht,
heeft de regering in Jeruzalem in
grote verlegenheid gebracht. Een
woordvoerder van het Israëlische
ministerie van buitenlandse zaken
verklaarde gisteravond "geschokt"
te zijn, maar deed geen moeite de
betrokkenheid van zijn land bij het
spionageschandaal te ontkennen.
"De zaak is in onderzoek", aldus de
enige officiële verklaring van Is
raëlische zijde tot nog toe.
De Amerikaanse federale recher
che (FBI) arresteerde donderdag
de 31-jarige Jonathan Pollard op
de stoep van de Israëlische ambas
sade in Washington. Pollard, die
voor de contraspionage van de
Amerikaanse marine werkte, wilde
daar politiek asiel vragen. Voor
50.000 dollar (ca. 150.000 gulden)
zou de agent de afgelopen achttien
maanden zeer confidentiële mili
taire gegevens over de in de Mid
dellandse Zee opererende Ameri
kaanse Zesde Vloot aan Israël heb
ben geleverd. De media in de Ver
enigde Staten suggereerden dat
Pollard ook aan het Oostblok en
Pakistan zijn diensten had aange
boden. Maar dat is vanuit Washing
ton tegengesproken.
Dat premier Peres van Israël zich
in hoge mate gecompromitteerd
voelt, bleek uit de stoet van raadge
vers uit legerkringen, ministeries
en de verschillende geheime dien
sten die zondagmorgen bij hem
werden ontboden. Vrijwel alle lan
den ter wereld laten hun "James
Bond" op eikaars militaire en in
dustriële geheimen los, maar dat
zulks gebeurt tussen twee naties
die een in allerlei opzichten onder
linge band hebben, is toch wat al te
pikant.
Van Amerikaanse zijde is het
schandaal hoog opgenomen en
heeft het al geleid tot felle protes
ten van het Witte Huis en het mi
nisterie van buitenlandse zaken.
Het is geen koudwatervrees, dat de
vriendschappelijke relatie met de
Verenigde Staten een forse deuk
zal oplopen, als bewezen zou wor
den dat Pollard in opdracht van de
Mossad (de Israëlische geheime
dienst) of het militaire broertje
(Shin Beth) heeft gespioneerd.
Belangen
Het Israëlische kabinet probeert
zich er nu uit te redden met vage
verklaringen dat spionageactivitei-
ten in een bevriend land haaks
staan op de Israëlische politiek, en
de kwestie tot op de bodem zal
worden uitgezocht. Maar in hoe
verre is die verontwaardiging op
recht?
George Carver, een voormalige
hoge ambtenaar bij de Amerikaan
se geheime dienst (CIA), gaf dit
weekeinde in een interview met
het Amerikaanse televisiestation
CBS al in feite het antwoord op de
ze vraag. Hij rekende af met de my
the dat een vriendschapsverdrag
de werkzaamheden van geheime
diensten opschort. "Israël doet wat
noodzakelijk is om haar eigen be
langen te beschermen", zei Carver.
Hij ging in de zaak-Pollard van de
veronderstelling uit dat Israël
langs indirecte weg via officiële ka
nalen verkregen informatie van
Amerikaanse geheime diensten
wilde controleren.
Want het is geen geheim, dat de
Mossad en Shin Beth nauw samen
werken met de FBI en de CIA. Zij
delen veel geheimen, maar niet al
les. En dat is zonder twijfel weder
zijds. Israël wil dolgraag meer we
ten over de zeer geavanceerde Am-
rikaanse technologie op verschil
lende terreinen. Aan Israël gelever
de F-15 en F-16 gevechtsjagers bij
voorbeeld arriveren in de joodse
door
Taco Slagter
staat zonder alle elektronische
hoogstandjes.
Op militair terrein is de Verenig
de Staten ook niet altijd even wel-
•willend met het verstrekken van
de laatste gegevens over de situatie
in het Midden-Oosten. Volgens de
New York Times hebben de Israë
lische geheime agenten er zich
meerdere malen over beklaagd dat
Washington details van militaire
ontwikkelingen in Jordanië en
Egypte aan hen onthoudt. Foto's
van spionagesatellieten met de
laatste ontwikkelingen van bij
voorbeeld troepenverplaatsingen
in de Arabische landen komen
„vertraagd" in Jeruzalem binnen.
Jonathan Pollard zou dat "gat"
voor Israël met de gestolen docu
menten hebben opgevuld. Hij zou
de geheime codes hebben ver
strekt die de Amerikaanse Zesde
Vloot gebruikt voor het overseinen
van gegevens over de Arabische
sterkte. Met die "sleutels" zou Is
raël zich toegang kunnen verschaf
fen tot het hypergevoelige netwerk
van Amerikaanse "ruimtespion-
Knullig
Wat volgens verschillende waar
nemers in Jeruzalem en Washing
ton tegen Israëls betrokkenheid in
het schandaal pleit, is de nogal
knullige aanpak van de hele zaak.
