ffXTRA
Elke keer erop of eronder
Het zenuwslopende vak van een bloemeninkoper
ZATERDAG 19 OKTOBER 1985
Beroepsmatige veilingbezoekers zijn
met recht mensen van de klok. Op een
tijdstip dat driekwart van de Nederland
se bevolking zich nog een keer in bed
omdraait, ontluikt Flora als één van de
uitbundigst bloeiende bloemen der na
tie.
Het is half zes, een te korte nachtrust
wreekt zich, de slaap verlamt de moto
riek van de doorgaans latere opstaander.
Hoe frappant toch is het verschil in ge
moedstoestand met die opmerkelijk
wakkere mannen die geleidelijk de
Rijnsburgse bloemenveiling vullen, in
haar soort achter Aalsmeer en Honse-
lersdijk de landelijke nummer drie met
een jaaromzet die volgens een voorzich
tige raming van Flora-medewerker Piet
Kralt dit jaar zeker de 330 miljoen zal ha
len. Een half uur voordat er beweging
zal komen in de wijzers van de vei
lingklok schuifelen bloemenhandelaars
van allerlei slag langs de aangevoerde
kweek van de kwekers.
,,'s Morgens, voor het begin van de vei
ling ga ik altijd effe kijken wat er is",
zegt Henk van der Eijkel, met zijn 47 jaar
al 30 jaar 'in de bloemen'. „Je moet wel
vantevoren gaan kijken. Met vier klok
ken wordt er tegenwoordig in een ver
schrikkelijk hoog tempo geveild. Het is
stampen, doorgaan. Alles is geautomati
seerd. Vroeger, toen er nog met één klok
werd geveild, kon je tussen de bedrijven
door nog weieens de tribune af om in de
hal naar een partij te gaan kijken. Dat is
er nu niet meer bij, vandaar dat sommi
ge collega's de avond voor de veiling al
met hun fietsie door de hal rijden om te
kijken wat er is binnengekomen. Ik doe
dat niet, ik kijk alleen naar datgene
waarvoor ik interesse heb".
Als commissionair kooptVan der Eij
kel voor bloemenexporteürs^ uit Aals
meer of Honselersdijk de in Rijnsburg
overvloedig aangeboden, maar op hun
veiling schaars geveilde bloemsoorten
in ten behoeve van „de Amerikaan".
„Voor de Amerikaanse winkelier zoge
zegd", licht Van der Eijkel toe. „Die doet
zijn bestelling bij de exporteur, waarna
die mij weer opdracht geeft om hier te
kopen".
Coöperatie
Flora is als de meeste Nederlandse vei
lingen het verkoophuis van een coöpera
tieve vereniging die eens door bloemen-
kwekers werd opgericht; thans zijn er
rond 2000 leden/kwekers bij de coöpera
tie aangesloten. „De bloemen worden
vandaag de dag al voor tien uur 's
avonds aangevoerd en vervolgens on
dergebracht in hallen waar een constan
te, koele temperatuur wordt aangehou
den", weet Flora-medewerker Kralt. Ro
zen en irissen blijken uitnemend tot hun
recht te komen bij twee graden celsius,
orchideeën gedragen zich het best als
handelswaar bij dertien graden.
Voordat de te veilen handel in die ge
koelde ruimten wordt 'opgeslagen', be
kijkt de keurmeester het door kwekers
te koop aangebodene met de blik van de
kenner en waarmerkt het naar kwaliteit.
Al wordt binnen de VBN (Verenigde
Bloemenveilingen Nederland) reeds ja
ren gestreefd naar een uniforme waarde
ringscode voor de te veilen bloemen en
potplanten, nog altijd zweert elke vei
ling bij haar eigen 'jurering'. In Rijns
burg geven ze de bloemen dubbele cij
fers; het voorste cijfer geeft een globaal
kwaliteitsbeeld van het kwekerspro-
dukt, het tweede cijfer waarschuwt de
koper voor de minpunten die eraan kle
ven. Bloemen die worden geveild met
waarderingscijfer 0.0 zijn naar het oor
deel van de keurmeester van extra kwa
liteit. Wie bloemen van de derde soort
koopt, mag achteraf niet zeuren over een
„spikkel" hier en een „pokkie" daar.
