'Gezondheidspark'
vestigen op oude
terrein van AZL
Definitieve uitbreiding voor
Instituut Burgerraadslieden
Reve en de zuilen van het proza
Katwijkse fabrikant
ontkent levering
verkeerde kozijnen
Pleidooi directeur ziekenhuis:
Een lastige weduwe,
vele mythes en een
mislukte vriendschap
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1985
LEIDEN
LEIDEN - Een gezondheidspark op het oude ziekenhuisterrein. Daarvoor pleit de alge
meen directeur van het Academisch Ziekenhuis, mr. J.H. Peters. Nu de verhuizing naar
de nieuwbouw van het AZL zo dichtbij is, krijgen de plannen voor de bestemming van de
oude gebouwen steeds meer vorm. De algemeen directeur van het ziekenhuis wil de
commercie hand in hand laten gaan met de gezondheidszorg.
In een vandaag verschenen nieuw-
bouwkrant voor het personeel laat
de 45-jarige directeur weten zich te
willen inspannen voor een soort
gezondheidspark op het oude
AZL-terrein. "Ik denk aan bedrij
ven die enige verwantschap heb
ben met ziekenhuisactiviteiten".
Peters wil bewijzen dat door een
efficiënte bedrijfsvoering en een
goede samenwerking met het be
drijfsleven de kosten voor de ge
zondheidszorg met zo'n twintig
procent omlaag kunnen.
Twee maanden geleden kwam
de gemeente Leiden al met 'wilde'
plannen voor het gebied aan de
achterzijde van het centraal sta
tion. Een maquette op het Stads-
bouwhuis aan de Langegracht laat
een overbouwing zien van het sta
tion met winkels en kantoren, een
parkeergarage en een tweede plein
achter het huidige station, een ver
binding tussen de Leidse binnen
stad en de nieuwbouw van het
AZL door een tunnel onder het
Stationsplein en verder de realisa
tie van zo'n 60.000 vierkante meter
kantoorruimte.
De AZL-directeur stelt dat er
geen enkele projectontwikkelaar
zo gek zal zijn om een parkeergara
ge in dat gebied te zetten, als er be
halve het ziekenhuis geen andere
activiteiten zijn die verkeer aan
trekken, zoals winkels en gevulde
kantoren. "Ook op die manier ben
je dus gedwongen om samen te
werken met het bedrijfsleven.
Commercialisering heeft voor mij
te maken met een denkwijze. Een
denkwijze die in het bedrijfsleven
heel gewoon is, namelijk om zo ef
ficiënt en goedkoop mogelijk te
werken met een hoge kwaliteit en
met oog voor je produkt en de con
sument".
Geen beddegoed
Op de vraag aan welke mogelijk
heden Peters dan denkt voor de ge
bouwen op het oude terrein, zegt
hij het volgende: "Onze specialiteit
is het geven van de beste medische
en verpleegkundige behandeling
aan patiënten. Daar moeten we ons
op concentreren. Niet op het was
sen van beddegoed, het bewaken
of schoonmaken van gebouwen,
het opzetten van een salarisadmi
nistratie of het verzorgen van maal
tijden. De vraag is dan ook waarom
je dat nog zelf zou doen. Je bent
goedkoper uit als je die activiteiten
uitbesteedt aan bedrijven die vlak
bij je in de buurt zitten. Je hoeft op
die manier geen geld te steken in
een veel te dure infrastructuur".
Een andere vorm van samenwer
king kan volgens Peters worden
gezocht in de verkoop van ideeën
of ontwikkelingen. "Als je labora
toriumactiviteiten nu sterk ont
wikkeld zijn, zoek dan in het be
drijfsleven een partner voor bij
voorbeeld het uittesten van medi
cijnen". Ook denkt hij aan geza
menlijke inkoop. "Nu kopen het
AZL, Diaconessenhuis en het Eli
sabeth Ziekenhuis nog ieder voor
zichzelf medische verzorgingsmid
delen in. Als je op dat gebied zou
samenwerken, zou je ook een hoop
geld kunnen besparen". In zijn vi
sie zouden dat soort bedrijven of
instellingen zeker een plaatsje
kunnen krijgen op het terrein.
