m
VARA
Nog meer beroemde dirigenten
voor het Concertgebouworkest
Boeken dreigen
te verpulveren
Dieren spelen hoofdrol in
werk Buining en Kortekaas
ism*'
Eigenzinnige visie
op Müllers'Kwartet'
Volle bak
voor
Deelder
VARAGIDS VOOR KLEURBEKENNERS
Bachvereniging ook
buiten de Randstad
ZEKER WETEN BON
V,
15
DONDERDAG 24 OKTOBER 1985
KUNST
PAGINA 23
AMSTERDAM (ANP) - Het Con
certgebouworkest heeft behalve
met Leonard Berustin met nog een
aantal bekende dirigenten afspra
ken weten te maken om het voor
tijdig vertrek van chef-dirigent
Bernard Haitink na het seizoen
1985/86 zo goed mogelijk op te van
gen. Leonard Bernstein zal met in
gang van april 1987 tot en met 1990
vijf aaneengesloten perioden als
gastdirigent optreden. Ook Eugen
Jochum, Wladimir Ashkenazy, de
toekomstige chef-dirigent Riccar-
do Chailly, Nikolaus Harnoncourt,
Antal Dorati en Colin Davis heb
ben hun medewerking toegezegd.
Dit heeft adjunct-directeur Sj. van
den Berg meegedeeld.
De problemen voor het orkest
ontstonden nadat Bernard Haitink
in augustus liet weten niet in 1988
bij het Concertgebouw te zullen
vertrekken, zoals aanvankelijk de
bedoeling was, maar al aan het ein
de van het nu begonnen
DEN HAAG (GPD) Het boeken
bezit in ons land dreigt voor een
belangrijk deel verloren te gaan
door zuren die het houthoudende
papier aantasten. Het gaat vooral
om boeken van de laatste honderd
jaar. Als er geen maatregelen wor
den genomen, zullen deze boeken
tegen het jaar 2000 verpulveren.
Dit zei prof. E. Braches, biblio
thecaris van de Universiteit van
Amsterdam, gistermiddag in VA-
RA's kunstprogramma "Büch".
Het papier van boeken bevat veel
aluin, dat zwavelzuur produceert.
„Het gevolg daarvan is dat cellulo-
se-ketens worden afgebroken,
waarna de bladen van de boeken
verkruimelen", aldus de bibliothe
caris.
De bibliotheken in ons land be
schikken over bijna zeven*miljoen
boeken van na 1850. Veel van deze
boeken kunnen nu al niet meer
worden uitgeleend, zo aldus prof.
Braches. „In de bibliotheek van de
Universiteit van Amsterdam gaat
het om honderdduizenden boe
ken". Braches sprak van een „na
tionale ramp" en pleitte voor lan
delijke en internationale actie om
de verzuring tegen te gaan en het
kostbare cultuurbezit te redden.
Het enige wat nu tegen de verzu
ring kan worden gedaan, is de boe
ken met behulp van diethylzink
(DEZ-gas) te ontzuren. In de Ver
enigde Staten wordt deze methode
al toegepast maar die is erg kost
baar, aldus Braches. Volgens hem
is het mogelijk boeken te maken
van papier dat geen last heeft van
verzuring. „De boeken zullen daar
door wel veel duurder worden en
daar zijn de uitgeverijen erg huive
rig voor".
Haitink begint per 1 september
1988 zijn taak als muzikaal direc
teur van het operahuis Covent Gar
den in Londen.
Volgens Van den Berg probeert
het Concertgebouworkest met Hai
tink afspraken te maken voor het
dirigeren van het orkest ook na zijn
vertrek. De orkestdirectie wil de
huidige chef-dirigent zowel voor
als na 1988 nog vaak voor het Con
certgebouworkest zien staan. Zij
hoopt daarmee voor kerstmis rond
te zijn. Tevens willen bestuur en
directie één of andere vorm van er
kenning voor Haitink met het oog
op zijn 25-jarig dirigentschap bij
het Concertgebouworkest. Die er
kenning zou bijvoorbeeld een ere
titel voor het leven kunnen zijn.
'Deelder Spreekt', door Jules Deel-
der, bijgestaan door René Vallent-
goed. Gezien op 23 oktober in de
Leidse Schouwburg.
