'We worden nog steeds als idioten beschouwd'
Kunst heeft groot economisch belang
Vanuit Nieuwkoop gaat de rock roll de wereld rond
Museumbezoek gestegen
Critici: 'Fassbinder niet anti-semitisch'
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1985
KUNST
PAGINA 27
De beste klant van het postkantoor van Nieuwkoop, dat
is vast en zeker Frances Roekhuizen. Ze brengt er dage
lijks vele pakketten met platen heen. Vanuit Nieuwkoop
gaat rock roll de hele wereld over: naar Brazilië en
Korea, naar Finland en de Verenigde Staten.
Dat verzendhuis is de kurk die het platenlabel Roek-
house Records drijvende houdt. Rockhouse Records
werd tien jaar geleden door Bert en Frances Roekhuizen
opgericht en was toen een van de eerste kleine, onafhan
kelijke platenmaatschappijen in ons land. Nu is het roe-
kabilly-label over de hele wereld bekend. Geen andere
maatschappij kan bogen op zoveel songtitels in dit gen
re.
Een dubbel jubileum, want onlangs werd de nauw met
Rockhouse verbonden Rock en Roll Meeting voor de vijf
entwintigste maal gehouden, een halfjaarlijks festijn in
Eindhoven waar rockers elkaar ontmoeten en artiesten
uit de Verenigde Staten, Engeland en Nederland optre
den.
Hij met broek model kachelpijp,
tatouages en donkere zonnebril, zij
met ponystaart, petticoat en hoge
pumps, zo ongeveer had ik me het
echtpaar Roekhuizen voorgesteld.
Een koppel oude rockers, dat het
liefst de hele wereld aan de shake,
rattle and roll wil hebben. Hun
huis zou al van verre te herkennen
zijn aan de roze Studebaker voor
de deur, geflankeerd door een BSA
met zijspan. En kom je binnen dan
verdringen de groten uit de rock-
geschiedenis elkaar aan de wan
den, van waaraf ze uitzicht hebben
op flipperkasten, een Wurlitzer-ju-
kebox en een glimmmende pop-
cornmachine. Te midden daarvan
Frances en Bert, die al jivend de
platen in hun hpezen mikken.
Niets van dat alles. Een mooi rij
tjeshuis, weliswaar in de compo-
nistenbuurt. maar verder is er niets
Rockhouse records
bestaat tien jaar
door
Ariejan Kortewg
dat op muziek wijst. Niets, op ^en
grote zwaarmetalen microfoon na,
die op de salontafel ligt en bij nade
re bestudering een aansteker blijkt
te zijn. Kadootje uit Nashville.
"Vroeger in Amsterdam hadden
we wel een rock en roll-interieur",
vertelt Bert (38). "We reden in een
opzichtige Amerikaanse taxi waar
op met grote letters ROCKHOUSE
was geschilderd. Die hebben we de
deur uitgedaan".
Frances (35): "We reden veel te
veel in de kijker. Op een zeker mo
ment kreeg ik van iemand hier op
het dorp te horen: zeg, ik zag je
man in Parijs rondrijden met een
andere vrouw naast zich op de
voorbank. Ik lag achterin, maar dat
had die man niet kunnen zien.
Toen hebben Bert en ik tegen el
kaar gezegd: daar moeten we een
punt achter zetten".
Bert: "We werken nogal hard,
doen bijna alles nog met z'n twee
ën. We hebben kantoor en opslag
aan huis, dus we zitten al de hele
dag tot over onze oren in de mu
ziek. Dan hoef je er niet zo nodig
ook in de spaarzame vrije tijd
voortdurend tegenaan te lopen".
Het echtpaar Roekhuizen is geen
purist als het om rock en roll gaat.
Bert: "Ik heb de jaren vijftig be
wust meegemaakt en met een kuif
rondgelopen. M'n eerste plaatje
was van Fats Domino. En ik nam
ook veel op van de radio: Ray
Charles, Cliff Richard, The Sha
dows. Maar in de jaren zestig, toen
iedereen aan de Beatles en de Sto-
hing, ben ik naar de jazz ge
gaan en naar niet-westerse muziek.
Ik heb tabla gespeeld en met India
se muziek geëxperimenteerd".