Omdat zowel de gemeente, als
het Academisch Ziekenhuis, als de
Nederlandse Spoorwegen over de
nodige grond rond het Leidse sta
tion beschikt, zal er de komende
maand een projectgroep in het le
ven worden geroepen die alle plan
nen serieus gaat bekijken. Wethou
der Peters staat in eerste instantie
niet afwijzend tegenover de ideeën
van de AZL-directeur. "Het moet
natuurlijk wel haalbaar zijn", waar
schuwt hij. "Maar daarover zal het
AZL ook nog wel met andere in
stanties in de slag moeten".
Werkgelegenheid
Verder zegt Peters dat voor de
gebouwen op het AZL-terrein die
Schrijver Kneppelhout herdacht
LEIDEN - Gelukkig hij die jong
sterft, meende Kneppelhout. Maar
hij stierf niet jong, integendeel:
toen hij een eeuw geleden op 8 no
vember 1885 de laatste adem uit
blies was de in 1814 geboren schrij
ver blind, ontgoocheld en een ver
moeide grijsaard, zoals neerlandi
cus Peter van Zonnelveld het gis
termiddag tijdens de herdenkings
bijeenkomst in het Academiege
bouw uitdrukte.
Ter gelegenheid van het feit dat
de schrijver honderd jaar geleden
overleed werden er een paar toe
spraken gehouden. Bovendien ont
hulde de voorzittef van de Maat
schappij der Nederlandse Letter
kunde, dr. H.L. Wesseling, de ge
denksteen in de gevel van Rapen
burg 65, het huis waarin Kneppel
hout onder het pseudoniem Klik
spaan zijn vermaarde studenten
schetsen schreef.
Over Kneppelhout bestaan veel
mythes, zei Marita Mathijsen tij
dens haar lezing. Eén van die my
thes: de studentenschetsen was
het eerste Nederlandstalige werk
van de schrijver. Niet waar, aldus
Mathijsen, onderzoek heeft geleerd
dat Kneppelhout voor het publice
ren van 'Studententypen' al was
begonnen met het scherpen van
zijn Hollandse pen.
Zij had een paar publicaties in
het Nederlands ontdekt die waren
gepubliceerd voordat 'Studenten
typen' verscheen, te weten de ver
halen 'De twee vrienden' en 'De
dat handelt over een
meisje dat zich terugtrekt
in een klooster. Beide schetsen
werden gepubliceerd in het tijd
schrift 'De vriend des vaderlands',
aldus Mathijsen, die vervolgenss
opmerkte dat ze weliswaar waren
ondertekend met initialen, maar
dat zij er zeker van was dat Knep
pelhout de auteur is.
De neerlandica vertelde overi
gens een mooie anekdote. In een
recensie van een dichtbundel van
Ten Kate vroeg Kneppelhout cle
mentie voor de dichter. Deze was
immers nog zo jong, nog maar ze
ventien jaar oud... Hoe oud Knep
pelhout was toen hij deze
schreef? 22.
B en W stellen nota rechtshulp vast
Dr. Wesseling toont de gevelsteen aan het Rapenburg. "Hier schreef
Johannes Kneppelhout als Klikspaan zijn studentenschetsen 1839-1844",
Staat er. (foto Holvast)
Vriendschap
Zijn een oudere man en een jon
gere bevriend met elkaar, dan is
het de plicht van de oudere om de
jongere op te voeden - zo dacht
Kneppelhout over vriendschap, al
dus Frank Ligtvoet. Zijn lezing
ging over de vriendschap tussen
Kneppelhout en De Genestet.
