'Nieuwe dingen proberen
dat hoort bij Brandpunt'
Eerste net, tweede net en Filmnet
TV-rubriek
rP^v
Robotarm uit kom gedraaid
Subliem concert 'Ex Animo'
mssr ;jj
Verlind en Van den Heuvel over 25 jaar actualiteiten
Boeiende Timdelerclub
SSr-RANDGEBEUREN
ssrrrtcentraal
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1985
KUNST
PAGINA 37
(GPD) - Ook zo genoten van 'The
League of Gentlemen', een gou
we ouwe uit 1960 (nog in zwart
wit!), donderdagavond tussen
half 8 en half 10? Ik geef toe, deze
humoristische thriller was niet
op een van de vele netten te be
zichtigen die ons donderdag
avond ter beschikking stonden,
maar ik had hem op beeldplaat,
1 en die donderdagavond, met de
EO op Nederland 1 en de VOO
op Nederland 2, leek ons een
avond bij uitstek om naar de
beeldplaat uit te wijken.
Blijkbaar was FilmNet, de
abonneetelevisie, dezelfde me
ning toegedaan, gezien de genie
pige advertentie die het donder
dag in de kranten plaatste. Voor
het geval u er overheen hebt ge
keken, vertel ik de tekst nog
even na. NAAR WELK NET
KIJKT U VANAVOND? stond
er boven. Daaronder waren drie
TV-schermen afgebeeld: het 1ste
net, het 2de net, en Filmnet.
Op het 1ste net van de EO kon
den we vanaf 17.46 uur kijken
naar Tijdsein Buitenland, Fabel
tjeskrant, De familie Robinson,
Aartsvaders, Journaal, Holland,
ze zeggen... Zuid-Limburg, Het
St. Paul's Cathedral Choir op
tournee, Tijdsein, Mag ik's met
je praten?, Laatste nieuws, en
Nieuws voor doven en slechtho
renden.
Op het 2de net van Veronica
werden we vanaf 19.00 uur ver
gast op Nieuws, Magnum, Vero
nica Film, Nederlanders Over
zee, Adèle Bloemendaal in Ber
lijn (nog altijd te prefereren bo
ven Adèle Berlijn in Bloemen
daal), Journaal, Den Haag Van
daag, en Nieuws voor doven en
slechthorenden.
Ik weet niet hoe het u vergaat
als u dit aanbod op zijn mérites
bekijkt, maar mij vergaat het zo
dat ik de familie Robinson (te
kenfilmserie) genadiglijk aan de
kinderen gun, en voor de rest
van dit dubbelwandige program
ma alleen bij Adèle Bloemendaal
mijn hart vol verwachting voel
kloppen. Even los dus van de
eventuele intrinsieke kwaliteit
van programma's als Nederlan
ders Overzee en het St. Paul's
Cathedral Koor, die best pico
bello in orde kan zijn, echter zon
der dat ik al van tevoren mijn
handen voel jeuken en mijn ha
ren te berge voel rijzen van on
stuitbare begeerte om juist die
programma's te bekijken...
En naast het 1ste en 2de net
stond in die geniepige, provoce
rende, beentje lichtende adver
tentie het aanbod van FilmNet,
van de betaal-TV dus:
vanaf 17.50 Stain' Alive, speel
film met John Travolta,The Pro
fessionals, serie. Demon Seed,
Thriller met Julie Christie. Pater
nity, komedie met Burt Rey
nolds, en Poltergeist, griezelfilm
van Steven Spielberg...
Geef toe, is dat geniepig of
niet? Het is alsof je aan een jon
getje vraagt wat hij liever van
Sinterklaas heeft: een crossfiets
of een zuur-stok? Neenee!, roept
u nu, dat is een foute vergelij
king, want het is alsof je aan dat
jongetje vraagt wat hij liever eet:
een goed gecomponeerde maal
tijd met tomatensoep vooraf, een
toastje met gerookte paling, an-
dijviestamppot met runderlapje,
en een Mona-toetje toe, of: een
sneeuwpudding, een vlaflip, een
bitterkoekjespudding, een soela-
taart, en een griezel meelpud-
ding?
