Hittegomse ltsers bouwden windmolen
Aard van de ziekte vereist speciale aanpak
Katwijks verpleeghuis wil aparte afdeling voor Huntington-patiënten
Starlight moet uur eerder dicht
Leerlingen en leiding Sint Paulusschool enthousiast over project
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1985
Verkoop van
vuurwerk in
Rijnsburg aan
banden gelegd
RIJNSBURG - Vuurwerk mag in
Rijnsburg niet worden verkocht
aan jongeren onder de achttien
jaar. Dit voorstel doen burgemees
ter en wethouders van Rijnsburg
aan de gemeenteraad. Donderdag
moet de gemeenteraad zich over
dit voornemen van B en W buigen.
Op dit moment is de minimum
leeftijd nog 14 jaar.
"De ervaring heeft geleerd", zo
schrijven B en W in hun voorstel
aan de raad, "dat j uist jongeren van
onder de zestien jaar zich schuldig
maken aan het hinderlijk afsteken
van vuurwerk". Opmerkelijk is in
dit verband dat het vuurwerk wel
mag worden verkocht door perso
nen die jonger zijn dan achttien
jaar. "Maar daar verwachten wij
geen problemen mee", aldus B en
W.
Het college wil de politie in
Rijnsburg ook een handvat geven
om op bepaalde plaatsen te kun
nen optreden waar dat voorheen
niet goed mogelijk was.
Voorbeelden daarvan zijn vol
gens B en W onder meer het ge
bruik van vuurwerk in een portiek
of in winkelcentra, als er brand
dreigt te ontstaan in een onbe
woond pand en het afsteken van
vuurwerk nabij een bejaardente
huis.
Provincie wil
rijkssteun voor
aanleg van weg
DEN HAAG/HILLEGOM - In het
kader van de subsidieregeling toe
ristische speerpunten heeft de pro
vincie aan het ministerie van eco
nomische zaken een bijdrage van
885.000 gulden gevraagd voor de
toegangsweg naar het nieuwe re
creatiepark d'Oosteinder in Hille-
gom.
Het is de bedoeling in de tweede
helft van 1986 met de bouw van de
centrale voorzieningen en de eer
ste fase van het bungalowpark een
begin te maken. Naast bungalows
zal het park aan een camping, res
taurants, een jachthaven en aan
een bowling plaats bieden.
De totale kosten voor de nieuwe
toegangsweg belopen 1.180.000
gulden. Bijna drie ton hiervan zal
door de gemeente Hillegom en de
projectontwikkelaar worden gefi
nancierd.
KATWIJK - In het Katwijkse verpleeghuis Overduin moet
een speciale afdeling komen voor patiënten die leiden aan
de Ziekte van Huntington. Het aantal patiënten en de
groep die de kans loopt de ziekte te krijgen groeit in Kat
wijk en Rijnsburg schrikbarend snel, aldus vertegenwoor
digers van de werkgroep Huntington die door Overduin is
ingesteld.
Aan een speciale voorziening voor
de mensen die aan de Ziekte van
Huntington lijden is dringend be
hoefte. Binnen Overduin worden
momenteel vijf patiënten ver
pleegd op afdelingen voor psycho
geriatrische (demente) bejaarden
en van die situatie wil de leiding
van het verpleeghuis zo snel moge
lijk af.
"De verzorging van deze patiën
ten verschilt op belangrijke onder
delen van die van de overige bewo
ners van Overduin", vertelt ge-
neesheer-directeur J. Ringelberg.
"Vooral nu we weten wat er in de
toekomst nog op ons af komt is de
noodzaak van een aparte afdeling
meer dan ooit aangetoond".
Hoe ernstig het probleem is
blijkt uit de cijfers die de werk
groep in haar eindrapport bekend
maakt. Aan de vrij zeldzame Ziekte
van Huntington lijdt gemiddeld
één op de twaalfduizend Nederlan
ders. In Katwijk en Rijnsburg be
draagt dat percentage echter nu al
één op de duizend inwoners. Nog
verontrustender is het cijfer van
het aantal zogenaamde risicodra
gers, de groep die de kans loopt de
erfelijke ziekte te krijgen. De werk
groep schat hun aantal nu al enige
honderden personen.
