Hoessein wikt over rol PLO De boemerang van Daniël Ortega Abbas bevestigt ruzie VS/Italië Craxi wil snel herstel coalitie Peres ziet andere opstelling Jordanië Dissidente Grivnina mag weg, welkom in Nederland Verzet: Nederland levert wapens aan leger Oeganda Oplopende spanning in Nicaragua na opschorten burgerrechten Ziektekosten verzekeren met gezond verstand. 01718*29881 ZATERDAG 19 OKTOBER 1985 BUITENLAND PAGINA 7 WASHINGTON (DPA/AFP/Rtr/AP) - Koning Hoessein van Jordanië is er volgens de Israëlische premier Peres niet meer zo zeker dat hij de PLO wil blijven betrekken bij zijn vredesinitiatief voor het Midden-Oosten. In een vraaggesprek met de Amerikaanse om roep ABC zei Peres gisteren dat Hoessein de deelname van de PLO "heroverweegt". De Israëlische premier benadrukte het standpunt van zijn land dat vertegenwoordigers van de PLO niet kunnen deelnemen aan vre- desonderhandelngen tussen Israël en Arabische landen. "Als ik men niet vergis is de (Jordaanse) ko ning bezig de plannen van de PLO opnieuw te bezien. De PLO is mijn idee de werkelijke hindernis voor het vredesproces in het Midden- Oosten", aldus Peres. Ter onder steuning van deze bewering haalde hij de weigering van de Britse rege ring aan twee vertegenwoordigers van de PLO te ontvangen en de reactie van koning daarop. "De ko ning keurde de stap van de Britse premier Thatcher goed, die besloot een delegatie van Jordaanse func tionarissen en twee leden van de PLO te ontvangen, op voorwaarde dat zij het gebruik van terreur zou den veroordelen, het Israëlische bestaansrecht erkenden en vredes onderhandelingen zouden steu- BELGRADO (AP) - De Palestijnse leider Mohammed Abbas heeft in een interview met een Joegoslavi sche krant bevestigd dat Ameri kaanse en Italiaanse soldaten bijna met elkaar slaags waren geraakt bij de gevangenneming van de vier kapers van de Achille Lauro. Het interview is volgens de krant gemaakt op 12 oktober, toen hij aankwam op de luchthaven van Belgrado. Abbas verklaarde dat de Amerikaanse piloten die het Egyp tische vliegtuig met de kapers van de Achille Lauro dwongen naar Si cilië te vliegen via de radio dreig den het toestel neer te schieten als het niet van koers veranderde. Abbas zei dat de Palestijnen nu weten dat 'de Verenigde Staten de werkelijke vijand van de Palestij nen zijn, en dat Israel slechts een ondergeschikte rol vervult.' De krant vermeldde dat Abbas het interview alleen wilde toestaan onder voorwaarde dat het pas na zijn vertrek uit Joegoslavië zou worden gepubliceerd. Naar ver luidt is Abbas afgelopen maandag al uit Joegoslavië vertrokken. Vol gens de VS echter bevindt hij zich daar nog steeds. Moskou: zonodig ruimtewapen mejev: "Als SDI wordt voortgezet blijft er voor ons niets anders over dan tegenmaatregelen te nemen op het gebied van offensieve en ande re wapens, daarbij inbegrepen de fensieve (wapens) en die wapens die in de ruimte zijn gestatio neerd". De tekst van het artikel werd gepubliceerd door het officië le persbureau Tass. MOSKOU (Rtr) - De Sowjet-Unie zal antwoorden met offensieve en defensieve tegenmaatregelen, waaronder in de ruimte gestatio neerde defensieve wapens, als het Amerikaanse SDI-onderzoek, ook bekend als Star Wars, doorgaat. Dit heeft de chef van de Russische ge nerale staf meegedeeld. In de Prawda van vandaag schrijft maarschalk Sergej Achro- nen", aldus Peres. "Ze gingen naar Londen en in te genspraak met hun belofte en de verbondenheid aan de koning wei gerden ze dat te doen en Hoes sein) vond het noodzakelijk een verklaring uit te geven waarin hun houding werd veroordeeld en waarin werd gezegd dat de PLO is teruggekomen van haar belofte", zo zei de Israëlische premier. Peres