125 jaar gestampte muisjes
Ik wil niet voor
zondebok spelen'
Vakbondsman Van de Scheur over korter werken
ZATERDAG 19 OKTOBER 1985
PAGINA 23
waarde is wel dat overheid, werkgevers
en werknemers een hecht front tegen de
werkloosheid vormen. Dat hebben we
na de oorlog ook gedaan. De situatie is
nu nog erger dan toen, alleen we hebben
geen partners meer waarmee we zaken
kunnen doen".
Maar wat er ook gebeurt, voegt hij er
pessimistisch aan toe, de werkloosheid
zal nog jarenlang een gigantische om
vang houden. Mompelend orakelt hij dat
„het allemaal niet zo simpel is". „We
hebben de werkgevers nodig en de
werkgevers de conjunctuur. Als we alle
maal ons best zouden doen, dan komen
we hooguit op honderd- of tweehon
derdduizend minder werklozen uit. Zo
liggen de feiten".
En dan: „Maar hier ga je aan kapot,
meneer. Ik ben nu in de vijftig en heb
m'n hele leven geknokt voor de parle
mentaire democratie. Als je dan op le
denvergaderingen hoort „ach, hou toch
op met die volksvertegenwoordigers,
want ze stelen en ze roven", dan doet dat
vreselijk veel pijn. De RSV-affaire heeft
veel meer indruk gemaakt dan we den
ken. De mensen zeggen: „Zij stelen?,
waarom ik niet?" En als een bijstands
trekker dan over de schutting gaan of
zwart gaat werken, dan wijzen we hem
na. Net als na de oorlog".
Uitlaatklep
Om de natie te bevrijden van het
„rampzalige" beleid van CDA en WD
heeft de AbvaKabo drie miljoen uitge
trokken voor een indringende publici
teitscampagne, die aan de vooravond
van de kamerverkiezingen de geesten
rijp moet maken voor progressief kies-
gedrag. De vakcentrale FNV besteedt
een zelfde bedrag aan een kritische
beoordeling van alle verkiezingspro
gramma's. Het is een dure uitlaatklep
voor het gevoel van machteloosheid dat
de vakbeweging de laatste jaren in z'n
greep heeft. Over deze investering met
ongewis rendement heeft de AbvaKabo
lang nagedacht.
„We hebben dagenlang zitten dubben.
Aan de ene kant mag je je niet met dë
politiek bemoeien, maar aan de andere
kant bemoeit de politiek zich wel iedere
dag met ons. We hebben het uiteindeijk
toch gedaan omdat we niet meer aan
normale belangenbehartiging kunnen
doen. De politiek heeft ons op een zij
spoor gezet. De actie is geslaagd als CDA
en VVD hun meerderheid zijn kwijtge
raakt. Ik hoop alleen dat de PvdA zo ver
standig is om straks geen duizend-en-
één eisen te gaan stellen. Ze zullen zich
vooral pragmatisch moeten opstellen
om weer in de regering te komen. Dat
gedoe in '77 was fataal".
Het verkapte stemadvies, dat straks
wordt gegeven, kan voor de bond ge
vaarlijk uitpakken. Het morele gezag
komt op het spel te staan wanneer kie
zend Nederland, ondanks alle miljoenen
vergende anti-propaganda, opnieuw een
centrum-rechtse regering in het zadel
helpt. Het gevaar van een nederlaag is
levensgroot aanwezig. Van de Scheur
onderkent de risico's, maar relativeert ze
onmiddellijk.
„Je moet met dat soort dingen niet in
termen van prestige denken. We willen
alleen bereiken dat er straks weer naar
ons geluisterd wordt. Maar let wel: je
moet niet verwachten dat er met een an
dere regering een paradijs ontstaat. Ik
zeg altijd tegen m'n mensen: in het para
dijs was er één slang waarvoor je op
moest passen. In het parlement zitten er
150, waaronder een aantal giftige. Die
zitten in elke partij".
Jaap van de Scheur. In het najaar van
'83 leek hij op het hoogtepunt van zijn
carrière. De vakbondsman had Neder
land even in zijn robuuste greep. De slag
met het kabinet mondde uit in een fru
strerende nederlaag. Van een kater wil
hij niets weten. „We hebben die zaak
toen verloren. Niet van de werkgevers,
maar van de rechter. Het was deson
danks een goede tijd. De onderlinge soli
dariteit bloeide op. We wisten dat we on
ze tanden konden laten zien..."