Hoe deze vriendschap op de klip
pen liep, is in nevelen gehuld, ver
volgde Ligtvoet, maar wie goed
naar zijn betoog luisterde kon wel
raden wie waarschijnlijk de schul
dige was: De Genestet was een ei-
.genwijs mannetje. Vroeg hij om
kritiek, dan was hij niet te beroerd
om ook te laten weten dat hij zich
van die kritiek niet veel zou aan
trekken.
Gelukkig had De Genestet zelf
ook wel doordat hij soms dwaas en
hooghartig was. Tenminste, in één
van zijn brieven, gedeeltelijk geci
teerd door Ligtvoet, gebruikt De
Genestet voornoemde kwalifica
ties om zichzelf te 'tuchtigen'.
Hoe komt het dat Dyserink geen
biografie over Kneppelhout
schreef, terwijl hij toch het mate
riaal had? Op die vraag gaf Marijke
Stapert-Eggen antwoord. Me
vrouw Kneppelhout voelde zich
wel gevleid toen ze werd benaderd
door de letterkundige die een bio
grafie over haar man moest schrij
ven. Het moest maar een diepgra
vende karakterstudie worden,
vond zij.
De biograaf wilde vooral een
boek schrijven waarin het "smette
loze karakter van Kneppelhout"
uitvoerig zou worden beschreven.
Maar waarom ging het feest dan
niet door? Mevrouw Kneppelhout
vond achteraf dat het toch niet zo'n
goed idee was, een biografie over
haar man.
Een uitgever had haar overigens
gewaarschuwd voor Dyserink. Hij
beschikt over een vaardige pen,
liet de uitgever weten, maar de
vraag is of hij wel altijd discreet ge
noeg is. Dus lastige weduwe in de
letteren is een fenomeen van alle
tijden.
China
Een lezing met dia's over de ge
schiedenis en cultuur van het ou
de China houdt Karin Schaedtler
maandagmiddag bij K&O aan
de Oude Vest. Vanaf 14.00 uur
krijgen de wereldberoemde op
gravingen bij Xi'an alle aan
dacht.
Schrijver ziet af vanmensheidreddend betoog'' over socialisme
LEIDEN - Reve zou gisteravond in de Pie
terskerk een openbaar college geven over so
cialisme en kunst onder de titel 'Hoop Doet
Sterven', maar zie: de als gastschrijver aan de
Leidse universiteit verbonden auteur vertel
de in een wederom volle Pieterskerk dat hij
op andere gedachten was gekomen. Al die
mensheidreddende betogen, dat is ook teveel
van het goede, zei hij. Waarna Reve zijn
vriend, Matroos Vos, aanhaalde die het diep
ere doorgaans als volgt typeert: "Godsdienst,
wijsgeerde en troep". Het nieuwe onder
werp: De vier zuilen van het proza, een ver
handeling over het schrijven.
Waarom Reve geen college over het socia
lisme gaf - het blijft speculeren, maar waren
de organisatoren van het spektakel mis
schien bang dat de gastschrijver te hard van
leer zou trekken en dat sommige mensen
boos zouden worden over zijn beweringen?
Hoe dan ook, de volksschrijver doceerde gis
teravond over zijn vak. En hy deed dat op
een heldere en informatieve manier. Het had
jaren geduurd voordat hij in het openbaar
iets over het schrijven durfde te zeggen, be
gon Reve. Enkele jaren geleden had hij voor
het eerst zijn visie geopenbaard. Dat was tij
dens een lezing aan de Londense ur:
teit. Ook toen al had hij gesproken
vier zuilen van het proza.
Mooi getal
Waarom vier? Vier is een mooi getal, zei
Reve; het is het getal van het leven en van het
kruis. Even later: "Dus ik waag het er op".
Hij begon vervolgens aan het benoemen van
de zuilen: (1) conceptie, (2) compositie, (3)
stijl en (4) woordgebruik.
De conceptie is volgens Reve "de erfelijk
verworven bagage van de schrijver". Je hebt
het of je hebt het niet. Over de compositie:
"Dat is het gebied waar de auteur niet bij
voorbaat machteloos is". De stijl hangt sa
men met de conceptie, merkte Reve daarna
op, "misschien wel geschonken". Wat betreft
zuil 4, het woordgebruik, zei hij onder meer,
dat het opvallend is dat grote schrijvers zich
vaak bedienen van een banaal woordge
bruik.