ontmoette gisteren de Amerikaanse minister Shultz (bui tenlandse zaken). Na hun twee uur durend overleg verklaarden bei den het eens te zijn over de nood zaak "een begin te maken" met be tere betrekkingen tussen Israël, Jordanië en het Palestijnse volk. Shultz sprak van „een succesvol le en nuttige ontmoeting", waarbij volgens Peres „wegen" werden be sproken "om een eind te maken aan de langdurige en pijnlijke vij andigheid (tussen Israël en Jorda nië) en een begin te maken met de betrekkingen tussen Jordanië, ons eigen volk en het Palestijnse volk". Shultz nep op tot "hechte" be trekkingen van Egypte met de Ver enigde Staten en Israël. De banden tussen Washington en Cairo zijn overschaduwd door de Ameri kaanse onderschepping van een Egyptisch vliegtuig met de vier ka pers van de Achille Lauro. De be trekkingen tussen Jeruzalem en Cairo, die juist wat ontdooiden, zijn de afgelopen maand bekoeld door de Israëlische luchtaanval op het PLO-hoofdkwartier bij Tunis en de schietpartij in de Sinaï waar bij zeven Israëliërs het leven verlo- Përes zei dat er "praktisch geen verschil van mening" is tussen de Verenigde Staten en Israel. Een uitzondering is echter, zeiden Is raëlische functionarissen, het voor stel van de Amerikaanse regering aan Jordanië geavanceerde wa pens te verkopen ter waarde van 3,4 miljard gulden. Israel is krach tig tegenstander van het voorstel, dat volgens Washington echter noodzakelijk is om koning Hoes sein te steunen op de weg naar een vredesproces. DEN HAAG (ANP) - De Russische dissidente Irina Grivnina is wel kom in Nederland, zo heeft het mi nisterie van buitenlandse zaken in Den Haag laten weten. Gisteren werd bekend dat Grivnina het staatsburgerschap van de Sowjet- Unie is ontnomen en dat zij voor 30 oktober met haar gezin het land moet hebben verlaten. De Boe- kovski-stichting heeft dat vanuit Moskou vernomen. Hoewel zij toestemming heeft om naar Israël te vertrekken is Grivnina van plan naar Nederland te komen. Zij noemde de beslis sing van de Russische autoriteiten ongelooflijk. „Ik geloof het pas wanneer ik op Schiphol sta", aldus de dissidente, die hier al veel con tacten heeft. Mevrouw Grivnina en haar echt genoot, Vladimir Neplechovitsj, werden donderdag op het emigra tiekantoor (OVIR) in Moskou ont boden. Daar kregen zij het besluit te horen. Het is nog niet bekend wanneer zij precies zullen vertrek ken. Irina Grivnina heeft de afgelo pen tweeënhalf jaar geijverd voor een uitreisvisum. Enkele maanden geleden verklaarde het officiële Sowjet-persbureau TASS nog dat zij geen toestemming zou krijgen om te emigreren omdat zij kennis heeft van „staatsgeheimen". Mevrouw Grivnina is lid van de Nederlandse Vereniging van Jour nalisten en levert bijdragen aan verschillende tijdschriften en dag bladen in Nederland. Ook is zij op genomen in de Pen-club van Zwe den en Groot-Brittannië. De in 1945 geboren Irina Grivni na zat van 1980 tot 1983 een verban- ningsstraf uit wegens haar activi teit in een werkgroep die in de Sowjet-Unie het gebruik van de psychiatrie voor politieke doelein den onderzocht. Na haar terugkeer in Moskou werd Irina Grivnina voortdurend met arrestatie be dreigd, omdat zij zich in de ogen van de autoriteiten illegaal in de Russische hoofdstad had geves tigd. Ook op andere wijze werden zij en haar echtgenoot lastig geval len, zo werd de telefoon afgesloten en werd Neplechovitsj op zijn werk met ontslag bedreigd. Volgens Irina Grivnina hebben de autoriteiten onder internationa le druk afgezien van verdere stap pen tegen haar. Zij verwijst hierbij TADJIK - Het persbureau TASS heeft de eerste foto's vrijgegeven van de puinhopen na de aardbeving die afgelopen zondag tientallen