LEIDEN - Er stond een ver
scheurd mens gisteravond op de
planken van de Leidse Schouw
burg. Deelder had een uitwed
strijd in Leiden en Sparta speel
de in De Kuip tegen de Duitsers
("de bezetters", zoals hij ze
noemde). Was Deelders vertrou
wen in Sparta even groot als zijn
clubliefde geweest, dan had hij
er rekening mee gehouden dat ze
de tweede ronde van de UEFA-
cup zouden bereiken en die
avond vrij gehouden. Maar dit
terzijde.
Hij liet de uitverkochte zaal
niet in de kou staan. Manager
Vallentgoed gaf keurig de tus
senstanden door en er was een
rechtstreekse verbinding met
Hilversum, zodat na elke wijzi
ging van de stand het commen
taar van de met een roodwitte
shawl getooide Deelder door het
ganse land te horen was. Houwit
sers en voldoende luchtsteun
meenemen, dan zijn de Sparta
nen ondanks het gelijke spel niet
kansloos, luidt de verwachting
van de dichter. En het bestuur
mee naar voren, dat spreekt. De
sportpers kreeg nog een veeg uit
de pan: nooit hoor je ze over
Sparta, maar halen ze onver
wacht de tweede ronde, dan wil
iedereen aan het handje van
Deelder de wedstrijd aanschou-
Voetbal en politiek, dat zijn de
enige hedendaagse onderwerpen
in dit eerste voor theaters be
stemde programma van Deelder.
Voor het overige haalt hij herin
neringen op aan zijn jeugd, de
tijd dat de eerste vruchten van de
wederopbouw konden worden
geplukt: padvinderij, meester
Dool, dansles, berini's en sole
xen ('pikkentrillers', zoals Deel
der ze noemt), café Gard Civik in
Antwerpen, de eerste geslachts
daad and all that jazz. Voor lief
hebbers van Deelder is dat ver
trouwde kost, maar als je hem
die verhalen hoort en ziet vertel
len zijn ze tien keer leuker dan
thuis onder de schemerlamp.
Nieuw is de absurde conversa
tie van vier heren over betonbe-
kisting. Ieder van hen krijgt van
Deelder een eigen stemmetje
mee en brilletje op. Daarin be
reikt hij met zijn turbo-teksten
de mooiste effecten. Nieuw is
ook de politieke conference aan
het slot, die mij te gemakzuchtig
is. Ik hoor hem liever literatuur
voordragen dan cabaret maken.
Voor René Vallentgoed was
het een thuiswedstrijd. Hij slaag
de er niet in zijn aanwezigheid in
de show aannemelijk te maken.
Wil het publiek zijn gunst geven
aan een kop van jut, dan moet
het de klappen als het ware zelf
kunnen voelen. Mogelijkheid tot
inleving was er niet.
Maar als manager moet Val
lentgoed wel een uitblinker zijn.
Hoe is het anders te verklaren
dat tegenwoordig half Nederland
gevoelens van genegenheid
koestert voor de snelste dichter
van de lage landen, die zoveel ja
ren in het schemerdonker van
club- en buurthuizen heeft opge
treden.
ARIEJAN KORTEWEG
Galerie Denise Stephan
Werk van Buining en Kortekaas -
dieren in de hoofdrol.
Expositie met kleurenetsen van
Hans Buining en beelden van Peter
Kortekaas, t/m 17 november. Galerie
Denise Stephan, Bakkersteeg 18-20,
Leiden. Geopend vr.-, zat.- en zon
dagmiddag van 13.30 - 17.30 uur.
LEIDEN - 'Vissenlatijn' en
'Vlinder in travestie' of 'Geit' en
'Karbouw' van Peter Kortekaas,
om slechts een paar voorbeelden
te noemen, illustreren dat dieren
een belangrijke plaats innemen
op de onlangs geopende tentoon
stelling van deze kunstenaars bij
galerie Denise Stephan.