Dat is ook weer waar. Het zal
op den duur wel tegen-eten, de
ene film na de andere serie voor
de volgende film. Dan wil je wel
weer eens een paar beelden uit
Colombia, Beiroet en de Sahel,
of een gezellige quiz met Jos
Brink, of Nederland C zelf. Maar
u zult aan de andere kant moeten
toegeven dat zo'n puddingassor
timent wel een FEESTELIJKER
indruk maakt dan zo'n welover
wogen, maar saaie burgerman
spot die het 1ste en 2de net don
derdagavond te bieden hadden.
Hoewel ik ook niet precies weet,
waar ik dan het scenetje zou
moeten plaatsen dat in 'The Lea
gue of Gentlemen' voorkwam,
een rake. dodelijke persiflage in
enkele seconden van „de" televi
sie, waarin je een heel oud, tan
deloos opaatje met zijn bordje op
schoot al televisiekijkend zijn
warme prak ziet oppeuzelen
(want opa kan geen seconde mis
sen van het programma), en de
v J
■fcV»v~ J
door
Nico Scheepmaker
redderende, hartelijke, kwebbe
lende schoondochter bemoede
rend aan hem vraagt:
„En, hoe gaat het met dat meis
je in de ijzeren long?"
Weet u waar ik overigens met
veel plezier naar gekeken heb?
Naar de Cosby Show, na Hill
Street Blues en Cheers de derde
voltreffer die de NCRV uit Ame
rika heeft weggesleept. Comedy
met een menselijk gezicht, zou ik
willen zeggen. Heel effectvol ge
schreven, vol herkenbare trekjes
uit het dagelijkse leven, met per
fecte timing gespeeld, in een on
gezochte omgeving (gewoon bij
een gezin thuis, met normale on
derlinge gezinsverhoudingen),
en in zoverre waarschijnlijk nog
maatschappelijk-opvoedkundig
ook, dat het zich allemaal in een
zwart gezin afspeelt en je waratje
gaat denken dat het toch alle
maal gewone mensen zijn, net als
u en ik en Frank Rijkaard. Niet
dat u en ik en Frank Rijkaard ge
wone mensen zijn (u zeker niet!),
maar u begrijpt wel wat ik be
doel...
Groep Bart Stuyf met 'Target' in het LAK
Bewegingstheater Bart Stuyf met 'Target'. Bedacht
door: Bart Stuyf; dans: Ingeborg Bos en Truusje Graste;
muziek: Johanna d'Armagnac, Philip Glass; film: Ruud
Monster. Gezien op 22 november in het LAK, Leiden. Al
daar ook vanavond.
LEIDEN - Twee jaar geleden vertelde Bart Stuyf:
"Ik ben bezig met een voorstelling, waarin een
computerarm de hoofdrol vervult. Die moet in mei
uitkomen, maar het kan misschien wat uitlopen".
Dat 'wat' is dus anderhalf jaar geworden. Mede
door het moeizame produktieproces is de vaste
groep van Stuyf uit elkaar gevallen en heeft hij
voor deze voorstelling een groep nieuwe mensen
om zich heen verzameld.
In 'Target' (doel) draait alles om een vijf meter
lange, scharnierende arm, die boven het midden
van het podium is bevestigd. De techniek wordt
niet verhuld, zodat de arm er zeer indrukwekkend
uitziet. Er lopen als zenuwen allerlei kleuren dra
den doorheen en lampjes gaan soms branden.
Twee camera's fungeren als ogen en aan het uitein
de van de arm zit een piepklein klauwtje.
Die arm is zo geprogrammeerd dat hij min of
meer een eigen leven kan leiden. Om precies te
zijn: zijn camera's zoeken automatisch steeds de
meest witte plek op en dirigeren daar de rest van de
arm naartoe. De arm kan ook geluiden voortbren
gen. Hij projecteert met een tevreden gebrom het
door zijn camera's vastgelegde beeld op het achter
doek en maakt het publiek zo tot voyeurs. Als de
door hem gevolgde danseres buiten zijn gezichts
veld komt, protesteert hij op hoge toon. Ze slaagt
erin de arm zowat letterlijk uit de kom te draaien.
Als ze klaar is kijken de camera's scheel en weet hij
niet meer waar hij haar zoeken moet.