mensen het leven kostte in Tadjikistan. Het puin wordt met buldozers opgeruimd, i reddingsploegen op zoek gaan naar overlevenden. (foto tassj Man spuugt naar rechter: 2 jaar STRAATSBURG (DPA) - Een 42-jarige man is gisteren in Straatsburg tot twee jaar ge vangenisstraf veroordeeld om dat hij een rechter in het ge zicht heeft gespuugd. Hij deed dat nadat de rechter hem had veroordeeld tot vijf maanden voor het sturen van een beledigende brief naar een onderzoeksrechter. Toen hij het vonnis hoorde, liep hij rood aan en spuugde naar de rech ter. Twee jaar cel is de maxi mumstraf die in Frankrijk staat op belediging van een ambte naar in functie. DEN HAAG/NAIROBI (ANP/ DPA/Rtr./AP) - De NRA, de groot ste verzetsorganisatie in Oeganda, heeft Nederland, België en Egypte beschuldigd van wapenleveranties aan de Oegandese strijdkrachten, en met „passende maatregelen" gedreigd als deze leveranties door gaan. De beschuldiging, die in Den Haag van de hand werd gewezen, was vervat in boodschappen aan de ambassades van de drie landen in de Keniase hoofdstad Nairobi. Het hoofd van de vertegenwoordi- Museumbezoek In verband met de jaarlijkse spaaractie van de banken in ons land gaat de ABN in nauwe samen werking met de Stichting Mu seumjaarkaart het' museumbezoek stimuleren. Iedereen die tot en met 15 november een spaarrekening bij de bank opent met een eerste inleg vanaf een rijksdaalder krijgt gratis een museumjaarkaart, die recht geeft op toegang tot ruim 280 Ne derlandse musea. Dit heeft de ABN bekendgemaakt. Turkije De Turkse president en oud-ge neraal Kenan Evren heeft gezegd dat een Communistische Partij in zijn land uiteindelijk weer zal wor den toegestaan als het land rijker is. 'De dag komt dat we een inko men per hoofd van de bevolking hebben van 10- of 15.000 dollar, dat ieder gezin twee auto's heeft. Mis schien kunnen wij dan een com munistische partij toestaan', zei Evren in een toespraak. Aids Alle 2,1 miljoen Amerikaanse mi litairen zullen worden gecontro leerd op aids. Een woordvoerder van defensie zei dat de maatregel tot in details bekend zal worden gemaakt op het moment dat de le geronderdelen hebben besloten wat er moet gebeuren met mensen bij wie antistoffen tegen aids in het bloed worden aangetroffen. De le geronderdelen zijn deze maand al begonnen recruten op aids te on derzoeken. Bij de mariniers en de luchtmacht zouden al enkeke ge vallen zijn gevonden. Prominente dievegge De echtgenote van een van de Russische onderhandelaars in Ge- nève is op heterdaad betrapt toen ze cosmetica-artikelen probeerde te stelen uit een winkel in Genève. De naam van de vrouw is niet ont huld. De vrouw kreeg een boete van 50 francs, waarna ze mocht vertrekken. Neergestort Twee straaljagers van de Franse luchtmacht zijn in de buurt van Grenoble neergestort. De piloten kwamen om het leven. De machi nes waren op weg van Toul in de Elzas naar Solenzara op Corsica. De woordvoerder zei niet uit te sluiten dat een botsing tussen bei de toestellen de oorzaak van het ongeluk is geweest. ROME - De Italiaanse president Francesco Cossiga neemt geen lan ge aanloop voor zijn rol in de kabi netscrisis: na vandaag zoals ge bruikelijk zijn voorgangers Sargat, Leone en Pertini en de voorzitters door Hein ten Kortenaar van Kamer en Senaat te hebben ge hoord, ontvangt hij vandaag de de legatie van alle partijen. Dat maakt het mogelijk, dat hij morgen al een formatieopdracht heeft en premier Craxi staat te trappelen om zijn ou de coalitie weer te herstellen. Ver moed wordt dat de president daar voor een redelijke kans ziet. Dat is trouwens de enige moge lijkheid waarmee in Rome, in deze eerste verwarde dagen van de kabi netscrisis, serieus