Café brengt uitersten bij elkaar
Pastores zijn geen lieverdjes
Verkeerd heimwee naar vroeger
hindernis voor 'Samen op weg'
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
LEIDEN - Het kerkvolk kan ge
rust zijn. In het Leidse 'pastoraal
café', waar de beoefenaars van de
spiritualiteit elkaar op vrijdag 6
december voor de tweede keer
hopen te ontmoeten, worden
geen spiritualiën aangeboden.
Weliswaar stonden er de eerste
keer drie pastores, in profane
vrijetijdskleding gestoken, ach
ter de bar van de Staalwijk-zol-
der, te weten de predikanten
Nauta en Schouten en hun vrou
welijke ambtgenoot De Mey,
maar zij schonken slechts koffie,
thee en fris.
Ik verdenk dominee Koek -
die als voorzitter van de Raad
van Kerken het gezelschap ver
welkomde - ervan, dat hij met
opzet 6 december heeft voorge
steld voor de tweede ontmoe
ting, in de hoop dat de pastores
dan allemaal hun overgeschoten
brokken banket, speculaas, mar
sepein en chocoladeletter zullen
meebrengen.
Daarmee kunnen ze dan mooi
in praktijk brengen wat 'delen' is
- een stokpaardje tegenwoordig
in veel preken - en tegelijk dui
delijk maken dat een smakelijk
aangeklede consumptie niet
hoeft te vallen onder de regels
van gepaste soberheid.
"Ik zou er best wat lekkers bij
willen", smachtte een mij onbe
kende pastorale medewerker, z'n
glas jus amicaal naar mij ophef
fend. "Om deze tijd ('s middags 4
uur - dG) staat altijd de lekker
bek onweerstaanbaar in mij op",
vertrouwde hij me onbe
schroomd toe. Waarmee hij zijn
roeping als troostbrenger waar
maakte, want ik ervaar (helaas)
hetzelfde.
"Maar dit is een café, geen ca
fetaria", verklaarde ik ontnuch
terend. "Lekkerbekken liggen in
de viswinkel aan de overkant.
Hiér gaat het om de tong die
spreekt, niét om de tong die
wordt gestreeld".
Ik haalde mijn kennis uit de
aankondiging van het café: de
bezoekers stond een inleiding te
wachten over de kerk in de ste
delijke samenleving, ze zouden
daarover bondig discussiëren
om te besluiten met wat persoon
lijke contacten. Degelijker kon
het niet.
De pastorale jongeman zette
zich begrijpend in een hoekje
van de gemakkelijke bank,
dronk z'n glas leeg en wachtte
gedwee op wat komen ging.
Daar stond dan collega Koek
gereed om de zolder van Staal-
wijk officieel te bestemmen tot
maandelijks 'pastoraal café'. Een
'ontmoetingsplek', zo typeerde
hij het initiatief, aan welks uit
werking de pastores Van der Vel
den, Groenen en Dronkers in
Samenstelling
van deze pagina:
S. J. de Groot
voorbeeldige oecumenische
eensgezindheid de nodige uren
hadden besteed.
Ze hadden het voordeel dat
een café - of het nu pastoraal is
of niet - buiten de liturgische
richtlijnen valt en dat dus nie
mand naar hoger kerkelijk ni
veau hoefde op te klimmen om
toestemming te vragen. Gezelli
ge oecumene begint gewoon
laag-bij-de-gronds. Desnoods op
zolder.
Maar pastor Koek (remon
strants) hief al meteen een waar
schuwende vinger op. Geïnteres
seerd zijn in medemensen is voor
de instandhouding van het café
niet voldoende. "Wij zullen ook
de inhoud moeten waarborgen".
En dat sloeg voorwaar niet op
het glas. "Dat kan door gedach-
tenwisseling en het inspelen op
dingen die pastores bezighou
den. Actueel zijn".
Als het café nog eens op de fles
gaat, kan dat, naar Koeks idee,
nooit komen door gebrek aan
stof tot gedachtenwisseling. Im
mers, "Leiden is in theologisch
opzicht niet de eerste de beste
Geen volle tafel met bierglazen, maar één koffiekopje, dat is het 'pastoraal cafe'.
Staande: predikant Koek tijdens zijn openingsspeech). Achter hem zittend: de hooggeleerde Berkhof
(foto Holvast)
stad". "Ze heeft een rijke theolo
gische traditie en een veelheid
van geestelijk leven waar we
dankbaar voor kunnen zijn".