Toch moet het grote publiek de indruk
krijgen dat Van de Scheur, door de erva
ring wijzer geworden, een toontje lager'
is gaan zingen. Sinds '83 is hij betrekke
lijk weinig in de publiciteit geweest.
- Is 'ie rustiger geworden?
„Nee hoor. Strijdbaar blijf ik tot m'n
dood toe. Soms ben ik emotioneel, maar
dat kun je toch niet 365 dagen in het jaar
zijn. Bovendien is de situatie van nu niet
te vergelijken met die van '83. Kijk, ik
wil niet alleen een loonmachine zijn. Ik
wil opkomen voor de vrijheid van m'n
mensen. Maar ook materie is een kwes
tie van vrijheid. Als de armoede de voor
deur in komt gaat de liefde de achter
deur weer uit. Dat zie je nu in honderd
duizenden gezinnen gebeuren. Als de
vrijheid aan het einde van het jaar weer
wordt aangetast, ga ik er als een blok
voor liggen. Anders, en wijzer geworden
van de lessen van '83. Zo ben ik nu een
maal".
Even leek Jaap van de Scheur weer de
ruwe bolster uit de „hete herfst" van
1983. Even stak zijn strijdbare boosheid
weer de kop op. Van de Scheur kon zich
niet inhouden. Zó getergd was hij door
de aanvallen van de Voedingsbond op
Hans Pont, de nieuwe voorzitter van de
FNV. Dat ze het zelfs op de dag van de
machtswisseling nog durfden te wagen
„Hans" onderuit te halen. De robuuste
en besnorde vakbondsleider pakte hard
uit. „Nou moet jij eens héél goed luiste
ren, meid", gromde hij vanaf het spreek
gestoelte, terwijl zyn wijsvinger drei
gend in de richting van Greetje Lubbi,
de voorzitster van de Voedingsbond,
priemde. Het mannenvolk, dat de con
greszaal bevolkte, zoog het verbale ge
weld met graagte op. Zo, dat heeft Jaap
weer eens goed gezegd-
Van de Scheur zou Van de Scheur niet
zijn als hij achteraf niet een beekje spijt
zou krijgen van zijn woeste uitval. In
hem gaat vooral ook een blanke pit
schuil. „Ik had het allemaal wat anders
moeten zeggen. De toon was niet juist.
Dat heb ik in een briefje aan Greetje la
ten weten. Maar ik was ook zo kwaad,
hè. Als ze maanden lang een collega van
mij belasteren en besmetten zonder be
wijsvoering, dan word ik heel link. Zo
ben ik dan. Tegen een vent had ik ge
zegd: zeg jongen, nu moet jij 'es effe luis
teren. Nee, m'n boosheid pakt niet an
ders uit als er een vrouw tegenover me
staat. Reacties? Een stuk of vier. Moeite
niet".
Van de Scheur kan het niet laten om
toch nog even het waarom van zijn woe
de uit de doeken te doen. „Als ze, zonder
hun leden te hebben geraadpleegd, zeg
gen dat de mensen zich niet in Hans her
kennen, dan tik ik op m'n voorhoofd".
Pont heeft zich tijdens de acties van de
AbvaKabo in het najaar van 1983 - „hij
was hier geen strateeg maar een van de
bestuurders" - juist laten kennen als ie
mand met grote betrokkenheid bij het
lot van de uitkeringsgerechtigden. „Ook
voor die mensen heeft hij wekenlang op
z'n benen gestaan. En waar was toen dë
rest. Als ze iets hadden willen doen voor
de uitkeringsgerechtigden, hadden ze
het toen moeten doen. Dan moet je niet
anderhalf jaar later met dergelijke kri
tiek komen".
Gevecht
Het gesprek met Van de Scheur, in het
zeer moderne bastion van de AbvaKabo
in Zoetermeer, heeft plaats op een mo
ment van betrekkelijke rust. De kort
stondige emoties van het FNV-congres
zijn weggeëbd en dat geldt ook voor het
gebruikelijke gekrakeel rond Prinsjes
dag. De vakbeweging maakt zich op
voor een nieuw gevecht in het najaar.