Bloemen van de vierde soort worden
niet geveild, die worden meteen vernie
tigd. De exporteur zal zich niet inlaten
met bloemen die als tweede cijfer een
acht of een negen hebben gekregen.
„Een acht of een negen duidt op de aan
wezigheid van dierlijke en plantaardige
parasieten", doceert Hans Hoek, op Flo
ra sinds twee jaar uit naam van de Vak
school voor de Groothandel in Tuin-
bouwprodukten en Siergewassen leider
van de cursus 'Kopen voor de klok'.
„Dergelijke bloemen mogen onder geen
voorwaarde het land uit".
„Engeland en Zweden zijn er heel
sterk in om de grenzen dicht te gooien
voor chrysanten", vertelt hij ook. „Maar
ook Japan doet dikwijls moeilijk vanwe
ge de mineervlieg en de Japanse roest.
Logisch natuurlijk, niemand wil dat on
gedierte z'n land binnenhalen. Zijn de
grenzen wel open, dan moet een inkoper
die zit te kopen voor klanten in Enge
land of Zweden zeker weten dat de chry
santen zuiver z(jn. Die zekerheid heéft-
ie, als de keurmeester de dozen van die
chrysanten heeft voorzien van een groe
ne sticker. Dan pas mogen ze in het groe
ne vak worden verkocht".
Ondank oare baan
„Keurmeester, dat word je niet zo
maar", weet Hoek. Velen voelen zich ge
roepen, weinigen zijn uitverkoren. Wil
iemand voor die baan worden geselec
teerd, dan moet-ie „een hele tijd" binnen
de veilingorganisatie hebben meege
draaid. En daarna wacht de door het vei-
lingbestuur geschikt bevonden kandi
daat een interne opleiding en een in-
werkperiode. Eenmaal in functie is de
keurmeester verplicht zich geregeld bij
te scholen op cursussen van de VBN.
„Er mag dan veel worden geëist van
een keurmeester, voor mij is het toch de
meest ondankbare baan op de veiling",
vindt Flora-medewerker Kralt. „Negen
tig procent van de bloemen zal mis
schien geen problemen opleveren, maar
de rest levert wel discussies op. De ene
keer is het de kweker die vindt dat de
keurmeester zijn bloemen een te lage
kwaliteitscode heeft gegeven, de andere
keer roept de koper dat er aan de bloe
men wat mankeert. Keuren, het is en
blijft mensenwerk".
6.00 uur: Het dorp Flora in het dorp
Rijnsburg is écht tot leven gekomen. De
door Gerard van Putten
veiling, een typische mannenwereld, is
begonnen. De wijzers van de vier klok
ken zwiepen heen en weer. De compu
tergestuurde karretjes die zijn volgepakt
met emmers en bakken bloemen boeme
len, komend vanuit de hallen, langs de
volgepakte tribune. Hortend en stotend
over de rails. Met de hand aan de knop
zitten ze daar, de 'grote jongens' als de
commissionairs, de exporteurs, de lijn-
rijders, de grossiers. De telefoon staat als
hot-line met collega's op andere veilin
gen en als melder van nabestellingen
binnen handbereik. De 'kleintjes', de
marktkoopman en de winkelier, probe
ren uit de handel een „knap bossie" voor
een schappelijk prijsje weg te plukken.
Rekening-courant
Vaste klanten hebben een rekening-
courant bij de bank die is gevestigd in
het veilinggebouw. Zodra ze iets kopen,
schrijft de computer het koopbedrag au
tomatisch van het saldo af. Voor de losse
koper bèstaan in Flora andere huisre
gels. Voor de veiling begint, zal hij zich
moeten wenden tot de kassier die nooit
zal nalaten het „vreemde gezicht" te vra
gen of-ie weieens op een veiling is ge
weest. Pas na het bevestigende ant
woord zal de kassier de losse koper de
metalen plaat overhandigen die toegang
geeft tot het drukknopsysteem op de tri
bune. Na elke gesloten transactie dient
de losse koper in contant geld af te reke
nen bij de kassier.
Het systeem van veilen ligt vast in
Rijnsburg. Het lot wijst aan welke rij van
de in de hallen opgestelde karren als eer
ste langs de tribunes zal rollen. De vei
lingmeester kondigt aan welke partij
wordt geveild op welke klok. De klok
zelf vertelt de afnemer alles over de par
tij, over het aantal emmers, over de kwa
liteit die in code wordt aangegeven; te
gelijkertijd flitst ook het nümmer van de
kweker op.