Aan het eind van de jaren zestig
verzeilde Bert, die toen nog Rook-
huizen heette, bij platenmaat
schappij EMI. Daar werd zijn ach
ternaam door zijn bemoeienis met
de semi-rock rollgroep de Fla-
min' Groovies verbasterd tot Roek
huizen.
In die tijd stortte hij zich ook in
de platenhandel, zette met anderen
een keten van winkels op waar
grammafoonplaten vele gulden
goedkoper waren dan bij de geves
tigde zaken (de Witte Kiosk aan de
Hogewoerd in Leiden was er een
van). Dat kon door veel met Franse
persingen te werken. Bert en zijn
compagnons haalden zelf de platen
met een busjé uit Parijs.
Die winkels brachten nog een
standaardrepertoire. De rock
roll kwam pas later. Bert en Fran
ces: "In 1973 is het voor ons zo'n
beetje begonnen. Dat moet zo on
geveer het vervelendste jaar in de
geschiedenis van de popmuziek
zijn geweest. Wij hadden in die tijd
een platenwinkel in de Haarlem
merstraat in Amsterdam. Mensen
schuifelden er stoned en duf naar
binnep. Pink Floyd was aan de
macht, rock roll was verdwenen
en de sixties waren voorbij. Alleen
in Engeland had je nog rock roll,
daar is het nooit helemaal wegge
weest. Crazy Cavan, Shakin' Ste
vens, Matchbox, die hadden daar
een redelijk succes. Wij zijn daar
steeds meer van gaan importeren,
raakten er min of meer in gespecia
liseerd. Achteraf kun je zeggen dat
we er precies op het juiste moment
zijn ingestapt. En heb je die voor
sprong eenmaal, dan raak je die
niet zo gemakkelijk weer kwijt".
Brabant
In 1973 haalden Bert en Frances
Roekhuizen voor het eerst een
rock roll-band naar Nederland:
Crazy Cavan. Ze herinneren zich
nog een optreden in Groningen,
waarbij het publiek maf onderuit
gezakt op kussentjes de snelle roc
kabilly over zich heen liet komen.
Toch sloeg de muziek aan. Vanaf
dat moment haalede het echtpaar
Rockhpizen om de paar weken
rock roll van overzee om die per
gammele bus door het land te stu
ren. Vooral in Limburg en Brabant
werd veel opgetreden; daar woon
den veel meer rockers dan in de
Randstad, lieden die de begintijd
hadden meegemaakt en de rock
roll trouw waren gebleven.
Twee jaar later werd Rockhouse
Records opgericht, want Bert en
Frances hadden andere ambities
dan het levenslang openhouden
van een winkel. De eerste plaat op
het eigen label was van Crazy Ca
van. Inmiddels is de opname een
'klassieker', en alleen al in Frank
rijk vijf of zes keer heruitgebracht.
En Rockhouse is sindsdien uitge
groeid tot het grootste rockabilly-
label met de meeste songtitels.
Het verzendhuis kreeg in diezelf
de periode gestalte. De winkel trok
veel klanten van buiten Amster
dam. Die bleken het vaak veel ge
makkelijker te vinden hun bestel
lingen via de post te ontvangen.
Sinatra
Rockhouse is niet puristisch. Be
halve rock en roll en rockabilly
verkopen ze veel 'fifties' en 'six
ties'. Dus zowel Buddy Knox als
Frank Sinatra, en zowel Restless
als The Animals. Bert: "Ik ben wel
altijd blijven hameren op rock en
roll. Het is goed om je te specialise
ren en een aparte markt te schep
pen". Maar wij houden van allerlei
muziek. Dat kan je weieens in de
problemen brengen. Misschien
zijn we niet streng gepoeg".
Maar had die specialisatie bij
voorbeeld ook reggae kunnen zijn?
"Nee, dat zou niet bij ons passen.
Je moet de muziek die je uitbrengt
zelf mooi vinden, dat is toch wel
een voorwaarde. Ik heb me vroeger
geregeld afgevraagd of je rock
roll tot je zestigste kan blijven
waarderen. Daar ben ik nu van
overtuigd. Kijk maar naar de mee
tings in Eindhoven; daar komen
8 tot 65 jaar".