rekening wordt gehouden: mocht het niet lukken, zo menen de meeste politieke com mentatoren, dan zit er niets anders op dan vervroegde verkiezingen. De vijf partijen die samen het ka- binet-Craxi vormden beschikken in de Kamer over 366 zetels, 50 meer dan de vereiste meerderheid. Zonder de 29 stemmen van de re publikeinen loopt de marge terug tot 21, riskant smal voor een parle ment, waar de veelvuldige gehei me stemmingen maar al te vaak aanleiding geven tot het verlaten van de partijdiscipline voor kleine wraak- of protestacties van indivi duele afgevaardigden. Maar hoe groot is de kans op her stel van de coalitie? De republi keinse leider Giovanni Spadolini houdt het been stijf: "Wij zijn niet bang om alleen te blijven", ver klaarde hij Fier in zijn partijblad, en hij blijft erop hameren dat de colle gialiteit in het kabinet is verstoord door het eigenmachtige optreden van Craxi inzake het uitreisverlof aan de Palestijnse leider Abbas en door het laten doorgaan van een kabinetszitting in zijn afwezigheid (waarbij Craxi, tot overmaat van belediging, nog had opgemerkt: "Als het quorum aanwezig is, gaat de vergadering door"). Craxi van zijn kant kan na de bij val uit alle hoeken van het parle ment voor zijn rapport over de scheepskaping en de nasleep er van, weinig reden hebben om als berouwvolle zondaar op te treden, een rol die hem trouwens absoluut niet ligt. Het zullen dus de christen-demo craten moeten zijn die de twee tot verzoening brengen, nadat al hun pogingen in die richting in de afge lopen dagen schipbreuk hebben geleden. Er wordt wel gedacht aan een christen-democratische forma teur, bijvoorbeeld Craxi's vice-pre mier Arnaldo Forlani, maar dan zou het erop lijken dat Craxi wordt gedesavoueerd, en met hem ook zijn minister van buitenlandse za ken Andreotti, met wie de chris ten-democraten zich nu juist ge heel solidair hebben verklaard. ging van het Nationaal Verzetsle ger in Nairobi, Sam Kisekka, ver klaarde gisteren dat de militaire junta in Kampala de afgelopen we ken wapens uit Nederland en Egypte heeft ontvangen. Voorts zou 8 oktober een in Zaire geregi streerd vliegtuig uit Oostende 35 ton wapens in Entebbe hebben aangevoerd. De leveranties zijn volgens het NRA deel van „een sa menzwering van bepaalde machti ge staten om het moordzuchtige militaire bewind op de been te houden". De Nederlandse en Egyptische am bassades in Nairobi hebben de le veranties ontkend. Een woord voerder van de Belgische ambassa de zei de NRA om nadere inlichtin gen te hebben gevraagd, zodat een onderzoek kan worden ingesteld. In Den Haag verklaarde een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken dat Neder land geen vuurwapenindustrie van betekenis heeft. Nederland kent „een waterdicht vergunningenstel sel" voor de uitvoer van wapens, en „het is uitgesloten" dat een ver gunning zou zijn afgegeven voor uitvoer naar Oeganda, aldus de woordvoerder. De opstand van de rebellen begon in 1981 en was gericht tegen de burgerregering van president Mil ton Obote. De gevechten gingen door nadat Obote op 27 juli door militairen was afgezet. Maandag begint in Nairobi de vierde onder handelingsronde tussen de rebel len en de militairen. MANAGUA/WASHINGTON (IPS) - De Nicaraguaanse president Da niel Ortega is op de valreep toch vertrokken naar New York, nadat de Verenigde Staten hem op het al lerlaatste moment een visum ver strekten. Het zoveelste pesterijtje of een toevallige kink in de toch al bureaucratische molen? Het Ame rikaanse ministerie van buiten landse zaken in Washington dat meteen een Nicaraguaanse protest brief kreeg, hulde zich in stilzwij gen. Het incident zegt veel over de ge spannen betrekkingen tussen Was