„Als je een tijdje op de tribune zit, ken
je de nummers van die kwekers uit je
hoofd", vertelt Abraham van Egmond
die als eigenaar van een in- en verkoop-
bedrijf „vijftig jaar voor de klok" heeft
gezeten. „Op een gegeven moment ken
je je pappenheimers wel". Commissio
nair Henk van der Eijkel: „Persoonlijk
blijf ik al af van een partij, als er op de
klok een kwaliteitscode van 1.00 wordt
aangegeven. Anderen zitten daar juist
weer op. Ik zal ook niet drukken als een
kweker me niet aanstaat. Als die de re
putatie heeft mindere kwaliteit te bie
den".
Geheimtaal
In een geheimtaal die hier met gemak
wordt verstaan, leest de veilingmeester
ten overvloede de bijzonderheden van
de te koop aangeboden bloemen op. Al
17 jaar doet Kees Monster dit werk.
„Soms roep ik: heren, denk om je kruid.
Dat wil dan zeggen dat er een bruin
blaadje, een roestpuntje. aan zit. Tulpen
met een pokkie en een spikkel eraan, die
zijn minder van kwaliteit en brengen
een lagere prijs op. Petjes over de oren,
dat betekent dat de bloemen uitgebloeid
zijn. Die zijn niks meer waard. Zeg ik:
die kun je weggooien, dan heb ik het
over een slechte kwaliteit".
Monster bepaalt als veilingmeester
ook de muntsoort waarin wordt geveild.
Afhankelijk van de hoogte van de in
koopprijs meestal in centen of in stui
vers. „Ik begin met de wijzer te zetten bij
een prijs, die een tak zeker niet zal op
brengen. Weet ik dat er ongeveer twee
kwartjes zal worden betaald, dan begin
ik bij zeventig cent".
Als regel laat de veilingmeester de eer
ste drukker „die op een partij zit" de
vrije keus. „Die mag nemen wat-ie wil
hebben" Vooraf verplicht Monster de
'volgende koper meestal minimaal twee
of drie emmers van dezelfde partij te ko
pen. Hans Hoek, leider van de cursus
'Kopen voor de klok': „Op de cursus
gaat de tweede koper meestal in de fout.
Er wordt wel gedrukt, maar meestal niks
gezegd. Gebeurt dat op de veiling, dan
moet zo'n tweede koper de hele partij
nemen. Daar wijs ik ze voortdurend op".
Zenuwslopend
„Het werk dat een inkoper doet, is ze
nuwslopend", vindt Flora-medewerker
Kralt. „Op de tribune zie je maar weinig
mensen van boven de vijftig zitten. Wie
voor de klok koopt, vergt veel van z'n
concentratievermogen. Eigenlijk is het
elke keer erop of eronder. Het wordt
vaak geromantiseerd, dat kopen voor de
klok. Maar wat de kopers op de tribune
doen, is in hoog tempo handelen met
hun gezonde boerenverstand".
Een verzendexporteur die niet met na
me genoemd wenst te worden, beaamt
die woorden. Het hele verhaal over inko
pen op een Veiling kan wat hem betreft
in twee zinnen worden samengevat: „De
prijs wordt bepaald door vraag en aan
bod". En: „Te vroeg drukken betekent
dat je teveel betaalt, te laat dat je niks
hebt".
In deze branche heeft hij in hoofdzaak
te maken met de buitenlandse markt en
met de supermarkts. De grootwinkelbe
drijven plaatsen dikwijls al een week te
voren een bestelling bij hem, de prijs
wordt meteen afgemaakt. „Blijkt het
aanbod op de dag van de veiling minder
dan een week eerder was vermoed, dan
zit je met het water in je handen op de
tribune. Want: hoe minder het aanbod,
hoe hoger de prijs. Van de week ver
kocht ik de gladiolen voor vier gulden
de bos, daar stond een inkoopprijs van
twee gulden vijftig tegenover. Kijk, dan
verdien je wat. Maar vandaag was het
anders. Ik was met een klant diezelfde
prijs van vier gulden overeengekomen.
Maar de inkoopprijs was nu wel 3,50. Ja,
dan zit je 'm wel effe te knijpen".
