1MB
Bacterie laat zich
nog niet verdrijven
uit het drinkwater
Stedelijk instituut
clubhuizen bepleit
Proef biedt geen duidelijkheid
DINSDAG 12 NOVEMBER 1985
LEIDEN/KATWIJK - Het is nog steeds onduidelijk hoe de bacterie aeromonas hydrofila,
die in onder meer het Leidse drinkwater voorkomt, het best kan worden bestreden. De
proef in de Leidse wijk Zuid-West, waarbij een flinke dosis chloor aan het water werd
toegevoegd, heeft niet de verwachte resultaten opgeleverd.
Wel is vast komen te staan dat het
probleem niet is op te lossen met
verdergaande zuivering
De Ruy ter, pas eind volgend jaar of
begin 1987 afgerond. Tot die tijd
de drinkwaterbedrijven -
het water. Vermoed wordt nu dat de bacterie komt op verschillende
het drinkwater wordt besmet door
dat de bacterie voorkomt in een
'slijmlaag' die in waterleidingen
aanwezig is. Onderzocht wordt i
hoe dit precies in zijn werk gaat
de hoop dat daarmee een oplossing Schcldelij k
voor het probleem kan worden ge
vonden.
De aeromonas-bacterie is vol
gens A. de Ruyter, hoofd van het
laboratorium van de Leidsche
plaatsen in Nederland vdor - het
zekere voor het onzekere en druk
ken haar de kop in door chloor aan
net water toe te voegen.
Chloor is echter geen onschuldig
goedje. Het kan, zij het op langere
termijn, schadelijke bijwerkingen
hebben. Het is daarom geen won-
hAt pprc ain<»»«mf zoexen naar metnoaen
debac tetiete bestrijden met
bekend gehjk of llefst Memaal geen
volksge- chl00r'
ihygiëne In Leiden is zo'n proe'fneming
(RIVM) onderzoekt op dit moment gehouden in Zuid-West. de wijk
waar de grootste concentratie aan
aeromonas-bacteriën was aange
troffen. De LDM meende het lei
dingnet hier te kunnen reinigen
verwacht door extra chloor aan het water toe
vorig jaar
fen in het drinkwater. Over de bac
terie is nog maar weinig bekend.
Het rijksinstituut
zondheid en milieuhygiëne
op dit moment
op landelijke schaal of het organis
me ziekteverwekkend is in de cc
centraties waarin het voorkomt
het leidingwater.
Dat onderzoek
te voegen. Op deze manier hoopte
de duinwatermaatschappij in deze
wijk voor enige tijd van de bacterie
verlost te kunnen zijn.
Om er voor te zorgen dat het wa
ter in de wijk niet wordt 'besmet'
met water uit andere delen van de
stad, zijn de doorvoerleidingen
naar andere wijken afgesloten. Het
water wordt op die manier vanuit
één punt aangevoerd, direct van
het pompstation in Katwijk.
Om ervoor te zorgen dat het wa
ter in het Zuidwestse leidingnet
zijn normale stroomsnelheid be
hield, moet er regelmatig worden
gespuid. Anders zou zich in som
mige leidingen aeromonas-bacte
riën kunnen ophopen. Dat spuien
is trouwens een kostbare geschie
denis. Van de 80.000 kubieke meter
die tot dusver het leidingnet van
Zuid-West is ingepompt, ging
20.000 kubieke meter verloren
door spuien.
Nadat het net in Zuid-West was
afgezonderd, voegde de LDM een
Gezamenlijke
lijst SGP,
GPV en RPF
LEIDEN - De politieke partijen
SGP. GPV en RPF zullen bij de ko
mende gemeenteraadsverkiezin
gen, in 1986, opnieuw met één ge
zamenlijke lijst uitkomen. Dit is
gisteravond besloten in een verga
dering van afgevaardigden van de
kiesverenigingen van de drie par
tijen. Momenteel is geen van de
partijen in de Leidse gemeente
raad vertegenwoordigd.
