Thatcher wuift
alle kritiek weg
Poolse regering tracht oppositie te overstemmen
Scherpe aanval
op communisten
Geen geld voor werkgelegenheid
VS vinden propaganda in
West-Europa weer nodig
Reagan: weer
kankercellen
weggehaald*
IRIS MODE BRILLEN
'Beleid richten op
overleving mensheid'
Surinamers
ontsnapt uit
gevangenis
Vrijspraak
Libanezen
in Italië
ZATERDAG 12 OKTOBER 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
BLACKPOOL - Met een ovationeel applaus, dat meer dan acht minuten duurde, heeft
het congres van de Britse Conservatieven partijleidster mevrouw Thatcher gisteren be
dankt voor een rede die boven alles was bedoeld om de bezorgde Tory's weer wat op te
peppen.
MÜNCHEN/HAARLEM (GPD) -
Het door de Amerikaanse overheid
betaalde radiostation Voice of
America (VOA) begint dinsdag
voor het eerst sinds meer dan een
kwart eeuw weer met speciale uit
zendingen voor West-Europa.
Voorlopig gebeurt dat alleen in het
Engels.
Vanuit München, waar VOA een
vestiging heeft, worden de voor
West-Europa bedoelde program
ma's uitgezonden. Dat gebeurt 24
uur per dag en gedurende 7 dagen
per week, aldus desgevraagd VOA-
woordvoerder Hartzenbusch.
De Voice of America stopte in de
jaren vijftig met speciale program
ma's voor West-Europa. Het motief
om te stoppen was gedeeltelijk Fi
nancieel, maar bovendien „dach-
ten we destijds dat we voor onze
vrienden geen speciale radiopro
gramma's hoefden te maken", al
dus directeur Hourigan van de af
deling Europa van VOA in Was
hington.
De Verenigde Staten vinden ech
ter dat de Westeuropeanen (en met
name de jongere generaties) te wei
nig begrip hebben voor de VS, van
daar dat is besloten tot program
ma's die speciaal voor dit deel van
de wereld zijn bedoeld.
VOA-woord voerders ontkennen
dat het radiostation louter propa
ganda maakt voor de Amerikaanse
regeringsstandpunten. Gepro
beerd zal worden een zo goed mo
gelijk beeld te geven van het hele
spectrum van opvattingen dat in
de VS over allerhande zaken be
staat, aldus de VOA. Daarnaast ko
men er verstrooiende programma's
met onder meer muziek.
Elf vaste medewerkers stellen in
Washington het grootste deel van
het programma voor West-Europa
samen, waarna het per satelliet
naar de vestiging in München
wordt overgeseind. Daar worden
nog enkele onderdelen toege
voegd. „Maar dat is niet veel", al
dus Hartzenbusch. „Alleen het
weer en enkele korte Westeurope-
se nieuwsitems".
Volgens Hartzenbusch wordt
pas in maart volgend jaar wordt be
keken wat de definitieve vorm van
het programma moet worden. Van
af die tijd zal ook in meer talen dan
alleen Engels worden uitgezonden.
Wereldwijd zendt de Voice of
America momenteel 1003 uur per
week uit in 42 talen. De Amerika
nen willen niet onvermeld laten
dat radio Moskou wekelijks 2167
uur uitzendt in 81 talen.
De premier schetste, onder luide
toejuichingen, het beeld van een
Engeland in de komende decennia,
waarin „drie van de vier gezinnen
een eigen huis hebben, en waar
aandelenbezit even gewoon is als
het bezit van een auto".
Dat kan alleen, zo zei de premier,
als we blijven vasthouden aan ons
economische beleid. Er zal dus
geen geld in de economie worden
gepompt en bestrijding van de in
flatie blfjft onze belangrijkste doel
stelling, aldus mevrouw Thatcher.
Alleen zo ook zouden de werklo
zen op den duur worden geholpen.