Psychobilly
Enkele jaren geleden kwam er
een nieuwe loot aan de rock en roll-
boom: de psychobilly, ook wel
neo-rockabilly of punkabilly ge
noemd. Je zou het een kruising van
rock roll en punk kunnen noe
men. Vroege voorlopers ervan wa
ren The Phantoms en Screaming
Lord Sutch. De Engelse Meteors
trokken de lyn als eersten door.
Agressieve rockabilly, met teksten
die zijn ontleend aan horrorstrips
en science fiction. De eerste psy-
chobilly-groepen traden op tijdens
de rock roll-meetings in Tilburg.
Door schade en schande leerde
Rockhouse dat het publiek soms
behoefte heeft aan een strenge gen
rescheiding. De liefhebbers van
'ouderwetse' rock en roll hadden
weinig op met deze moderne va
riant. Rockhouse zette een apart
psychobilly-festival op in Rotter
dam, dat afgelopen zaterdag voor
de tweede maal is gehouden.
Om het eigen image geen geweld
aan te doen heeft Rockhouse sinds
een jaar een zusterlabel voor psy
chobilly: 'Kix 4 U'. oftewel: 'op
winding voor jou'. Met platen van
onder andere The Meteors en Dave
Phillips. De eerste van de groep
Batmobile, psychobilly uit Rotter
dam, zal binnenkort verschijnen.
Ook ligt een plaatje van Mondo Ka
ne in het verschiet. Geen rock
roll, zelfs geen psychobilly, maar
pop met een Duitse zangeres.
Bert Roekhuizen: "Psychobilly
gaat enorm hard in Nederland,
vooral in de omgeving van Rotter
dam en Breda. Je zou kunnen zeg
gen dat dit voor ons een verlaat
rendement van de punk is. De hui
dige pop is niet interessant, veel te
langzaam'en te glad voor de kids.
Die willen opwinding en felle mu
ziek. Daar komt de psychobilly aan
tegemoet.
Goud in Polen
Hoewel de rock roll-dansscho-
len hier een snelle opkomst bele
ven, is de binnenlandse markt voor
Rockhouse één van de kleinste.
Zeventig tot tachtig procent van de
verkoop gaat naar het buitenland,
met Frankrijk, Engeland en Fin
land als koplopers. In Finland wor
den geregeld gouden platen ge
haald, wat daar een verkoop van
10.000 exemplaren betekent. En in
Polen werden van de verzamel
plaat 'The best of British Rockabil-
lies' binnen de kortste keren
100.000 exemplaren verkocht. De
daarmee verdiende zloty mogen
overigens het land niet uit. Mede
daarom gaat Rockhouse nu ook in
Polen concerten organiseren.
"We hoeven het niet van de hits
te hebben", zegt Bert Roekhuizen.
"Het is leuk meegenomen als de
Stray Cats, Robert Gordon of Link
Wray internationaal doorbreken.
Dat merken wij ook in onze verko
pen. Maar de looptijd van onze pla
ten is langer dan bij pop. Een een
maal uitgebrachte plaat blijft lang
verkopen. In eigen land hebben we
nog geen goud gehaald. Maar dat
komt nog wel".
"Ik kan rustig zeggen dat Rock
house in het buitenland meer be
kend is dan hier. Je wordt zo snel
in een hokje gestopt. De BBC
draait veel van ons materiaal. Hier
zijn de VARA en de VPRO ons
trouw. Maar daar moet je het he
laas net niet van hebben. Deejays
laten het verder liggen, alsof het
niet in deze tijd thuishoort Op de
meetings in Eindhoven komen
toch tweeduizend mensen. Als de
omroepen dat een beetje zouden
oppakken, konden we Roy Orbin-
son of Carl Perkins naar hier halen.
Ze beschouwen je toch nog een
beetje als idioten".
'Geen kerkdienst
op Hilversum 4'
AMSTERDAM (ANP) - Het Ge
nootschap van Nederlandse
Componisten protesteert „met
klem" tegen het besluit van de
NOS om per 1 december een
RKK Kerkdienst op de klassie
ke radiozender Hilversum 4 te
plaatsen. Dat blijkt uit een tele
gram aan minister Brinkman
van cultuur. Genootschapvoor
zitter Theo Loevendie dringt in
dit telegram aan op een onder
houd met de omroepminister.
