De bange strijd voor
een eigen tippelzone
De 'meisjes' van de De Ruyterkade
De Amsterdamse De Ruyterkade staat op het ogenblik volop in de belangstelling.
Sinds dit troosteloze gebiedje door de gemeentebestuurderen is aangewezen als
tippelzone zijn allerlei belanghebbenden elkaar in de haren gevlogen.
Verslag van een bittere strijd waarbij buurtbewoners, prostituees, pooiers,
heroinedealers, politie en anderen een rol spelen.
door Huub Klompenhouwer
Het is donderdagavond. Nog net geen
half negen. In het centrum van de hoofd
stad bruist de animo van de koopavond.
Aan de De Ruyterkade, in café Lien Bijl
is het lachen aan de bar, kienen in een
achterzaaltje of zalige Zeeuwse mosse
len eten. Hollandse café-kneuterigheid.
Op een steenworp afstand staat de eerste
heroinehoer, een 23-jarige Duitse, wat
kleumend te wachten op klandizie. Er
rijden maar spaarzaam auto's. 'Een
slechte avond, die donderdagavond.
Dan moeten de mannnen zo nodig met
hun vrouw boodschappen doen. Of is er
soms een goede film op tevee?' Minirok
en leren jasje. Geen onaardig gezichtje,
maar wel hard. 'Luister eens, als je hier
blijft staan, krijg ik nooit werk.' De aan
blik van het door wegen gedomineerde
stukje De Ruyterkade is van een
schreeuwende triestheid. Een vergelij
king met Checkpoint Charly is niet
moeilijk te maken. Onder het viaduct
heerst de duisternis, de wegen staan
glimmend in het felle licht van de lan
taarnpalen. Betonblokken dwingen het
autoverkeer weg te blijven van de be
bouwing. Wie hier met zijn auto komt,
kan maar een doel hebben, de heroine-
hoertjes van de De Ruyterkade. Amster
dams jongste en fel om- en bestreden
tippelzone.
Het gebied
Uit stedebouwkundig oogpunt is de
omgeving van de De Ruyterkade een
volslagen mislukking. Aan de centrum
kant door het water van het Oosterdok
afgesloten. De tunnels onder de sporen
naar het Centraal Station vormen een
tweede barrière, het IJ aan de noordelij
ke kant en de povere bedrijvigheid van
het Oostelijk havengebied aan de andere
kant. En dan natuurlijk die hooggelegen
IJboulevard. Met de afritten en haar
donkere onderdoorgangen. In het ge
bied ligt Europa's eerste drijvende Chi
nese eettempel Sea Palace; de PTT is er
gevestigd met een hoofdkantoor; er zijn
scheepvaartkantoren en handelsonder
neminkjes en drie consulaten. De aan
wezigheid van een urinoir en het gege
ven dat het buurtje een typische werk-
functie heeft en dus 's avonds knap ver
laten, betekende dat het tot voor kort
een centrum was voor kortstondige ho
mofiele contacten.
De pooier
De pooier: 'Godverdomme, als je niet
maakt dat je wegkomt met dat geschrijf,
sla ik de kop van je romp'. Gewapend
met een staaf ijzer komt hij uit een auto
aangestormd. Een paar minuten later is
hij gekalmeerd. Excuses. "Ik dacht dat
je autonummers stond te noteren en
daar word ik hels van. Kyk, wat ze daar
aan de overkant flikken, (hij zwaait met
de staaf ijzer in de richting van de hui
zen) gaat mij te ver. Ze fotograferen de
auto's die hier de meisjes oppikken en
daarmee jagen ze wel de klanten weg. Ik
sta hier niet van de lucht te genieten,
maar probeer hier met mijn vrouw m'n
geld te verdienen. Kijk, ik heb best be
grip voor de bezwaren van de mensen
daar. Wij hebben ook niet om deze plek
gevraagd. Maar ze moeten niet mijn
broodwinning verpesten".
Het meisje
Het Meisje: "Het is hier echt nog niet
best. Veel te weinig verkeer wat hier
komt. In de Utrechtsestraat was het veel
drukker. Maar dat hebben we ook niet in
een jaar opgebouwd. Dat heeft heel lang
geduurd. Het probleem is nu dat we met
veel te veel collega's zijn om echt ons
brood te verdienen: Daar komt bij dat er
meisjes zijn, die onder de prijs werken.
Het tarief? Dat is 50 gulden met gebruik
van condoom. Met andere bijzondere
wensen wordt het natuurlijk duurder.