„Je kunt geen zekere toekomst
bouwen op oneerlijk geld", was
haar antwoord op de kritiek van al
diegenen in en buiten haar partij
die vinden dat de regering in de
eerste plaats werkgelegenheid
moet scheppen.
door
Henk Dam
De belangrijkste criticus in de
Conservatieve Partij is zonder twij
fel minister Walker (energie), die
een dag eerder een rede hield waar
in hij de houding van de regering
inzake werkloosheid „moreel on
verdedigbaar" noemde, en boven
dien „de reden dat wij de eerstvol
gende verkiezingen dreigen te ver
liezen".
WASHINGTON (AFP/DPA) - De
Amerikaanse president heeft giste
ren bekendgemaakt dat zijn arts
opnieuw kankercellen heeft ver
wijderd uit de huid van zijn neus.
De arts vond donderdag bij een
routine-onderzoek opnieuw kan
kercellen aan Reagans neus en ver
wijderde ze.
„Mijn neus is schoon", verklaar
de de president en hij wees naar
het met een pleister getooide reuk
orgaan. Begin augustus was al een
zelfde kleine ingreep uitgevoerd
bij Reagan. De aandoening werd
toén een goedaardige tumor ge
noemd, die het gevolg was van het
teveel blootstellen aan de zon.
Maar mevrouw Thatcher noem
de dit in haar slotrede niet eens. Ze
legde alle verwijten over de harde
houding ten opzichte van de werk
lozen naast zich neer met: „Er is
geen probleem waaraan mijn colle
ga's en ik meer aandacht besteden.
Er gaat haast geen dag voorbij zon
der dat we nadenken over nieuwe
manieren om banen te scheppen".
Het antwoord van de regering op
de recente rellen in een aantal oude
binnensteden ziet de Britse rege
ring niet in meer banen, betere be
huizingen en meer recreatie, maar
in een sterkere politie. „Als de poli
tie meer manschappen of betere
uitrusting nodig heeft, kunnen ze
dat krijgen. We zullen niet bezuini
gen op het beschermen van leven
en bezit".
Als vele sprekers voor haar, had
ook mevrouw Thatcher opvallend
persoonlijke kritiek op Labour-lei-
der»Neil Kinnock, die ze onder
meer van gebrek aan moed tijdens
de mijnstaking betichtte.
Het zijn deze persoonlijke aan
vallen geweest, die het congres van
de Conservatieven de afgelopen
week zo opvallend hebben ge
maakt. Vele Britse commentatoren
zien hierin het bewijs, dat de To
ry's in het defensief zijn geslagen,
vooral als gevolg van de opleving
van Labour.
Neil Kinnock zei dat ook giste
ren. Hij sprak van een „onhandig
congres" en zei dat de Conservatie
ven „ons hebben laten zien dat ze
klaar staan om te worden versla
gen". Mevrouw Thatchers rede
noemde hij „zonder inhoud en zon
der hoop".
Partijcongres Franse socialisten:
De oprichters van de artsenorganisatie IPPNW vallen elkaar in Genève spontaan in de armen na het bekend
worden van de toekenning van de Nobelprijs voor de vrede. (foto ap).
TOULOUSE (Rtr.) - De regerende
Franse socialistische partij heeft
gisteren haar tweejaarlijkse con
gres geopend met een felle aanval
op de communisten. Nationaal se
cretaris Jean Pobren, de nummer
twee in de partij, beschuldigde de
communistische partij ervan de
rechtse oppositie te helpen met
een „demagogische" campagne te
gen de regering.
Zinspelend op het offensief van
de communistische vakbond CGT
bij Renault, verweet Pobren de
communisten economisch conser
vatisme. De communisten bezet
ten van 1981 tot 1984 nog vier rege
ringsposten, maar zijn nu in een
bitter gevecht gewikkeld met de
socialisten.
Socialistische leiders hopen op
hun driedaagse congres de eenheid
te herstellen en de verkiezingscam
pagne te starten voor de verkiezin
gen van de assemblee in maart vol
gend jaar. Pobren, die wees op de
beheersing van de inflatie en de
ADVERTENTIE
Haarlemmerstr. 12 Leiden
Tel. 14986G
verbetering van de handelsbalans,
j zei dat de socialisten „continuïteit
en stabiliteit" vertegenwoordigen
en dat „de risico's en avonturen"
bij rechts zijn te vinden.