hington en Managua, die nog meer onder druk zijn komen te staan sinds de sandinistische regering af gelopen dinsdagavond aankondig de dat de burgerrechten voor een jaar werden opgeschort. De vrij heid van meningsuiting en verga dering, het recht om te reizen en te staken, het briefgeheim en andere rechten gelden niet meer. Voorts is de perscensuur verscherpt. Maatregelen die volgens de jon ge president nodig zijn om de „im perialistische agressie" (van de Verenigde Staten) te stoppen, de nationale politieke situatie in de greep te krijgen en de „anti-revolu tionaire politieke activiteit" van rechtse en extreem-linkse groepen en kerkelijke leiders in Nicaragua de kop in te drukken. Met de linkse groepen doelde Ortega volgens waarnemers in Managua op de communistische partij, die vindt dat de sandinisten niet ver genoeg i gaan en ook oppositie voert. Aanvallen Volgens regeringsfunctionaris sen waren er duidelijke aanwijzin gen dat de regering-Reagan de an- ti-sandinistische rebellen onder druk zette om hun aanvallen op te voeren in verband met de ontmoe ting die de Amerikaanse president volgende maand heeft met de Rus sische leider Gorbatsjov. Washington veroordeelde woensdag de maatregel als „een zoveelste stap op weg naar een to talitair regime". Woordvoerder Bernard Kalb van het ministerie van buitenlandse zaken zei dat de staat van beleg een reactie was op de,groeiende teleurstelling bij gro te delen van de Nicaraguaanse be volking over het sandinistische re gime en de daardoor groeiende op positie van met name de kerk moet indammen. „Het besluit laat zien hoe bang de sandinisten zijn voor hun eigen mensen", aldus de Ame rikaan. Maar maakt de Nicaraguaanse maatregel de kans op een Ameri kaanse invasie in het Middename- rikaanse land groter? Bronnen in het Amerikaanse Congres menen dat het nu moeilijker wordt om de Amerikaanse rol in de guerrilla oorlog tegen de sandinisten terug te brengen. De maatregel, bedoeld om de inmenging in te dammen kan werken als een boemerang, ge loven sommigen. „Managua's be sluit is desastreus voor onze lob by", aldus een assistent van een Congreslid. Hulp aan contra's In juli keurde het Congres onder druk van de Amerikaanse presi dent 27 miljoen dollar (iets meer dan 80 miljoen gulden) niet-militai- re hulp aan de „contra's" goed. Verschillende liberale afgevaardig den proberen sindsdien in de-ach terhoede steun te winnen voor een tegenoffensief om de Amerikaanse tussenkomst in te perken. Nu de staat van beleg is afgekondigd, zijn de afgevaardigden echter moeilijk over te halen tot een standpunt dat uitgelegd kan worden als welwil lend tegenover Managua, aldus de assistent. De komende weken komt het tot een krachtmeting als het „Boland- amendement" afloopt. Het Boland- amendement verbiedt de Ameri kaanse geheime dienst (CIA) steun te verlenen aan militaire operaties tegen de sandinistsche regering. Ook mag zij haar geheime inlich tingen niet delen met het verzet. Het verbod loopt echter volgende maand af. Verschillende afgevaar digden vrezen dat als het amende ment niet vernieuwd wordt de CIA groen licht krijgt voor een oorlog tegen de sandinisten. Het is niet duidelijk wat voor ge volgen de maatregel van dinsdag heeft voor de onderhandelingen over een vredesakkoord in de re gio. Voor woensdag moeten de Middenamerikaanse landen zich uitspreken over een voorstel van de vier landen tellende Contadora- groep, die sinds 1983 bemiddelt in de conflicten. Managua heeft zich al akkoord verklaard met het voor stel. Stevige greep Volgens José Daviléa, politiek coördinator van de verzetsgroep Nicaraguaans Democratisch Revo lutionaire Alliantie, probeert de sandinistische regering door de