Het is de consequentie van de keuze
voor de termijnhandel dat een verzend
exporteur zich af en toe gevangen voelt
door de zekerheid van het contract met
de eigenaar van een supermarktketen.
Als het contract hem gebiedt zoveel bos
sen bloemen te leveren op dat en dat
tijdstip voor de prijs die eerder is over
eengekomen, dan heeft de handelaar
zich aan die overeenkomst te houden.
Aanvoer of geen aanvoer.. Hans Hoek:
„Het komt geregeld voor dat de verzend
exporteur er geld bij moet leggen als de
inkoopprijs in een week tijd omhoog is
gegaan. Maar het omgekeerde gebeurt
natuurlijk ook, dat is z'n winst".
Koopman
Hogedrukgebieden en depressies be
palen niet alleen het humeur van vele
mensen, het weer beïnvloedt al evenzeer
de geldcirculatie in de bloemenhandel.
„Het weer is je koopman", heet het in
Rijnsburg. Hoewel buitenstaander, cur
susleider Hoek kent de markt als geen
ander: „Een groot stuk van de impuls-
markt verdwijnt als het sneeuwt, regent
of hagelt. Bij dergelijke weersomstan
digheden worden er weinig of geen bloe
men verkocht. Als het vriest valt de bui-
tenhandel vrijwel weg. Is het extreem
warm, dan krijg je afzetproblemen te
genover een grote aanvoer. Dé uitdruk-
Meer dan waar ook kost op de veiling verspilde tijd geld. Wie daar gericht goederen
wil inkopen, zal inzicht in de handel moeten hebben. Over brutaliteit, warenkennis en
reactiesnelheid moeten beschikken. Het merendeel van de vaste klanten die de
tribune in de mijnzaal van de Rijnsburgse bloemenveiling Flora bevolken, beschikt
over die eigenschappen. „De inkoper die het in z'n vingers heeft, de knaap die de
wijzer van de veilingklok vaak bij de scherpste prijs weet te stoppen, die verdient
veel geld. Want hij verdient veel geld voor z'n baas".
'Kopen voor de klok. het is en blijft fascinerend'
king is hier zomers: Dames bloot, bloe
men in de sloot. Tja, en dan moet ie
mand die op het buitenland rijdt ook
nog rekening houden met de weersom
standigheden daar. Want hier kan het
dan een graad of vijftien zijn, als het in
München tezelfdertijd dertig graden is
zal de lijnrijder niet veel van zijn handel
kwijtraken".
Straat 7 in het dorp Flora, de box van
het in- en verkoopbedrijf Van Egmond
en zn. Vader Abraham geeft enig inzicht
in de techniek van het inkopen. „Je be
gint met het maken van een bestek. Als
je op die tribune gaat zitten, moet je we
ten wat je wil. Wat je wil uitgeven voor
het aanbod. Ja, en komt de wijzer van de
klok dan in de buurt van jouw prijs, dan
leg je aan. Maar dat hoeft dan niet te be
tekenen dat jij die bloemen hebt, dik
wijls zitten er meer öp hetzelfde".
Vader op zoon
Als bij zovele Rijnsburgse bedrijven is
het bij de Van Egmonds van vader op
zoon gegaan. Zoon Kees heeft het vak
geleerd van vader Abraham die hem
destijds heeft voorgehouden dat inko
pen niet alleen een kwestie is van druk
ken op een knop. Kopen voor de klok,
Kees vindt het „een sport", maar soms
kan je er niet onderuit „op zeker" te
gaan. „Als je per se zoveel bossen moet
hebben, dan kan je wel met een man of
wat op de knop gaan drukken, maar je
neemt wel het risico dat de handel aan je
neus voorbijgaat".
Vandaar dat hij eens goed kwaad is ge
worden op een van zijn medewerkers
die wist dat-ie bloemen van een bepaal
de soort en kwaliteit móést kopen, maar
idie toch de verleiding niet kon weer
staan om de strijd met andere hande
laars aan te gaan. „Die bloemen moesten
we hoe dan ook hebben, die waren be
steld. Maar toch ging hij proberen de
scherpste prijs eruit te halen. Goed, hij
had ze voor 75 cent per tak, maar voor
hetzelfde geld had-ie er naast gezeten".