Van de ongeveer zestig geno
digden waren er de eerste keer
zo'n twintig. Uit Leiden zelf en
verder - sommigen hadden de
grootste moeite om Staalwijk te
vinden - uit Oegstgeest, Leider
dorp en Voorschoten. Voldoende
om een indruk te krijgen van de
kerkelijke verscheidenheid in
deze regio.
Wat de Raad van Kerken niet
vermag, lukt 't 'café' wel. De
christelijk-gereformeerde domi
nee zat met de roomse industrie
pastor - kerkelijk twee uitersten
- op één bank, en je moest ze wel
van gezicht kennen om dat te we
ten, want aan de kleren zie je dat
tegenwoordig in de stad niet
meer. Een teken van 'pastorale
secularisatie'....?
Een vroegere leerling trachtte
ex-hoogleraar Berkhof (de eerste
gastspreker) behulpzaam te zijn
toen deze - nog hijgend na een
paar hoge trappen - z'n slipover
stond uit te trekken omdat het
onder de hanebalken wel gauw
te warm zou worden. Met een
paar forse streken bracht de
hooggeleerde z'n verfomfaaide
kuif weer in orde. De dienstbare
leerling hielp hem netjes in zijn
colbertje.
"En nou wil ik eerst wel wat
drinken", gaf Berkhof te kennen.
De barkeepers rechtten zich,
waarbij de vlugste het genoegen
smaakte de professorale gast een
pastorale drank-met-prik toe te
dienen.
"De meesten hier ken ik niet",
constateerde een dominee uit
een van de 'randgemeenten'.
"Hooguit drie".
"Ja", antwoordde ik vol be
grip, "de dagelijkse dingen ne
men een mens ook zo in beslag.
Maar met de collega's ter plaatse
hebt u natuurlijk wél regelmatig
contact".
"Nou", moest hij bekennen,
"da's te zeggen, wij zien elkaar
niet al te veel".
De onverholen glunder in zijn
blik verried, dat de pastor daar
niet onder lijdt. Ieder heeft zo z'n
eigen deeltje van de kudde. En
ieder deeltje z'n eigen herder.
De kwartiermakers van de in
stuif maakten het de eerste ken
nismakers (merendeels mannen)
bepaald niet gemakkelijk. Met
een al Berkhof als spreker en dan
nog wel over de 'secularisatie'
(het minder worden van kerk en
geloof in de samenleving).
Al hield de gepensioneerde le
raar zijn optreden huiselijk (hij
bleef er ontspannen bij zitten) en
doorzichtig, zijn aantekeningen -
rijkelijk gelardeerd met onder
strepingen - had hij wel degelijk
toegesneden op een kring van
kleine theologen.
Vrolijk was zijn verhaal niet,
zodat het pijnlijk stil bleef toen
de dames en heren pastores erop
konden reageren.
De manier waarop en de mate
waarin God in deze tijd uit de re
levante dingen van het leven ver
dwijnt noemde Berkhof 'vol
strekt uniek'. "Met een dergelij
ke diepgang en zó verbreid over
vrijwel de hele wereld, dat is nog
nooit vertoond". En niet eens
Amerika, technisch toch het
meest ontwikkelde land, scoort
daarin het hoogst, maar - naar
het lijkt - ons eigen Nederland,
eertijds een 'christelijke natie'.
"De behoefte aan geborgen
heid is omgeslagen in een tome
loze vrijheidsbehoefte, een
emancipatiedrang op alle fron
ten. En de kerk verkleint, ook
waar ze vroeger centraal stond".
Het benauwde Berkhof wel,
dat kerkmensen daar nauwelijks
over willen praten. "Deze dingen
zijn blijkbaar te groot voor ons".
"De uittocht van zovelen ver-
béést ons - hoe is het toch alle
maal zo gekomen? - en we wor
den teruggeworpen op de per
soonlijke vraag hoe ik het zélf
nog zal kunnen vasthouden".
Berkhof gelooft niét, dat er ié
mand is die er op z'n eentje kan
uitkomen. Daarom besloot hij
met een indringende vraag: "We
ten jullie er nog wat op? Dat zou
ik dan graag horen".
Maar een 'bondige discussie',
zoals aangekondigd, werd het
niet, laat staan dat iemand er per
soonlijk iets wijzer van werd.
