Voorlopig rust
rond De Jonge
Lubbers blijft
bij plaatsing
Lubbers verbaast
De Gaay Fortman
De Staatsloterij jubileert.
We komen met 6 miljoen extra aan
prijzen opTV
Ziekenboeg vol na 'grap' rookbom
Morgen geen arrestatie in Pretoria
Klanten ABN moeten
betaalcheques halen
MAANDAG 7 OKTOBER 1985
PRETQRIA - Zuid-Afrika en Nederland zijn zaterdagavond overeengekomen hun ge
sprekken over een oplossing van de kwestie-De Jonge voort te zetten. Zolang de onder
handelingen voortduren, zal er aan de situatie van Klaas de Jonge niets veranderen. Dit
betekent, dat de Zuidafrikaanse politie morgen niet het ambassadegedeelte aan de Kerk
en Andriesstraat zal binnengaan om De Jonge te arresteren.
AMSTERDAM (ANP) - De Alge
mene Bank Nederland (ABN) h^eft
de klanten in heel Nederland laten
weten, dat zij voortaan zelf de be
taalcheques moeten halen bij de fi
lialen. De ABN maakt dus niet lan
ger gebruik van de posterijen om
de cheques thuis te bezorgen. Een
proef in Amsterdam en omgeving,
waar het publiek volgens een
woordvoerder van de ABN 'met
begrip' reageerde op het zelf afha
len van de cheques, heeft de bank
hiertoe doen besluiten.
Aanleiding tot die proef was het
aantal diefstallen van cheques, dat
volgens de woordvoerder een aan
zienlijk schadebedrag betekende.
Ook elders in het land was de ABN
al overgegaan tot deze maatregel
als een groot aantal diefstallen ge-
constateerd werd. Het probleem
beperkt zich niet tot de stad, aldus
de woordvoerder. Volgens hem
zijn bendes ook tuk op cheques in
de groene buiten-brievenbussen
van de PTT in landelijke gebieden.
De ABN is niet de enige bank die
hiertoe besloten heeft. De NMB
ging deze bank jaren geleden al
voor. Het grote aantal diefstallen
leidde ertoe, dat de NMB zelf ging
zorgen voor beveiligd
de cheques. Ook NMB-klanten
moeten de cheques halen in het
bankfiliaal, maar in een enkel ge
val worden ze door de NMB zelf
bezorgd, aldus een NMB-woord-
voerder.
De Rabobank laat het aan de fi
liaalbedrijven zelf over of ze de
cheques per PTT laten bezorgen.
Een woordvoerder van die bank
zegt echter niet verbaasd te zijn
over de stap van de ABN. Hij
spreekt over een 'vermijdbaar risi
co' als het gaat om het bezorgen
van de cheques.
Voor de PTT is de beslissing van
de ABN geen reden tot verande
ring. Het staatsbedrijf zal geen
maatregelen treffen om de post be
ter te beveiligen tegen diefstal van
cheques. Hoe de Postbank zelf in
de toekomst de betaalcheques aan
de klanten doet toekomen is vol
gens een woordvoerder van de
PTT nog een open vraag.
Ook de Amrobank zal ertoe over
gaan de cheques zelf te laten afha
len door de klanten bij de filialen.
Waarschijnlijk gaat dat begin vol
gend jaar in, aldus een woordvoer
der van deze bank.
door
Ruud de Wit
Begin vorige week verklaarde de
regering in Pretoria, dat de diplo
matieke onschendbaarheid van dit
ambassadegedeelte met ingang
van morgen zou worden opgehe
ven. Daarop vertrokken reizend
ambassadeur Henry Wijnaents en
Roeland van der Geer, hoofd van
de afdeling Zuidelijk Afrika van
het ministerie van buitenlandse za
ken in Den Haag, naar Zuid-Afrika.
In het gezelschap van de tijdelijk
zaakgelastigde in Pretoria, baron
Hendrik von Bentinck, spraken zij
het afgelopen weekeinde met de
Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Roelof, 'Pik' Bo
tha, die werd bijgestaan door een
zestal hoge ambtenaren en juridi
sche adviseurs.