"Toen we die cijfers boven tafel
kregen betekende dat voor ons een
Politie Lisse
houdt verdacht
tweetal aan
LISSE - In Lisse zijn vannacht
twee mannen aangehouden die in
het bezit waren van een vuurwa
pen en enkele inbrekerswerktui
gen. Ze stonden met hun auto ge
parkeerd bij het winkelcentrum
Blokhuis, waar ze zich volgens de
politie verdacht ophielden.
Bij nadere controle werden in de
auto van het tweetal, afkomstig uit
Amsterdam, het vuurwapen en de
inbrekers werktuigen gevonden.
Beide mannen, 18 en 23 jaar oud,
zijn door de politie ingesloten.
door
Dick van der Plas
enorme schok", aldus pscholoog
A. Tibben. Samen met pastor H.
van den Beid, psychiatrisch ver
pleegkundige G. Dubois-van der
Leij en coördinator verplegings
dienst H. Foekens maakt Tibben
deel uit van de werkgroep die is in
gesteld om de problemen rond de
Huntington-patiënten in het Kat
wijkse psychogeriatrisch centrum
te onderzoeken.
De voornaamste taak van deze
werkgroep was te bekijken op wel
ke wijze deze patiënten in het ver
pleeghuis zo goed mogelijk kun
nen worden verzorgd en ver
pleegd.
Denkstoornissen
De Ziekte van Huntington is een
erfelijke ziekte die gewoonlijk pas
in de tweede levenshelft, rond de
leeftijd van veertig jaar, de eerste
klachten geeft. Bij de patiënten tre
den in eerste instantie vooral licha
melijke symptomen op, zoals het
maken van krampachtige, onge
controleerde bewegingen.
De geestelijke symptomen zijn
vaak wat minder snel te herken
nen, maar naarmate de ziekte lan
ger duurt treedt een vorm van de
mentie op. De gevolgen hiervan
zijn onder meer denkstoornissen
en oriëntatieverlies, maar ook
stemmingsveranderingen als angst
en depressies en vaak ook aggres-
siviteit.
De gemiddelde duur van de ziek-
LISSE - Bij een overval op een
winkelmeisje in Lisse is gister
avond een geldcassette met 2000
gulden buitgemaakt.
Het meisje, dat de dagopbrengst
van de zaak naar de nachtkluis
bracht, werd op de Koninginne
weg in de buurt van de bank door
twee jongens beetgepakt. Ze kreeg
een bijtende stof in het gezicht ge
spoten, waarna de geldcassette uit
haar handen werd gerukt. De twee
jongens gingen er lopend met het
geld vandoor. Het meisje is door
een dokter behandeld.
te is ongeveer vijftien jaar, met uit
schieters naar boven en naar bene
den. De meeste patiënten overlij
den echter binnen twintig jaar na
het optreden van de eerste klach-
het verrichten v
se bezigheden i
Pastur H. van den Beidpsycholoog A. Tibben en geneesheer-directeur J. Ringelberg (van links
"Aantal patiënten en risicodragers stijgt schrikbarend snel' (foto n
In de afgelopen jaren heeft Over
duin de nodige ervaring opgedaan
met Huntington-patiënten die in
verschillende fasen van de ziekte
verkeerden. Daarbij is gebleken
dat deze patiënten eigenlijk niet
thuishoren op afdelingen voor de
mente bejaarden. Geneesheer-di-
ten kunnen bieden. Er is geen the
rapie of genezing mogelijk".
De enige manier om de ziekte uit
te roeien is dat de risicodragers be
sluiten geen kinderen te nemen.
Aan een dergelijke beslissing zit
ten echter ook tal van ethische
vraagstukken vast en dat is een
van de redenen waarom pastor
Van den Beid ook deel uitmaakt
van de werkgroep Huntington.
Gespreksgroep
De aanwezigheid van Van den
Beid in de werkgroep komt echter
ook voort uit de aanpak die Over
duin bij de verzorging van de Hun
tington patiënten heeft gekozen.
Van den Beid: "Daarbij is de zorg
voor het thuisfront, het gezin van
de patiënt en de naaste familie of
vrienden, heel belangrijk. De ach
terban moet kunnen omgaan met
de optredende spanningen, de
schuldvragen die worden gesteld
en de emotionele reacties".
De kennis van het omgaan met
Huntington-patiënten die in Over
duin is opgedaan wordt zoveel mo
gelijk overgedragen aan de groep
direct betrokkenen. Dat gebeurt
onder meer in een gespreksgroep
die door Van den Beid en Tibben al
enige tijd wordt geleid. Tibben:
"De ervaring met die gespreks
groep is dat het vrijuit praten over
de problemen bijzonder goed
werkt".