Pobren kreeg applaus toen bij
een aanval deed op de milieuorga
nisatie Greenpeace. „Hoe kan het
dat Greenpeace dat nooit is gezien
bij Baikonoer of in Nevada, zulke
enorme middelen inzet tegen
Frankrijk", zei hij verwijzend naar
de Russische en Amerikaanse
kernproefgebieden. Pobren wees
er overigens op dat zijn partij het
tot zinken brengen van het Green-
peace-schip door Franse agenten
heeft veroordeeld.
Op het congres zal ook het woord
worden gevoerd door de ex-minis
ter van landbouw Michel Rocard,
leider van de invloedrijke minder
heidsfractie. Volgens bronnen in
de partij zijn onderhandelingen
aan de gang om een compromis te
vinden tussen de hoofdstroom in
de partij en de aanhang van Ro
card.
TOTTENHAM - In Groot-Brittan-
nië is gisteren een 15-jarige zwarte
jongen in staat van beschuldiging
gesteld wegens moord op een poli
tieman, tijdens een rel in Totten-
ham afgelopen zondag.
De jongen werd voorgeleid en
zijn voorarrest werd verlengd.
Woensdag zal hij opnieuw voor de
rechter moeten verschijnen. Nog
vier jongeren worden in verband
met de dood van de agent ver
hoord.
Overwinning
mede dank zij
kortwerkend
slaapmiddel
DEN HAAG (GPD) - Groot-
Brittanië heeft haar herovering
van de Falkland-eilanden in
1982 mede te danken aan kort-
werkende slaapmiddelen. Die
middelen verzekerden de pilo
ten van de noodzakelijke
nachtrust, ondanks hun onre
gelmatig slaap-waakritme,
stress en vreemde omgeving.
Omdat het met de langdurige
sufheid van de gangbare slaap
middelen moeilijk vechten is,
nam de Britse luchtmacht haar
toevlucht tot het kortwerkende
middel Normison. Dat ver
klaarde de Engelse luchtmach
tarts A. Nicholson gisteren in
Neurenberg.
De vliegtuigbemanningen
waren gemiddeld zes uur per
dag in de lucht. In vergelijking
met vredestijd is dat abnormaal
veel. Het gebruikte slaapmid
del is verkrijgbaar in de Neder
landse apotheek. Volgens de fa
brikant onderscheidt het zich
van de gangbare middelen,
doordat het snel werkt en ook
weer bjnnen tien uur uitge
werkt is.
N obelprij s-winnaar s
OSLO/GENEVE (AP) - Op het ogenblik dat in Oslo het j
toekenning van de Nobelprijs voor de vrede aan de internationale artsen
organisatie ter voorkoming van een kernoorlog (IPPNW) bekend werd
gemaakt, bevonden de oprichters van de organisatie, de Amerikaan
Lown (64) en de Rus Tsjazov (56) zich in Genève voor een bijeenkomst
van de IPPNW.
Een weel» geleden had de organisatie voor vrijdag een persconferentie
aangekondigd over de gevolgen van een kernoorlog op het klimaat van
de wereld.
Lown gaf te kennen dat de organisatie een jaarlijkse begroting heeft
van ongeveer een miljoen dollar (ongeveer drie miljoen gulden). Hij op
perde dat de prijs van 1,8 miljoen Zweedse kronen of ongeveer 684.000
gulden, kan worden gebruikt om artsen een reis rond de wereld te laten
maken teneinde overal campagne te voeren tegen de kernbewapening.
Hij zei verder te hopen dat de onderscheiding ertoe zal leiden dat de
leiders van de organisatie worden ontvangen door de Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan of de Russische partijleider Michail Gorbatsjov.
De artsenorganisatie, zo zei hij, is "in de wereld van vandaag tot een-
politieke kracht uitgegroeid.'
Lown riep op tot een beleid, "dat noch links, noch rechts, noch Oost,
noch West is." Hij benadrukte dat "een beleid gericht op menselijke over
leving" nodig is, "en dat is waar wij artsen voor staan."