In het bedrijfsleven zullen de bonden
opnieuw proberen de 36-urige werk
week erdoor te krijgen. Studies of geen
studies, verdergaande arbeidstijdver
korting is volgens de werknemersorga
nisaties het enige middel om de samen
leving te verlossen van een massale en
permanente werkloosheid. Ook bij "de
overheid zal gesproken worden over
nieuwe arbeidsvoorwaarden voor het
komende jaar. Dit voor 700.000 ambtena
ren en 400.000 trendvolgers. Daarbij zal
arbeidstijdverkorting één van de twee
belangrijkste thema's zijn. Koopkracht
is het andere. Zeker nu de werknemers
in de zogenoemde kwartaire sector er in
1986 nauwelijks in koopkracht op voor
uitgaan, in tegenstelling tot de loontrek
kers in het bedrijfsleven. Ook de uitke
ringsgerechtigden moeten pas op de
plaats maken.
Hoe de AbvaKabo, de grootste bond
van ambtenaren en trendvolgers en de
meest omvangrijke „poot" van de FNV
tegen het fenomeen korter werken aan
kijkt, is op z'n zachtst gezegd ondui-
deijk. Het bondsbestuur haalde zich en
kele maanden geleden de woede op de
hals van de collega's uit de particuliere
sector met het voorstel om voor volgend
jaar slechts handhaving van de koop
kracht te „eisen" en de atv voorlopig op
een zijspoor te rangeren. Het leek wel
alsof de verlanglijst was opgesteld door
minister Rietkerk.
De bondsraad floot de bestuurders
weer terug. Van de Scheur kreeg de op
dracht Rietkerk niet alleen een verbete
ring van de koopkracht onder z'n neus te
wrijven, maar ook een verkorting van de
werkweek tot 36 uur met volledige her
bezetting van de daarvoor ingeleverde
arbeidstijd.
Zondebok
Van de Scheur: „Ik wil beslist niet de
zondebok zijn die arbeidstijdverkorting
zit tegen te houden. Ik vind atv hartstik
ke aardig maar het gaat erom dat er meer
werk komt. Niemand zit te wachten op
die 36 of 32 uur. De realiteit is dat het
overheidspersoneel 12 tot 13 procent
van zijn koopkracht heeft ingeleverd,
terwijl de werkgelegeheid bij de over
heid verder is afgenomen. De offers van
de mensen zijn benut voor allerlei bezui
nigingen".
Het pand Brinkstraat 108C in
Baarn heeft in 125 jaar diverse
eigenaren gehad. Elke nieuwe
winkelier pakte zuchtend of
monter de verfkwast om zijn naam
over de oude op de winkelruit te
schilderen. Toch bleef aan de
binnenkant altijd nog iets
zichtbaar van de naam van de
tweede eigenaar P. de Ruijter, de
opvolger van Rutgerus de Ruijter,
de oprichter van wat nu ook 'De
Broodversierder' heet.
Algemeen-directeur Vlek van De Ruijter
BV denkt met zichtbaar genoegen terug
aan de dag dat iemand het vertelde over
die ruit. „Ik zei: drink je koffie op en
wegwezen", vertelt hij. „We zijn er direct
achteraan gegaan. De eigenaar vond het
best dat we de ruit uit zijn pand sloop
ten, hij kreeg een nieuwe". Het heeft wat
werk gekost, bijvoorbeeld vier lagen
verf voorzichtig verwijderen, maar de
oorspronkelijke winkelruit van Piet de
Ruijter hangt fraai gerestaureerd boven
Vleks bureau.
F. W. Vlek is sinds 1975 algemeen-di
recteur van De Ruijter. Hij is in 1970 be
gonnen als bedrijfsleider. De broodver
sierder vierde onlangs het 125-jarig be
staan. Dat gebeurde in kasteel Groene-
veld in Baarn met onder meer de aanbie
ding van het jubileumboek 'Het Versier
de Brood' aan prirts Bernhard.