Bij de begeleiding van Hunting
ton-patiënten en hun gezin moeten
volgens de pscycholoog ook ande
re hulpverlenende instanties, zoals
de regionale instelling voor ambu
lante geestelijke gezondheidszorg
(RIAGG), nauwer worden betrok
ken. "Hetzelfde geldt in feite voor
het pastoraat", vult Van den Beid
aan. "Het is een groot voordeel
wanneer predikanten de belang
rijkste vragen die bij de patiënten
leven kunnen herkennen".
Instanties
De opvang van Huntington-
atiënten moet zo lang mogelijk
thuis kunnen gebeuren, menen de
leden van de werkgroep. "De opna
me in een verpleeghuis is echt de
laatste oplossing".
Een oplossing echter die onver
mijdelijk is, gezien het verloop van
het ziekte-proces. In het rapport
van de werkgroep wordt de ver
wachting uitgesproken dat er in de
komende jaren behoefte is aan een
afdeling voor Huntington-atiënten
met rond de 45 bedden. Ringel
berg: "Dat is echter een aantal
waar naartoe moet worden ge
werkt. In eerste instantie denken
we aan een voorziening waar 20 pa
tiënten kunnen worden behan
deld, aangevuld met een aantal
plaatsen voor mensen die alleen
overdag verzorgd worden". Bin
nen Overduin is de ruimte voor een
dergelijk afdeling aanwezig.
Het rapport van de werkgroep
Huntington is inmiddels gestuurd
aan de officiële instanties die over
de aanvraag voor een speciale afde
ling moeten beslissen. Ringelberg:
"Hoe lang het gaat duren voor een
dergelijke afdeling in gebruik kan
worden genomen is niet met zeker
heid te zeggen. Ik hoop zelf dat het
niet langer dan twee jaar duurt".
De ziekte vindt zijn oorsprong in
erfelijke afwijkingen binnen be
paalde families. De eerste gevallen
recteur Ringelberg: "Allereerst be-
zijn beschreven in de achttiende staat er een leeftijdsverschil tussen
eeuw. Psycholoog Tibben: "Vooral de Huntington-patiënt en de ande-
in besloten gemeenschappen, zoals re bewoners van Overduin, maar
bijvoorbeeld Katwijk lange tijd is door de afwijkende symptomen
geweest, heeft de ziekte zich sinds van deze ziekte is er ook een heel
die tijd verder kunnen versprei- andere verzorging en aanpak door
den". 1 1 J 1"
Dat het aantal (toekomstige) pa
tiënten zo groot is heeft alles te ma
ken met de erfelijkheid van de
ziekte en de geboortegolf van net
na de oorlogsjaren. Tibben: "De
kinderen die tussen 1945 en 1950
geboren werden zijn nu rond de
veertig jaar en hebben inmiddels
zelf ook weer kinderen. Omdat we
weten dat die kinderen een kans
van vijftig procent hebben om de
ziekte ook te krijgen kunnen we
uitrekenen hoeveel zogenaamde ri-
zijn".
het verplegend personeel" nodig.
De afdeling voor Huntington-pa
tiënten zou ook anders moeten
worden ingericht. Ringelberg:
"Door de ongecontroleerde bewe
gingen die de patiënten maken,
moeten allerlei zaken worden aan
gepast. Het gaat daarbij vaak om
kleine veranderingen, die voor de
ze groep echter bijzonder belang
rijk zijn".
Een speciale behandelmethode
voor de Ziekte van Huntington is
er niet, vertelt psycholoog Tibben.
"Een goede verzorging en hulp bij
ALPHEN AAN DEN RIJN - Dis
cotheek Starlight aan de Prins
Hendrikstraat moet gedurende
voorlopig twee maanden, met in
gang van vandaag, één uur eerder
dicht. Starlight mag de deuren der
halve op zondag tot en met donder
dag slechts nog tot 01.00 uur en op
vrijdag en zaterdag tot 02.00 uur
geopend houden. Als de omstan
digheden daartoe aanleiding ge
ven, kan de ontheffing tussentijds
worden gewijzigd dan wel inge
trokken.
Een groter bezoekersaantal dan
verwacht en de ervaringen met de
discotheek gedurende de proefpe
riode van een maand, die gisteren
afliep, hebben burgemeester M.
