Scholieren op pad
voor Greenpeace
Jong zijn in Noorwegen
Amerikanen vertrouwen kerken en militairen het meest
Oud gereedschap opgeknapt
voor school in Afrika
Woonomgeving sluit niet
aan bij wensen van kind
WOENSDAG 23 OKTOBER 1985
PAGINA 17
Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941, toestel 242
VIDEOCLIP TOP 5
De Videoclip Top-5 is deze week samengesteld door Jeroen Ver-
weij, vierdejaars leerling van het Stedelijk Gymnasium.
1. Frankie goes to Hollywood met Two tribes.
2. Depeche Mode met Shake the disease.
3. New Order met Perfect kiss.
4. The Eurythmics met Love is a stranger.
5. Bluenile met Tensel town in the rain.
De motivering van Jeroen op Two tribes op de eerste plaats te
zetten is de volgende: "De clip heeft een humoristische inslag, de
oost-west-verhouding wordt op ironische wijze onder de loep ge
nomen en Two tribes is natuurlijk een wereldnummer".
Schriftelijke reacties sturen naar Leldsch/Alphens Dagblad,
t.a.v. KITS, antwoordnummer 10050, 2300 AB Leiden. Een
postzegel plakken is niet nodig.
Jeremy Langerak van groep acht van de Leidse Stevenshofschool
houdt voor zijn klas een spreekbeurt over de milieu-organisatie
Greenpeace. De Stevenshof is één van de vele scholen in Leiden en
omgeving die deze week meedoen aan de huis-aan-huis actie om geld
voor de organisatie in te zamelen. (foto Holvast)
PifiPfI fó ^ftflipel... hiW-.nMJoppieX
l0J 11 dar heeft ze pok Geen PüsserJ
Wordt vervolgd.
Vele honderden stukken oud
handgereedschap zijn de afgelo
pen weken verzameld en opge
knapt door leerlingen van de
Sint Paulusschool in Hillegom.
Deze lagere technische school
viert dit jaar het 25-jarig bestaan.
Dat gebeurt uiteraard met ver
schillende festiviteiten voor de
leerlingen, maar ook met een ac
tie voor een goed doel. De Hille-
gomse lts begon een actie om een
school in de plaats Kigali in de
Afrikaanse Staat Rwanda aan
materiaal, en dan vooral handge
reedschap, te helpen.
De school klopte aan bij parti
culieren en bedrijven in de
streek met het verzoek oud
handgereedschap beschikbaar te
stellen, ook al was dat in heel
slechte staat. De leerlingen van
de Paulusschool zouden dat ge
reedschap weer bruikbaar ma
ken. Daarna zou het worden
overgedragen aan de Amster
damse stichting Gered Gereed
schap, die er na afloop van de ac
tie ook voor zorgt dat het opge
knapte gereedschap terecht
komt bij de school in Rwanda.
Enkele weken geleden ging de
oproep om oud gereedschap
naar de school te sturen de deur
uit. Inmiddels staat vast dat de
actie een enorm succes is: hon
derden stuks gereedschap kwa
men bij de school binnen.
"Ontwerpers van de woonomge
ving zouden meer partij moeten
kiezen voor kinderen bij het uit
werken van hun plannen. Door
meer rekening te houden met de
wensen van kinderen bij het in
richten van de woonomgeving
kan de ontwikkeling van kinde
ren gunstig worden beïnvloed".
Dat zegt meneer J. van Andel
die een jarenlang onderzoek
heeft gedaan om alles te weten te
komen over het onderwerp
'woonomgeving en kinderen'.
Dankzij dat onderzoek is hij zelfs
inmiddels doctor in de techni
sche wetenschappen geworden
aan de Technische Hogeschool
in Eindhoven. Daarnaast is hij
kinderpsycholoog.
