Zevenhonderd handigheden
voor de doe-het-zelver
HOBBY
Nette letters met een sjabloon
Alleen de deskundigen
zien kritischer koper
Wijnen van Rioja
Fouten
met het
theebuiltje
Wat uit één goed idee groeide
VRIJE TIJD
Kat en muis
beste spel
van 1985
Hardmetaalgrit zaagt
alles zonder tanden
Zaagzettang met vergrootglas
Roller met
automatische
verfaanvoer
ZATERDAG 1" <>KT< HEK-
PAGINA 29
Iedere doe-het-zelver is ver
trouwd met het begrip
'hulpstuk', een term die ook
wel wordt gebruikt voor
dingen die eigenlijk acces
soires moeten worden ge
noemd. Die handigheden,
waarmee in eerste instantie
de functie van de boorma
chine sterk werd vergroot,
ontstonden enkele tiental
len jaren geleden, toen
steeds meer thuisklussers
zich een 'boortolletje' aan
schaften.
Terwijl aan de ene kant boorma
chinefabrikanten zich wierpen op
de ontwikkeling van hulpstukken
waardoor de machines behalve bo
ren ook zagen, schaven, schuren
enz. konden, zat er in Duitsland
ene Robert Wolf te broeden op
'universele' hulpstukken, geschikt
voor alle merken boormachines.
Uit een mini-bedrijfje met twee
man personeel is, dankzij de origi
naliteit van Wolf, een industrie ge
groeid die intussen ruim 200 werk
nemers telt. Onder de naam Wolf-
craft worden nu ongeveer 700 ver
schillende prbdukten geleverd,
grotendeels in de eigen fabrieken
geproduceerd.
Daaronder zijn vele originele ge
reedschappen en minstens even
veel slimme verbeteringen van be
staande produkten. Dat is zo'n der
tig jaar. het visitekaartje van Wolf-
craft gebleven. Ook nu de oprich
ter van de zaak zich niet meer zo
iptensief met het ontwikkelings
werk bezig houdt. Overigens inspi
reert hij nog altijd de nu uit zes
mensen bestaande produk1>ont-
wikkelingsafdeling. die per jaar
toch zeker een vier volstrekt nieu
we gereedschappen uitbroedt en
daarnaast stelselmatig de bestaan
de verbeterd.
Elektronica
In een wereld waarin je, als doe-
het-zelver, overstelpt wordt met
talloze soorten boormachinestan
daards, heeft Wolfcraft sinds kort
een heel nieuwe dimensie aan dit
gereedschap toegevoegd: de stan
daard met elektronische techniek.
Op een digitaal 'klokje' kun je tot
op een halve of zelfs tiende milli
meter nauwkeurjg aflezen hoe diep
je boort of freest.
Snel hierna werd onlangs ook
een kruisfreestafel met elektroni-
catechniek gelanceerd, in twee
richtingen ook met digitale.afstan
daflezing in fracties van een milli-
meter. Hiermee is het 'hulpstuk'
vér boven zijn oorspronkelijke ni
veau uitgestegen: in feite is nu de
boormachiene zelf tot hulpstuk ge
worden! Wat wel eens door vak
mensen neerbuigend een 'speel
goedje' werd genoemd, is tot hoog
waardig precisie-gereedschap uit
gegroeid. In de professionele we
reld wordt nu ook al met deze ap- ConSUÏTient
paratuur gewerkt, met name in de
klein- (en fijn-) mechanische
borrelende bron van inventiviteit
heeft ook meer'geavanceerde dcu-
velgereedschappen opgeleverd. De
•lastige deuvelverbindingen. ook
waarbij boren in het midden
een brede plank nodig is. kun:
door letterlijk elke 'amateur
den uitgevoerd.
tor.
Deze opvallende opwaardering
van een'van oorsprong zo simpel
hulpstuk als een machinestan
daard is overigens maar één aspect
van het totale Wolfcraft-assorti-
ment. Voor velen zullen juist de
kleine, heel eenvoudig lijkende ge-
reedschapjes het interessantst zijn.
Ze vallen, in de winkel waar ze op
de wandborden uitgesteld zijn,
misschien niet zo sterk op. Soms is
het ook moeilijk meteen vast te
stellen waarvoor ze nu eigenlijk
dienen.
Je moet daar dan even de tijd
voor nemen, de informatie op de
verpakking lezen, de winkelier om
uitleg vragen. Dan ontdek je dat je
bijvoorbeeld zonder enige routine
in speciale houtbewerkingstech
nieken een perfecte zwaluwstaart-
verbinding kunt maken, zó 'zui
gend' passend als zelfs de oudste
rot in het vak niet uit de hand met
de beitel zou kunnen steken.