Men was er nogal verlegen mee.
Totdat er een paar hardop gin
gen denken over zaken als pola
risatie, maatschappelijk engage
ment en emancipatie. Nogal in
gewikkeld. Als leek tussen
geestelijken zat ik me soms af te
vragen, of in hun opleiding het
vermogen om zich verstaanbaar
uit te drukken wel een punt is.
Een gewone gemeentepastor
gaf hun te verstaan, dat hij met al
die mooie theorieën en analyses
in zijn dagelijks werk maar wei
nig kan beginnen. "De mensen
bij wie ik kom hebben éndere
vragen. Heel concreet naar de zin
van geloof in een onhelder be
staan. Hoe kan in hun eigen si
tuatie God nog ter sprake ko-
Een studentenpastor met (ui
teraard) veel gevoel voor engage
ment raakte duidelijk geïrri
teerd. "Wat je daar zegt, is ge
woon onzin. Wat denk je dan
waar wij zondags mee bezig
zijn?"
"Sorry", verontschuldigde de
onbevangen dorpsdominee zich,
"ik moet hier blijkbaar nog m'n
grenzen leren kennen".
Incidentje gesloten.
Pastores zijn geen lieverdjes,
ook niet onder elkaar. En theolo
gen zijn niet te godgeleerd om,
als hun temperament daartoe
aanzet, lik op stuk te geven.
Het is mogelijk, dat juist door
zulke ongevaarlijke schermutse
lingen het 'pastoraal café' zijn zin
gaat bewijzen. Als uitlaatklep
voor mensen die lang niet overal
kunnen zeggen wat ze willen.
Dan zal het 'café' de houterig
heid van de eerste kennismaking
snel te boven zijn.
Met straks de brokken van Sin
terklaas er nog bij moet dat zeker
lukken.
Een argument om niet en
thousiast te zijn over her
eniging van hervormden en
gereformeerden in dit land
is, dat men éérst maar moet
proberen, het in eigen ker
kelijk huis eens te worden.
En daar lijkt het voorlopig
niet op.
De secretaris van de gereformeerd-
hervormde raad voor 'Samen op
weg', de predikant B. J. Aalbers uit
Geldrop, vindt dat geen goede
weg. Het lijkt hem een illusie. Bo
vendien zou het toch heel gek zijn
om los van elkaar orde op zaken te
willen stellen, terwijl het vaak om
precies dezelfde zaken gaat.
Aalbers schrijft dat in het blad
'Evangelisch Commentaar'.
Toch vindt hij - zelf gerefor
meerd - die gedachte wel begrijpe
lijk, vooral als ze komt uit gerefor
meerde kring.
Hervormden weten al heel lang,
dat er in hun kerk heel verschil
lend wordt gedacht. "Onder het
wfjde dak van deze kerk gaat in al
lerlei opzicht zoveel variatie schuil,
dat het al heel gek moet gaan als
hervormden daarover van streek
raken".
Bij de gereformeerden ligt dat
anders. "Het is nog niet zo erg lang
geleden, dat binnen hun levens
sfeer de variatie niet groot was.
Personen konden dan wel eens af
wijkende meningen hebben of af
wijkend gedrag vertonen, maar dat
was niet de officiële lijn, en dat
hebben die wat vrijere gerefor
meerde vogels dan ook vaak moe
ten horen". 'Honderdvijftig jaar ge
reformeerden' betekent ook een
evenlange tijd van scheuring en af
splitsing. "De eenheid in het huis
dat achterbleef scheen daardoor
hersteld".
Rekening
"Déze rekening: nooit geleerd te
hebben om binnen je eigen kerkge
meenschap met grote varianten te
leven, krijgen de gereformeerden
nu gepresenteerd". "Het is wel aar
dig, te spreken over verschillen
tüssen kerkelijke instituten, maar
het is heel wat anders om die ver
scheidenheid binnen je eigen mu
ren aan te treffen en er dén goed
mee om te gaan".
Aalbers vermoedt, dat de ge
dachte om eerst in eigen huis orde
op zaken te stellen voortkomt uit
een 'verkeerd heimwee naar vroe
ger'. "Bij hervormden beeft de ker
kelijke grond wat minder hard als
grote verschillen openbaar wor
den. Ze vinden er wel weer wat op
om toch het ene huis van de kerk
niet af te breken en over dat ene
verdeelde huis niet wanhopig te
zijn. Gereformeerden zijn pas aan
die grote oefening begonnen". Aal
bers verwacht, dat die nog wel lang
zal duren.