Van Andel heeft in de afgelo
penjaren meer dan 19.000 kinde
ren van zes tot twaalf jaar gade
slagen. Volgens hem hebben ont-
De kerken genieten bij de
Amerikanen het meeste vertrou
wen. Bij een grootscheeps onder
zoek van het bureau Gallup kre
gen zij tweederde van de stem
men. Ze worden op de voet ge
volgd door 'de militairen', die 61
procent noteren op de schaal van
vertrouwen. Van de tien instel
lingen en groeperingen op die
schaal scoren vakbonden, televi
siemaatschappijen en zakenlie
den het laagst.
Een onderzoek van Gallup
over 'eerlijkheid en ethische
maatstaven' leverde voor de
geestelijkheid een vertrouwens-
aandeel op van ongeveer 70 pro
cent. Hier volgden de apothekers
op de voet: 65 procent. Het laagst
noteren autoverkopers, verzeke
ringsagenten, vakbondsleiders
en hoofden van plaatselijke over
heidsinstellingen.
Gallup voegde aan zijn onder
zoek nog een waarschuwend
woordje toe: "Niemand mag
hieruit afleiden, hoe betrouw
baar een instelling of bekleder
van een ambt werkelijk is; het
gaat er alleen om, hoe het pu
bliek erover denkt".
Volgens adjunct-directeur G.
van Beurden van de Hillegomse
school hebben de leerlingen de
handen vol aan het repareren en
weer bruikbaar maken van het
ingezamelde gereedschap. Hy
somt op wat er is binnengeko
men: 64 handzagen, 40 schoffels,
50 houtbeitels, 25 snoeizagen,
150 steeksleutels, 100 ringsleu-
tels, 80 nijptangen, 71 schroeve-
draaiers... en zo kan hij nog wel
even doorgaan. Een auto-impor
teur leverde zelfs een heleboel
autogereedschap.
"De hoeveelheid heeft ons zeer
verrast", zegt Van Beurden. "We
hadden niet verwacht zoveel ma
teriaal binnen te krijgen".
Op 6 november wordt het op
geknapte gereedschap officieel
overgedragen aan een vertegen
woordiger van de stichting Ge
red Gereedschap. Dat gebeurt
tijdens een feestelijke bijeen
komst ter gelegenheid van het
25-jarig bestaan van de school.
De schoolleiding rekent erop
dat het wat betreft de leerlingen
niet bij deze actie blijft. Gehoopt
wordt dat de leerlingen bijvoor
beeld door brieven te schrijven
aan leerlingen op de school in
Rwanda meer opsteken van de
problemen waarmee ontwikke
lingslanden te kampen hebben.
werpers van de woonomgeving
vaak niet in de gaten wat kinde
ren nou eigenlijk willen. "Ont
werpers denken niet verder dan
het scheppen van voorzieningen
als speelplaatsen en trapveldjes
terwijl zij eigenlijk zouden moe
ten inspelen op het gedrag van
kinderen dat zich uit in verstop
pertje spelen en fantasie-activi
teiten. Voor kinderen vormt de
totale woonomgeving een speel
terrein".
Van Andel heeft over zijn on
derzoek een lang verhaal ge
schreven (proefschrift heet
zoiets) van maar liefst 300 blad
zijden. Hij heeft er allerlei aan
wijzingen in gezet waar ontwer
pers, politici en ambtenaren iets
mee kunnen doen. Tenminste
wanneer ze hun maatregelen wat
meer willen afstemmen op kin
deren.
Kalotje. Vier jaar lang had
hij in zijn werk zonder proble
men zijn kalotje gedragen, de or
thodoxe Amerikaanse lucht
machtrabbijn Simcha Goldmann
uit Washington. Maar toen hij
werd overgeplaatst, veranderde
dat; zijn nieuwe commandant
wilde het niet. Het werd een
rechtszaak.
In eerste instantie kreeg rab
bijn Goldmann gelijk van de
rechtbank. Het hof van beroep
echter besliste anders. Dat vond
het bevel van de commandant te
recht, gezien de 'bijzondere aard'
van de krijgsmacht, die nu een
maal ogenblikkelijke gehoor
zaamheid vergt.