Tijdsaanduidingen zijn belangrijk, onder
wees de gastschrijver de toehoorders. Zon
der tijdsaanduiding is het einde zoek. Som
mige vaderlandse schrijvers noemen geen
tijd omdat ze tijdloos willen schrijven, aldus
Reve, maar dat wordt nooit wat volgens hem.
Duidelijk moet de schrijver zijn. Wie, waar,
wanneer, leeftijd en beroep... het moet alle
maal zo klaar als een klontje zijn, zodat de
lezer weet waar hij aan toe is.
Aan het einde van de avond kwam Reve
toe aan wat hij zelf het sluitstuk noemde: de
onbruikbare werkelijkheid. Men denkt in al
le ernst, betoogde hij, dat lichamelijke ero
tiek op het toneel getoond dient te worden
door naakte acteurs en actrices op en neder
te laten gaan. Onzin, vond hij, laat je de
werkelijkheid in alle glorie toe in je werk,
dan word je bestraft. Hij had het al zo vaak
meegemaakt.
Doodskist
En hij kwam met een voorbeeld uit het le
ven gegrepen. In 'Een circusjongen' be
schrijft Reve een voorval dat werkelijk
plaatsvond. Hij wil een doodskist laten ma
ken. Samen met met een compaan bestu
deert hij de beroepengidsen van de halve
provincie. Na veertien dagen en een veel
voud daarvan aan flessen wijn hebben ze ein
delijk een grafkistenmaker gevonden die vol
gens hen geschikt is.
Ze reizen af. Maar wat blijkt als ze eenmaal
in de woning van de grafkistenmaker zijn?
De man is dood, in de huiskamer zitten de
rouwenden te wachten op de lijkstoet die elk
moment kan voorrijden. "Het is fraai zeide
de kraai", aldus Reve gisteravond in de Pie
terskerk. "Maar met het volhouden dat het
echt gebeurd is, heb je mooi lullen".
WIM BRANDS
LEIDEN - De uitbreiding van het
Instituut Burgerraadslieden met
een derde burgerraadsvrouw is de
finitief. Dit blijkt uit de nota
rechtshulp die B en W gistermid
dag hebben vastgesteld. Naar ver
luidt was het college overigens
nogal verdeeld over de nota en zou
met name de uitbreiding van het
IBR bij de stemming met één stem
verschil ten gunste van het insti
tuut zijn uitgevallen.
In maart van dit jaar bepaalde de
gemeenteraad dat het IBR in elk
geval voor een jaar een uitbreiding
zou krijgen. Per 1 september trad
daardoor Marianne Spitz als derde
burgerraadsvrouw (naast Joset
Mons en Coby Kroon) in dienst. In
tussen diende de gemeente een on
derzoek te doen naar het functio
neren van het IBR en andere in
stanties op het gebied van de
rechtshulp. Aan de hand van het
onderzoek zou dan worden be
paald aan welke instelling de for
matie-uitbreiding uiteindelijk ten
goede zou komen.
Verwijzing
Volgens de nota rechtshulp is
dat dus het IBR. In de nota wordt
voorts vastgesteld dat de werkter
reinen van de burgerraadslieden,
het Bureau voor Rechtshulp en de
Rechtswinkel vergelijkbaar zijn, al
bestaan er dan accentverschillen.
Het wordt daarom "zeer noodzake
lijk" genoemd dat de instellingen
komen tot een helder systeem van
verwijzing en door middel van goe
de voorlichting duidelijk maken
op welk terrein zij opereren. Dit
om te voorkomen dat de burger die
(rechts)hulp vraagt aan de verkeer
de deur klopt en om te bereiken
dat er efficiënter wordt gewerkt.