Cornelis Rutgerus de Ruijter, een leer
ling van de Utrechtse bakker De Laat,
produceerde aan de Brinkstraat in 1860
in zijn banketbakkerij annex patisserie
zijn eerste rose (de fabrikant spelt het
nog steeds zo) en witte muisjes als deco
ratie voor taarten. Waarom heten die
„Daar komt bij dat in verschillende
sectoren de werkdruk door de invoering
van de 38-urige werkweek enorm is toe
genomen. Bij een herbezetting van veer
tig procent van vrijgekomen arbeidstijd
kan dat ook niet anders. Als ik op leden
vergaderingen signalen krijg van „het
lukt niet, Van de Scheur, en ze gebrui
ken ons geld toch voor andere zaken",
dan krabbel je als vakbondsman achter
je oren".
„Kennelijk willen de mensen koop
kracht en willen ze het met de arbeids
tijdverkorting wat rustiger aan doen. Als
je dat soort geluiden opneemt in een dis
cussienota, valt direct iedereen over je
heen. Ik neem het de andere bonden
kwalijk dat ze ons, zonder even te bellen,
de meest afschuwelijke dingen in de
schoenen hebben geschoven. Gut, gut,
gut, wat wisten ze ons te pakken. In feite
weken we helemaal niet af van de rest
van de FNV. De Bouwbond en de Indus
triebond zijn in het afgelopen cao-over
leg toch ook akkoord gegaan met uitstel
van de 36 uur en loonsverhogingen. Wim
Kok heeft toegegeven dat ons standpunt
geheel strookt met het beleid van de
FNV. Daarin wordt handhaving van de
koopkracht als randvoorwaarde voor
verdere arbeidstijdverkorting gesteld".
Bij de overheid, het onderwijs en de
gesubsidieerde instellingen is per 1 au
gustus van dit jaar de 38-urige werk
week ingevoerd. Met minister Rietkerk
is afgesproken dat verdere stappen aan
de orde zullen komen wanneer zich in
het bedrijfsleven op het gebied van de
arbeidsvoorwaarden ontwikkelingen
voordoen die duiden op een verdere atv.
Dat zal komend najaar waarschijnlijk
het geval zijn.
- Wat gaan de ambtenarenbonden op
dit punt afspreken voor de periode na 1
augustus 1986 als de „proefperiode" van
.de 38 uur erop zit?
Van de Scheur: „We blijven staan op
meer werk. Die 36 uur kan daar een mid
del voor zijn".
- Een middel maar geen dwingende
voorwaarde?
„Eigenlijk wel. Het lijkt voorlopig het
enige middel om wat aan de werkloos
heid te doen. Hoewel we bij de overheid
ook goede ervaringen hebben met de
vut. We stellen alleen drie keiharde voor
waarden: de koopkracht moet hetzelfde
zijn als die van mensen in het bedrijfsle
ven, er moet voldoende herbezetting ko
men en service aan de bevolking mag
niet worden aangetast. Het is èn èn. De
wensen zijn gelijkwaardig maar liggen
in de tijd anders gerangschikt. Per 1 ja
nuari willen we een gelijke koopkracht
ontwikkeling hebben en per 1 augustus
gaat die arbeidstijdverkorting pas echt
spelen".
Werkdruk
Arbeidstijdverkorting in de collectie
ve sector is volgens hem een „giganti
sche operatie". Het gaat bij wijze van
spreken om twee grote bedrijven: één
met 700.000 werknemers (overheid) en
één met 400.000 werknemers (gesubsi
dieerde instellingen). Veel mensen
werken in onregelmatige diensten. De
invoering van de 38-urige werkweek
heeft in belangrijke sectoren, zoals de
gezondheidszorg en het onderwijs, tot
grote problemen geleid. Als gevolg van
een te krappe herbezetting is de werk
druk fors toegenomen. Zo sterk zelfs,
dat noodzakelijke werkzaamheden niet
meer uitgevoerd kunnen worden. De si
tuatie in de ziekenhuizen zou zorgwek
kend zijn.
„De service aan de patiënten holt
achteruit. De personeelsbezetting is veel
te krap. En dan gaat het om mensen die
ervan dromen om patiënten te verple
gen. Die denken niet alleen aan geld. Als
deze mensen 36 uur gaan werken zonder
fatsoenlijke herbezetting, dan leidt dat
tot meer zieken. De ziekenkamers wor
den nu al vies. Ach meneer, je gaat toch
zo langzamerhand naar een bananenre
publiek toe".