De componisten noemen de
plaatsing van de kerkdienst
„een incident dat niet op zich
zelf staat". Tien jaar na de op
richting van Hilversum 4 moet
worden vastgesteld dat de
meeste omroepen „een adequa
te organisatorische basis voor
een kwalitatief geprogram
meerde muziekzender onmoge
lijk maken".
Onderzoek in Amsterdam wijst uit:
Expositie Sonsbeek
ARNHEM - Vijftien jaar na 'Sons
beek buiten de perken' wordt op
nieuw een internationale tentoon
stelling van beeldhouwkunst in
het park Sonsbeek bij Arnhem ge
houden. De tentoonstelling zal du
ren van half juni tot half september
1986. Veertig kunstenaars uit bin
nen- en buitenland zullen in het
park en in paviljoens hun meest re
cente werk tonen. Saskia Bos, di
recteur van stichting De Appel in
Amsterdam, is tot artistiek direc
teur benoemd.
AMSTERDAM (GPD) - Het rijkge
schakeerde kunstleven in Amster
dam heeft een veel grotere econo
mische betekenis dan tot nu is aan
genomen. Per jaar betekenen de
kunsten in Amsterdam een omzet
van 12,3 miljard gulden en werkge
legenheid voor ruim 13.000 men
sen. Daarmee overtroeft Amster
dam verhoudingsgewijs het cul-
tuurrijke New York. De totale
kunstsubsidie van Rijk en gemeen
te wordt in hoge mate terugver
diend door de afdracht aan belas
ting, sociale premies en pensioen
premies.
Dat blijkt uit een rapport van
drs. F. van Puffelen en mevrouw S.
Hietbrink van de Stichting Econo
misch Onderzoek van de universi
teit van Amsterdam dat gisteren,
na een twee jaar durend onder
zoek, is overhandigd aan de Am
sterdamse wethouders Luimstra
en Heerma van kunstzaken en eco
nomische zaken. Opdrachtgevers
voor het onderzoek waren het Am
sterdamse Uit Buro en de Kamer
van Koophandel en Fabrieken
voor Amsterdam.
Ex-wethouder drs. Wim Sinnige
van het Uit Buro zegt: "De econo
mische betekenis van de kunsten
is met dit rapport spijkerhard aan
getoond. Eindelijk kan nu de fabel
de wereld uit dat kunstsubsidie
weggegooid geld is. Kunst is van
vitaal belang voor de stad en zich
zelf respecterende bestuurders
kunnen hier niet meer omheen".
Kunstblad van vakbond
AMSTERDAM (ANP) - De Federa
tie van Kunstenaarsverenigingen
gaat met ingang van december een
magazine uitgeven dat eens in de
drie maanden verschijnt. Dat blad
zal problemen in de gehele kunst
wereld behandelen. In eerste aan
leg wordt gemikt op vijf- tot zes
duizend lezers, in een later stadium
op ongeveer tien- tot vijftiendui
zend. Dit werd gisteren op een bij
eenkomst in Amsterdam bekend
gemaakt.
Het is niet de bedoeling dat het
De economische waarde van
kunst is in Nederland onderge
waardeerd. In andere cultuurcen
tra zoals Toronto, New York en bij
voorbeeld Salzburg heeft men eer
der onderzocht hoe de economi
sche uitstraling van kunst is op de
samenleving. Amsterdam is de eer
ste Nederlandse stad die een der-,
gelijk initiatief heeft genomen. Op
merkelijk is dat de kunstsector in
Amsterdam wat de werkgelegen
heid betreft groter is dan de recla
me en de uitgeverijen inclusief de
dagbladpers en ongeveer even
groot is als de horeca-sector en de
havenbedrijven. In het Amster
damse onderzoek zijn de sectoren
film, video en literatuur om prakti
sche redenen buiten beschouwing
gelaten.
Taxi's
De nationale en internationale aan
trekkingskracht van Amsterdam
op kunstgebied is tot nu toe onder
schat. Niet minder dan 58 procent
van het zelf verdiende inkomen in
de kunsten komt van buiten Am
sterdam. Jaarlijks reizen 800.000
buitenlandse en twee miljoen Ne
derlandse toeristen voor een
kunstbezoek naar de stad. Die bui
tenlanders hebben in het onder-
zoekjaar 1983 ongeveer 354 miljoen
gulden uitgegeven in Amsterdam,
waarvan 158 miljoen gulden voor
een echt 'clubblad' wordt. Belang
stellenden zullen zich op het blad
kunnen abonneren en het magazi
ne zal ook in kiosk en boekhandel
verkrijgbaar zijn. Een onafhanke
lijke redactie zal het blad redige
ren. In eerste instantie zal de fede
ratie, waarbij achttien kunste
naarsverenigingen zijn aangeslo
ten, het blad voor een deel finan
cieren. Later zal het zich zelf moe
ten kunnen bedruipen op basis van
de opbrengst van abonnementen,
losse verkoop en advertenties.