Het lijkt hem beter, elkaar de
helpende hand te bieden. "Eikaars
lasten dragen; elkaar tot een hand
en voet zijn". "Zou je niet sémen
kunnen doen waar je afzonderlijk
Secretaris Aalbers van 'Samen op
weg' ....grote oefening pas begon
nen....
al zoveel energie aan hebt be
steed?"
"Een grondwoord in de Schrif
ten is het Verbond. Het Verbond
dat de Heer met óns aanging en dat
wij om Zijnentwil met elkaar heb
ben. Ook als kerken. Binnen een
verbond stel je sémen orde op za
ken en niet los van elkaar".
Vrouwen. De achttien vrouwen
die deel uitmaken van de gerefor
meerde 'synode van Gouda' heb
ben een 'vrouwenberaad' in het le
ven geroepen. Zij willen dit over
leg een permanent karakter geven.
Het beraad is een initiatief van
enige vrouwen die óf lid zijn van de
synode óf werken in het Diensten
centrum van de Gereformeerde
Kerken in Leusden. Hun bedoe
ling is, regelmatig met elkaar en
met anderen te praten over het
functioneren van de kerk als ge
meenschap van vrouwen en man-
"Zeker op het niveau van classis,
regionale synode en generale syno
de is het kerkewerk nog een man
nenzaak", zo motiveerde een lid
van het vrouwenberaad de oprich
ting ervan. "Vrouwen die wel hier
in meedraaien krijgen op deze ma
nier een steuntje in de rug".
De vrouwen hebben de synode al
geattendeerd op het feit dat de af
vaardigingen uit Friesland-Zuid en
Overijssel het zonder vrouwen
moeten stellen. De vertegenwoor
diging over de drie kerkelijke amb
ten is in de synode evenmin gelijk;
de 'synode van Gouda' heeft wel
vrouwelijke ouderlingen en diake
nen, maar geen predikanten.
Synodes. Deze maand komt zo
wel de hervormde als de gerefor
meerde synode bijeen, de eerste
voor haar najaarsvergadering, de
tweede voor de volgende zitting
van de 'synode van Gouda'. De her
vormden zijn op 21, 22 en 23 no
vember in het conferentiecentrum
'Hydepark' in Doorrt, de gerefor
meerden op 25,26,27 en 28 novem
ber in 'De Blije Werelt' in Lunte-
Op 21 november 's avonds be
handelt de hervormde synode het
rapport 'Gemeente, ambt en sacra
ment'. De volgende avond vraagt
een notitie de aandacht naar aan
leiding van kritische reacties op de
zendingsnota 'Visie en werkelijk
heid'. De vergadering wordt zater
dags besloten met informatie over
'Samen op weg' (met de gerefor
meerden).
De gereformeerde synode gaat
praten over zaken als 'gemeente
opbouw', de theologische hoge
school in Kampen, zending en we-
relddiakonaat Ook komen de be
grotingen voor volgend jaar aan de
orde.
Leiden. Vanavond om 7 uur
werkt het jongerenkoor 'The
Lord's Folks' mep aan een eucha
ristieviering in de Hartebrugkerk
aan de Haarlemmerstraat in Lei
den. Het thema van deze viering is:
"Alleen de gever wordt de koning
te rijk".
Noord wijk. In de gereformeer
de kerk aan de Vinkenlaan in
Noordwijk-Binnen wordt morgen
avond om 7 uur een muzikale ves
per gehouden met medewerking
van het vesperkoor onder leiding
van Theo Tobé. Het thema van de
dienst (waarin ds. W. van der Lee
voorgaat) is: 'Nachtwacht'. Het
koor voert een koraalcantate uit
naar gezang 223 (Liedboek). Tien
instrumentalisten verlenen hun
medewerking.
Tachtig. De bekende ds. L. H.