Het 'Rutherford-instituut', dat
strijdt voor godsdienstvrijheid,,
is het met deze uitspraak niet
eens. Dit verbod, zo schrijft het
in een brief aan het Amerikaanse
hooggerechtshof, doet het gewe
ten van de rabbijn geweld aan en
is dus in strijd met de grondwet
telijke godsdienstvrijheid.
Vrouwen eruit. Hoewel het
onderzoek op last van het Vati-
caan niet de heksenjacht is ge
worden die men vreesde, zijn de
Noorwegen is een enorm uitge
strekt land. Het is nog één van de
weinige landen in Europa waar
de natuur zo goed als ongerept is.
Het westen van het land, dat zich
uitstrekt tot ver boven de pool-
circel, ligt in de volle lengte aan
de Noordzee. De warme golf
stroom zorgt er voor dat de win
ters in het land niet al te streng
zijn.
De ligging aan de Noordzee be
tekent dat veel Noren afhanke
lijk zijn van wat de zee heeft te
bieden. Naast de visserij neemt
de oliewinning op de Noordzee
de laatste jaren een steeds be
langrijker plaats in. De ligging
van het land betekent echter ook
dat het klimaat in dit Skandina-
vische koninkrijk in belangrijke
mate wordt beïnvloed door de
Noordzee.
Voor de plaats Bergen, de op
de hoofdstad Oslo na grootste
stad van Noorwegen is het weer
bijna spreekwoordelijk gewor
den. "De kinderen in de plaats
Bergen worden geboren met een
paraplu in de hand. De honden
in Bergen blaffen naar iedereen
die geen paraplu bij zich heeft".
Het zijn twee zinnen die menig
maal als grapje in een reisgids
worden opgenomen.
Beide zinnen zijn natuurlijk
niet waar. Wel waar is dat het in
Bergen vaak regent. In totaal ge
middeld 2000 millimeter per jaar.
Maar de plaatselijke jeugd lijdt
daar niet onder. In de ruim
207.000 inwoners tellende kust
plaats, waar volgend jaar mei het
eerste slachtoffers toch al geval
len; waar vrouwen op rooms-ka-
tholieke seminaries in de Ver
enigde Staten als 'spirituaal'
(geestelijk leider) werkten, zijn
ze door mannen vervangen.
De Vaticaanse congregatie
voor de katholieke opvoeding
liet eind 1981 weten, dat het on
derzoek zou beginnen. Aanlei
ding waren talrijke brieven en
rapporten van behoudende kerk
leden en groepen. Daarin werd
bezorgdheid geuit over de vrij
zinnige richting van sommige se
minaries en hogescholen en de
ontduiking van de kerkleer op
gevoelige punten zoals abortus
en celibaat.
Het onderzoek kwam onder
leiding te staan van bisschop
John Marshall van Burlington.
Driekwart is nu gedaan; volgend
jaar wordt het eindrapport ver
wacht.
Dat vrouwen de eerste slacht
offers zouden worden, werd wel
verwacht. De congregatie staat
onder leiding van kardinaal Wil
liam Baum, de vroegere aartsbis
schop van Washington, die al in
1970 vrouwelijke religieuzen ver
Eurovisie Songfestival wordt ge
houden, valt voldoende te bele
ven. Langs de haven, in het cen
trum van de stad, zijn diverse
bars en disco's.
Er leven bijna 70.000 jongeren
van onder de 20 jaar in Bergen.
Ze moeten pas naar school als ze
zeven jaar oud zijn. Bij ons is dat
vier jaar. "Als de kinderen eerder
naar school zouden moeten, dan
hebben ze niets aan hun jeugd",
vinden veel Noren. De kinderen
zijn negen jaar leerplichtig.
De jongeren in Bergen gaan
graag uit. Ze hebben het er voor
over om in de weekeinden uren
lang in de rij te staan voor een
bar of een discotheek om te wor
den toegelaten. Als er een paar
bezoekers weggaan, mogen er
weer een paar naar binnen. Het
aantal bars en disco's wordt door
de overheid streng beperkt.