DEN HAAG/LEIDEN - In 1984 is de publieke belangstelling voor musea
voor het eerst sinds enkele jaren weer duidelijk toegenomen. Het bezoek
aan Nederlandse musea steeg dat jaar met negen procent tot bijna zestien
miljoen bezoeken. Deze gegevens zijn afkomstig uit de museumenquête
van het Centraal Bureau voor de Statistiek, die gisteren is gepubliceerd.
Bij de meeste, grote Leidse musea is sprake van een daling.
Het aantal opengestelde musea in het onderzoek nam met drie procent
toe tot 539 musea. Er werden echter vijf procent minder tijdelijke ten
toonstellingen in musea georganiseerd dan in 1983, namelijk 1.375 (in
1983 nog 1.454). Wel waren er in 1984 enkele zeer druk bezochte tentoon
stellingen, zoals die over Vincent van Gogh in het rijksmuseum Kröller-
Müller en Het Goud der Thraciërs in het museum Boymans van Beunin-
gen. Deze verklaren een deel van de grotere publieke belangstelling.
Daarnaast is het bezoek aan musea in het algemeen met ongeveer vier
procent toegenomen.
De Lakenhal werd in '84 bezocht door 50.000 mensen, vertelt directeur
Wurfbain. "In '83 waren dat er nog 38.000. Bij het molenmuseum De Valk
veranderde er niets: de aantallen bleven constant". Men moet wel beden
ken, aldus de directeur, dat er in '84 een aantal tentoonstellingen was dat
veel publiek trok. "Daarom gaan we in '85 weer naar beneden".
De bezoekersaantallen van het Museum van Oudheden, het Museum
voor Volkenkunde en Boerhaave daalden. Bezochten in '83 nog 98.000
mensen Volkenkunde in '84 waren dat er 69.500, bij Oudheden liep het
^antal terug van ruim 87.000 naar 76.000 en Boerhaave werd in '84 door
vijfduizend mensen minder bezocht. (Ruim 15.000 mensen bezochten het
laatstgenoemde museum in '83, in '84 waren dat er ongeveer 10.000.)
De voorlichter van het museum voor volkenkunde heeft wel een ver
klaring voor de daling. "In ons geval is de belangrijkste factor: de renova
tie. Die werkzaamheden hebben vanzelfsprekend tot gevolg datje een en
ander moet aanpassen en dat heeft dan weer zijn weerslag op de bezoe
kersaantallen".
De totale personeelsomvang van musea nam in 1984 overigens met 177
toe tot 7283 personen. Hiervan was 35 procent op vrijwillige basis werk
zaam. Daar vrijwilligers meestal part-time werken is hun aandeel uitge
drukt in mensjaren veel minder groot, namelijk dertien procent van de in
totaal 4426 mensjaren museumpersoneel.
logies en naast de toegangskaartjes
nog eens 196 miljoen gulden aan
andere bestedingen.
Amsterdammers hebben dat jaar
1,7 miljoen bezoeken gebracht aan
voorstellingen en musea en daarbij
hebben zij naast entreegelden nog
27 miljoen gulden besteed aan bij
voorbeeld horeca en taxi's. Die ho
reca in Amsterdam is voor de helft
van zijn omzet afhankelijk van het
kunstleven en kon in 1983 een om
zet halen van 262 miljoen gulden.
Naast de werkgelegenheid in de
kunstsector zelf zijn in de rest van
het Amsterdamse bedrijfsleven
nog 6.654 arbeidsplaatsen mogelijk
dank zij het bloeiende culturele le
ven in Amsterdam. Het Rijk en de
provincie hebben de kunsten in
1983 gesubsidieerd met 210 mil
joen gulden en de gemeente Am
sterdam legde daar 105 miljoen
gulden bij. Aan premies, belasting
en btw is dat jaar uit de kunstsec
tor direct en indirect een bedrag
van 298 miljoen gulden terugge
vloeid naar de overheid.