Ander voorbeeld: Wolfcraft is be-
'gonnen met heel simpele deuvel-
hulp-pennetjes, maar de steeds
Overigens zitten ze bij Wolfcraft
niet zo hoog in de boom dat ze den
ken het allemaal wel alléén te kun
nen. Tips. kritiek, produkt-ideeën
enz. vanuit de consumentenhoek
zijn er welkom en worden heel se
rieus bekeken. Met zo'n tiendui
zend gebruikers van de produkten
onderhoudt de fabriek regelmatig
contact.
Leuk bijvoorbeeld van wat daar
soms uitkomt: een eenvoudig
boormachine-accessoire als de
verfmenger is dankzij samen
spraak met de consument sterk
verbeterd. De verf spat niet meer
uit het blik, de spatel veegt keurig
langs bodem en wand van het blik,
je kunt de menger ook met de hand
gebruiken en er zelfs het blikdek-
sel mee openen.
Tijdens ons bezoek aan de fa
briek in Weibern hebben we, in het
totaalassortiment van wel zeven
honderd produkten, zo nog wel
tientallen andere leuke, deels nog
te weinig bekende gereedschap
pen gezien. De demonstratieruim
te is een regelrecht paradijsje voor
een doe-het-zelfver.
Eén van de deuvelapparaten die exacte passing garanderen.
De Stichting Goed Speelgoed
heeft als beste spel van 1985
'Kat en Muis' van Jumbo aan
gewezen. Het is een taktisch ge
heugenspelletje, bedoeld voor
kinderen vanaf zeven jaar,
maar het blijkt ook bij volwas
senen erg in de smaak te vallen.
Hoewel in principe erg eenvou
dig, zit er toch een heleboel
spanning en vaart in.
Het wordt gespeeld met schij
ven waarop afbeeldingen van
katten en muizen staan. Wie het
eerst vijf schijven onbedekt op
tafel krijgt, is winnaar.
'Kat en Muis' kost f 14,75.
Een professionele zwaluwstaartverbinding maken
eenvoudige hulpstuk een fluitje van een cent.
Boren en frezen, onde
milivieter-fracties.
elke gewenste hoek, met een pricisie i
Schrijven - we kunnen het vrijwel
allemaal in het Nederland van
1985. Althans, wanneer het gaat om
het schrijven van een brief, een
(wens)kaart, een boodschappen
lijstje, een dagboek of een ander 'li
terair' epistel. Maar wanneer er op
een nette en duidelijke manier een
korte tekst op een etiket, voorraad-
doos of ordnerrug moet worden ge
zet, zitten we al gauw in de proble-
Om letters, woorden of zelfs hele
zinnen netjes op een rijtje te krij
gen zijn een aantal (hulp)middelen
te koop in de kantoorboekhandel.
Allereerst zijn dat de alom beken
de plakletters, die u met een mesje
van het schutvel afhaalt en vervol
gens op de ondergrond van papier,
karton, plastic, hout, metaal of aat-
dewerk plakt.
Een andere mogelijkheid zijn de
zgn. afwrijfletters, welke overigens
uitsluitend geschikt zijn voor ge
bruik op een ondergrond van pa
pier of glad karton. Ze zijn in hon
derden verschillende afmetingen
en soorten (zowel in hoofdletters
als kleine letters) te koop bij zaken
vóór grafische benodigdheden.
Als u veel schrijft is een 'Letter-
Liner' het neusje van de zalm als
het gaat om netjes en probleem
loos schrijven van goed leesbare
opschriften. Zo'n letterLiner-set
bestaat uit een met anti-slip uitge
ruste sjabloonhouder (het donkere
raamwerk op de foto rechtsboven)
en een lettersjabloon. Deze laatste
kan zowel op en neer als heen en
weer in de houder schuiven. Naar
beneden is grote letters, naar bo
ven kleine letters. Door het sja
bloon van links naar rechts heen
en weer te schuiven krijgt u de ge-
De complete Letterliner (rechts boven) Jcost rond de vijftig gul
den, maar allé onderdelen zijn ook afzonderlijk te koop. (foto gpd»
wenste letter, cijfer of leesteken op
de juiste plaats. In de plastic let
tersjabloon zijn gleufjes gemaakt
in dé vorm van de letters. Met be
hulp van een speciale tekenpen
trekt u de gleufjes na, waarna de
letter op papier staat. Door de fixa
tie van de sjabloonhouder komen
alle grote en kleine letters netjes op
één lijn naast elkaar te staan. Voor
ordners «is er een tra'ploós verstel
bare ordnerclip, waarmee u de tek
sten recht op de ordnerrug zet. Er
is ook nog een LetterLiner Musi
cus, waarmee u muzieknoten en
muziekbalken kunt 'schrijven' of
tekenen op dezelfde strakke ma
nier als bij de letters het geval is.