De heer J G. Boudewijn (SGP) is
door de kiesverenigingen als lijst
trekker aangewezen voor de com
binatie. Op de tweede plaats staat
oud-raadslid H.H. van de Meij
(GPV). Derde op de lijst is C.W.
Kistemaker (RPF). Half december
zal het gezamenlijke verkiezings
programma van de drie partijen
verschijnen.
Debat PvdA en
CDA woensdag
A. de Ruyterin het LDM-laboratorium te Katwijk: "De zaak ligt niet eenvoudig
Hogcwoning)
extra hoeveelheid chloor toe. De
gebruikte dosis was zo licht dat
geur en smaak van water daardoor
niet werden aangetast. Metingen
wezen echter al snel uit dat die
lichte dosis de problemen niet ver
hielp. Vlakbij het punt waar gech
loreerd werd, nam de concentratie
aan aeromonas inderdaad af. Ver
derop steeg het aantal bacteriën
echter. Het bleek dat chloor een
aantal stoffen afbreekt tot kleinere
moleculen die beter verteerbaar
zijn voor de aeromonas-bacterien.
Welke die stoffen zijn, is voorals
nog onbekend. Het Kiwa (keu
ringsinstituut voor waterleiding
artikelen) doet hiernaar onderzoek.
Als duidelijk is welke stoffen de
bacteriën tot voedsel dienen, dan
kunnen deze eventueel worden
weggezuiverd, legt De Ruyter uit.
Auto vernield
na foutieve
inhaalpoging.
LEIDEN - Een lichte hersenschud
ding en een volkomen vernielde
auto waren de resultaten van een
verkeerde inhaalmanoeuvre gister
avond op de Wassenaarseweg.
Een 18-jarige Oegstgeestenaar
reed daar, komend van de Rijns-
burgerweg, omstreeks zeven uur
achter een andere personenauto
aan. Toen deze naar links de inrit
van het Gorlaeuslaboratorium wil
de inrijden, wilde de Oegstgeeste
naar hem toch inhalen. Omdat dat
niet meer kon, moest hij links een
vluchtheuvel passeren, maar vond
daar een tegenligger op zijn weg.
Hij gooide zijn stuur om
rechts en ramde daarbij twee ver
keersborden op de volgende
vluchtheuvel. Daarop verloor hij y i 1 1 TTGT1
de macht over het stuur, schoot de Inbraak bil -tlLi
weg over op het fietspad, ramde J
een lantaarnpaal en kwam uitein- LEIDEN - Bij een inbraak in de be-
delijk tegen een boom tot stilstand, drijfsruimte van de Hollandse Con
structie Groep aan de Roosevel-
De auto van de 18-jarige automo- straat zijn in het weekeinde twee
bilist, die overigens pas drie maan- verfspuitinstallaties gestolen. De
den in het bezit is van zijn rijbe- gezamenlijke waarde van de appa-
wijs. was zo vernield, dat de brand- raten bedraagt zo'n tienduizend
weer hem er met een perslucht-, gulden. Hoe de dieven zijn binnen-
schaar moest uitknippen. gekomen is niet bekend.
De totaal vernielde auto
Op die manier zou de bacterie op
den duur kunnen worden 'uitge
hongerd'.
Nadat bekend werd dat de lichte
dosis chloor weinig uithaalde,
voegde de LDM in Zuid-West ge
durende enkele weken een zwaar
dere dosis chloor toe. Die dosis had
wel gevolgen voor de smaak en de
geur van het water. Vandaar dat
bewoners van Zuid-West hierover
werden ingeseind.
Wisselend
De Ruyter stelt dat nu, enkele
maanden na de proef, nog steeds
niet duidelijk is te zeggen of de
chlorering blijvend effect heeft ge
had. "We hadden verwacht dat de
concentratie aeromonas geleidelijk
zou toenemen nadat we met het
toevoegen van chloor waren ge
stopt. Het bleek echter dat de con
centratie na het beëindigen van de
chlorering op een aantal plaatsen
in de wijk omhoog schoot. Later
daalden de aantallen bacteriën
weer. Gemiddeld genomen ligt de
concentratie aan aeromonas nu la
ger dan in andere wijkenaldus
De Ruyter. Hij voegt er echter aan
toe dat meetresultaten op sommige
punten nog al eens behoorlijk wil
len wisselen.