Ruitenberg in Den Haag (vele jaren
perspredikant van de Hervormde
Kerk) hoopt op donderdag 14 no
vember 80 jaar te worden. Hij is
nog steeds medewerker van het
opinieblad 'Hervormd Nederland'.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10
leervicaris mevr. A. Hoogerbrugge,
11.45 studentenekklesia; Marekerk 10
ds. Teijgeler, Scheveningen, 3 ds. A. J.
de Jong; Maranathak. (L. Morsweg) 10
ds. Kramer; Oecumenische geloofsge
meenschap De Regenboog (Merenwijk)
9.30 en 11.15 pastoor v. Well; Bethle-
hemk. (Driftstr.) 10 ds. Hemmes, open-
deurdienst; Bevrijdingsk. (Montgome-
rystr.) 10 ds. Rietveld; Vredesk. (Burg-
gravenl.) 10 ds. Schouten, mmv cantorij;
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 ds. Ribs; jeugdkapel Vredeskerk
10 hr. L. Ozinga; jeugdkapel Bevrij
dingskerk 10 dienst in de kerk. Wijk
'Stevenshof zie na geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
v. Beinum; Diakonessenhuis elke zat.
10.30 rk. dienst, morgen 10.30 ds. v. 't
Hof; Endpgeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gejn.;
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Horten-
sius, 10.30 dovendienst, hr. J. Storm;
Oude Vest 10 ds. Koolstra; Maranathak.
zie herv. gem.; Bevrijdingsk. 10 ds. Riet
veld. 5 ds. Koolstra; bejaardenhuis
Groenhoven 10 ds. v.d. Velden; Meren
wijk zie hen', gem. Wijk Stevenshof, ge
bouwtje 'Dijkhof (Rijndijk) 10 kand. De
Roest.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds.
Houtman. Chr. Geref. K. (Steenschuur)
10 en 5 ds. Den Hertog. Geref. Gem. (N.
Rijn) 10 en 4.30 ds. Boogaard. Geref.
Gem. in Ned. (Bethl.kerk Driftstr.) 11.30
Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10.30 ds. Koek. Baptistengem.
(O. Rijn 3) 10 ds. Bosveld. Evang. Ge-
wijk (Flevoweg 5) 7.45 nam. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw.sin-
gel 21) 5 hr. J. Schreuder. Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. J. Maasbach-We-
reldzending (aula Noachstr. 2) 10 evang.
Zijlstra, wo. 8 evang. Zijlstra (Zijlsingel
2), vr. 8 jeugdavond (Zijls. 2). Pinkster-
gem. (O. Vest 13) 10 hr. J. Eikerbout. Le
ger des Heils (hoek Vestestr./Groenes-
teeg) 10 en 7. Nieuw-Apost. Kerk (H.
Rijnd. 24): 9.30 en 4, wo. 8.
Zevendedag-adventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten) elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst. Christelijke
Wetenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk
van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.)9.30,10.30 en 11.20. De Chris
tengemeenschap (Beweging tot reli
gieuze vernieuwing) 9.45 mensenwij-
dingsdienst (in oud-kath. kerk Zoeterw-
singel).
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) zat. 7.
Rooms-Kath. K. Haagwcg zat. 7, zo. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 7. zo.
8.30, 10. 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de zat. 7, zo. 9.30 en 11Lammenschans-
weg zat. 7, zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat.
7. zo. 9.30,10.45 en 12.15; Merenwijk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de).
Raad van Kerken: elke di.av. 7-7.30 oe-
cum. avondgebed in oud-kath. k. Zoe
terw.singel.
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 3 ds. Wilschut, Alphen, gez.
gezinsdienst. Geref. Kerk 10 ds. Modde
raar, 3 zie herv. gemeente. Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 4 ds. Sterk, Ulrum. wo. 2.30
en 7.30 ds. v. Sorge, dankdag. Rk Kerk
zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Bogers, 5 ds. v.
Waarde, Hoofddorp; Kruiskerk 10 ds.
Eijsenga, Zw.dam; Opstandingskerk 10
ds. v.d. Heiden, 6.30 ds. v.d. Pol. Bos-
koop; G. Herderkerk 10 ds. Taselaar, ha,
6.30 ds. Nieuwenhuis, ha; De Bron 9.15
ds. Moll, ha. 10.15 ds. Verheul, ha. 6.30
ds. Taselaar, ha; Ashram (Marsdiep) 10
ds. Mulder, ha; Driehoorne 7 nam. ds.
Moll; Oudshoornse kerk 10 ds. Ter Bals;
Sionskerk (Planetensingel) 9.30 ds. Ou-
wendijk, 6.30 ds. Borsje, Eethen.
Geref. Kerk Mar.kerk 10 ds. Wilschut.