Niet zonder gevoel voor dramatiek
vervolgt Van de Scheur: „Je moet maar
eens meegaan naar de afdelingen waar
ze aan stervensbegeleiding doen. Die
meisjes liggen te janken want die komen
niet meer aan stervensbegeleiding toe.
En daar zijn ze wel voor opgeleid".
Het dienstbetoon van de overheid („de
overheid bestaat geheel uit service, van
de tram tot de reinigingsdienst") is on
der druk van de bezuinigingen zichtbaar
afgebladderd. Gemeentehuizen doen de
loketten eerder dicht, het openbaar
groen krijgt minder aandacht en de ver
warming van de zwembaden is geen
vanzelfsprekende luxe meer. Het gaat in
dat soort gevallen nog om betrekkelijk
marginale zaken. In het geval van zie
kenhuizen, sociale diensten, scholen en
instellingen voor ouderen raakt de ver
mindering van de service al gauw de
kwaliteit van de verzorgingsstaat.
kleine zoete dingen nu eigenlijk muis
jes? Een snelle en volstrekt niet repre
sentatieve enquête wijst uit dat weini
gen dat weten. Elk muisje heeft als basis
een anijszaadje en dat oogt als een muis
je, met staart en al.
Baarn was de perfecte plaats om de
deftige stand te voorzien van de curieuze
attractie. Want Baarn was de woonplaats
van veel Amsterdamse handelsheren.
Zij zorgden voor de mond op mond-re
clame die De Ruijter uitstekend kon ge
bruiken. De beschuit met muisjes zorg
de voor de nationale doorbraak.
Vijzeltje
Het kwetsbare gebit van een of meer
Baarnse ingezetenen en Rutgerus de
Ruijters vlijt zorgden voor het tweede
produkt, nog steeds het goedkoopste
zoete broodbeleg: de gestampte muisjes.
Vlek: „De muisjes waren te hard voor de
oude dametjes. Ze vroegen of hij ze kon
stampen. Dus ging hij aan de gang met
zijn vijzeltje. Het is relatief zo'n goed
koop broodbeleg, omdat er maar een mi
nimaal aantal grammen van op een bo
terham gaan".
De gestampte muisjes kwamen in de
verkoop in de beroemde gele blikjes. De
liefhebber herinnert zich ongetwijfeld
ook nog het groene busje met de kabou
ters, waarmee Albert Heyn De Ruijter in
zijn pakket opnam. De broodbelegger is
altijd streng en rechtlijnig geweest in het
verkoopbeleid. Afnemen, akkoord, maar
wel verkópen tegen vastgestelde mini
mumprijzen. Vlek: „De groten gaan
graag met ons in zee, omdat wij de naam
en de kennis hebben. Maar onze produk-
ten moeten ook te koop zijn bij de win
kel om de hoek. Als iemand zich niet
houdt aan onze bodemprijs, dan leveren
we niet meer, of hij nu groot is of klein".
Hij heeft het AH-busje ook in de vitrine
bij zijn collectie, vermoedelijk de enige
die echt helemaal compleet is.
Eigen vinding
Het is natuurlijk te verwachten, maar
het verrast toch, de geur van anijs zodra
het pand van De Ruijter aan de d'Aulnis
de Bourouillonlaan binnen reukbereik
komt. Het bedrijf is hermetisch afgeslo
ten, pottenkijkers zijn niet gewenst, een
blik in het produktieproces is slechts
heel beperkt mogelijk.
Vlek verontschuldigt zich daarvoor
niet, hij geeft wel krachtig de reden aan:
„Iedereen kan zijn voordeel doen met
wat hij ziet. Wij hebben al onze machi
nes zelf moeten ontwikkelen. Iemand
maakt nu eenmaal een machine om
muisjes of vruchtenhagel te maken. Het
zijn allemaal eigen vindingen, tot en met
de programma's voor de computers
toe". Het romantische idee van vlijtig
stampende werknemers is daarmee uit
de wereld.