Zeer waarschijnlijk vindt Hans
Buining zijn inspiratie voor een
belangrijk deel in de omgeving
van zijn woonplaats Noordwijk,
namelijk aan zee. Grote en kleine
(fantasie) vissen, zeepaardjes en
schelpen vullen voorstellingen
die een blik gunnen in een
vreemde onderwaterwereld. De
titels l.eiden de verbeelding in
een onverwachte richting waar
de gastronomie de natuur dreigt
te verdringen in bijvoorbeeld
'Fruits de mer' en 'Bokking in
heaven'. Soms is het vissenmo-
tief gecombineerd met andere
natuurgegevens, zoals planten
en vogels. Het werk verenigt, ge
wild of ongewild, al drie van de
oerelementen in zich, water aar
de en lucht en zelfs de vierde,
vuur, is in een van de stukken
verbeeld (Brandend gras').
De verdeling van het beeldvlak
in horizontale of verticale rich
ting vormt een van de vaste com
positieschema's van Buining. De
scheiding tussen lucht en water
krijgt meer dan gewone nadruk
door de wijze waarop de compo
sitie consequent uiteenvalt in
aparte vlakken. Voor de invul
ling van bepaalde vormen of van
de achtergrond maakt Buining
gebruik van mogelijkheden in
deze etstechniek om door middel
van stofstructuren een vrij regel
matig patroon in de afdruk te
krijgen. Dit effect is suggestief
gebruikt in een visnet maar het
meest opmerkelijk zijn de blad-
vormen of de stengels bloeiend
gras.
In de etsen keren enkele tinten
als oker, groen en geel steeds te
rug. Het ingehouden kleurge
bruik sluit wel aan bij de eenvou
dige beeldtaal van Buining die
het geheel een rustig, gematigd
aanzien geeft.
Soms valt een stuk op door een
meer uitgesproken kleurbehan-
Een op de zee geïnspireerd werkstuk van de Noordwijkse kunste
naar Hans Buining (foto pr)
deling in positieve of negatieve
zin. Naar mijn mening zijn de
strak gestileerde stukken het
best geslaagd zoals 'Vogels' maar
ook hier ontbreekt een zekere
spanning; in het werk van Bui
ning kabbelt de zee rustig voort.
ADVERTENTIE
BIJ TWIJFEL: KOOP 'M LOS IN DE
WINKEL F. 1,50
ZEKER WETEN: NEEM 'M IN HUIS
EN WORDT LID/ABONNEE
Koop de nieuwe VARAGIDS los in
de winkel als je niet weet of je een
kleurbekenner bent. Na één keer
doe je 't meer. Zeker weten.
Word meteen lid/abonnee en stuur
onderstaande bon vandaag nog in.
Kan je meteen kleur bekennen:
GRATIS FEESTELIJK
VARA-KAARTSPEL.
VARAGIDS
VOOR
KLEURBEKENNERS
VARA
-KOMENDE WEEK-
De beelden van Peter Korte
kaas laten zich gemakkelijk in
een aantal categorieèn onderver
delen. Naast een tweetal portret
ten en de verhalende stukken
trekken vooral de dieren de aan
dacht. Kortekaas is sterk in de
uitbeelding van kenmerkende
houdingen van bijvoorbeeld een
Hij is duidelijk gefascineerd
door de beweging die hij vast
houdt in de weergave van een
moment van balans. Dit even
wicht komt ook tot uitdrukking
bij de kleine sportende figuren
maar vooral bij twee hazen is dit
idee goed getroffen. Van de anec-
dotische figuurstukken is 'Sleu
tel verlóren na café-bézoek' een
aardig voorbeeld, al laat het voor
de kyker zelf weinig te bedenken
NANCY STOOP
VOOR KLEURBEKENNERS:
DE VARA VIERT FEEST
Kort maar hevig opl, 2 en 3 november.
NIEUW IN DE VARAGIDS:
KONSUMENTENMAN
Elke week een hele pagina.
DE SNORKELS
Op VARA-tv en nu ook in de VARAGIDS.
DAGBOEK VAN MIEN DOBBELSTEEN
Op onderhoudende manier doet Mien
verslag van haar wederwaardigheden.
NOG NIET VERTOOND
De VARA heeft dus wat te vieren.
DE VARAGIDS elke week:
•VEEL OVER FILM EN VIDEO
•UITGEBREIDE TOELICHTINGEN
•ZOEKEN EN BLADEREN
UITGESLOTEN
•ACTUELE ACHTERGRONDVERHALEN
ZONDER RODDELS.