Ook de drank moet worden
uitgebannen, vindt de overheid.
Een mogelijkheid om dat te be
reiken is volgens de regering de
drank zo duur mogelijk maken.
Voor een biertje moet veelal 10
tot 12 gulden op tafel worden ge
legd. Niemand schijnt zich er
echter iets van aan te trekken,
want er wordt in de bars en bui
ten op straat stevig gedronken.
Noorwegen, waar onder meer
de kaasschaaf en de paperclip
zijn uitgevonden, is een erg duur
land. Vergeleken met Nederland
is bijna alles er twee keer zo
duur. Groenten en fruit, zoals
aardappelen en appelen, worden,
bood te preken bij vieringen in
het Washingtonse seminarie.
Er komen nu reacties los op
deze gang van zaken. "Ik voel me
diep gekwetst", zei de francis
caanse zuster Helen Rolfson,
hoogleraar in spiritualiteit en
kloosterleven aan Sint John's
School of Theology te Collegevil-
le, Minnesota. Tot aan de Vati
caanse maatregel was zij daar
spirituaal van de seminaristen.
De theologe dr. Rosemary
Ruether van het Garrett Evange
lical Seminary in Evanston, Illi
nois, zei er dit van: "Deze actie
gaat geheel voorbij aan het feit
dat de jongelingen in hun ambts
uitoefening ook te maken krij
gen met vrouwen".
Eisen. De zeer conservatieve
aartsbisschop Marcel Lefebvre
(door Rome geschorst) heeft kar
dinaal Ratzinger van de Vati
caanse congregatie voor de ge
loofsleer zijn eisen voorgelegd
die, volgens hem, een verzoening
tussen beide partijen zouden
kunnen betekenen.
Die eisen zijn: volledige herzie
ning van de conciliedocumenten
over de godsdienstvrijheid, de
omdat ze zo duur zijn, per stuk
verkocht.
Maar er wordt ook veel ver
diend in Noorwegen. Nadat er
olie voor de kust van Noorwegen
is gevonden is ook de welvaart
toegenomen. Het gemiddelde
loon is ruim 45.000 gulden bruto
per jaar. De jeugd pikt daar ook
een graantje van mee. Veel jon
geren in Bergen kunnen zich re
gelmatig een overtocht naar de
Engelse stad Newcastle permit
teren.
Aan boord van de schepen van
de Norway Line, die een veer
dienst onderhoudt tussen Ber
gen en Newcastle, zitten dan ook
veel jongeren van rond de acht
tien jaar oud, die in Engeland in
kopen gaan doen.
Met een doorgaans zeer luxe
boot varen ze in ruim 21 uur naar
de plaats van bestemming. On
derweg gebeurt er van alles. Aan
boord van de schepen is onder
meer een discotheek waar door
de kooplustige jongeren veel ge
bruik van wordt gemaakt.
Het is echter niet alle dagen
feest. De Noren doen ook veel
aan kuituur. Er wordt bijvoor
beeld veel gelezen en in elke ge
meente verschijnen wel een paar
dagbladen. Populair is ook het
winnende duo van het Eurovisie
Songfestival dat in mei werd ge
houden. Maar naar muziek van
de componist Grieg, die in Ber
gen heeft gewoond, wordt nog
veel geluisterd, ook door de
jeugd.
THIJS JANSEN
LEIDEN - Een groot aantal
scholieren uit Leiden en omge
ving werkt deze week mee aan
de landelijke huis-aan-huis actie
van de milieu-organisatie Green
peace, die samen met Veronica
zaterdag een twaalf uur durende
TV-uitzending verzorgt. Green
peace besteedt de opbrengsten
van de actie onder meer aan het
in de vaart houden van de actie
schepen Sirius en Greenpeace.
De scholieren verspreiden van
daag actie-pakketten, waarin
eenmalige machtigingen zitten.
Deze machtigingen worden ko
mende zaterdag tussen vier uur
's middags en zeven uur 's
avonds weer opgehaald.