Aanvankelijk zag het er naar uit,
dat de gesprekken tussen de twee
partijen niet tot resultaat zouden
leiden. De onderhandelingen die
werden gevoerd in het gastverblijf
van de Zuidafrikaanse regering te
Pretoria, begonnen vrijdagavond
en werden tegen middernacht af
gebroken zonder dat de beide par
tijen dichter bij elkaar waren geko-
Zaterdagmiddag echter kwam
het na een drie uur durende twee
de gespreksronde toch tot een voor
beide partijen acceptabele verkla-
Blanke Zuidafrikaners demon
streerden voor het gebouw van de
Nederlandse ambassade met tek
sten als 'Fascistisch Holland, geef
De Jonge op' en 'Wordt wakker
Zuid-Afrika(foto afp>
ring. Volgens zowel Wijnaents als
Botha was overeengekomen geen
mededelingen te doen over de in
houd van de nu te volgen, verdere
procedure. De twee delegatielei
ders zullen eerst aan hun regerin
gen rapporteren en daarna zullen
_j Russische 'telling' onvoldoende
TILBURG/WASHINGTON/DEN
HAAG (ANP/GPD/AP/Rtr) - Pre
mier Lubbers is niet van plan om
alleen het aantal SS-20 raketten in
Europees Rusland als maatstaf te
nemen voor het komende besluit
over de kruisraketten. Lubbers zei
dit zaterdag op een CDA-bijeen-
komst in Tilburg naar aanleiding
van uitlatingen van de Russische
partijleider Gorbatsjov vrijdag tij
dens een persconferentie in Parijs.
Lord Carrington, secretaris-gene
raal van de NAVO, heeft gisteren
verklaard dat hij vertrouwt op een
Nederlands plaatsingsbesluit.
Het gaat volgens Lubbers wel
degelijk om het aantal SS-20 raket
ten in de gehele Sowj et-Unie, vol
gens de laatste NAVO-tellingen
momenteel 441. Lubbers vroeg
zich af waarom de Russen zoveel
raketten in het Aziatische deel
heeft staan, gericht op China en Ja
pan. "Heb ik ooit gelezen dat der
gelijke systemen met een zodanig
aantal ook in China en Japan staan.
Dat geloof ik helemaal niet", aldus
Lubbers.
De premier sprak nog eens de
hoop uit dat de Sowjet-Unie veel
verder gaat met ontmantelen van
raketten in het gehele land. "Ik zou
vurig hopen dat Gorbatsjov niet ze
ven mijl maar zeven maal zeven
zou gaan". Zo niet, dan plaatst Ne
derland.
Lord Carrington verklaarde gis
teren te geloeven dat de nieuwe
Russische stappen geen invloed
hebben op het Nederlandse plaat
singsbesluit.
"Ik denk niet dat de uitlatingen
van Gorbatsjov in Parijs voor het
Nederlandse parlement voldoende
zijn om over het verschil tussen
Brieven
De PvdA wil dat Lubbers zijn
briefwisseling met Gorbatsjov
over de plaatsing openbaar maakt.
De sociaal-democraten zullen Lub
bers daar deze week om vragen.
Dat heeft het PvdA-kamerlid en
oud minister van defensie Stemer-
dink gezegd voor de VARA-radio.
Lubbers maakte vrijdagavond ge
wag van deze geheime correspon
dentie, waarover hij geen nadere
mededelingen wilde doen. Volgens
Stemerdink is het van belang, dat
de Kamer van de inhoud van de
brief kennis.kan nemen. Hij rekent
erop dat Lubbers aan zijn verzoek
gehoor zal geven.
Stemerdink verwacht dat de
Sowjet-Unie in de loop van deze
maand met voorstellen komt om
de telling van het aantal SS-20-ra-
ketten mogelijk te maken. Hij ba
seert die verwachting op het be
zoek, dat de zakenman Van Eeg-
hen deze week aan Moskou brengt.
Van Eeghen praat als voorzitter
van een bemiddelingsgroep met
Arbatov, een van de adviseurs van
Gorbatsjov op het gebied van de
buitenlandse politiek.