Door die concurrentie wordt het heel
moeilijk hier. Er zijn er die in een dure
Mercedes net zo lang rondrijden tot ze
zien dat een van mijn collegaatjes zo
dringend een shot nodig heeft, dat ze
wel onder de prijs wil gaan. Ik verdom
dat. Als zo'n kerel dan langs rijdt vraag
ik hem gewoon of ie niet beter eerst even
kan gaan tanken, na al dat rondjesrijden.
Als ie dan nog geld overheeft mag ie te
rugkomen".
De cafebezoeker: "Ik heb een dochter
die nu net achttien is. Ze doet de hele
dag niks anders dan studeren, ik moet er
niet aan denken dat ze ook verslaafd zou
worden. Ik zou zo van de brug springen.
Die kinderen zijn ziek. En wat dat be
treft heb ik wel medelijden met ze.
Maar godnogantoe, als ik zo'n dealer dan
voor mijn auto zou hebben zou ik vol gas
gevên. In principe zal het mij een zorg
zijn als die kinderen daar tippelen om
zich nog enigszins in leven te houden.
Maar tot tweemaal toe heb ik nu al een
opengebroken auto hier gehad. Dus ik
kom nu met de metro".
De stichting
De stichting: De heer S. Nauta is voor
zitter en woordvoerder van de Stichting
De Ruyterkade. De stichting die naar
aanleiding van de toewijzing van dit ge
bied als proefgebied voor een tippelzone
werd opgericht. "Met als doel met alle
legale middelen een einde te maken aan
die situatie zoals ie in korte tijd al ge
groeid is. Bijvoorbeeld door middel van
het kort geding dat op 16 oktober speelt.
Het gaat ons niet om een paar prosti
tuees die daar dan hun brood zouden
verdienen. We zitten hier niet in Stap
horst maar in een grote stad. Maar het
gaat ons wel om de achteloosheid waar
mee de gemeente de zaken volledig uit
de hand laat lopen. We hebben van be
gin af gezegd dat je die heroineprostitu-
tie niet hier naartoe kan verplaatsen zon
der daarbij meteen ook de drugscène
mee te slepen. En als je dan ziet hoe ach
teloos de gemeente reageert, dan word je
wel kwaad. Voor negenen 's avonds en
na zessen 's morgens zou er niet getip
peld mogen worden. Ga zelf maar eens
kijken wanneer ze er al staan. De handel
zou er geweerd worden. Nou, ik kan een
van de jongens van de kit (recherche
-HK) aanwijzen die een keer bij een
knaap 95 zakjes heroine had gevonden.
En dat is toch niet voor eigen gebruik,
lijkt me. Met het warme weer werd er
hier volop in de portieken gespoten. Bij
het scheepvaartkantoor van Van Omme
ren lag iedere morgen de stoep vol lege
spuiten. En de achteloosheid van de ge
meente op de noodkreten van de men
sen hier. Wat hebben ze gedaan nadat
dat opvangcentrum voor die meisjes in
het vroegere Zeemanshuis Stella Maris
was vernield door woedende tegenstan
ders van die tippelzone? Dichtgespij
kerd en over tot de orde van de dag. Wij
keuren die actie niet goed, laat dat dui
delijk zijn. Maar de gemeente had het
nooit zover mogen laten komen. En wat
denk je van een jeugdhotel daar vlak-
naast. Waar moeten zij hun claim indie
nen? Als ze eindelijk een keer het gelijk
van de Raad van State hebben, zijn we
zes jaar verder en is het hotel waar
schijnlijk al zesmaal failliet verklaard".
De pooier (2)
De pooier: "Toen ik mijn meisje leerde
kennen was ze voor bijna 1500 gulden
per dag aan de heroine. Ik heb gezegd
dat ik haar er vanaf wil helpen. Ze leeft
nu op 50 gulden per dag plus 4.5 gram
methadon. Kijk, als het maar even kan
wil ik met haar pleite. Ergens waar de
verste omtrek geen heroine te bekennen
is. Het meest verschrikkelijke hier is dat
de dealers al achter die meisjes klaar
staan om ze hun volgende shot te verko
pen. Dat is hier echt afschuwelijk. Net
als het eeuwige wantrouwen en de haat
en nijd. Die dealers denken dat ik met de
politie heul, de politie denkt dat ik deal.
Niemand gunt een ander het licht in de
ogen. De enige die je hier echt kunt ver
trouwen is Marjolein, dat meisje dat
voor de Stichting De Regenboog de
hulpverlening doet. Dat is echt een
moordwijf'.
"Toen we nog rond het Rembrandt-
plein en de Utrechtsestraat werkten,
postte ik altijd voor een paar van die ca
fe's daar. Die klanten daar haalden altijd
de neus voor me op. Ik profiteerde al
leen maar van haar. Maar na een paar
jaar hadden ze wel door dat ik daar zo
mer en winter in hagel en sneeuw en re
gen ook stond. Toen zijn ze wat anders
gaan denken over die luie Surinamer.