Maar dan zijn we al bij het tweede deel aange
land. De eerste keer dat de arm in actie komt, ge
beurt dat zwijgend, op wat geknars in de gewrich
ten na. De arm volgt uit de losse pols een danseres
en laat dan nog geen beelden zien. Wel wordt dan
op het achterdoek een film in prachtige kleuren
met close-ups van machinerie getoond.
Stuyf heeft duidelijk gemikt op de confrontatie
van mens en techniek, van improviserende danse
res met logische machine. De zeer lijfelijke uitstra
ling van beide danseressen benadrukt het contrast
nog. Toch komt die confrontatie er niet echt uit. De
arm oogt dreigend, maar beweegt zich zo hulpeloos
dat je haast medelijden zou krijgen. Hij steekt im
potent af naast de twee sterk aanwezige danseres-»
sen en is niet tegen hen opgewassen. Dat zet de
hele voorstelling op losse schroeven. Temeer daar
de choreografie van Stuyf alleen belangwekkend is
in een confrontatie met objecten. Dat wordt zeer
duidelijk tijdens het duet van beide danseressen.
'Target' wekt de indruk dat de constructie van de
robotarm Stuyf zo in beslag heeft genomen, dat de
theatrale invulling erbij is ingeschoten. Jammer,
want zo'n robotarm in het theater opent ongekende
perspectieven.
ARTEJAN KORTEWEG
Ondanks beperkte acoustiek in Hartebrugkerk
Chr. Oratoriumvereniging 'Ex Ani
mo' o.i.v. Wim de Ru, m.m.v. het
Haarlems Symfonie Orkest, dirigent
André Kaart. Solisten: Els van Onse-
len sopraan, Bernhardien de Jong
alt, Hubert van der Sommen tenor
en Henk Post bas. Werken van Bux-
tehude, Mozart, Haydn, Faurê en
Franck. Gehoord op 22 november in
de Hartebrugkerk.
LEIDEN - Ook Ex Animo had
voor zijn jaarlijkse concert de
Hartebrugkerk gekozen, een
ruimte met een acoustiek waar
over al eerder in deze kolommen
geschreven is bij andere koor
concerten. Het is een acoustiek
waarwei degelijk rekening moet
worden gehouden bij de keuze
van het repertoire en de uitvoe
ringspraktijk. Bij een hoog tem
po bijvoorbeeld zullen snelle
passages al gauw verwateren.
De Cantate Alles was ihr tut
van Buxtehude klonk nog wat
vlak en voorzichtig, maar in de
Kronungsmesse van Mozart
kwam de koorklank tot volle
bloei. In Buxtehude hadden de
sopraan Els van Onselen en de
bas Henk Post al in een beschei
den solorol hun fraaie stemmen
laten horen, in Mozart voegden
zich daar de alt Bernhardien de
Jong en de tenor Hubert van der
Sommen bij: vier jonge zangers,
allen met uitstekende stemkwa-
liteiten, de een al wat verder op
het zangerspad gevorderd dan de
ander, maar alle vier met belof
ten voor de toekomst.
De sopraansolo in het Agnus
Dei mag zeker apart genoemd
worden, een subliem stuk mu
ziek zoals alleen Mozart kon
schrijven, en buitengewoon goed
gezongen. De twee koorwerken
na de pauze van Fauré en Franck
dragen beiden het stempel van
de romantiek op zijn Frans: emo
tioneel maar steeds zeer be
heerst, en in het geval van Fau-
ré's Cantique de Jean Racine van
een grote sereniteit, een sereni
teit die in de uitmuntende uit
voering van Ex Animo dóór
klonk en er een zeer bijzondere
intensiteit aan gaf.
Het Haarlems Symfonie Or
kest, dat zijn moeilijke begelei-
dingstaak zeer verdienstelijk
vervulde, speelde o.l.v. zijn eigen
dirigent André Kaart de Symfo
nie no. 99 van Haydn, bepaald
geen sinecure. Men toonde zich
evenwel goed opgewassen tegen
de moeilijkheden en muscieerde
met grote aandacht en inzet.
Jammer genoeg speelde het
steeds gejaagder wordende tem
po in het laatste deel van het or
kest parten om al eerder ge
noemde redenen. Psalm 150 van
Franck vormde een feestelijk ge
zongen slot van dit concert.