Stemerdink liet voorts weten dat
de PvdA zal proberen om de slui
ting van een verdrag tussen de VS
en Nederland over de plaatsing
van kruisraketten zoveel mogelijk
te vertragen. Hij hoopt dat de Ame
rikaanse Senaat een eventueel ver
drag tussen Nederland en de VS
zal behandelen. Een dergelijke be
handeling vergt meer dan een jaar
'wat niet ongunstig is voor de
PvdA'.
de gesprekken binnen twee a drie
weken worden hervat.
Na afloop van een korte perscon
ferentie verklaarde zowel Botha als
Wijnaents, dat de gesprekken in de
allerbeste vriendschap waren ge
voerd. Ambassadeur Wijnaents
was uiterst tevreden, omdat het nu
bereikte resultaat meer was dan
een dag eerder kon worden ge
hoopt. Ministér Botha zei ook, dat
in zijn ogen de verhouding tussen
Nederland en Zuid-Afrika was ver
beterd na het bezoek van zijn colle
ga Van den Broek, begin vorige
maand, en dat van ambassadeur
Wijnaents nu. „Ik kan u verzeke
ren, dat wij uit waren op een ernsti
ge confrontatie met Nederland
over de zaak-Klaas de Jonge, maar
gelukkig is dit niet nodig geweest".
Hoewel over de inhoud van de
nu opnieuw te voeren gesprekken
dus niets bekend is gemaakt, is bij
navraag wel duidelijk geworden
dat aan de twee regeringen zal wor
den voorgesteld een internationale
arbitragecommissie in te stellen,
die moet uitmaken wat de volken
rechtelijke aspecten zijn van De
Jonges aanwezigheid in de Neder
landse ambassade. Omdat beide
regeringen niet bereid zijn conces
sies te doen, maar ook niet uit zijn
op het beëindigen van hun diplo
matieke relaties - wat ongetwijfeld
zou zijn gebeurd als De Jonge mor
gen door de politie uit de ambassa
de zou zijn gehaald - moet zo'n in
ternationale arbitragecommissie
met een bindende uitspraak het
eventuele binnenlandse politieke
gezichtsverlies voor de twee rege
ringen dekken.
Demonstratie
Voorafgaande aan de hervatting
van de gesprekken tussen de twee
delegaties op zaterdagochtend was
er een demonstratie gehouden
voor het Nedbank-gebouw, waarin
Klaas de Jonge zich nu elf weken
ophoudt. Een groepje verontruste
blanke Zuidafrikaners had van de
gemeente Pretoria voor deze de
monstratie toestemming gekregen.
Er werden pamfletten uitgedeeld
aan voorbijgangers, waarin werd
gesteld dat Klaas de Jonge feen ter
rorist van de bevrijdingsbeweging
African National Congress is, die
verantwoordelijk is voor talrijke
gewelddaden in Zuid-Afrika.
Van der Reijden
wil terugkomen
als minister
DEN HAAG (GPD) - Staatssecre
taris Van der Reijden (volksge
zondheid) wil in een volgend kabi
net graag terugkeren als minister.
Volgens de bewindsman is een ei
gen ministerie noodzakelijk voor
een goed beleid pp het gebied van
de volksgezondheid. De WD heeft
zich in het verleden ook al uitge
sproken voor een minister van
volksgezondheid.
Van der Reijden meent dat hij als
minister meer inbreng zal hebben
bij de vaststelling van het kabi
netsbeleid. "Nu heb ik bijna volle
dig voldaan aan de opdracht van
het kabinet om 3,8 miljard gulden
te bezuinigen. Maar een goede
volksgezondheid is niet gediend
met een verdere forse bezuini
ging*. Als minister denkt Van der
Reijden daarover beter - en op
voet van gelijkheid - te kunnen on
derhandelen met de minister van
financiën.
Ik sluit mij aan bij de mensen in
het veld, die een eigen minister
voor de volksgezondheid wense
lijk achten, zei Van der Reijden
voor de VARA-radio.