„Het beurt", verhaalt Kees van Eg
mond, „dat een partij van dezelfde kwa
liteit in een paar uur tijd een totaal ande
re prijs oplevert. Dat door nabestellin
gen of onoplettendheid de prijs ineens
omhoogschiet". „Maar het beurt ook",
vult vader Abraham aan, „datje vroeg in
de morgen een paar bossen van een par
tij voor zoveel inkoopt en datje de prijs
later die morgen ziet zakken. Nou, dan
probeer je wel net te doen alsof het je
niet interesseert, maar van binnen
knaagt het".
Sommige handelaars blijken moeilijk
tegen hun verlies te kunnen. Veiling
meester Kees Monster kent er een paar,
„grote jongens zijn het, maar ze denken
klein". Hij maakt het weieens mee dat er
één naar hem toekomt en zegt: „Kees, ik
ben abuis geweest. Ik heb voor zoveel
gekocht, terwijl er een smetje aan de
handel zit". Maar daar trapt Monster niet
in. „Het zijn vaak dezelfde gasten die
achteraf reclameren. Als je zolang aan
die klok zit, ken je je klanten. Die gasten
zijn dan helemaal niet abuis geweest, die
proberen dan gewoon wat van de prijs af
te krijgen als ze voor een partij meer
hebben betaald dan waar die later voor
werd geveild".
Geen strop
Niettemin zegt Flora-medewerker Piet
Kralt zeker te weten dat de geroutineer
de handelaar zelden of nooit een strop
lijdt, zelden of nooit ook een echte klap
per maakt op de veiling. „Want op een
morgen sluit een koper een aantal trans
acties af. De ene keer betaalt hij een wat
hogere prijs, de andere keer weer een
wat lagere. Uit een partij, daar loopt
nooit bloed uit. Een hele morgen de mist
ingaan, doet een inkoper niet".
Hetgeen blijkt te kloppen. Althans,
een bezoekje aan de box van commissio
nair Henk van der Eijkel leert dat geen
mens op de veiling erin zal slagen tel
kens de goedkoopste partij binnen te ha
len. „En loopje eens tegen een tegenval
ler op, dan zal dat best worden goedge
maakt door een meevaller. Zeker als je
de hele veiling uitzit..Wij zeggen: het
verlies doe je door de andere partijen
heen".
Even voorbijgaand aan de marktkoop
man of winkelier die snel wegmoet van
de veiling en daarom „rustig twee, drie
stuivers meer betaalt voor een bossie
gladiolen", ziet veilingmeester Monster
„de echte koopman" tot kwart over ne
gen op de tribune zitten „om de leste
stuiver eruit te halen". „En om dat te
kunnen bereiken moet je brutaal zijn",
spreekt Henk van der Eijkel namens al
z'n collega's, „inzicht in de handel heb
ben, verstand hebben van de kwaliteit
van de bloemen". „Deze branche in je
vingers krijgen, dat krijg je niet voor me
kaar door een cursus te volgen".
Droogzwemmen
Met zijn leerplan heeft cursusleider
Hans Hoek ook niet de pretentie cursis
ten tot snel en slim handelende inkopers
op te leiden. Wél beweert hij de cursis
ten binnen 7 lesavonden raison van 250
gulden lesgeld te kunnen afhelpen van
hun drempelvrees voor de mijnzaal. Be
halve dat Hoek zijn voornamelijk bij ex
porteurs werkzame leerlingen uitge
breid voorlichting geeft over het vak,
houdt hij ze ook bezig met reactiespel
letjes om ze „gevoel in de duim te ge
ven". Elke woensdagavond laat hij zijn
'klasje' van 25 man ook 'droogzwem
men' voor de klok. De hele veiling wordt
dan waarheidsgetrouw nagebootst.
„Kopen voor de klok, het is en blijft
fascinerend", vindt Hoek. „Partijen pot
planten en kerststerren worden buiten
de klok om verkocht via een bemidde
lingsbureau. Ooit is er weieens gefiloso
feerd om het hele vraag- en aanbodspel
met klokken op te heffen en alles via be
middelingsbureaus op de markt te bren
gen. Gelukkig is men daarvan terugge
komen. Dat verzamelpunt rond die klok,
dat spanningsveld waarin vraag en aan
bod wordt bepaald, dat kan geen veiling