staat van beleg haar positie aan de onderhandelingstafel sterker te doen lijken. Of Managua met de maatregel ook inderdaad de greep op de strijd zelf kan verstevigen is de vraag. Daarover verschillen de me ningen in Nicaragua. Volgens som mige oppositieleden werden brie met name naar de positieve rol die Nederlandse politieke partijen hebben gespeeld. Polen zijn Popieluszko niet vergeten WARSCHAU (Rtr) - De laag gras over het graf van Jerzy Popieluszko, de priester die van daag een jaar geleden door veilig heidsagenten werd vermoord, is symbolisch voor de nagedachtenis aan de man die waarschijnlijk Po- lens volgende heilige zal worden. Net als eerdere opstandige pries ters heeft hij bewezen zowel bij le ven als bij dood een voortdurende, en voor de autoriteiten lastige, in vloed te blijven uitoefenen. Open lijk gehaat door de autoriteiten we gens zijn oppositie tegen het com munisme, blijft de opstandige geest van Popieluszko het bewind achtervolgen. De moord op 19 ok tober 1984 verbijsterde de overwe gend katholieke bevolking van Po len en de gevolgen zijn nog steeds te bespeuren binnen de katholieke Kerk, de regering en de communis tische partij. Popieluszko's dood veroorzaakte een verkilling in de betrekkingen tussen de autoriteiten en de Kerk. Maar ook de door Polen nage streefde toenadering met het Wes ten in het post-solidatiteit tijdperk liep ernstige schade op. Binnen de partijleiding leidde deze affaire tot de val van Miroslaw Milewski, lid van het Politburo belast met veilig heidszaken. Popieluszko's graf bij de st. Sta- nislawkerk in een buitenwijk van Warschau is een bedevaartsoord geworden voor katholieken en aan hangers van het verboden vakver bond Solidariteit, wiens idealen de priester in vurige preken onder steunde. "Geen weldenkend mens kan het graf van Popieluszko, de mar telaar van onze tijd, onberoerd voorbijlopen", zo zegt Antoni Le- wek, een priester die in de st. Sta- nislawkerk preekt, "Hier moet het menselijke geweten ontwaken en reageren". De Kerk in Polen wil hem zalig laten verklaren en voert aan over bewijzen te beschikken dat er sinds de moord op Popieluszko wonderen zijn gebeurd die aan hem zijn toe te schrijven. "Dit hoe ven niet per se lichamelijke gene zingen te zijn", zo zei de priester. "Het gaat hier om geestelijke gene zingen. Wij hebben talloze voor beelden, bijvoorbeeld van mensen die na een bezoek aan de st. Stanis- lawkerk het geloof teruggevonden, soms na een periode van 40 jaar." De primaat van Polen, kardinaal Jozef Glemp, woont vandaag in de st. Stanislawkerk een mis bij ter nagedachtenis van de vermoorde priester. ven altijd al opengemaakt en pro testbijeenkomsten verboden. De gewone gang van zaken is nu slechts gelegaliseerd. Weer ande ren geloven dat de strijd zich nu zal verharden omdat de oppositie in het hauw wordt gedreven. En om- dat meer wijfelaars zich aan zullen sluiten bij het anti-sandinistische verzet. De sandinistische regering liet dinsdag 10.000 exemplaren van het kerkelijk blad „Iglesia" in beslag nemen. Ook de drukapparatuur werd geconfisceerd. Kardinaal Mi guel Obando y Bravo kondigde gis teren in de stad San Marcos, waar hij een mis leidde, aan dat „de kerk haar boodschap vanuit de preek stoel blijft verkondigen". „De san- dinisten proberen op deze manier aan de macht te blijven", hield hij zijn gehoor van journalisten na af loop van de mis voor. Hij beschul digde de regering ervan niets te voelen voor verzoening en dialoog, waartoe de kerk steeds oproept. i Popieluszko: zalig verklaren. ADVERTENTIE DE VERPLEGING Ziektekosten verzekcringsm ij zonder winstoogmerk. Na kantoortijd 01718-15534

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7