De rechtswinkel heeft eerder dit
jaar al zelf een reorganisatie aange
kondigd. Deze vrijwilligersorgani
satie richt zich nu vooral op speci
fieke hulpverlening aan buitenlan
ders en vrouwen, naast bestaande
afdelingen als de afdeling belastin
gen en het Justitieel Klachtenbu
reau (voor klachten over o.m. de
politie). Vraagstukken op het ge
bied van wonen en w.erken worden
volgens de Rechtswinkel afdoende
door het IBR en het Bureau voor
Rechtshulp bestreken. B en W
stemmen in met deze koerswijzi
ging van de Rechtswinkel. Al toont
het college zich in de nota enigs
zins onstemd dat het daarvan nog
al laat op de hoogte werd gesteld. B
en W laten vast weten dat als ande
re gemeenten in de nieuwe opzet
aanleiding zien om minder subsi
die aan de rechtswinkel te geven.
Leiden een eventueel tekort niet
zal compenseren.
Het Bureau voor Rechtshulp
wordt beschouwd als een instel
ling voor algemene rechtshulp,
waarmee de gemeente overigens
weinig bemoeienis heeft. Het Insti
tuut Burgerraadslieden, dat giste
ren zyn tienjarig bestaan vierde, is
er vooral voor individuele sociale
rechtshulp. Wethouder Kuijers
(maatschappelijke aangelegenhe
den) benadrukte gistermiddag - hij
kwam de jubilerende instelling fe
liciteren - ook de 'vluchtheuvel
functie' van het IBR. Met andere
woorden: de burger die denkt ner
gens meer om hulp terecht te kun
nen, moet bij het IBR kunnen aan
kloppen. Verder heeft het instituut
tot taak te signaleren op welke ter
reinen met name gemeentelijke
diensten tekort blijken te schieten.
Maatschappelijk werk
B en W laten de vraag nog open
in hoeverre het wijksgewijs opzet
ten van maatschappelijk werk van
invloed zal zijn op het functioneren
van de instanties op het gebied van
de rechtshulp. In een ambtelijke
nota die eind vorig jaar verscheen
werd met name aangedrongen op
een bepaalde samenwerking tus
sen het (toekomstig) Maatschappe
lijk Werk Leiden en het IBR. Nu
merken B en W daarover op dat het
opzetten van maatschappelijk
werk per wijk nog volop in ontwik
keling is en pas echt met kracht ter
hand kan worden genomen als er
in de wijken ook passende accom
modaties beschikbaar zijn. Later
zal bezien worden, aldus B en W
welke effecten het aanbod van
maatschappelijk werk op het func
tioneren van het IBR en de andere
instanties voor rechtshulp blijkt te
hebben en wat de gevolgen daar
van moeten zijn.
LEIDEN/KATWIJK - Volgens het
Katwijkse bedrijf Klimaraam is er
geen sprake van dat deze fabriek
de Leidse woningbouwvereniging
De Tuinstad verkeerde kozijnen
zou hebben geleverd. "Ze hebben
zich daar zó druk lopen maken",
zegt bedrijfsingenieur D.W.K.
Wring. "Ik denk dat er sprake is
van een communicatiestoornis.
Vorige week stuurde De Tuin-
stadwijk de bewoners een brief
waarin werd medegedeeld dat er
bij de produktie van de kozijnen in
kwestie een fout is gemaakt. De
draairamen zijn tien centimeter
smaller uitgevallen dan gepland.
De bewoners lieten van de week
echter in meerderheid weten de
kozijnen met de bredere draaira
men te willen hebben.
Het gaat om 150 kunststof kozij
nen in 50 woningen aan de Frede-
rik van Eedenlaan en omgeving.
Secretaris Meerburg van De Tuin-
stadwijk liet gisteren weten dat 75
inmiddelds geleverde kozijnen re
tour gaan naar de fabriek en dat .de
fabriek de goede kozijnen moet le
veren.