"De zaak ligt niet zo eenvoudig",
zegt het hoofd van het LDM-labo
ratorium. "Het is bijvoorbeeld dui
delijk dat als we een monster ne
men bij een brandkraan, het water
leidingnet ter plaatste flink wordt
verstoord. Dit omdat we eerst veel
water moeten laten wegstromen
voordat we bruikbare monsters
kunnen nemen".
Hij stelt dat op dit moment niet
bekend is welk effect chlorering
heeft op de 'slijmlaag' waarin de
bacterie zich schijnt te verbinden.
"Het kan best zijn dat die 'slijm
laag' gedeeltelijk wordt opgelost
door het chloor waardoor meer
bacteriën vrijkomen". Ook het
veelvuldige spuien kan een derge
lijk effect hebben".
Overigens blijft het net in Zuid-
West voorlopig afgezonderd van de
overige netten in Leiden. De LDM
wil volgend jaar namelijk de con
centraties aeromonas in die wijk
vergelijken met die in andere delen
van de stad. Op die manier hoopt
de maatschappij toch nog enig in
zicht te krijgen of chlorering op de
lange termijn enig effect heeft.
Proppen
Om het aeromonas-probleem bij
de bron te kunnen aanpakken, is
inmiddels een werkgroep in het le
ven geroepen waarin ook waterlei
dingbedrijven uit de regio zijn ver
tegenwoordigd. Er zijn in verschil
lende gemeenten wijken uitge
zocht waar geregeld de concentra
tie aeromonas wordt gemeten. Te
vens wordt bij die metingen geke
ken naar onder meer de zuurstof
gehalte van het water, de troebe-
lingsgraad en de geleidbaarheid.
Een van de oplossing waarnaar
nu onderzoekingen worden ge
daan. is het 'mechanisch' reinigen
van de waterleidingen. Op die ma
nier kunnen de leidingen worden
ontdaan van de 'slijmlaag' en dus
ook van de bacteriën die zich daar
in bevinden. Een van de methoden
is het zogeheten 'proppen' met po-
lystyreen-balletjes. Daarbij wor
den kleine plastic balletjes in wa
terleidingbuizen gedaan die, voort
gestuwd door de waterdruk, de
wanden van die buizen van aanslag
moeten ontdoen.
De Ruyter gelooft overigens niet
dat dit een methode is die gebruikt
zou kunnen worden om het hele
leidingnet te reinigen. Overigens
zou bij het mechanisch reinigen
van het net, hoe dan ook een water
leidingbuis moeten worden open
gelegd. "En dat lijkt me bacteriolo
gisch ook niet zo prettig".
Om precies te weten wat zich in
en rond de 'slijmlaag' afspeelt,
heeft het waterleidingbedrijf uit
het distributienet stukken leiding
weggehaald en naar het laborato
rium in Katwijk overgebracht. Op
die manier kan de LDM op haar ge
mak bestuderen welke zaken in
vloed hebben op de groei van de
op welke manier die
.vorden ge-
LEIDEN - Er is een nieuwe datum
voor het debat over 'Democratie in
Leiden', en wel morgenavond om
half negen in de Burchtzaal van
Stichting Burcht. Het debat dat
eerst op de agenda stond voor 31
oktober werd toen uitgesteld, om
dat een van de deelnemers, CDA-
fractieleider Walenkamp, plotse
ling was verhinderd wegens ge
zinsuitbreiding.
Walenkamp treedt in debat met
fractievoorzitster Van der Molen
van de PvdA. Na een muzikale on
derbreking als pauze is er vervol
gens een forumdiscussie tussen de
(meeste) fractieleiders van de par
tijen uit de gemeenteraad over het
zelfde onderwerp.