NAARDEN (ANP) - De Nederlandse Bachvereniging zal vanaf dit sei
zoen de lijn doortrekken meer werk uit te voeren van familieleden van
Johan Sebastian Bach en diens tijdgenoten. Op eenpersconferentie in
Naarden werden.de toekomstplannen van de Nederlandse Bachvereni
ging tot 1989 bekendgemaakt.
De vereniging wil ingaande dit seizoen ook meer buiten de randstad
uitvoeringen gaan geven. Ook zal er een stijgende lijn te zien zijn in
uitvoeringen van in Nederland in deze tijd nog niet eerder uitgevoerd,
uitgegeven of nog helemaal niet uitgegeven werk van Bach en tijdgeno
ten.
In de komende jaren zullen ook weer naast vaste dirigent en artistiek
leider Jos van Veldhoven, gastdirigenten worden uitgenodigd. Zo staat al
vast dat Frans Brüggen en Sigiswald Kuijken de directie als gast zullen
voeren.
Voor het komend seizoen, 1985-1986, wordt naast werk van J.S. Bach
werk uitgevoerd van Heinrich Schütz. In maart is er een cyclus van
Bach's Matthaus Passion in Aardenburg, Utrecht en in Naarden. In juni
volgend jaar zijn drie generaties Magnificat aan de orde. Eén van Bach,
een opvatting van Dietrich Buxtehude en één van Johann Kuhnau, die
voor het eerst in Nederland zal worden uitgevoerd.
Tsjechov en Albee bij 'Litteris'
LEIDEN - De Leidse toneelvereni
ging 'Litteris Sacrum' heeft voor
dit seizoen twee produkties op sta
pel staan. De keus is gevallen op
twee bekende stukken uit de to
neelliteratuur, te weten 'De Ker
sentuin' van Anton Tsjechov en
'Kleine Alice' van Edward Albee.
Tsjechovs 'De Kersentuin' wordt
op zaterdagavond 30 november op
gevoerd in de Leidse Schouwburg
en Albees 'Kleine Alice' gaat op za-
Opsturen in gesloten envelop, zonder postzegel, n
Noteer mij als lid/abonnee:
Naam:Voorl
Adres:
Postcode:
Plaats:
Bank/Gironr.:
(Bij automatische betaling.)
VARA, ANTWOORDNR 3, 1200 VB HILVERSUM
Betaalwijze: Jaar halfjaar Jkwartaal!
f 13,10
f 13.40
□Automatisch -f52,40 f26,20
~f
Accept/giro f53,60 f26,80
De VARAGIDS en
het VARA-Kaartspel
ontvangt u (apart)
zc spoedig mogelijk.
'Kwartet' van Heiner Muller door
het Gezelschap van De Witte Kraai.
Spel: Johan van Assche en Arlette
Weygers. Regie: Sam Bogaerts. Ge
zien op 23 oktober in het LAK. Al
daar nog vanavond te zien.
LEIDEN - De Duitse auteur Hei
ner Müller is een omstreden
schrijver, wiens niet bepaald ge
makkelijke teksten de laatste ja
ren veelvuldig gespeeld worden.
De uit België afkomstige Sam
Bogaerts, die nu bij Globe één
van de artistieke leiders is ge
worden, kun je een veelbespro
ken regisseur noemen. Van zijn
visie op 'Kwartet', dat vaak als
één van Müllers beste werken
wordt beschouwd, mag dus wel
iets worden verwacht.
Het blijkt zeer zeker een eigen
zinnige en opzienbarende ziens
wijze te zijn - wat dat betreft, ko
men de verwachtingen uit. Wat
ook pleit voor de voorstelling, is
de geraffineerde tekstbehande
ling van vooral Arlette Weygers,
waardoor het geheel aan intensi
teit wint. Toch is het eindresul
taat teleurstellend: de filosofisch
getinte bespiegelingen over de
menselijke seks heeft Bogaerts
in een nadrukkelijk erotisch ge
laden kader geplaatst. Hij balan
ceert daarmee op de rand van
vulgariteit en vervalt af en toe
ook daadwerkelijk daarin. Met
name in het realistisch spelen
van seksuele handelingen, die
niet op tekstaanwijzingen maaf
op Bogaerts visie te herleiden
zijn, gaat men in deze interpreta
tie vrij ver.