Paats doen besluiten de aanvanke
lijk verleende toestemming om tot
03.00 uur open te blijven, niet in
een definitieve ontheffing om te
zetten. De eerste twee weekeinden
dat Starlight open was, werd het
bezoekersaantal waarop was gere
kend, 150, aanzienlijk overschre
den. In beide weekeinden werden
meer dan 300 discotheekgangcrs
geteld. Een terugloop deed zich in
de twee navolgende weekeinden
wel voor, maar in Starlight hielden
zich nog altijd tussen de 200 en 250
bezoekers tegelijk op.
Hoewel uit de in oktober opgeda
ne ervaringen blijkt dat het aan
vankelijk zeer grote animo voor de
discotheek en de daarmee gepaard
gaande overlast voor de omgeving
inmiddels is afgenomen, ligt het
aantal bezoekers volgens Paats
nog te ver boven de berekende 150.
"Hetgeen eveneens betekent dat
de belasting van de omgeving toch
groter is dan de aanvankelijk-vel
wachting". Het met een uur ver
vroegen van de sluitingstijden lijkt
hem voldoende om die overlast te
verminderen.
Van onaanvaardbare geluidshin
der in de direct aan Starlight gren
zende woning van D. Hcijns is de
gemeente in de proefperiode voor
alsnog niets gebleken. "Uit de in
middels verrichte geluidmetingen
en uit het op grond daarvan opge
steld rapport van een ingeschakel
de, onafhankelijke deskundige kan
worden geconcludeerd dat - mist
de muziekinstallatie op de juiste
wijze is afgesteld - liet in de inrich
ting geproduceerde muziekgeluid
binnen de in de hinderwetsvoor
waarden gestelde grenzen blijft",
aldus Paats in een persbericht
HILLEGOM - "Nu kan iedereen tenminste zien dat onze leerlingen méér kunnen
dan alleen maar een hamer vasthouden. Mogelijk kunnen we dan ook dank zij deze
molen wat vooroordelen over het lager beroepsonderwijs wegnemen. Je hoort vaak
zó veel negatiefs over die vorm van onderwijs dat wij daarvan wel eens wanhopig
worden. Er is de laatste tijd veel veranderd, maar dat schijnt niet door te dringen.
Het is nog steeds die ambachtschool waar leerlingen naartoe gaan die - wat je dan
vaak hoort - slecht kunnen leren. Maar dat is volslagen onzin. Het lager beroepson
derwijs is een volwaardige vorm van onderwijs".
Dat zegt directeur H. Graas van
de rooms-katholieke scholenge
meenschap St. Paulus in Hille
gom. Duidelijk is dat Graas niet
tevreden is over hoe er wordt ge
dacht over het lager beroepson
derwijs. Door het zogenaamde
windmolenproject dat de school
heeft uitgevoerd, hoopt Graas
meer begrip te verkrijgen voor
zijn school.
Leerlingen van de Hillegomse
school hebben in het kader van
dat project de afgelopen maan
den een windmolen gebouwd.
St. Paulus was een van de twee
lbo-scholen in ons land die dit
voorjaar van het ministerie van
onderwijs subsidie kreeg om bij
wijze van experiment leerlingen
van de vierde klas zo'n molen te
laten bouwen. De tweede molen
is gebouwd op een lbo-school in
Utrecht.
Volgende week woensdag
wordt de molen door de alge
meen hoofdinspecteur voor het
beroepsonderwijs, A. de Jager,
in gebruik gesteld. De windmo
len staat op een grasveldje naast
de school in de wijk Elsbroek in
Hillegom. Het is niet de bedoe
ling dat de molen daar blijft
staan. De schoolleiding wil met
de molen de boer op. De molen
moet aan iedereen worden ge
toond, niet alleen aan toevallige
voorbijgangers. "We zouden de
windmolen tijdens het corso
kunnen opstellen in de Hoofd
straat. Maar dat zijn nog maar be
spiegelingen. Er zijn wat dat be
treft vele mogelijheden", zegt
Graas.