Iets dat lijnrecht indruist tegen de
wereldwijd bekende professionele
reputatie van de Israëlische gehei
me diensten. Zo Jeruzalem ooit
van plan is geweest in de VS te
spioneren, dan zou er nimmer van
de diensten van een Amerikaanse
staatsburger gebruik zijn gemaakt.
Dat vraagt bij voorbaat al om moei-
lijheden. En zeker als die burger
van joodse origine is, zoals in het
geval van Pollard. Een als een
spion voor Israël werkende Ameri
kaanse jood zou met name door de
anti-Israël gezinde krachten in de
Verenigde Staten worden uitge
buit om de politiek invloedrijke
joodse gemeenschap in diskrediet
te brengen.
Als derde factor voor de onwaar
schijnlijkheid van Pollards directe
connecties met de Israëlische ge
heime diensten wordt diens positie
bij de maritieme contraspionage
genoemd. Hij zou op een afdeling
hebben gewerkt die voor Israël
"niet interessant is".
Wat de waarheid ook moge zijn.
Israël heeft duidelijk laten merken
door de hele affaire in de knoei te
zijn gebracht. De VS is haar steun
en toeverlaat. Miljarden dollars
voor economische en militaire
hulp stromen jaarlijks naar Jeruza
lem. Die onmisbare hulp staat vol
gens goedingelichte bronnen in Je
ruzalem niet in verhouding tot wat
Pollard met zijn "topgeheimen"
had te bieden.
spreken in termen van conserva
tisme en progressiviteit, van op
timisme en pessimisme. "Het
gaat om verdieping en toepas
sing van wat Vaticanum II ons
heeft willen zeggen".
Kernbewapening. Een spe
ciale commissie gaat voor de
Amerikaanse bisschoppen stu
deren op de vraag of de voort
gaande kernbewapening van de
Verenigde Staten moreel nog
wel aanvaardbaar is. In een pas
torale brief van 1983 over oorlog
en vrede spraken de bisschop
pen nog uit, dat de bestaande
kernbewapening voorshands als
moreel aanvaardbaar kon wor
den beschouwd. Een groep bis
schoppen heeft er twee jaar lang
op gehamerd, dat deze brief niet
het laatste woord mag zijn.
De gereformeerde synode - de
ze week in Lunteren bijeen -
trok gisteravond f300.000 uit
voor een onderzoek naar - wat
wordt genoemd - 'de verstoorde
relatie tussen kerk en jongeren'.
Het onderzoek, uit te voeren
door de theologische faculteit
van de Vrije Universiteit, moet
praktische suggesties opleveren
voor het jeugd- en jongerenwerk.
Een poging om ook de theologi
sche hogeschool in Kampen bij
het projekt te betrekken misluk
te, naar ingewijden zeggen als
gevolg van rivaliteit tussen beide
onderwijsinstellingen.
Volgend jaar augustus begint
het onderzoek en het duurt - zo
is het plan tenminste - tot en met
juli 1989. Het omvat drie fasen.
Na een oriënterende fase van li
teratuurstudie wordt er 'veldon
derzoek' gedaan in zeker vijf
plaatselijke gemeenten die van
elkaar nogal verschillen, ook op
het punt van deelneming van
jongeren aan het kerkewerk. De
derde fase behelst het formule
ren van conclusies en beleidsad
viezen. De synode wil, dat de be
leidsadviezen worden getest in
een of twee gemeenten.
- Kloof. Onderwerp van ge
sprek was gisteren in de gerefor
meerde synode ook de 'groeien
de kloof tussen deskundigen en
functionarissen van de kerk aan
de ene eh 'het grondvlak' aan de
andere kant. Dat kwam ter spra
ke bij de behandeling van eén
rapport van de synodecommissie
(deputaatschap) 'Gemeente-op
bouw'.
Dr. J. Diermanse uit Veenen-
daal waarschuwde voor die
kloof. Hij zei te vrezen, dat de
spanning tussen functionarissen
en de gemeenten als een natuur
verschijnsel wordt aanvaard, zo
dat de vraag hoe je de zaken bij
elkaar kunt houden niet eens
meer wordt gesteld.
Dr. H. J. Kouwenhoven, voor
zitter van de synode, nam de
woorden van zijn collega ter har
te en deed een beroep op de ker
kelijke organen om in hun
dienstverlenende werk aan te
sluiten bij wat er aan verlangens
en wensen op het grondvlak
leeft.