De leider van de uiterst conservatieve Noorse Partij van Vooruitgang,
Carl Hagen, zei te vrezen dat de keuze van de Nobelcommissie een ave
rechts effect kan hebben op de ontwapeningsonderhandelingen, "omdat
de Sowjet-Unie zal geloven dat zij voordeel kan trekken uit eenzijdige
ontwapeningsdruk op het Westen."
Voorzitter Aarvik van de Nobelcommissie legde er de nadruk op dat de
artsenorganisatie zich baseert op "zuiver wetenschappelijke feiten en
daarom niet kan worden vergeleken met veel andere vredesbewegingen
die van een meer emotioneel karakter kunnen zijn."
DEN HAAG/PARAMARIBO
(ANP) - In Paramaribo zijn afgelo
pen woensdag minstens twee we
gens samenzwering veroordeelde
gevangenen ontsnapt, zo is in goed
ingelichte kringen in Paramaribo
vernomen. Het gaat volgens deze
kringen om de 25-jarige Omper-
kash Gobardhan en Karei Lind-
feld.
Zij werden in november 1983
met enkele anderen, onder wie fa
milieleden, gearresteerd en later
tot enkele jaren gevangenisstraf
veroordeeld wegens brandstich
ting en samenzwering tegen het
militaire bewind: De Surinaamse
autoriteiten beschuldigden inder
tijd de Raad voor de Bevrijding
van Suriname onder leiding van
ex-president Chin a Sen ervan bij
de samenzwering te zijn betrok
ken.
De gevangenen zouden bij hun
ontsnapping hulp van buitenaf
hebben gekregen. Naar in Parama
ribo verluidt is een aantal cipiers
van de Santa-Boma gevangenis
gearresteerd. Sinds woensdag was
er in Paramaribo verhoogde activi
teit waarneembaar van de militaire
politie. Op alle uitvalswegen wer
den auto's aangehouden en door
zocht. In de Surinaamse hoofdstad
is officieel geen enkele mededeling
gedaan over de kwestie.
Gobardhan en Lindfeld zouden
naar Frans Guyana zijn ontkomen
en waarschijnlijk proberen asiel in
Nederland te krijgen. Een woord
voerder van het ministerie van bui-
tenlanse zaken in Den Haag zei
desgevraagd geen enkele informa
tie te hebben over de zaak.
ROME (AP) - Een rechtbank in
Rome heeft gisteren vier Libane
zen bij gebrek aan bewijs vrijge
sproken van samenzwering tot het
plegen van 'moorden en massa
moorden' in Italië. Twee van de
vier mannen zaten in voorarrest en
de andere twee werden bij verstek
berecht.
De officier van justitie had tegen
elk van de verdachten 10 jaar
geëist, omdat zij lid zouden zijn
van de Libanese Gewapende Revo
lutionaire Fractie LARF, een orga
nisatie die zich in Frankrijk en el
ders schuldig zou hebben gemaakt
aan terrorisme.
Een van de twee verdachten
werd aan de grens gearresteerd in
het bezit van enkele kilo's spring
stof.
Bergbeklimmers
Vijf leden van een 35 man grote
Indiase militaire Mount Everest-
expeditie zijn op de hellingen van
de hoogste berg ter wereld om het
leven gekomen. Gisteren werd ge
meld dat vier Indiase officieren op
een hoogte van ruim acht kilome
ter waren omgekomen. Via de ra
dio werd gezegd dat de vier man
nen tweemaal geprobeerd hadden
af te dalen, maar dat zij geen voed
sel en brandstof meer hadden. Hoe
en wanneer zij precies omkwamen
werd niet gemeld. Eerder deze
week was al een lid van de expedi
tie 1200 meter naar beneden geval
len. Ook hij kwam om het leven.
Gaddafi/Moskou
De Sowjet-Unie en Libië zijn het
eens geworden over een samen
werkingsprogramma tot het jaar
2000 op economisch, commercieel,
wetenschappelijk en technisch ge
bied. De laatste hand aan het om
vangrijke akkoord werd gisteren
gelegd op een bijeenkomst van
Sowjetleider Gorbatsjov en zijn Li
bische gast kolonel Gaddafi.