6.30 ds. Ribberink, Rijnsburg; Salv.kerk
10 ds. Boer, 6.30 ds. Baas. S.heim. Geref.
K. Vrjjg. (aula chr. techn. school) 9.30
ds. Room, 5 ds. De Putter. Ned. Geref.
Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds. M. de
Jong, ha, 4.30 ds. v.d. Brink, R.dam.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 2 ds. Beekhuis.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en
4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 ds.
Koekkoek, 6.30 evang. J. de Leeuw.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr. N. van Gemeren, 6.30 ds. Bos
veld, Leiden. Volle-evang.gem. ('De
Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 hr. C. v.d.
Heuvel. Pinkstergem. (school Batestein
16) 10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en
7. Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) 10 dr. Meijering.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De
Bron zat. 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Muller, Sluipwijk, 6 ds. Harteman,
Moerkapelle. Geref./Herv. Gem. (dorps
huis 'De Tas') 10.30 ds. Pettinga, Z.ipeer,
ha. Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst, do.
7.30 ds. Rijken, Houten, voor Geref. Bij
belstichting.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 en 6.30 ds. Wieman. Salv.kerk 10
dr. Maarsingh, A.foort, 6.30 ds. Ver
boom, Zegveld; Bethl.kerk 10 ds. Vlas
blom. Boskoop. 6.30 ds. v.d. Hoef. Ge
ref. Kerk 10 ds. Elderman. 6.30 ds. v.d.
weg 17) 10 en 6.30 ds. Bac. Evang.-Luth.
Gem. 10.30 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma, 6.30 ds. Geluk, Baarn,
jeugddienst; De Stek 9.30 ds. G. de
Jong. Geref. Kerk 9.30 ds. v. 't Hoff, 5 ds.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
meer. Geref. Gem. 9.30 lees
dienst, 3 ds. Bac.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Christ, Eek en Wiel. 6.30 ds. De Graaf.
Geref. Kerk 10 en 5 ds. Huisman, ha. Rk
Kerk: dorp zat. 7. zo. 9.30 en 11.30; An
ker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15; Rijndijk zat.
7. zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 5 ds. Rothfusz. Geref. Kerk ('Hoek
steen') 10 ds. Ferwerda, S.heim. Chr.
Geref. Kerk 11 ds. Rutters, A.dam, 7 ds.
Hoogendoorn, Wormerveer. Rk Kerk:
Mart. zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozefk. zat. 7,
zo. 10 en 11.30.
110.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Batelaan, Voor
schoten, 6 drs. Spaans; Ontm.kerk 10
drs. Spaans, 6.30 evang. v.d. Sande,
jeugddienst. Herv. Gem. 'De Rank' (P.
Groen-college) zie Katwijk aan Zee. Ge
ref. Kerk 9.30 ds. Koster, 5 ds. Oegema.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. v. Sliedregt, 6 ds. Drieber
gen; O. Kerk 10 ds. Sjollema, 6 ds. Ho-
vius; Ichthusk. 10 ds. A. Baas, 5 ds.
Vroegindewey; Pniëlk. 9.30 ds. Den
Besten, Kamperveen, 6 ds. Sjollema; au
la Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds. v.
Roon. Overduin 2.15 ds. v.d. Beid. Herv.
Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-college
Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. De Meij-
Meulendijk, Leiden. Geref. Kerk
Vr.kerk 9.30 hr. Brouwer, 5 ds. v. Bree-
voort; Triumfatork.9.30 ds. v. Breevoort,
5 ds. Koster.
Heida. Ned. Geef. K. (in Vredeskerk) 11
en 7 ds. Goossens, Doorn. Chr. Geref. K.
10 en 5 ds. Slagboom. Vrije Chr. Geref.
Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Ge
ref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5. Geref.
Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-
evang.gem. ('Tripodia')9.45. Onafh. bap
tistengem. (Ambachtsweg 2) 10 ds. J. A.
Visser.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré. 7 zie geref. kerk. Ge
ref. Kerk 10 prof. mr. Reugebrink,
L.dorp, 7 ds. Pannekoek, Leiden.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. v. Loenen, 3 ds. Bo
venberg, met gehandicapten, 6.30 ds. v.
Loenen; Hoofdstr. 10 ds. Doesburg.