MOERDIJK (GPDIANP) - Ongeveer vierhonderd ac
tievoerders tegen kernenergie op het haven- en indus-
trieterrein Moerdijk hebben zaterdag en gisteren de
massaal aanwezige politie een rustig weekeinde be
zorgd. Het bleef bij een blokkade van Rijksweg 16,
maar de aangekondigde prikacties tegen bedrijven
bleven uit. Alleen op de Moerdijkbrug moest de politie
gistermorgentijdens het 'versieren' van de brug, met
zachte hand tegen demonstranten optreden die de rij
banen wilden blokkeren.
Tussen Moerdijk en Dordrecht ontstond een file toen
de demonstranten gistermiddag met ongeveer 50 au
to's Aapvoets naar de woning van minister Van Aar
denne (economische zaken) in Dordrecht reden om
daar te demonstreren. De actievoerders werden vlak
bij de woning van Van Aardenne door de politie te
gengehouden. Ze overhandigden daar de politie een
voor de minister bestemde doofpot in de vorm van een
vuilnisvat, en een petitie waarin iedere vorm van
kernenergie van de hand wordt gewezen.
Het voetveer Zwijndrecht-Dordrecht was uit de
vaart genomen om te voorkomen dat dit 'gekaapt' zou
worden. Een van de aanlegpunten van het veer is bij
het huis van Van Aardenne. Voordat de actievoerders
weer teruggingen naar Moerdijk, werd de nabijgele
gen jachthaven opgesierd met enkele honderden met
confetti gevulde handschoenen onder het motto minis
terblijf met je handen van Moerdijk af. (foto anp»
'Drankreclame
zorgt niet
voor misbruik'
DEN HAAG (GPD) - Reclame
voor alcohol op radio en televisie
leidt niet tot meer drankgebruik.
Dat stelt STER-directeur Smeekes
in een reactie op de kabinetsplan
nen om het overmatig alcoholge
bruik onder meer door een recla
meverbod op radio en tv tegen te
gaan.
Volgens Smeekes heeft onder
zoek in andere landen, waar een
dergelijk verbod reeds bestaat,
aangetoond dat het gebruik van al
cohol niet is afgenomen. Reclame
voor alcoholische dranken leidt
slechts tot een verschuiving van
het ene merk naar het andere. De
STER ontvangt jaarlijks 25 miljoen
gulden aan alcoholreclame. Van
het totaal aantal reclames op radio
en tv wordt ongeveer acht procent
aan alcoholische dranken besteed.
De kabinetsplannen, die zijn ver
vat in de nota 'Alcohol en Samenle
ving' van staatssecretaris Van der
Reyden (volksgezondheid), zijn
wel enthousiast ontvangen door de
Algemene Nederlandse Drankbe-
strij dings Organisatie (ANDO).
Voorzitter Dijkstra sprak van 'een
daadkrachtige aanpak en een con
creet beleid'. Dijkstra hoopt, dat de
lagere overheden eveneens kracht
dadig zullen optreden tegen de al
coholverkoop op sportvelden, in
clubhuizen en levensmiddelenza
ken en bij benzinepompen.
Kritiek op stelselwijziging
HILVERSUM (ANP/GPD) - Oud
minister De Gaay Fortman (CDA)
is verbaasd over de reactie van pre
mier Lubbers op een door vooraan
staande Nederlanders in een ver
zoekschrift aan het parlement
geuite kritiek op de stelselwijzi
ging in de sociale zekerheid. „Ik
zou me kunnen voorstellen dat de
heer Lubbers andere woorden zou
hebben gekozen. Ik vind zijn reac
tie ook in strijd met de wijze waar
op hij in de regel met tegenstan
ders omgaat. Maar ja, iedereen
overkomt zoiets wel eens". De oud
minister van binnenlandse zaken,
een van de ondertekenaars van het
verzoekschrift, zei dit vanochtend
voor de NCRV-radio.
Lubbers reageerde zaterdag op
een CDA-bijeenkomst in Tilburg
HERSTEL (GPD) - Het vertrou
wen van de kiezers in de VVD is na
Prinsjesdag iets toegenomen. Niet
temin zouden de liberalen, wan
neer er nu verkiezingen zouden
plaatsvinden, niet meer dan 23 ze
tels behalen. Dat blijkt uit een en
quête van de TROS.
Het CDA zou 42 zetels behalen
(een verlies van drie).