Tanker
De 338.000 ton metende Libe
riaanse olietanker Medusa is giste
ren in de Perzische Golf door een
vermoedelijk Iraakse raket getrof
fen. Dit is in Londen bekendge
maakt. Na de aanval brak aan
boord van het schip brand uit,
maar die kon worden bedwongen.
Er zijn geen slachtoffers gevallen.
Het schip heeft zijn reis, ondanks
een gat in de romp van anderhalve
meter doorsnede, kunnen voortzet
ten.
Volgens Lloyds inlichtingen
dienst voor de scheepvaart werd
de aanval uitgevoerd door niet-geï-
dentificeerde vliegtuigen.
WARSCHAU (Rtr.) - Aan de voor
avond van de parlementsverkiezin
gen in Polen, de eerste sinds het
politieke gezicht van het land zo in
grijpend veranderde door de arbei
dersopstand van 1980, staan veel
kiezers voor het dilemma: stem
men of niet stemmen.
De 25 miljoen stemgerechtigden
worden door de communistische
autoriteiten aangespoord zondag
naar de stembus te gaan, terwijl de
leiders van het verboden vakver
bond Solidariteit op een boycot
van de verkiezingen aandringen.
„Participatie aan de verkiezin
gen is een morele en een burger
plicht jegens het vaderland; het is
een uiting van patriottisme", aldus
regeringswoordvoerder Jerzy Ur
ban eerder deze maand. De onder
grondse vakbondsleiding reageer
de op deze uitlating met een com
muniqué: „Na vier jaar repressie,
rechteloosheid en arrogantie zou
het uitbrengen van een stem een
ontkenning betekenen van sociale
en nationale aspiraties. Niet stem
men is een keuze voor de vrijheid
in plaats van de leugen".
Onder Polens kiessysteem, waar
bij de voortzetting van de commu
nistische heerschappij is gegaran
deerd, is het minder van belang
wat de kiezer op zijn stembiljet in
vult, als hij zijn stem maar uit
brengt. De regering, gesteund door
een enorme propagandacampagne,
wil met een masale opkomst bewij
zen dat zij de steun heeft van de
bevolking bij haar pogingen de si
tuatie in het land te normaliseren
na de crisis rondom Solidariteit en
de staat van beleg.
Solidariteit vraagt zijn aanhan
gers weg te blijven om duidelijk te
maken dat een aanzienlijk deel van
de bevolking juist ontevreden is
met de politiek van de communis
tische leider generaal Jaruzelski.
Een gekoesterde communisti
sche traditie die door het tydperk
van Solidariteit is weggevaagd, is
de mythe van een opkomst van bij
na 100 procent. Na de algemene
verkiezingen van 1980 claimde de
regering nog een opkomst van
98,87 procent, dit maal voorspellen
functionarissen een opkomst van
niet meer dan 80 procent.
Regionaal
De campagne is eigenlijk een
herhaling van de regionale verkie
zingen van juni 1984, toen het ver
boden vakverbond ook tot een
boycot had opgeroepen. De rege
ring, die naar geloofwaardigheid
smachtte, verklaarde toen dat zij
op een opkomst van 70 procent
mikte. Na die verkiezingen kon zij
trots een opkomst van 75 procent
bekendmaken.
Solidariteit, dat eigen cijfermate
riaal had verzameld, stelde later
vast dat zo'n 35 procent de verkie
zingen had geboycot. Bij de verkie
zingen van zondag zegt het verbo
den vakverbond tevreden te stel
len met een boycotpercentage van
40.
„Het is een spelletje met getallen
waarbij de cijfers vooral door de te
genpartij als propagandamateriaal
worden gebruikt", aldus een poli
tiek waarnemer in Warschau. „Bei
de zijden eisen de overwinning op
en het is niet mogelijkheid deze be
weringen te controleren".
Sinds Solidariteit door de staat
van beleg in de illegaliteit werd ge
dwongen, heeft het vakverbond
verkiezingen in Polen steeds aan
gegrepen om een confrontatie met
de autoriteiten aan te gaan.