MIES ALBARDA
'Het lijk is zoek' (wanted one bodyi
van Charles Raymond Deyer door de
Timdelerclub. Met: Magda de Frel,
Agnes Ouwerkerk-v.d. Blij, Auke
Krispijn, Riet Krispijn-de Wolf, Jo-
landa van Gorkum, Ernst Jan van
Heijningen, Nico van Leeuwen. Ro
nald van Brandwijk, Tjeerd van
Wijk en Henk v.d. Reijden. Regie:
Gèrard van Kamp. Gezien op 22 no
vember in de Leidse schouwburg.
LEIDEN - "Details, altijd die
verrekte details", zo verzucht de
misdadiger, wanneer hij door het
speurwerk van notaris Blundell
tegen de lamp is gelopen. En zo
hoort het ook in een vrolijke
thriller. De dader maakt één of
meer detailfoutjes, die zijn on
dergang bewerkstelligen. Een
goede detective combineert, de
duceert en analyseert zijn mate
riaal om in de laatste minuten de
oplossing van het raadsel te kun
nen formuleren.
Notaris Blundell is zo'n goede
detective. Nico van Leeuwen is
geknipt voor deze rol, die hij met
veel flair en verve speelt. Ook
zijn tegenspeler Ronald van
Brandwijk kan zijn rol goed aan
en krijgt als het traditionele wei
nig-begrijpende hulpje van de
detective en hier als hangerige
anti-held regelmatig de lachers
op zijn hand.
Om medische redepen kon
Jeanne den Hoed-Buys gister
avond niet spelen. Zij wrd ver
vangen door Magda de Frel, die
dit werk in minder dan een week
voor elkaar heeft gekregen.
Hoe klein haar rol ditmaal ook is,
toch kreeg Riet Krispijn-de Wolf,
één van de favorieten bij de Tim
delerclub, vanuit de zaal terecht
een open doekje.
De eerste produktie van dit sei
zoen is voor de Timdelerclub
succesvol verlopen. De keuze
voor dit stuk blijkt een goede
greep te zijn geweest. Als spelers
kun je 'lekker toneelspelen' en
op traditiegetrouwe wijze het pu
bliek ee vermakelijke avond bie
den.
WIJNAND ZEILSTRA
LEIDEN - Het Petra Gospelkoor
'heeft gisteravond op feestelijke wij
ze het feit herdachtdat het vijftien
jaar geleden als interkerkelijke
jongerengroep in Leiden-noord
werd opgericht. Uitgegroeid tot een
vijfendertig leden tellend gezel
schap met een eigen band trad het
in de Stadsgehoorzaal aan om en
kele delen uit de Nederlandse reli-
musical 'De Overwinnaar' ten ge
hore te brengen. Het Petra Gospel
koor heeft van 'De Overwinnaar' -
naar de Amerikaanse musical 'The
Victor' van Jimmy en Carol Owens
- een langspeelplaat gemaakt,
waarvan het eerste exemplaar
door Louis Pool flinks op de foto),
directeur van de platenmaatschap
pij Gospel Music Int., aan Leen v.d
Merel werd uitgereikt. Ook het uil
Suriname ajkomstige Jaffo Gate
Quartet en Relite traden op in de
Stadsgehoorzaal.
landse prijzen in de wacht met haar reportages. In 1964 kreeg
de redactie de Nipkovschijf, drie jaar later was deze prijs voor
Piet Kaart voor zijn camerawerk. In 1968 leverde het portret
van de Indonesische president Soekarno de eerste prijs op tij
dens het internationale televisiefestival in Cannes.
Zondagavond 24 november besteedt de KRO uitgebreid aan
dacht aan het jubileum van de oudste actualiteitenrubriek in
een speciale uitzending van Brandpunt Zondageditie (Neder
land 1,17.35-18.55 uur). Onze verslaggeefster sprak met de hui
dige eindredacteur van Brandpunt, Ton Verlind, en Aad van
den Heuvel.
Natuurlijk is Aad van den Heuvel
best bereid toch nog iets te vertel
len over hoe het 25 jaar geleden al
lemaal begonnen is. „De KRO wil
de een soort actualiteitenrubriek
hebben, de andere omroepen had
den zoiets nog niet. De eerste tijd
i was Brandpunt een familiemagazi
ne met onder meer spelletjes. We
lieten een voorwerp zien, waarvan
de menseii moesten raden wat het
was. Vervolgens ging de presenta
tor persoonlijk de eerste prijs van,
ik geloof, vijftig gulden overhandi
gen".