Rutgerus de Ruijter overleed in 1884
op 47-jarige leeftijd, zijn zoon Piet - offi
cieel Petrus - nam het bedrijf over. Hü
kreeg voor zijn firma in 1894 het predi
kaat Hofleverancier toegewezen; de pa
tisserie leverde aan het koninklijk paleis
in Soestdijk, dat tenslotte dicht in de
buurt ligt. Het uiterst fraaie stationnetje
van Baarn heeft ook nog steeds een ko
ninklijke wachtkamef, compleet met het
wapen van de Oranjes. Piet de Ruijter
toonde zijn gevoel voor public relations
en zijn band met het koningshuis door
bij elke flinke festiviteit heel Ne'derland
te voorzien van Oranje muisjes. Soest
dijk kreeg steeds het eerste blik, voor
zien van lint en met voldoende inhoud
om het hele paleis te voorzien.
Troonopvolger
Vlek: „Die traditie is doorgegaan tot
en met het laatste kind van prinses
Christina. Bij de geboorte van Willem
Alexander was het natuurlijk helemaal
een grote happening. De troonopvolger
was geboren". De verslaggever bewaart
matige herineringen aan die 27e april
1967, de beschuit met muisjes in het ou
derlijk huis kostte hem zijn enige gebro
ken kies. Vlek reageert attent: „Sinds
dien heben we ze krokanter gemaakt".
De band tussen De Ruijter en Oranje
bleek weer eens tijdens de troonwisse-
ling in 1980 tussen koningin Juliana en
haar dochter Beatrix. De Ruijter lan
ceerde een jubileumblik met oranje ha
gel. Vlek: „Ze waren binnen de kortste
keren weg. We krijgen nog steeds aan
vragen voor zo'n blik Mensen sturen
-blanco cheques, we mogen zelf het be
drag invullen. Ze zijn er niet meer en we
maken ze ook niet meer".
De huisvrouw kreeg een serietje blik
ken om te verzamelen. Want de huis
vrouw staat centraal in het beleid van De
Ruijter. Vlek: „Uit enquêtes blijkt dat 93
procent van de huisvrouwen De Ruijter
kent. Dat zijn onze consumenten. De
kinderen vragen het, de moeder koopt
het. Mannen zijn voor ons niet zo inte
ressant, ze doen wel boodschappen,
maar dan krijgen ze meestal een lijstje
Rond 1930 besloot Piet de Ruijter zich
te bepalen tot de aanmaak van broodbe
leg. Het assortiment onderging uitbrei
ding. De vruchtenhagel verscheen in de
smaken sinas, citroen en frambozen, en
in een combinatie van die drie. In '71
verdwenen de losse smaken, de Neder
lander prefereerde de bonte combinatie.
In dat jaar veranderde ook de verpak
king, een waagstuk, want de wijziging
was radicaal. Vlek: „Als je kijkt hoe
Douwe Egberts zijn verpakking van kof
fie heeft gewijzigd in de loop der jaren,
dan zie je dat dat heel geleidelijk is ge
gaan. Wij stapten over op een rechthoe
kige verpakking, rein en wit. Het werk
te. Iedereen herkent de afgehapte boter
ham, ook als de naam is afgedekt".
Taartversiering
De Ruijter is tot 1 oktober 1983 een fa
miliebedrijf geweest. Toen ging het be
drijf over in handen van de Centrale Sui
ker Maatschappij, de CSM. Het ant
woord op de vraag naar de omzet plus
wat de specificaties over uitgaande ki
lo's of tonnen muisjes en hagel is dan
ook kort: „Ik weet het niet, van CSM
worden alleen totaalcijfers bekendge
maakt".
Het jaar 1980 leverde De Ruijter een
nieuwe markt op: taart en ijs Versieren,
gedeeltelijk pakte het bedrijf dus weer
de markt op waar Rutgerus de Ruijter
was begonnen. Vlek: „We waren leuk ge
groeid, maar we moesten kijken wat we
verder nog konden. Het broodverbruik
daalde, dat stijgt inmiddels weer. Brood
beleg gaat per kilo, taartversiering per
vierkante -meter. We richten ons op
Amerika. De.export is nu zo'n acht pro
cent van onze produktie, volgend jaar
moet dat tien procent zijn. Misschien
met te zijner tijd een vestiging in Ameri
ka. De export is al een tijd constant, elke
Nederlander in verre landen wil van tijd
tot tijd zijn hagel of drop. „In Amerika
hebben we tien a twaalf plaatselijke con
currenten, maar wij hebben de know
how. En dat is belangrijk voor ieder-
Tandbederf
Alles wat de broodversierder maakt is
zoet. De laatste vijftien jaar is zoet, voor
al snoepgoed, stevig aangepakt in ver
band met tandbederf door zoetwaren.