Wat de schrijfsjablonen betreft
zijn er 5 verschillende hoogten 2V'2,
3'/2. 5, 7 en 10 mm. Elke hoogte
heeft een eigen sjabloon met bijbe
horende tekenpen. Een complete
set (sjabloon, houder en ordner-
clip) kost ongeveer f 52,50; een te
kenpen kost f 17 en het muziekno-
tensjabloon f25. Alle onderdelen
zijn los te koop.
LetterLiner is te koop bij de kan
toorboekhandel en speciaalzaken
voor teken- en grafische benodigd
heden.
Het nieuwste boek van de Nederlandse wijnschrijver Hubrecht Duijker
behandelt de ook in ons land veel gedronken Spaanse Rioja-wijnen. Het
bij Het Spectrum uitgegeven boek, waarvan de produktiekosten alleen al
ruim 300.000 gulden bedroegen, zal binnenkort ook in het Spaans worden
uitgebracht. De Spaanse overheid droeg ruim eenderde bij in de kosten
van het boek.
Eerder schreef Hubrecht Duijker standaardwerken over wijnen uit de
Bordeaux, Bourgogne, de Elzas en Champagne en andere Franse en Duit
se wijngebieden. Een aantal van zijn boeken zijn al vertaald en uitgege
ven in het Frans, Engels, Deens, en Duits. In Frankrijk ontving enkele
onderscheidingen.
Voor zijn standaardwerk over de Riojawijnen (prijs f 99) vertoefde Duij
ker twee maanden in dit Spaanse wijngebied en bezocht er goeddeels alle
producenten van deze Spaanse wijnen.
Nederland is met een omzet in de eerste helft van dit jaar van 1,2 mil
joen liter wijn, na Engeland het tweede exportland van de Rioja gewor
den.
Hoe komen de deskundigen
aan de wijsheid dat de con
sument, en vooral ook de
jeugd, kritischer is dan
vroeger? De adjunct-direc
teur van het Sociaal en Cul
tureel Planbureau, dr. A. P.
N. Nauta, heeft zich nu ook
geschaard in de groep van
wetenschappers die de kri
tischer opstelling van de
consument hebben ont
dekt.
Dr. Nauta stelt zelf al vast dat de
consument welvarender is gewor
den. Omdat hij meer geld heeft, is
hjj in staat zich meer te veroorlo
ven. De wetenschapper noemt dat
verzelfstandiging van de consu
ment en maatschappelijk gezien
klopt dat natuurlijk. Maar is hier
door zijn kritische instelling veran
derd? Vroeger zat je bijvoorbeeld
met zijn allen om die ene radio. Nu
heeft zowat elk gezinslid zijn eigen
radio, platenspeler of loopradio,
schrijft de adjunct-directeur in De
Geldkoerier van de PTT. Dat im
pliceert dat de mensen niet alleen
in staat zijn meer dingen voor zich
zelf te kopen, zij doen het ook.
Komt dat omdat zij kritischer
zijn geworden of omdat de behoef
te aan die spullen gewekt is door
de reclame? Dit is niet meer dan
een vraagstelling en geen vaststel
ling. Een onderzoek naar de in
vloed van de reclame op de koop
gewoonten zou pas echt duidelijk
kunnen maken of de consument
kritischer is ingesteld. In de tijd
dat de mensen nog niet zo welva
rend waren, kochten ze heus niet
de eerste de beste radio waar je
met zijn allen om zat. Er moest wel
worden gelet op de prijs en op
kwaliteit, want een nieuwe kon
niet zó gauw worden gefinancierd.
Hier enkele voorbeelden van dr.
Nauta:
- Vandaag de dag hebben in
veel huishoudens kinderen hun
eigen verwarmde kamer, vaak
zelfs centraal verwarmd. Dat was
vroeger luxe.
Dit wijst dus wel op de mogelijk
heid van een zelfstandiger leven,
wanneer men ervan uitgaat dat het
niet meer zo nauw samenleven in
gezinsverband iets met zelfstart-
digheid heeft te maken. Dat kan
door Harry Bouts
men pas echt vaststellen als men
weet of de op een eigen kamer wo
nende jongere ook zelfstandiger
leeft, of meer zijn of haar eigen
leeftijdgenoten opzoekt. Want dan
is het alleen een kwestie van een
losser gezinsverband.