De CDA-wethoudster van kunst
zaken Minie Luimstra-Albeda zei
over het rapport: "Het is niet pri
mair de bedoeling om nu meer
geld in die sector te stoppen maar
je mag wel benadrukken dat inves
teren in kunst een goede zaak is.
Veel mensen zeggen dat subsidië
ring gelijk is aan geld over de balk
gooien; hieruit blijkt dat ze onge
lijk hebben".
1(1) Only love - Nana Mos-
kouri
2(2) Maria Magdalena
Sandra
3(6) Alive and kicking -
Simple Minds
4 2) Ticket to the tropics -
Gerard Joling
5(4) Sunday bloody sun-
day - U2
6 (11) Slave to the rhythm -
Grace Jones
7(5) Dancing in the street -
David Bowie/Mick
Jagger
8(7) Say I'm your number
one - Princess
9 (21) Dress you up - Madon-
10 (14) One of the living-Tina
Turner
11 8) I got you babe - UB 40
Chrissie Hynde
12 (16) Holiday Madonna
13 (17) Only the rain - Dolly
Dots
14 (22) The sweetest taboo -
Sade
15 (35) Take on me - Aha
16 (32) The power of love- Jen
nifer Rush
17 (30) Road to nowhere - Tal
king Heads
18 (10) Love is the seventh wa
ve - Sting
19 (19) St. Elmo's Fire - John
Parr
20 9) Glow Rick James
21 (26) If I was- Midge Ure
22 (31) Trapped - Colonel
Abrams
23 (23) Close to me - The Cure
24 (15) Drive - The Cars
25 (12) Into the groove - Ma
donna
26 (20) Invincible - Pat Bena-
tar
27 (34) Sisters are doin it for -
EurythmicslA.
Franklin
28 (29) Dancing on a string -
Time Bandits
29 Nikita - Elton John
30 (24) Oh Sheila - Ready for
the World
31 (27) Reach out and touch -
H. Huisman!Soundmi-
32 (33)
33
34 (38)
35 (13)
36
Manolito - George Ba
ker Selection
I'll be good - Rene and
Angela
Zolang je bij me bent -
Benny Neyman
Cherish - Kool the
Gang
That's what friends
are for - D. Warwick
Friends
Yeh yeh - Matt Bianco
Al jouw woorden zijn
teveel - Andre Hazes
You're the inspiration
- New Jersey Mass
Choir.
Into the groove medley
- Mirage
(Stichting Ned. Top 40)
FRANKFURT (AP) - Het door de
leiders van de Duitse joodse ge
meenschap, sommige politici en
kerkelijke hoogwaardigheidsbe
kleders omstreden toneelstuk 'Der
Müll, Die Stadt und Der Tod' van
Rainer Werner Fassbinder is giste
ren door critici in Frankfurt in het
algemeen positief ontvangen.
De meeste critici die naar een
speciale persvoorstelling waren
komen kijken konden geen spoor
van anti-semitisme vinden in het
toneelstuk. Hoewel de regisseur
zich nauwkeurig aan de voorge
schreven tekst van Fassbinder had
gehouden dachten de meeste aan
wezigen gisteren in het Frankfur
ter Kammerspiel dat ze naar een
ander stuk zaten te kijken.
Fassbinder heeft zich by het
schrijven van het stuk daarvan la
ten inspireren door de taal die de
monstranten bezigden tijdens de
roerige jaren 60 en 70 toen voorna
melijk joodse speculanten de dure
stadsgrond doorverkochten voor
de bouw van hoge torenflats. Som
mige van die demonstraties waren
oDenliik anti-semitisch.
Ondanks de algemene overtui
ging van de toneelcritici zijn jood
se groeperingen toch van plan hun
protestacties tegen het stuk voort
te zetten.
De joodse groeperingen zijn te
leurgesteld dat de gemeente
Frankfurt het stuk niet heeft ver
boden. Leden van de actiegroepen
hebben al kaarten gekocht voor dc
nieuwe premiere, op 13 november,
en hebben gezegd dat zy dan op
nieuw zullen proberen de opvoe
ring van het toneelstuk tegen te
houden.