De Ruijter heeft daar nauwelijks last van
en Vlek voelt zich ook niet bezwaard:
„Zoet heb je ook nodig. Vergeet niet dat
wij geen snoepgoed maken, maar brood
beleg. Zoet broodbeleg is een compo
nent van de broodmaaltijd. Een bruine
boterham met hagelslag, dat is toch pri
ma?".
PAUL STRAMROOD
Jaap van de Scheur, vakbondsleider van de ambtenaren en trendvolgers,
haalde zich enkele maanden geleden de woede van veel collega's op de hals
met zijn opmerking de arbeidstijdverkorting voorlopig op een zijspoor te
willen rangeren. Dat heeft hem nogal gestoken. "Ik vind
arbeidstijdverkorting hartstikke aardig maar het gaat erom dat er meer werk
komt. De offers van de mensen zijn tot nu toe benut voor allerlei
bezuinigingen".
door Harry Meijer
Jaap van de Scheur: "Ach meneer, je gaat toch zo langzamerhand naar een bananenrepubliek toe". (toto gpdi
Van de Scheur: „Wij vinden dat in een
beschaafde maatschappij de service aan
de bevolking optimaal moet zijn. Als de
burger dat niet vindt, dan moet 'ie dat
zelf weten. Dan wordt er geen vuil meer
opgehaald of moet hij zes weken wach
ten voordat hij aan een longontsteking
kan worden geholpen. Maar dan moeten
we niet gaan mopperen".
„De politiek moet maar eens duidelijk
zijn. Lubbers zou 'de moed moeten heb-
ben om te zeggen: we willen meer uitge
ven aan defensie, maar de service aan
onze kiezers moet beslist omlaag. In
plaats daarvan hoor je loze kreten over
de afslanking van het overheidsappa
raat. Nijpels vindt zelfs dat er in de toe
komst 200.000 ambtenaren moeten ver
dwijnen. Dan vraag ik: mogen we weten
Hoewel de resultaten van de arbeids
tijdverkorting bij de overheid als te ma
ger worden beoordeeld, kan ook Van de
Scheur niet heen om het feit dat dank zij
de 38-urige werkweek behoorlijk wat
werkgelegenheid bij de overheid behou
den is gebleven. Behoud van werk is al
leen minder spectaculair dan uitbrei
ding daarvan. Mensen met een netto
maandinkomen tussen de 1650 en 2000
gulden - dat verdient Het overgrote deel
van het overheidspersoneel - maak je
niet enthousiast met het verhaal dat van
de 20 wegbezuinigde arbeidsplaatsen op
hun afdeling er 16 zijn teruggekomen
door de kortere werkweek. Het saldo
blijft negatief. En daar is wel voor inge
leverd.
„Behoud van arbeidsplaatsen", zegt
Van de Scheur, „is minstens zo belang
rijk als uitbreiding. Maar je droomt er
wel eens van dat je door in te leveren
30.000 jongelui van de straat kunt pluk
ken en aan het werk kunt zetten. Ik
droom niet van die 36 uur, ik droom van
meer werk".
De ambtenarenbonden zullen nooit
het netto-loon van hun leden opofferen
aan arbeidsduurverkorting. Iemand met
1650 gulden in de maand zou al gauw op
het bijstandsniveau zitten, aldus Abva-
Kabo-voorman. „Zo'n jongen zegt dan:
„Ga jij het maar aan m'n vrouw vertellen
dat ik vijf tientjes voor de atv moet inle
veren. Nou Van de Scheur, je komt de
deur niet in". Toch is ook in vakbonds
mand „nooit" een rekbaar begrip".
Zijns inziens kan het inleveren van no
minaal loon wellicht bespreekbaar wor
den als Nederland geregeerd gaat wor
den door een „fantasierijk kabinet", dat
het vertrouwen geniet van de hele bevol
king. „Als zo'n kabinet offers vraagt aan
alle Nederlanders, sta ik