Tot de taken die het deputaat
schap 'Gemeente-opbouw' mee
kreeg behoort een onderzoek
naar de mogelijkhjeden om het
geloofsleven in de gemeenten te
verdiepen. Volgens ds. H. Muns
(Arnhem) van de sectie 'pasto
raat' kampt de kerk met een
'blinde vlek' op dat punt. "We
worden steeds vaker geconfron
teerd met de vraag naar de bele
ving van het geloof in pastoraat,
catechese, vieringen en persoon
lijk gebed". Mevrouw Muns be
loofde de synode, dat het geen
theoretisch onderzoek zal wor
den, maar een 'praktijk-gerichte
handleiding' waaraan mensen
persoonlijk en groepen in de ge
meenten concreet iets hebben.
- Studies. De gereformeerde
taakgroep 'Kerk en bedrijfsle
ven' gaat bekijken hoe de kerk
stelling kan nemen in actuele so
ciaal-economische vragen. En de
taakgroep 'Kerk en welzijn'
neemt de vraag hoe de kerk haar
betrokkenheid bij het maat
schappelijk werk gestalte kan
geven in studie. De klacht werd
geuit dat diakonieën (maar ook
kerkeraden) geen zicht op dit
werk hebben, waardoor de in
breng vanuit het christelijk ge
loof steeds meer dreigt weg te
vallen.
De gereformeerde synode aan
vaardde een voorstel uit Zeeland
om contact te leggen met de in
terkerkelijke stichting die de be
langen behartigt van het gods
dienstonderwijs op openbare
scholen. De indiener van het
voorstel vond die relatie belang
rijk, niet alleen voor gerefor
meerde docenten maar ook voor
ouders die hun kinderen naar de
openbare school sturen. En dat
aantal neemt in gereformeerde
kring toe.
Hervormde Kerk: beroepen
te Otterlo T. Ouwerkerk IJzen-
doorn (rectificatie), te Huizen G.
van den End Kampen; aangeno
men naar Smilde kandidaat A. B.
Elbert Groningen. Gereformeer
de Kerken: beroepen te Om
moord-Zevenkamp (in samen
werking met hervormde wijkge-
meente Ommoord) J. W. Doff
Den Haag-Scheveningen, te An-
dijk R. H. Boiten Dokkum, te
Doezum (Gr.) kandidaat J. de
Vries aldaar; aangenomen naar
Groningen (Helpman) J. Dijkstra
(voorheen zendingspredikant)
Workum.
Naar Rome. Zoals gisteren in
deze rubriek gemeld, gaat vol
gend jaar maart een hervormd-
gereformeerd-lutherse delegatie
naar Rome als vervolg op de oe
cumenische ontmoeting met de
paus tijdens diens bezoek aan
Nederland.
Voor de Hervormde Kerk gaan
vijf mensen daarheen, te weten
synodevoorzitter ds. H. Huting,
secretaris-generaal dr. R. J.
Mooi, mevrouw ds. L van Reijen-
dam-Beek (Beverwijk), ds. R.
van den Beid (Maastricht) en dr.
C. P. van Andel (van het her
vormde Rome-Reformatie-be-
raad). De Gereformeerde Kerken
sturen synodevoorzitter dr. H. J.
Kouwenhoven, ds. H. Eikelboom
(Vlaardingen), mevrouw I. de
Jong en mevrouw ds. M. van der
Veen-Schenkeveld (Rijswijk).
Van de Evangelisch-Lutherse
Kerk gaan synodepresident ds.
A. Burghoorn en diens voorgan
ger, ds. W. Bleij. De Raad van
Kerken vaardigt zijn voorzitter,
prof. dr. D. C. Mulder, af. Het is
nog niet zeker, of de Evangeli
sche Broedergemeente meegaat.
Geen bokswedstrijd. De
rooms-katholieke bisschoppen
van de wereld denken weliswaar
verschillend over de hervormin
gen van het Tweede Vaticaans
Concilie (1962 tot 1965), maar de
hervormingen zullen niet onge
daan worden gemaakt. Dat ver
klaarde de Belgische kardinaal
Godfried Danneels gisteren op
een persconferentie. "Het conci
lie blijft absoluut gelden".
Op de herhaalde vraag of zich
een strijd aftekent tussen behou
dende en progressieve bisschop
pen antwoordde de Amerikaanse
kardinaal John Krol (die met zijn
collega Danneels de persconfe
rentie leidde): "Dit is geen boks
wedstrijd".
De Duitse kardinaal Ratzinger,
hoofd van de congregatie voor de
geloofsleer, wordt wel voorge
steld als de grote man van de
conservatieven, en Malone, voor
zitter van de Amerikaanse bis
schoppenconferentie, als de
voorman van de progressieven.
Daarover zei de Belgische kardi
naal, dat Ratzinger over hetzelf
de glas water wellicht zal zeggen
dat het half leeg is, en Malone dat
het half vol is. "Wij zijn daarin
niet zo geïnteresseerd. Wel wil
len we erachter komen hoeveel
water er in het glas zit. Kardina
len en bisschoppen zijn mensen.
Op de synode maken we geen
heiligen en geen zondaren".
Danneels vond het helemaal
verkeerd om over deze synode te