Want kijk, mijn meisje is tot nu toe twee
keer verkracht geweest. Dan heb je je
lesje wel geleerd. Ik noteer elk kenteken
van de auto's waar ze instapt. En ik rij er
achteraan als het een nieuwe klant is. En
als ze in het hotelletje of bij de Loods
achter het havengebouw wat al te lang
wegblijft, maak ik me behoorlijk ner
veus. Ik hou van haar. Denk je dat ik van
steen ben, als ik haar iedere keer weer in
zo'n auto zie stappen? We hebben de af
spraak dat we ook niet langer werken
dan strikt noodzakelijk. Driehonderd-
vijftig gulden. En of dat met zes klanten
of in een keer verdiend is, maakt niet
uit".
Het meisje (2)
Het meisje: "Of ik er niet uit zou willen
stappen? Daar denk ik niet meer aan.
Tenminste, dat probeer ik. Als jé ge
bruikt zoals ik, dan lijkt het wel of je een
etiket aan je oor hebt hangen. Je komt
nergens terecht. Kijk, ik kan wel gaan
jatten, maar dan kom je nog verder in de
prut. Met dit werk heb ik tenminste nog
het idee dat ik mezelf kan redden. Nee,
mijn familie zie ik niet meer. Ik ben de
schandvlek van de familie. Maar daar
wil ik verder ook niet over praten".
Het consulaat
Het consulaat: "Smeerpijperij meneer.
Anders is het niet te omschrijven wat
hier gebeurt. Maar liever laten we ons
niet over de situatie uit. Daar is de stich
ting voor. We hebben gezegd dat de aan
wijzing tot tippelzone wel eens in strijd
zou kunnen zijn met een artikel uit de
conventie van Wenen, waarin staat dat
de gastlanden consulaten alle denkbare
bescherming dienen te geven. Met de
komst van die heroineprostitutie is ook
de handel deze kant op gekomen en dat
kun je best ook een aantasting van het
consulaat noemen. Maar voorlopig zul
len we die motivering nog niet gebrui
ken in het kort geding. Want het is na
tuurlijk ook zo dat het consulaat voorna
melijk overdag geopend is, terwijl het
getippel in de avond en nacht plaats
heeft".
Het meisje (3)
Het meisje: "Het is vanavond waar
schijnlijk slappe was. Koopavond. Dat
wordt meestal niks. Hoewel je het nooit
van tevoren kunt voorspellen. Een goe
de klant kan je hele avond goedmaken.
Zaterdagavond is ook al zo'n moeilijke
avond. Dan moeten ze bij hun vrouw en
gezinnetje zijn, denk ik dan. Ach, wat
moetje. Ik moet er zelf wel eens om grin
niken als ik het bah en schande geroep
hoor. D'r stoppen hier klanten die zo
personeelschef van een Bijenkorf zou
den kunnen zijn of directeur van een op
voedingsgesticht. Die schijnheiligheid.
De meeste klanten zijn heel aardig. Te
gen mij tenminste. Ook de ochtendklan
ten. Ja, daar kijkje van op he. 's Morgens
tussen zes en zeven. De heren op weg
naar kantoor. Vooral in de Utrechtse
straat en de Herengracht waren dat
drukke uurtjes".
De politie
De politie: "Wat we signaleren is een
toename van het aantal inbraken in au
to's aan het Oosterdok. Daar bij de PTT
en dat drijvende restaurant. Daar wordt
door ons nu extra gesurveilleerd. We
hadden de zaak daar eindelijk weer on
der controle nadat het er aardig mis was
door de aanwezigheid van die junken
boot tot voor een paar jaar geleden. Kijk,
de meeste klachten komen door wat wij
noemen het zichtbaarheidsprobleem.
Door een concentratie verslaafden, of
het nu Surinamers zijn of niet, bekruipt
de mensen een angstgevoel. Een gevoel
van onveiligheid. Maar als we de straten
doorkijken van wat er daadwerkelijk ge
beurt, dan is die buurt niet onveiliger
dan andere buurten. Behoudens dan het
aantal opengebroken auto's. Vanuit het
bureau Warmoesstraat proberen we met
een verscherpte surveillance en het Zee
dijkteam die drugshandel aan te pakken
en ook in burger wordt er gesurveil
leerd, onder meer door de groep Specia
le Opdrachten, die daarvoor ook nauw
met het Zeedijkteam samenwerkt".
De aanblik van het door wegen gedomineerde stukje De Ruyterkade is van een schreeuwende triestheid.
"Smeerpijperij, meneer. Anders is het niet te omschrijven wat hier gebeurt