Tussen zeven en acht uur 's
avonds wordt in het programma
Countdown aandacht besteed
aan het afsluiten van de scholen
actie. Als het goed is, wordt dan
ook het totaal ingezamelde be
drag bekend gemaakt.
Van drie uur 's middags tot
drie uur 's nachts is Veronica za
terdag met het Greenpeace-pro-
gramma in de lucht. Een deel
van de uitzending komt recht
streeks vanuit de Oranjewerf in
Amsterdam, waar de Sirius ligt
afgemeerd. In de tv-uitzending
wordt ook regelmatig overge
schakeld naar het girokantoor in
Arnhem, waar het actiecentrum
van Greenpeace dan zit. Dit cen
trum is via 125 telefoonlijnen te
bereiken.
Op de Greenpeace-Rocknight,
die van elf uur 's avonds tot drie
uur 's nachts duurt, treden onder
meer de Frank Boeyen Groep,
INXS Propaganda, Orchestral
manouvres in the dark en Mai
Tai op. Hoewel de rocknacht wel
in het teken van de milieu-orga
nisatie staat, komt de opbrengst
niet ten goede aan Greenpeace,
omdat de kaartverkoop waar
schijnlijk niet voldoende is om
de kosten te dekken.
kerk in de moderne samenle
ving, de niet-christelijke religies
en de oecumene, openlijke ver
oordeling van het 'duivelse sys
teem van het communisme', er
kenning door rooms-katholieke
staten van de Rooms-Katholieke
Kerk als de enige officiële religie,
erkenning van zijn eigen pries
terbroederschap als 'broeder
schap met pauselijk recht' en de
benoeming van twee of drie bis
schoppen uit een lijst die Lefeb
vre zelf zal indienen.
Bijbel. Op een toogdag in
Barneveld van de Gereformeer
de Bijbelstichting (GBS) deelde
voorzitter ds. F. Mallan uit Al-
blasserdam (van de Gerefor
meerde Gemeenten in Neder
land) mee, dat de coiyplete GBS-
bijbel met kanttekeningen 'ho
pelijk' in 1987 zal zijn voltooid.
Het is dan precies 350 jaar gele
den, dat de eerste uitgave van de
Statenvertaling aan de Staten-
Generaal werd aangeboden.
Mallan deed in zijn toespraak
een aanval op de 'moderne bij
belvertalingen'. "Die halen niet
alleen het gezag van Gods Woord
omlaag, maar moeten ook niets
hebbenvan de leer van dat
Woord", zei hij.
Evangelisatie. De evangelist
Jaap Kooy houdt morgen en vrij
dag (8 uur) in 'Het Bruggehoofd',
Steenschuur 11 in Leiden, een
campagne over 'Redding en ge
nezing'. Medewerkingverleent
de muziekgroep 'The Praisema-
kers'. Bij de organisatie heeft de
Pinkstergemeente in Leiden
haar medewerking verleend.
Orgelconcert. De organiste
Petra Veenswijk uit Leiden en
de organist Arie Hoek uit Klaas
waal geven vrijdagavond om
kwart over 8 een orgelconcert in
de Immanuelkerk aan de Kerk
straat in Rijnsburg (ten bate van
de verbouwing van de Petra-
kerk). Op het programma staan
werken van Sweelinck, Buxte-
hude en J. S. Bach.
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Maassluis P. Vermaat
Veenendaal. Gereformeerde
Kerken Vrijgemaakt: beroepen
te Uithuizen T. Bosma Haarlem;
bedankt voor Bergentheim H.
Hidding Bunschoten.
Overleden. In Oegstgeest is,
56 jaar oud, de hervormde emeri
tus-predikant H. van Andel
overleden. Hij bekleedde func
ties in Nederlands en internatio
naal oecumenisch jeugdwerk en
in ontwikkelingswerk. Staflid
was hij van de Novib (Neder
landse organisatie voor interna
tionale ontwikkelingssamenwer
king) en ondervoorzitter van de
werkgroep 'Kerk en ontwikke
lingssamenwerking' van de Raad
van Kerken in Nederland.