Positief advies
over toevoeging
Huize Solglytt
aan Endegeest
LEIDEN - Ambtenaren van de
Provinciale Raad voor de Volksge
zondheid in Zuid-Holland staan
positief tegenover het plan om van
Huize Solglytt aan het Plantsoen
een onderdeel te maken van het
psychiatrisch ziekenhuis Ende
geest.
Dit blijkt uit het advies dat zij
hebben uitgebracht aan de Dis
trictscommissie Zuid-Holland
Noord van de raad. Deze commis
sie bespreekt het advies donder
dag. Het is de bedoeling dat het uit
eindelijk. via het provinciebestuur,
bij het ministerie van wvc terecht
komt.
De gemeente Leiden gaf al begin
1982 als mening te kennen dat het
particuliere verzorgingshuis/annex
verpleeginrichting een soort bui-
tcnpaviljoen van Endegeest zou
moeten worden. Het probleem met
Solglytt is dat de instelling ener
zijds moeilijk in bestaande regelin
gen is in te passen, maar anderzijds
volgens de gemeente een onmisba
re positie inneemt als opvang voor
personen die elders moeilijk ge
plaatst kunnen worden.
LEIDEN - In Leiden moet een ste
delijk orgaan komen dat de club-
en buurthuizen ondersteunt bij
hun werk'-eri helpt bij beleidsza
ken. De gemeente moet overwegen
subsidie voor een dergelijke orga
nisatie beschikbaar te stellen. Dit
idee presenteerde Tom Fluitsma,
bestuurslid van de stichting belan-
genbeharting sociaal kultureel
werk gisteren tijdens een sympo
sium over de toekomst van het
club- en buurthuiswerk in Leiden.
Het symposium was georganiseerd
door de stichting naar aanleiding
van haar vijfjarig bestaan.
Fluitsma verklaarde dat club- en
buurthuizen de komende tijd aan
heel wat zaken het hoofd moeten
bieden. Hij meent dat burgemees
ter en wethouders op het gebied
van het sociaal-cultureel werk alles
overhoop halen wat maar over
hoop kan worden gehaald.
Hij doelde daarmee onder meer
op de voorgenomen andere verde
ling van de beroepskrachten over
de verschillende instellingen, het
plan om activiteiten- en organisa
tiekosten op een andere manier te
subsidiëren en het plan om een ste
delijk werkgeversinstituut in het
leven te roepen.
Slagvaardig
Het probleem is nu dat de club-
en buurthuizen maar beperkte mo
gelijkheden hebben om slagvaar
dig te reageren op allerlei nieuwe
ontwikkelingen. De stichting be
langenbehartiging sociaal kultu
reel werk Leiden is te vrijblijvend
van opzet. Wanneer vertegenwoor
digers daarvan met de gemeente
praten, doen zij dit veelal op per
soonlijke titel.
Daar komt nog bij dat de be
roepskrachten tot over hun oren in
het werk zitten. Steeds vaker
wordt een beroep gedaan op club-
en buurthuizen terwijl die in het
verleden een flinke veer hebben
moeten laten. De stichting heeft
geen geld om mensen voor een en
ander in te huren omdat zij geen
subsidie krijgt.
De gemeente heeft het plan om
een centraal werkgeversinstituut
in het leven te roepen. Dat insti
tuut zou de werkgever moeten
worden van alle beroepskrachten
die binnen het buurt- en clubhuis
werk actief zijn. Ook deze instel
ling biedt volgens Fluitsma geen
oplossing, voornamelijk omdat zij
zich maar met één kant van het
club- en buurthuiswerk bezig
houdt.
Meer heil ziet hij in een breed op
gezette organisatie die zich ook be
zig houdt met andere zaken op dit
terrein. Dit orgaan zou de mensen
uit het club- en buurthuiswerk
kunnen ondersteunen, mee kun
nen helpen aan het ontwikkelen
van het werk en om kennis en erva
ring tussen de verschillende instel
lingen uit te wisselen.