Beide partijen zien mogelijkhe
den. De regering beschouwt de
lauwe publieke reactie op protesto-
proepen van Solidariteit, bijvoor
beeld op 1 mei en bij de verhogin
gen van de voedselprijzen, als be
wijs dat de populariteit van de vak
bond is weggeëbt. Voor Solidari
teit daarentegen is elke mogelijk
heid de autoriteiten uit te dagen
van het grootste belang om de be
nodigde publiciteit te krijgen. De
verkiezingen zullen dan ook vrij
wel zeker worden gevolgd door
een nieuwe controverse over de
stembusuitslag.
Bijna elke dag van de verkie
zingscampagne, die in juli goed op
gang is gekomen, heeft Solidariteit
opgeroepen de verkiezingen te
boycotten. Een groep van 100 oud
topmensen van het verboden vak
verbond en niet bij Solidariteit
aangesloten adviseurs riskeerden
arrestatie door openlijk voor een
verkiezingsboycot te pleiten.
Kerk
De boycot heeft de stilzwijgende
goedkeuring van de invloedrijke
katholieke kerk, die op gespannen
voet staat met de autoriteiten. De
bisschoppen hebben zich tegen
over de gelovigen niet over de ver
kiezingen uitgelaten en de kerklei
ders zullen naar verwachting hun
stem niet uitbrengen, zo werd in
kerkelijke kring vernomen. De
Poolse primaat, aartsbisschop
Glemp, is zondag in het Vaticaan,
„en het is zeer onwaarschijnlijk dat
Glemp op die dag de weg naar de
stembus bij de Poolse diplomatie
ke vertegenwoordiging in Italië zal
weten te vinden", aldus een mede
werker van de primaat.
Voor de eerste maal sinds 1957,
toen de communistische autoritei
ten en de kerk een historisch „co-
existentie" pact hadden gesloten,
zal geen enkel lid van het parle
ment de belangen van de Poolse
primaat vertegenwoordigen.
De vooruitzichten op een hoge
opkomst lijken gunstig voor de re
gering. Zij heeft dan ook de midde
len druk uit te oefenen op de massa
van industrie-arbeiders en ambte
naren. Warschau heeft in alle toon
aarden ontkend dat mensen die
niet aan de verkiezingen deelne
men zullen worden bestraft, bij
voorbeeld door hun bepaalde pri
vileges af te nemen. Volgens de op
positie in Polen is het gerucht over
strafmaatregelen voor velen al vol
doende om geen risico te nemen.
Jaruzelski heeft in een recent inter
view met de Washington Post op
gemerkt dat een hoge opkomst bij
de verkiezingen een amnestie voor
de politieke gevangenen in Polen
gemakkelijker zal maken.
Voor 410 van de in het totaal 460
zetels in het parlement staan twee
personen per zetel kandidaat. De
kandidatenlijst is samengesteld
door de PRON, een door de com
munistische partij gedomineerde
organisatie van nationale verzoe
ning, die alle kandidaten op profes
sionele kwaliteiten en politieke be
trouwbaarheid heeft beoordeeld.
Technocraten
Daarnaast is een lijst opgesteld
van 50 nationale persoonlijkheden
die zondag zonder tegenkandidaat
in de Sejm worden gekozen. Op die
lijst staan de namen van bijvoor
beeld generaal Jaruzelski en de be
langrijkste regerings- en party
functionarissen. Een tiental promi
nente Polen uit kerkelijke kring
dat door de regering was benaderd
zich op deze nationale lijst te laten
plaatsen, heeft daarvan afgezien na
beraad met kardinaal Glemp.
De samenstelling van de Sejm
zal na de verkiezingen ingrijpend
veranderen. Meer dan driekwart
van de kandidaten was geen lid
van het vorige parlement of heeft
geen enkele politieke ervaring. De
PRON heeft tientallen economen,
doctoren, advocaten, ingenieurs en
leraren op de lyst gezet in de hoop
dat van deze technocraten een sti
mulans zal uitgaan op het proces
van economische en sociale her
vormingen, dat na de periode van
Solidariteit op gang is gebracht.
De nadruk op vakkennis heeft
echter geen einde kunnen maken
aan de heersende scepsis over de
verkiezingsprocedure, de werkelij
ke status van het parlement en het
effect op de doelmatigheid bij zo'n
toevloed van politieke nieuwko-