- „Voor informatie over geldza
ken als lenen en sparen moesten
we vroeger naar een kantoor. Nu
kunnen we thuis via telefoon of
post financiële informatie aan
vragen".
Deze service is ontstaan door de
grote concurrentie van de geldver-
schaffers. In het gevecht om de
klanten maken ze het ons gemak
kelijker om geld te lenen of te spa
ren. Het gevolg daarvan is weer dat
veel mensen voor hun aankopen
meer geld lenen dan zij zich kun
nen veroorloven. Heeft dat iets te
maken met een kritische instel
ling?
- Steeds meer mensen willen
sporten op het moment dat het
hen uitkomt. Steeds minder men
sen willen zich schikken in het
verband van en vereniging.
Dat kan ook te maken hebben
met toegenomen gemakzucht, of
gewoon met tijdgebrek van men
sen die mede door de publiciteit
iets willen doen aan hun conditie.
In een vereniging hebben we ons
te houden aan regels, zoals op tijd
oefenen.
- Er is vooral de laatste tien,
twintig jaar een typische jeugd
cultuur ontstaan met allerlei mo
gelijkheden om als jongere zelf te
kiezen op welke manier je je kunt
onderscheiden. Muziek, kleding,
haardracht, de eigen girorekening
zijn daar onder meer de tekenen
Dat is ook een kwestie van geld.
En dat zelf kiezen is wel erg betrek
kelijk. Hoe volwassen de jeugd ook
lijkt, om het contact met de eigen
groeperingen niet te verliezen zal
men zich toch hetzelfde kleden, de
zelfde drankjes en hapjes gebrui
ken, hetzelfde amusement zoeken
als de andere groepsleden. En nie
mand kan ontkennen dat de keuze
mede bepaald wordt door mode en
reclame.
Met inachtneming van de grotere
welvaart en maatschappelijke ver
anderingen komt dr. Nauta tot de
conclusie: De consument van de
jaren tachtig laat zich niets meer
dicteren en is in staat zelfstandig
keuzen te maken.
Met evenveel recht kan men zeg
gen dat de handel de consument
nog steeds voorschrijft wat hij of
zij koopt. Enkele simpele voorbeel
den van eigen ervaringen: Wan
neer de schoenmode dicteert dat er
spitse modellen moeten komen,
kan een zelfstandig en kritisch
mens in geen enkele gewone win
kel terecht voor een andere vorm.
Dat zelfde gebeurt je met kleding,
meubels (alles moest opeens van
eiken zijn, of je het mooi vond of
niet) en nog een paar dozijn andere
artikelen. Het komt dikwijls voor
dat een klant te horen krijgt: Dat
voeren wij niet, het is niet meer in
de mode. Bovendien zouden er
geen miljarden nodig zijn voor de
reclame wanneer de consument
zich niets meer zou laten dicteren.
HARRY BOUTS
Materialen die moeilijk zijn te zagen, laten zich wel bewerken met een
gritzaag. In plaats van tanden heeft dit gereedschap scherpe korreltjes
van hardmetaal (wolfram) die op het zaagblad of -draad gesoldeerd zijn.
Dankzij hun enorme hardheid gaan ze moeiteloos door tegels, stenen,
staal, zelfs glas. De korrels blijven heel lang scherp.
Dit nieuwe zaagprincipe bestaat al enige tijd, maar wint nu ook bij de
doe-het-zelver snel terrein. Nog weinig bekend is overigens dat vrijwel
alle soorten zagen in grit-uitvoering verkrijgbaar zijn: cirkel- en lintzaag
bladen, bladzagen voor de metaalbeugelzaag, zaagblaadjes voor de elek
trische decoupeerzaagmachine.
Nu is er ook een draadzaag met wolfram grit voor een zaagbeugel met
grote 'diepte': 14 cm. Dat is een handig zaagtype om langs gebogen lijnen
te zagen, bijvoorbeeld voor figuur zaag werk of voor het uitzagen van
lastig gevormde delen van tegels. Uiteraard kan in de beugel ook een
gewoon (getand) metaalzaagblaadje gespannen worden.
De beugel met gritzaagje kost rond de twee tientjes, het draadzaagje
apart ongeveer een tientje. Importeur is de firma Starink in Scherpen-
zaal, tel. 03497-2724.