„Maar vervolgens gingen we óók
naar de bouw van de Berlijnse
Muur en naar Belgisch Kongo.
Toen zeiden we tegen elkaar: zo
kan het niet langer. Brandpunt
moet een echte actualiteitenru
briek worden. Dat is na twee jaar
ook gebeurd. We stonden in die
tijd midden in de veranderingen.
We ontdekten dat de wereld niet
ophield bij Zundert. Dat was vol
strekt nieuw. Het was de tijd dat
we autoriteiten zonder schroom te
gemoet gingen treden, de zaken
werden opengebroken".
„Op Schiphol stond de verzamel
de pers te wachten als er een
Brandpunt-ploeg terugkeerde uit
het buitenland. Later hebben we
bij de uitzendingen met publiek
gewerkt, onder invloed van de de
mocratiseringsgolf. Dat zijn alle-
Wie eenmaal de smaak van een -OOK HET
personal computer te pakken heeft, gaat al snel V
apparatuur op z'n computer kan worden aangesloten. QTA AT
Maar hoe kies je uit dat enorme aanbod nu nèt de O 1 l\l\ 1
juiste apparata?^ Capi.Lux Want daar zjjn 2e PTT QMQ
wat je noemt all-round in automatisering. „11v
Dus ook alle randapparatuur. Ons leveringspakket op dit gebied
bestaat dan ook uit louter kwaliteit en is veelomvattend: printers, laser printers,
plotters, beeldschermen, tape-streamers, hard-disks, back-up systemen,
modems, netwerken, geheugen- en turbokaarten. Alles stuk voor stuk van
gerenommeerd fabrikaat en veelal direkt uit voorraad leverbaar.
Dat wij daarnaast op hardware gebied de drie grote topmerken in
huis hebben, u alle mogelijke software kunnen aanbieden en naast een
opleidingscentrum óók een kontinu beschikbare technische dienst hebben,
maakt een bezoek aan Capi-lux alleen maar aantrekkelijker.
Ml
^CAPI-LUX
^COMPUTER
CENTER
AMSTERDAM:
Basisweg 40, Tel. 020-149015
Scheldeplein 10, Tel. 020-643526
HARDWARE ZONDER HIATEN
UTRECHT:
St. Jacobsstraat (hoek Oranjestraat)
Tel. 030-311413
A Apple
maal veranderingen". Eindredac
teur Ton Verlind voegt hier snel
aan toe: „Dat heeft nou altijd bij de
traditie van Brandpunt gehoord,
de bereidheid om nieuwe dingen te
proberen. Al moeten die beginja
ren wel exta boeiend zijn geweest".
Dit winterseizoen heeft de KRO
'Brandpunt' en het middagpro
gramma 'Middageditie' samenge
voegd. Het zo ontstane nieuwe pro
gramma wordt zondagmiddag
meteen na het Journaal van half
zes uitgezonden. Nog niet eerder in
de televisiegeschiedenis werd een
actualiteitenprogramma op dat
tijdstip gebracht. Was het voor de
meesten even wennen (de eerste
editie trok zo'n 500.000 kijkers), in
middels stemmen ruim één mil
joen kijkers af op Brandpunt Zon
dageditie. Zij'waarderen het pro
gramma gemiddeld met het cijfer
6,9.
Verlind: „Het is een experiment,
een probeersel op een tijdstip
waarop normaal niemand kijkt,
vóór alle andere programma's uit.
Een nadeel is dat zondag wel z'n
beperkingen kent. Er is meestal
niet veel nieuws op die dag en veel
politici hebben geen zin op zondag
op te draven. Toen we begonnen
hadden we geen vergelijkingsma
teriaal. De taxaties over de belang
stelling van het publiek waren
somber. Nu is echter al bewezen
dat een actualiteitenrubriek op dat
tijdstip heel goed kan".
Aad van den Heuvel zegt het eer
lijk: „Toen we hoorden dat we een
actualiteitenrubriek moesten gaan
maken op zondagmiddag was er
paniek". Verlind: „Dit programma
is uit omstandigheden ontstaan.