Met 61 zetels (nu 47) blijft de
PvdA het vertrouwen genieten van
meer dan 40 procent van de kie
zers.
'met grimmigheid' op de oproep
van de groep vooraanstaande land
genoten om af te zien van de kabi
netsplannen voor een nieuw so
ciaal stelsel. Hij noemde het ver
zoekschrift van de groep 'a-so
ciaal', omdat de suggestie wordt
gewekt dat het kabinet alleen bezig
zou zijn de sociale voorzieningen af
te breken. "Een dergelijke presen
tatie zaait angst onder de mensen,
temeer omdat een alternatief voor
de kabinetsplannen ontbreekt.
Daarom reageer ik met grimmig
heid", aldus de premier.
ue Gaay Fortman: „Het is in de
eerste plaats een petitie aan de Sta-
ten-Generaal met de bedoeling dat
die driftig zal kijken naar de kabi
netsplannen. Dan mag je van dege
nen die daar bezwaar tegen hebben
niet verwachten dat ze onmiddel
lijk met een pasklare oplossing ko
men. Je mag wel verwachten dat
de kritiek gefundeerd is en geargu
menteerd is en dat is naar mijn me
ning het geval".
Ook een andere ondertekenaar
van de oproep, de oud-CDA-minis-
ter Veldkamp, bestreed de be
schuldigingen van Lubbers met
kracht. "Wij zaaien geen angst. Het
omgekeerde is het geval. Veel uit
keringsgerechtigden voelen zich
juist gesteund door onze kritiek",
aldus Veldkamp gisteren voor de
KRO-televisie.
DRUNÈN (ANP) - Staatssecretaris Scherpenhuizen (verkeer) heeft za
terdag in het Autotron aan 200 chauffeurs in het beroepsgoederenvervoer
onderscheidingen in goud eri zilver uitgereikt, behorende bij de titel 'Rid
der van de weg'. De 'gouden ridder' F.J.A. Smulders uit Tilburg kreeg van
de staatssecretaris ook nog een handtekening op zijn gipsbeen. (foto anp)
BTW (GPD) Het CDA-partijbestuur verzet zich in meerderheid tegen
de plannen van minister Ruding (financiën) om de BTW-tarieven gelijk te
trekken. Het partijbestuur zal de CD A-partij raad eind deze maand advi
seren de voorstellen van partijgenoot Ruding tegen te houden. De voor
zitter van het CDA in Noord-Brabant Van Velzen heeft dit zaterdag be
kendgemaakt tijdens een bijeenkomst van zijn partij in Tilburg.
Ruding heeft op Prinsjesdag in de begroting van financiën voorgesteld
de huidige twee BTW-tarieven (5 procent voor eerste levensbehoeften en
19 procent voor de rest) te vervangen door een tarief van ongeveer 15
procent.
De boze CDA'ers beklemtoonden de nadelen van de verhoging van het
5-procents tarief. "Daardoor zouden produkten als brood en melk enorm
in prijs stijgen. Dat gaat ten koste van de laagstbetaalden", aldus Van
Velzen.
ADVERTENTIE
Zorg dat u straks klaar zit Voor
uw buis. Met uw Jubileumlot Op
29 oktober, om 20.50 uur via Ned. n,
NOS, komt er een grote Jubileum
uitzending V^n de 750ste Staatsloterij.
Met liefst 6 miljoen extra aan
prijzen. Daarom nu twee keer 't half
miljoen. Schoon! De Jubileumloten
I zijn nu overal te koop.
J De verkoopadressen staan in
I de Gouden Gids. Dat wordt me een
I prijzenfeest dit keer!
Deze keer nog meer kans inde Staatsloterij,
84 militairen overgebracht naar ziekenhuis Utrecht
UTRECHT (GPD) - Ruim tachtig
soldaten, allen gekleed in een he
melsblauwe 'militaire' pyama. De
meesten liggen verveeld op bed in
"èen grote zaal van het Militair Hos
pitaal in Utrecht. Ze zijn daar ter
observatie opgenomen. De aanlei
ding was een grap: de ontploffing
van een rookgranaat. De gevolgen:
grote consternatie en eén onver
wacht massaal ziekenhuisbezoek.