Wethouder Van Dongen gaf toe
dat het centraal werkgeversinsti
tuut zich voornamelijk bezighoudt
met de organisatie van het werk en
niet met de inhoud van het werk.
Volgens haar zijn er echter goede
mogelijkheden dat de verschillen
de instellingen uit vrije wil een
centraal instituut in het leven roe
pen voor beleidszaken. Gevolg is
wel dat de stichting belangenbe
hartiging sociaal kultureel werk
dan overbodig wordt.
Woongroep (1)
Hoewel ze al een paar maanden
in het fraaie pand aan de Suma-
trastraat wonen, werd vrijdag de
opening pas gevierd. Tegen de
gevel werd een fles champagne
gegooid, namaak-champagne,
dat wel. Vreemd is deze hande
ling niet als men bedenkt dat de
woongroep is gehuisvest in het
voormalige kantoor van de firma
Boot, scheepsbouwers. Het gaat
hier overigens om het eerste pro
ject van Centraal Wonen dat af is.
Een gesprek met vier van de
negen bewoners, terwijl op de
achtergrond de visite meeluistert
en een moddervette kat, die erg
veel op Garfield lijkt, zo nu. en
dan voorbijschuifelt, op zoek
naar een broek waar hij met zijn
modderpoten op kan springen.
Sylvia: "Twee jaar geleden zijn
wij aan de voorbereidingen be
gonnen. Zes mensen kwamen
één keer in de maand bij elkaar
om te praten over het gezamen
lijk wonen. Wat zijn de verwach
tingen, hoe moetje alles aanpak
ken. over dat soort zaken spra
ken wij met elkaar. Een jaar later
kregen we via Centraal Wonen te
horen dat we misschien in dit
pand konden. En uiteindelijk
kon dat. met z'n negenen".
Leo: "Sommige mensen den
ken altijd weer dat vooraf-praten
zinloos is, maar dat is onzin. Je
praat namelijk niet alleen over
principiële aangelegenheden,
maar ook over praktische. Wat
doe je samen, wat doe je privé?"
Hilda: "In de praktijk blijken
veel dingen toch weer anders te
gaan, maar dat wil niet zeggen
dat onze voorbereidingen nutte
loos zijn geweest. Integendeel
zelfs".
Het is voor twee
moeilijk om samen te leven,
wordt het met z'n negenen dan
niet helemaal kermis''
Sylvia: "Je denkt verkeerd:
kijk, die twee mensen hebben
een intieme relatie met elkaar en
dat geldt voor ons natuurlijk
niet".
Leo: "Wij zijn ook geen men
sen die vaak en veel vergaderen,
zoals wel eens wordt gedacht.
Wat het leuke is van een woon
groep? Nou, neem mij...ik kom
uit een studentenhuis, dat is een
tijdje leuk, maar op een gegeven
ogenblik heb je er toch genoeg
van om altijd maar met z'n ne
gentienen vier pitten en één dou
che te moeten delen. Een woon
groep is dan een mooi alternatief.
Je woont samen met een aantal
andere mensen zonder dat je je
privacy opgeeft. Het is het idee
hè... als je 's avonds thuiskomt,
kun je even bij iemand aanklop
pen om te vertellen wat je hebt
meegemaakt, maar het hoeft
niet. Je komt in elk geval niet in
een donker, koud huis thuis".
Sylvia: "Dat is het ja. Weten
dat er altijd mensen zijn. Het is
dus, met andere woorden, grote
onzin om te veronderstellen dat
wij een gesubsidieerd praat
groepje zijn"
Woongroep (2)
Hilda: "En we zijn ook niet al-
lenig".
Eduard: "Dat willen sommige
mensen ook nog wel eens den
ken ja".
Leo: "Vooroordelen, vooroor
delen... we kunnen ze allemaal
de grond in boren".
Eduard: "Er zijn ook veel mis
verstanden geweest".