Er zijn waarschijnlijk niet zo erg
veel doe-het-zelvers die zelf hun
handzaag zetten en scherpen... om
van 'strijken' nog te zwijgen. De
zaag met geharde tandpunten
(hard point) wordt niet zo gauw bot
en kan bij gemiddeld dhz-gebruik
wel een aantal jaren mee. Daarna
moetje hem afdanken en een nieu
we kopen.
Wie echter handzagen van de
conventionele klasse gebruikt, kan
ze met een beetje geduld, goede wil
en het juiste gereedschap vele ja
ren lang 'scherp-snijdend' houden.
Voor het 'strijken' (de tandpunten
in een rechte lijn brengen) is een
doodgewone vijl nodig, voor het
scherpen een driekante zaagvijl.
Het 'zetten' is alleen mogelijk met
een zaagzettang, waarmee je eerst
aan de ene kant de tanden 1-3-5
enz. ondei ue juisie noek ten op
zichte van het zaagblad buigt, daar
na (de zaag omdraaien) de tanden
2-4-6 enz.
Zulke tangen zijn er in soorten
en merken. Een praktische innova
tie van dit gereedschap is de zaag
zettang met vergrootglas die Stan
ley onlangs introduceerde. Via de
van kunststof gemaakte lens zie je
heel duidelijk of jè de tandafme-
ting (van 4 tot 12 per inch) goed
hebt ingesteld, en dankzij de opti
sche vergroting heb je ook scherpe
controle op de juiste greep van het
aambeeldje op de zaagtanden.
De prijs van deze zaagzettang
met loep, zo tegen de f 40,-, komt
overeen met die van een kwaliteits-
zaag, maar je houdt een oude zaag
daarmee wel heel lang zaagvaar-
dig, zodat die investering eruit
komt.
Een klein beetje minder thee in
elk builtje kan veel geld bespa
ren. Dat had een medewerker
van een bedrijf keurig becijferd,
zo meldt het blad Adformatie.
Het blad is bestemd voor de re
clamewereld en dus mug men
aannemen dat de kwalificatie
'keurig' bestemd is voor de recla
memensen en niet voor de ko
pers. Morele problemen worden
daarbij niet aangevoerd en het
kan kennelijk niemand schelen
dat de merktrouwe klant, ge
wend aan een bepaalde hoeveel
heid, plotseling een slapper
brouwsel te drinken krijgt. Al
leen vroegen de medewerkers
van de theeproducent zich af of
de zuinigheid zou kunnen leiden
tot omzetverlies, wanneer de
klant zou ontdekken dat hij ge
nomen was.
In het buitenland werd het
nieuwe builtje daarom getest en
het slechter gevulde zalfje bleek
men meer te waarderen dan het
oude. Gelukkig kennen we nog
een Warenwet die de hoeveel
heid thee in een builtje precies
voorschrijft en de theeparty van
de producent ging. niet door. De
voorschriften las men pas na het
onderzoek, dat dus in feite niet
nodig was geweest. Het rapport
verdween volgens Adformatie in
de kast.
De onderzoekers hadden wel
iswaar nog ontdekt dat de gerin
gere hoeveelheid in het zakje
meer ruimte gaf aan de thee die
daardoor beter kon trekken,
maar dat gaf geen aanleiding
voor enige verandering. Tot een
concurrent enige tijd later met
een duidelijk verbeterd produkt
op de markt kwam: dezelfde hoe
veelheid thee in een iets groter
builtje. Behalve voor de marke
tingmensen is dit verhaal ook
verhelderend voorde klant.
Voor het schilderen van grote op
pervlakken wordt in plaats van een
kwast vaak een roller gebruikt. Dit
gereedschap is er nu ook in geauto
matiseerde uitvoering. Je hoeft de
roller niet in een verfbakje te do
pen (met het gevaar van spetteren)
maar de verf wordt vanzelf toege
voerd vanuit een elektrische
verfspuit. In plaats van de daarbij
behorende spuitmond zet je, met
een speciaal koppelstuk, de roller
erop. De verf in het reservoir van
de spuit gaat via de koppeling naar
de roller. De toegevoerde hoeveel
heid is altijd constant, zodat te dik
opbrengen en morsen uitgesloten
zijn. Deze handige combinatie van
verfspuit en verfroller is bedacht
door Krebs.
Er zijn al wel verfrollerinstaUa-
ties te koop, maar die werken op
een koolzuurpatroon, die telkens
vervangen moet worden. Het nieu
we Krebs-systeem werkt perma
nent.
Wie een verfspuit bezit kan dit
gereedschap met een investering
van ruim negentig gulden uitbrei
den tot 'verfrol-automaat'.
Importeur is Tieman-Trading in
Gilze, tel. 01615-4901.