Door het vertrek van een aantal
medewerkers, moesten we ons be
zinnen op de toekomst. Journalis
tiek gezien is Brandpunt Zondage
ditie een heel aardige uitdaging.
Volgens mij is de gewenning heel
belangrijk, twee miljoen kijkers
moet haalbaar zijn".
Een extra probleem van televisie
op zondagmiddag is dat program
mamakers te maken hebben met
een gemengd kijkpubliek. „Jong
en oud kijkt. Wat is het terrein dat
je bestrijkt? Er gebeurt meer dan
alleen de kruisraketten. Dat gaat
van popmuziek tot een nieuwe
film. Als er maar een relatie is met
de actualiteit", meent Van den
Heuvel. Volgens Verlind zijn de
grenzen rekbaar. „Een kwestie van
proberen. We willen geen grenzen
o verschrii den
In een van de eerste uitzendin
gen werd verslag gedaan van een
bijeenkomst waarop de baby van
het jaar werd gekozen. Een wel su-
perlicht onderwerp. Van den Heu
vel: „Die verkiezing van de mooi
ste baby, dat was een grens over
schrijden", waarna Ton Verlind
zich haast uit te leggen „dat je er
eens naast moet gaan om precies te
kunnen constateren waar die gren-
Gouden toekomst
En dan de toekomst van de ac
tualiteitenrubrieken. Volgens
eindredacteur Verlind 'een gouden
toekomst'. „Kijk, als we blijven
zeuren over hoe moeilijk het alle
maal is, dan is het binnen nu en
niet al te lange tijd afgelopen. Als
dat de trend is, dan loopt het slecht
af. Dat is mijn stijl niet, ik kijk lie
ver naar wat er aan veranderingen
op ons afkomt. Er zijn veel moge
lijkheden, Nederlanders zijn nu
eenmaal serieuze nieuwsvreters.
Die luchtige toestanden gaan de
mensen vervelen. Ze zullen uitein
delijk terugvallen in de armen van
benadering hebben".
Van den Heuvel: „Wat dat betreft
is wat er in Amerika gebeurt een
voorbeeld. Daar zie je een enorme
opleving van de nieuwrubrieken.
we terug van al dat geflits en ge-
flats". voorspelt Ton Verlind, „het
gaat uiteindelijk om de inhoud van
het gesprek met bijvoorbeeld Ar-
batov en niet om alles er omheen".
Waardering is er bij Aad van den
Heuvel en Ton Verlind over de
nieuwe thematische aanpak van
Avro's Televizier. „Goed dat ze niet
in een hoekje gaan zitten en dat ze
bezig blijven met het zoeken naar
nieuwe mogelijkheden". Maar eer
lijk is eerlijk. „Ik geloof niet dat we
op het ogenblik een echte concur
rent hebben", vindt Ton Verlind.
„Wij zijn. denk ik, een geduchte
concurrent voor anderen, ze hou
den ons in dc gaten".
Brandpunt, de actualiteitenrubriek van de KRO, bestaat 25
jaar. Op 22 oktober I960 ging de eerste uitzending de lucht in.
Het eerste jaar was Brandpunt maandelijks te zien, daarna
kwam het programma wekelijks op het scherm.
In de jaren zestig was het 'een programma met springstof,
zoals de toenmalige eindredacteur-chef Richard Schoonhoven
het uitdrukte. Het 'gouden team' van Brandpunt werd ge
vormd door onder anderen Ed van Westerloo, Ad Langebent,
Aad van den Heuvel, Frits van der Poel en cineast Piet Kaart.
De Brandpunt-ploeg sleepte zowel binnenlandse als buiten-
HILVERSUM (GPD) - „Was
het vroeger beter? Zulke din
gen moet je aan mij nóóit vra
gen. Het was het tijdsbeeld, we
ontdekten nu eenmaal een
nieuw terrein". Aad van den
Heuvel moet niet veel hebben
van nostalgie. Vijf en twintig
jaar geleden stond hij aan de
wieg van wat in eerste instantie
Focus heette en nog voor de
eerste rubriek de lucht inging
Brandpunt gedoopt werd. Wat
dan ook een gesprek had moe
ten worden over het (roem
ruchte) verleden, wordt uitein
delijk een beschouwing over
het heden (de nieuwe Brand
punt-Zondageditie) en de toe
komst.
door
Renate van Iperen