Volgens Wring van Klimaraam is
er echter geen sprake van dat er 75
verkeerde kozijnen zouden zijn af
geleverd. "Er zijn er twee gemaakt
en op proef gemonteerd: één met
het smallere en één met het brede
re draairaam. Daarover zijn afspra
ken gemaakt maar later wilde men
opeens wat anders".
"Nee hoor, die kozijnen zyn nog
niet geproduceerd. Anders waren
we nu gelijk failliet geweest", zegt
Wring verder. Later verklaart hij
toch hoe de vork werkelijk in de
steel zit. 'We hebben de zaak een
beetje opgeblazen om snel duide
lijkheid te krijgen".
Wring verwacht dat de kozijnen
op zijn vroegst over drie weken
worden geleverd. Van een schade
post voor Klimaraam is volgens
hem geen sprake omdat er immers
geen verkeerde kozijnen zouden
zijn geleverd.
Hoekema toch
beschikbaar
als lijsttrekker
LEIDEN - Het D'66-raadslid Jan
Hoekema stelt zich bij de komende
gemeenteraadsverkiezingen toch
beschikbaar als lijsttrekker voor
zyn partij. Hoekema, die inmiddels
zeven jaar raadslid is, en de laatste
vier jaar bovendien fractieleider,
had eerder te kennen gegeven op
een onverkiesbare plaats te willen
staan.
"Het enorme beslag op je per
soonlijke leven" die het raadslid
maatschap met zich meebrengt,
was de reden die Hoekema daar
voor aanvoerde. Mede op aandrang
vanuit zijn eigen party is Hoekema
op zijn voornemen teruggekomen.
Hij laat wel de mogelijkheid open
dat hy in de volgende raadsperiode
tussentijds opstapt. De leden van
D'66 bepalen op 29 november hun
keuze voor het lijsttrekkerschap.
Een overzicht van de oude gebouwen van het AZL, die rechts op deze foto
te zien zijn. Aan de onderkant de spoorlijnen en het station van boven
gezien; de hoogbouw links is de nieuwbouw van het ziekenhuis. Sommige
van de bestaande gebouwen van het AZL zijn zeker het handhaven
waard, vindt zowel ziekenhuisdirecteur J.H. Peters als wethouder J. Pe
ters. (foto Dirk Ketting)
de moeite waard zijn om te behou
den, zoals het administratiege
bouw (gebouw 50), de vrouwenkli
niek, en het gebouw van celbiolo
gie en histologie inderdaad een an
dere bestemming moet worden ge
zocht. "Als het AZL daarvoor se
rieuze kandidaten heeft, die nauw
gelieerd zijn aan het ziekenhuis
ben ik daar niet op tegen. Hetzelf
de geldt voor het eventueel te bou
wen kantoorgebouw. Bedrijven
die zich daar willen vestigen en de
moeite waard zijn voor de werkge
legenheid in Leiden, zijn altijd wel
kom".
De gesprekken tussen de ge
meente, het AZL en de NS over
een voetgangerspad vanaf het sta
tion naar de nieuwbouw van het
ziekenhuis zijn afgerond. Peters:
"Dat pad komt er dus. Zo zullen we
ook moeten onderhandelen over
parkeergarages, kantoren en ande
re prachtige voorstellen"
Ook ambtenaar E. Keijser, direc
tie Ecomische Zaken van de ge
meente Leiden, zegt het een leuk
plan te vinden. "Maar pas in 1992
als het hele nieuwe AZL er staat,
kunnen we het een en ander gaan
realiseren. We hebben dus ruim de
tijd om er een gedegen studie van
te maken. We zijn op dit moment
ook in de slag met een Academisch
Bedrijvencentrum aan de Wasse-
naarseweg. Het lijkt mij raadzaam
dat we (Economische Zaken) op
korte termijn al gesprekken gaan
voeren met de directie van het
AZL en de directeur van het be
drijvencentrum, zodat we de plan
nen en ideeën goed op elkaar kun
nen afstemmen".
(Meer informatie over de verhui
zing van het AZL naar de nieuwbouw
is te vinden in de bijlage 'Extra' van
vandaag).