Scheppingsk. 9 en 10.30 (oecqm. jonge-
rendienst, samen met pastoor Olst-
hoorn) ds. Stegeman, ha. Leythenrode
10 ds. De Leeuw. Elis.ziekenhuis 9.30
hoogmis, 10.45 ds. Brommet. Bapt.gem.
(wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J. v.d. Zeeuw.
Rk Kerk zat. 7. zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.d.
Kamp, Rijns.woude. Geref. Kerk 9.30
ds. v.d. Kooi, 7 ds. Aalders. Woubrugge.
Rk Kerk zat. 7. zo. 7.30. 9.30 en 11.15
Pauluskerk 10 ds. De Gelder. Geref.
Kerk 10 ds. Jaspers Focks. 5 ds. Bos
wijk. Geref. K. Vrijg. 10.30 ds. De Put
ter, 4.30 ds. Room. Chr. Geref. Kerk 10
ds. v. Dijken, 4.30 ds. v. Atten, Aals
meer. Geref. Gem. 10 en 4 leesdienst,
wo. 10 en 4 ds. Boogaard, Leiden, dank
dag. Evangeliegemeente (Ooievaarstr.
27a) 9.45.Rk Kerk: Agathakerk zat. 7. zo.
10 en 11.30; Poelpolder zat. 7. zo. 9 en
11.30; Mariakerk zat. 7. zo. 8.30, 10 en
11.45; Engelbew. zat. 7. zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif. 6.30 ds. Ruitenburg, Rhoon.
Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Cremer. Am
stelveen. Chr. Geref. Kerk 9.30 lees
dienst, 2.15 ds. Roos. Utrecht, wo. 2.15
en 7.30 ds. Slagboom. Katwijk, dank
dag. Remonstr. Gem. 10 ds. Paarde-
kooper. Evang. gem. (Kruispunt. Ken-
nedvlaan 33) 9.30. Rk Kerk zat 7. zo. 9
en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Ver-
welius, Veenendaal, 6.30 ds. Teygeler,
Scheveningen. Geref. Kerk 9.30 dr. Bak
ker, O.geest.' 7 ds. Broer. Rk Kerk zat. 7,
zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Ten Voorde. 7 ds. Bergsma. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. Wijngaarden, ha. Chr.
Geref. Kerk 9.30 leesdienst. 2.30 ds. v.d.
Weele. Huizen. Rk Kerk zat. 7. zo. 10.
NOORDEN Herv. Gem. 9.30 ds. Was-
sinkmaat. Westbroek. 7 ds. Schrijver.
Woerden.Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 ds.
v. Wijngaarden. Barneveld, 7 ds. Elder
man, Bodegraven.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee. gez.
dienst met en voor kinderen. 5 kand. De
Man, Sprang; Hoofdstr. (Zee) 10 ds.
Muis. Warmond; Vinkenlaank. 7 nam.
ds. v.d. Lee. vesper; Sole Mio 9 ds. El-
gersma; De Rank (Golfbaan) 10 ds.
Goossen. Wadd.veen. Geref. Kerk
Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper. 5
ds. Elgersma; Vinkenl. (Binnen) 10 zie
Grote K. herv. gem.. 7 ds. v.d. Lee. ves
per; Stichtingskerk 11 ds. Slofstra. Rk
Kerk Zee zat. 7. zo. 10.30; Binnen zat. 7.
zo. 8. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Roosjen. Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9.30
en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De
Zilk zat. 7. zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman, ha; Paulus
kerk 10 ds. Da Costa; Gemeentecen
trum (Ljjtw.) 10.30 prof. dr. Faber,
Maarn, 7 ds. Da Costa. Geref. Kerk 10 dr.
v.d. Zwaan. Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr.
Schilderschool) 8.45 ds. De Putter, 4.30
dienst Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum)
8.45 en 4 ds. De Lange Van Wijckers-
looth 4 ds. Hemmes. Endegeest 10 ds.
Friederich. Volle-evangeliegem. (Gem
.centrum) 4. Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo.
9 en 10.30.
7. zo. 8.30 en
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte, 5 jeugd
dienst in geref. kerk. Geref. K. 9.30 ds.
Boswijk, Lisse, 5 hr. N. de Ridder. Sas-
senheim. jeugddienst. Remonstr. Gem.
10 prof. dr. Adriaanse, Den Haag. Rk
Kerk zat. 7. zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat 7. zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
kand. Zoeteweij. Wadd.veen, 7 ds. v.d.