Leo: "Inderdaad. Sommige
buurtbewoners hoorden dat er
een woongroep in dit pand
kwam en dachten, o. dat zullen
wel gehandicapten zijn die el
kaar moeten begeleiden. Ande
ren meenden weer dat het een
project van de reclassering was,
zo van: dat zijn allemaal jongens
i de negen leden van de woongroep aan de Sumatrastraat:
"We kunnen alle vooroordelen de grond in boren «foto Hoiva»ti
en meisjes die vroeger ondeu
gend zijn geweest"
Hilda: "Je vergeet de drugsver
slaafden'
Leo: "Klopt. En dan was er ook
nog een groep die vermoedde dat
we krakers waren, die van de ge
meente een pand hadden gekre
gen. Ik weet ook nog dat er een
paar maanden geleden een jon
getje kwam langsfietsen dat te
gen mij zei: zo, een jongerenhuis
dan gaan jullie zeker veel herrie
maken!"
Eduard: "En toen kwam onze
open dag"
Sylvia: "Op die open dag kon
den de mensen uit de buurt ons
huis bekijken. Er zijn toch vrij
vee» mensen even langsgeko
men En dat was leuk. want de
vooroordelen bleken niet te
kloppen"
Eduard "Ja. als je met eigen
ogen ziet hoe iets reilt en zeilt...'
Sylvia: "We kregen veel leuke
reacties te horen. Er waren bij
voorbeeld mensen die hier wel
eens binnen waren geweest toen
het nog het kantoor van de
scheepswerf was - dat soort ver
halen"
Hebben jullie eigenlijk al eens
een flinke ruzie gehad'
Sylvia: "Als jij nou
gaat. komt dat er nog
denk ik".
door-
Kaarten
"Vroeger heb ik veel gekaart",
zei Toon Bremmer. "Maar ja, te
genwoordig kan het niet meer
hè. Al die rook jongen, al die
rook, ik kan er niet tegen. Zon
der schone lucht ben ik geen
mens". Hij had de telefoon daar
om maar eens gepakt, want vol
gens hem waren er wel meer
kaartliefhebbers die hun hobby
niet meer kunnen bedrijven om
dat ze zijn verdreven door rook
walmen.
Een paar dagen later kwam
Toon langs. Hy kuchte regelma
tig. En dat was geen aanstellerij,
want Toon is een zware astma
patiënt. "Van kindsaf kaart ik
graag. Als jongen zijnde had ik al
graag een paar kaarten in m'n
handen. Thuis deed ik het, maar
ook na het voetballen, je kent het
wel"
Jazeker, hij was ook lid ge
weest van een kaartclub. "Maar
het vervelende is dat ik het niet
volhoud hè. Astma, jongen. Als
kind had ik er al last van, maar ze
wisten niet wat ik nou precies
had. Pas toen ik veertig was, zei
den ze tegen mij: Toon, jij hebt
astma en niet zo'n beetje ook".
"Maar ik bleef het proberen hè,
ik bedoel, ik ging nog wel eens
naar een kaartavondje toe, want
ik dacht bij mezelf: misschien
gaat het wel goed. Het ging nooit
goed. Het werd niks"
"Als ik nou drie uur in zo'n
ruimte zit, nou, dan ben ik 's
•nachts gesloopt. Zonder over
drijving: ik ben daarna minstens
drie dagen doodziek. Helemaal
van de kaart"
"En je kunt natuurlijk niet zeg
gen: hier kom ik, stoppen jullie
nou maar eens met roken. Dat
kun je niet maken"
Dus nou had hy een ideetje.
"Er zijn vast wel meer mensen
die niet tegen rook kunnen en
daarom niet meer kunnen kaar
ten. Als die mensen nou eens
contact opnemen met my, dan
kunnen we met z'n allen mis
schien proberen om een clubje
op te richten voor niet-rokers.
Volgens my is dat niet zo moei
lijk. Er zal toch wel ergens een
zaaltje voor ons zyn?"
Wie het een goed idee vindt,
kan contact opnemen met de ini
tiatiefnemer: Toon Bremmer, De
Genestetstraat 114, Leiden, tele
foon: 071-311612