De ingebruikneming van de
molen is tegelijkertijd het start
sein voor de feestelijkheden ter
gelegenheid van het 25-jarig be
staan van de school aan de Gar-
bialaan. Op diezelfde woensdag
wordt de actie afgerond die de
Hillegomse school onder het
motto 'gered gereedschap' voor
een school in het Afrikaanse
Rwanda heeft gevoerd. Leerlin
gen van St. Paulus overhandigen
die avond het gereedschap dat in
de afgelopen weken bijeen is ge
bracht en opgeknapt aan verte
genwoordigers van de Amste-
damse stichting 'Gered Gereed
schap'.
Open huis
Donderdag 6 november vieren
de leerlingen het jubileum, ter
wijl een dag later voor de inwo
ners van Hillegom en andere be
langstellenden open huis wordt
gehouden. De school voor tech
nisch- en agrarisch onderwijs is
die dag in 'vol bedrijf tussen
15.00 en 17.00 en van 19.00 tot
20.30 uur. Zaterdag is er een reü
nie voor oud-leerlingen en oud-
personeel van de school. Tevens
wordt het feit herdacht dat drie
leraren gedurende die 25 jaar aan
de school zijn verbonden. Dat
zijn directeur H. Graas, leraar
bouwkundig tekenen M. Witte-
veen en adjunct-directeur J.
Scholten.
"Dat verzoek van het ministe
rie om die molen te bouwen pas
te prima in dit jubileumjaar", al
dus Graas. Zelf heeft de school
leiding veel bijgedragen om in
aanmerking te komen voor het
experiment. "Wij hebben het mi
nisterie laten weten dat er bij ons
veel belangstelling is voor alter
natieve energie. En door de
schoolleiding zijn lezingen en
bijeenkomsten over deze nieuwe
vorm van energiewinning be
zocht. Je kunt wel zeggen dat wij
de meeste interesse hadden voor
het project. Dat kwam ook om
dat we verwachtten er onder
wijskundig veel mee te kunrmi
doen", vertelt adjunct-directeur
G. van Beurden.
Experiment
Het experiment is voorbereid
door de Stichting Leerplan Ont
wikkeling SLO. De stichting
heeft de tekening van de wind
molen gemaakt. Aan de hand
van die tekening konden de
scholen aan het werk. Het expe
riment is op de Hillegomse
door
Kees van Kuilenburg
school prima verlopen. Volgens
Graas en Van Beurden zijn de er
varingen van zowel de leerkrach
ten als de leerlingen positief.
"Er waren zelfs leerlingen die
in hun vrije tijd naar school te
rugkwamen om aan 'hun' molen
te werken. Dat is een schitteren
de ervaring. Je zag dat ze er met
plezier aan bezig waren. Dan
merk je pas goed datje met 'doe-
leerlingen' te maken heb", aldus
Graas.
Ook onderwijskundig is het
experiment goed bevallen. Vol
gens Graas is de molen door de
leerlingen vrijwel zelfstandig ge
maakt. Alleen het afstellen is ge
daan door een van de leerkrach
ten die het project begeleidden.
"Voor het overige is dit stuk vak
werk geheel door onze leerlingen
afgeleverd. Wij zijn daar ontzet
tend trots op".
Tijdens de bouw van de molen
door de leerlingen van de afde
lingen bouw, elektrotechniek en
metaal is een logboek bijgehou
den. Daarin zijn de ervaringen
vastgelegd. "Het was een experi
ment en dan kom je uiteraard
nog wel eens een foutje tegen.
Die noteerden we trouw in het
logboek. Onze ervaringen en die
van de school in Utrecht worden
straks door de de Stichting Leer
plan Ontwikkeling verwerkt. Als
de bouw van een windmolen
wordt ingepast in het leerplan
voor de scholen, zijn die fouten
er uitgehaald", zegt Graas.
Nu het experiment met de mo
len vrijwel is afgerond, betekent
dat niet dat er een gat valt in het
praktijkonderwijs op de school.
De schoolleiding speelt met de
gedachte om volgend jaar een
kas te bouwen voor de tuinbou
wafdeling van de school. "Dan
snijdt het mes aan twee kanten:
we hebben een dergelijke kas
hard nodig en onze leerlingen
«prnmm,
Leerlingen van St. Paulus leggen de laatste hand aan de windmolen.
doen weer een flink stuk prak- Want daar gaat het uiteindelijk
tijkervaring op, waarvan ze later om. Wij willen leerlingen afleve-
veel plezier kunnen hebben. ren die hun mannetje staan in
(foto Holvast)
het bedrijfsleven. Dergelijke pro
jecten dragen daar toe bij", aldus
Graas.