Hoewel in de ziekenboeg in het
Militair Hospitaal Studio Sport óp
tv is te zien, willen de dienstplich
tig soldaten van de Charlie-com-
pagnie van het 42e pantserinfante-
rie-bataljon uit de kazerne in het
Westduitse Seedorf hun verhaal
kwijt.
Een soldaat: "Vrijdagavond had
den we een feestje in de bar. Na
afloop kwam er iemand met een
rookpot op de proppen. Dat ding
hadden we bij een oefening achter
gehouden. In de gang is de bom tot
ontploffing gebracht. Een dolletje-
...maar van de gevolgen zijn we be
hoorlijk geschrokken".
In het kazernegebouw ontstond
na de ontploffing een enorme rook-
„4 ontwikkeling. Slapende soldaten
moesten direct worden gewekt en
verlieten proestend de zalen. De
alert reagerende dienstdoende offi
cier liet de ruimte onmiddellijk
ontruimen, waarbij de militairen
gebruik moesten maken van gas
maskers.
Zaterdagochtend, zeven uur na
de ontploffing, kwam het gezag
van de kazerne in Seedorf in het
geweer. Gompagniecommandant
Vermeulen: "Omdat het hier een
geval betrof waarbij onrechtmatig
gebruik werd gemaakt van muni
tie, schakelde ik de marechaussee
in. Die begon terstond met een
diepgaand onderzoek naar de gang
van zaken". Verder kwam zater
dagochtend een eerste alarmeren
de mededeling. De rook van de
rookpot kon wel eens giftige stof
fen bevatten. Alle betrokkenen
werden overgebracht naar het zie-
kenverblijf van de kazerne, waar
zij een longonderzoek ondergin
gen.
Giftig
Later op de dag kwamen steeds
meer gegevens boven water over
de schadelijke gevolgen die de gif
tige dampen zouden kunnen ople
veren. De rook bevat zinkchloride
(ZNCL). Die stof kan leiden tot
ademstoornissen, prikkelingen op
de huid en irritatie van de ogen en
slijmvliezen en brandwonden. Ver
meulen: "Hoewel niemand vergif
tigingsverschijnselen vertoonde of
klachten had, wilden we absoluut
geen risico lopen. Na contact met
Nederland besloten we om de hele
compagnie te laten opnemen in het
Militair Hospitaal in Utrecht".
Een met militaire precisie opge
zette, operatie kwam op gang. Het
ziekenhuis in Utrecht riep met
spoed een legertje stafleden, artsen
en verpleegkundigen op. De com
pagnie ging zaterdagavond met de
bus naar Utrecht. Volgens majoor
Eerhart van de Seedorfkazerne
was de opvang in het Militair Hos
pitaal perfect geregeld. Na de eer
ste medische controle konden
twaalf dienstplichtigen naar huis.
De rest, ruim tachtig man, bleef ter
observatie. De mannen blijven in
het ziekenhuis totdat de resultaten
van de onderzoeken bekend zijn.
Deze worden morgen verwacht.
Majoor Eerhart: "Tot die tijd zullen
we, om de verveling te verdrijven,
de dienstplichtigen vermaken met
voetbalspelletjes, biljarten en an
dere dingen in de recreatieve
sfeer".
Inmiddels rollen op tv de bal
letjes van de lotto. Enkele dienst
plichtigen verzamelen in de recrea
tieruimte. Anderen dollen wat met
verpleegsters. Vermeulen: "Ieder
een mag vrijelijk rondlopen. Op
het oog is niemand ziek. Hier lig
gen eigenlijk tachtig gezonde man
nen. Daarom heb ik besloten om
elk uur een appél te houden. We
moeten voorkomen dat de mannen
meer grappen gaan uithalen of de
stad ingaan. Dat kunnen we nu
niet hebben".
Enigszins beteuterd leggen de
soldaten uit dat het ziekenhuisbe
zoek eigenlijk niet zo goed uit-,
komt. De hele Charlie-compagnie
zou namelijk volgende week af
zwaaien. Het 'afzwaai-programma'
dreigt nu in de knel te komen. Een
dienstplichtige: "Ik had me de laat
ste week in dienst heel anders
voorgesteld".