'Kwartet' is een spel over be
geerte en de vernietiging ervan
in de vorm van een intellectuele
en genadeloos-agressieve con
versatie. Een man en een vrouw
spelen vier personages (Kwar
tet!) en verwisselen daarbij van
rol: de markiezin de Merteuil en
haar minaar Valmont, madame
de Tourvel en het nichtje Volan-
ge - personages ontleend aan de
achttiende eeuwse briefroman
'Les liaisons dangereuses' van de
Laclos. Waarom Johan van As
sche zich wel (en dan nog wel in
een tuttig, foeilelijk mantelpak
je) verkleedt en de in charmant
mantelpak geklede Arlette Wey
gers niet van kleding wisselt, is
vanuit het regieconcept niet ver
klaarbaar en doet inconsequent
De voortdurende rolwisseling
is één van de tekens, die naar het
theater en naar het acteren terug
verwijzen. Zoals ook het op to
neel lezen in 'Theater heute', het
gerenommeerde Duitse theater
blad (waarin in jaargang 81, Heft
7 Müllers tekst integraal staat af
gedrukt) een signaalfunctie om
de toneelwerkelijkheid in herin
nering te roepen.
Alle aandacht in deze versie is
gericht op de erotische relatie
tussen een man en een vrouw en
tegelijk op het zoeken naar mo
gelijkheden voor een theatrale
verbeelding ervan. Dooreen heel
klein speelvlak te creëren, zitten
de man en de vrouw elkaar let
terlijk op het lijf.
De zaalopstelling in het LAK
was dienovereenkomstig aange
past: er is slechts één zittribune
geplaatst voor de kleine hoek,
waarin gespeeld wordt. Daarom
kan slechts een beperkt aantal
toeschouwers de voorstelling bij-
WIJNAND ZEILSTRA
terdagavond 26 april in hetzelfde
theater.
In nauwe samenwerking met de
Leiderdorpse activiteitencommis
sie worden van beide produkties
herhalingen gegeven in het sociaal-
cultureel centrum 'De Muzenhof
resp. op 7 december ën op 3 mei.
Conflict bij
'Motor': geen
voorstelling
LEIDEN - Komende zaterdag
avond zal er geen voorstelling zijn
in het LAK-theater. De voor deze
avond vastgelegde première van
'Golven van verrukking' van to
neelgroep Motor gaat niet door. Op
zo'n korte termijn was het voor de
leiding van het LAK ook niet meer
mogelijk een vervangende voor
stelling in huis te halen.
Een oplopend conflict tussen
schrijver en regisseur Wiebe Brou
wer en één van zijn hoofdrolspe
lers zou in de laatste fase van het
repetitieproces geleid hebben tot
een onwerkbare situatie. Een po
ging zonder Brouwer en onder lei
ding van mede-regisseuse Jorine
Juffermans verder te werken mis
lukte.
Juffermans: "Er bleek binnen de
groep veel meer te broeien. Ieder
heeft toen wel z'n onvrede kunnen
ventileren, maar verder repeteren
was niet meer mogelijk. Ik had ge
hoopt dat we het door keihard te
werken nog zouden hebben kun
nen uitzingen tot na de première,
maar het ging gewoon niet meer.
Iedereen vindt het heel erg jam
mer. We zijn er driekwart jaar zeer
intensief mee bezig geweest en ik
weet zeker dat we een behoorlijke
voorstelling hadden kunnen neer
zetten. Doodzonde, maar het kon
echt niet meer".
Het is onwaarschijnlijk dat de
voorstelling op een latere datum
alsnog zal worden gespeeld.
Daaromtrent staat echter nog niets Burgemeester Van Thijn van Amsterdam (rechts) heeft gisteravond in het
vast, aldus Van den Berg. Amsterdamse Concertgebouw het eerste exemplaar van de gemeenteka-
Met ineane van 1 sentember 1988 lender,1986 aangeboden aan de vertrekkende chef-dirigent van het Con-
7al L T{lif!ï| RirrSSlvmi certgebouworkest Bernard Haitink. In deze kalender wordt namelijk de
a?s che^irieent va^het Conceree O^chiedenis in beeld gebracht aan het bijna honderdjarig Coneertge-
bouwortest opUeden! 8 tZ'Xs™ 9r0"di9C °ndCr9<ïat