Kamp. Chr. Geref. K. 9.30 dienst. 2.15
ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 en 5 ds. v. Niel; Bethelkerk
9.30 ds. Smaling. 'De Kwetterpoel' 10
ds. Cziria, evangelisatiedienst. Geref.
Kerk Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Ribbe
rink. 5 ds. Snel; Mar kerk 9 en 10.30 ds.
Baayen. 5 ds. Cziria. Geref. Kerk Vrijg.
10 en 5.15 ds. Grutter. Chr. Geref. K. 9.30
dienst. 5 ds. Sterk, Ulrum. Evang. Chris-
tengem. (aula mavo) 10 br. Mostert. Zoe-
termeer. Rk Kerk zat. 7. zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Germans. 7 opendeurdienst, ds. Aar-
noudse. Geref. Kerk 10 ds. v.d. Werff,
Voorhout. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Aar-
noudse. Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17)
10.30 mevr. ds. Bosman. O.geest Rk
Kerk zat 7. zo 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam.
6 30 ds. Lapre. Koudekerk. Geref. Kerk
9.30 ds. Broer. 6.30 ds. Attema-Roosjen.
Rk Kerk Aardam zat. 7. zo. 9 en 12; kerk
Langeraar zat. 7. zo. 9 30 en 11.30.
VALKENBURG Herv. Gem 10 ds.
Klein Kranenburg. Ter Aar. 6.30 ds. Ver
meulen. Geref. Kerk 9.30 ds. Oegema.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Koelewijn, Woubrugge; De
Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds. De
Zwart; Hulp en Heil (Schakenbosch) 10
ds. Honig. Herv. evang. op geref. grond
slag (Lucas-college, Beeth.laan) 9.30 ds.
v.d. Kamp. Bleiswijk, 4 ds. v. Rossem,
Waarder. Geref. Kerk 10 ds. Blanken. 7
ds. De Zwart. Geref. K. Vrijg. (Bach-
laan) 10 en 5 ds. P. de Jong. Aulage
meenschap Noordhofland 10.30 gebeds
dienst. Rk Kerk Laur.kerk zat. 7. zo.
11.30; M. Godskerk. zat 7. zo 10 Kerk
van Engeland (British school in The Ne
therlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 angli
caanse dienst
WADD1NXVEEN Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Kooien, IJsselstein, 5 ds. Maas
land; Hoeksteen 9.30 ds. Maasland, 6.30
ds. Roetman; Bethelk. 9.30 ds. Ooste-
rom. Kampen, 5 ds. v. Duin. Hei- en
Boeicop; Imm.kerk 10 ds. Hulst 5 dr.
Haitsma, Boskoop. Geref. Kerk Kruisk.
10 ds. De Moor. 5 ds v. t Hoff. Boskoop;
Ontm.kerk 10 mevr. Koning-Polet. Gou
da.
WARMOND Herv. Gem. 10 dr Blom.
O.geest Rk Kerk zat 7. zo. 8.30. 10 en
1U0
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Schaap, Schoon
hoven. 7 ds. Steenstra, leerdienst; Kie-
vietk. 10 dr. v. Bruggen; Messiask. 10 ds.
Hartzheim. Scheveningen; Dorpscen
trum 9.30 kand. v. Dis, R.dam. Geref.
Kerk Zijllaan 10 en 5 (zangd ïenst) ds.
v.d. Woude; Zuid (Bloemcamplaan) 10
ds. E. Pijlman. A.dam. Ned. Prot. Bond
(Kerkdam) 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9 30 ds
Zwanenburg. Ede. 6.30 prof. dr. v.d. Vel
den, Utrecht Geref. Kerk 9.30 ds. Aal
ders. 6.30 ds. v.d. Kooi. Rk Kerk zat 7.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hulp-
pred. J. de Haan. Geref. Kerk 9.30 ds.
Fernhout. Alphen. 7 kand. Wielsma. Uit-
ZOETERWOUDE Herv Gem. 10 drs.
W P Ficggen Rk Kerk St. Jan zat 7.30.
zo. 9 30; Chr Dienaark zat 7. zo 10;
Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7. zo. 10
en 11 30
ZWAMMERDAM Herv Gem 10 hr
Goedhart. 6 30 kand v Watlinga.
L.dorp. jeugddienst. Geref. Kerk 10 ds.
Buikema. 6.30 zie herv. gem. Remonstr.
Gem. 10 gez. dienst in Boskoop
