lBon
Toerisme houdt
boer op de been
Skiën in Kopaonik
kost (nog) niets
INSTORT]
R
Bulgarije lonkt naar
Olympische Spelen '92
Er is veel veranderd in Kirchberg
LEZERS
LEIDSCH DAGBLAD
EN ALPHENS DAGBLAD
LETOPÜ!
*S.B.S,N.o
duinrell
22,50
SKI-CAMPING
HAMMER-MAUTERNDORF
SPORT
Joegoslavisch ski-oord ideaal voor beginners
Tegen inlevering van onderstaande bon geldt
voor u de volgende aanbieding:
Wintersport
v
6 ski-lessen voor de
prijs van 5 bij de
S.B.S.N.-skischool
in attraktie-park
Duinrell.
Dat is
korting.
Er worden lessen gegeven
op zaterdag en zondag
en op dinsdag-, woensdag
en donderdagavond.
Alle lessen zijn inklusief
gratis toegang tot het
attraktie-park en gebruik
van ski's.
U dient echter voor 1 november a.s. te boeken om
van deze aanbieding gebruik te kunnen maken.
De aanbieding geldt natuurlijk ook voor
cursussen tijdens de kerstperiode en voorjaar 1986.
k 1985:1986'
J yf
V
Bel voor informatie naar
S.B.S.N.-Skischool
Attraktie-park Duinrell
2242 JP Wassenaar
Tel.: 01751-13366
(b.g.g. 01711-10508 of 01891 -2183)
Voor boekingen BON inzenden
naar bovenstaand adres
Naam:
Adres:
Plaats:Tel:.
Abonnee Leidsch/Alphens Dagblad
Het olijk ogende olifantje
op ski's kom je veel tegen
op de pistes van Kirchberg.
Het dikkertje met witte
ijsmuts en blauwe sjaal zie
je vooral bij de liften. Het
toch wel wat
sneeuwvreemde symbool
staat voor 'ski-safari,,, een
schakeling van tientallen
liften en ruim 35 kilometer
afdaling. Inclusief de
wereldberoemde
Hahnenkamm.
De Hahnenkamm, dat is
toch Kitzbühel zal de
attente skiër opmerken.
„Dat klopt", zegt Hans
Hammerle gniffelend, „wij
kunnen werven op de
slogan naar Kirchberg te
komen om in Kitzbühel te
skiën. Onze gebieden zijn
met elkaar verbonden. Ook
met de skigebieden van
Jochberg, Pass Thurn en
Mittersill".
Vanuit Kirchberg zelf trekt
de 4040 meter lange en comfor
tabel vierpersoons cabinelift de
skiërs naar de Ehrenbachhöle.
Van daaruit treft hij doorver
bindingen naar de Steinberg-
kogl en Pengelstein. Dat zijn
dan de drie centrale punten,
waarop een hele serie liften is
aangesloten. Ze bieden de
skiërs enkele dagen handen vol
werk om alle afdalingen eens
uit te proberen. Die afdalingen
variëren van makkelijk en licht
tot pittige stukjes 'steilhang' en
bieden zowel beginners als
gevorderden voldoende varia
tie.
Wie echter uitgekeken ge
raakt zou zyn op deze drie ster-
gebieden kan dan het olifantje
gaan volgen. De skisafari van
ruim 35 kilometer afdaling en
15 kilometer liften, die hem
door de skigebieden van Kitz
bühel, Aurach, Jochberg en
Pass Thurn voert. De safari kan
natuurlijk in één keer worden
gedaan, maar kan ook onder
broken worden op verschillen
de punten. Al was het alleen
maar om meer te genieten van
de prachtige bergpanorama's
of de gezellige berghutjes, die
onderweg worden gepasseerd.
De lange route heeft slechts
één onderbreking; bij Joch
berg. Daar staat de skièr voor
de keuze de ski bus te pakken
of de ski's op de nek te nemen
om na een wandeling van zeven
door Wim Breedveld
minuten over het Trampelpfad
de eerstvolgende vervolglift te
bereiken. De skibus biedt ook
uitkomst voor de skiër, die het
wat rustiger aan zou willen
doen. Hij kan de safari in twee
etappes afleggen.
Zoiets was vijftien jaar gele
den nog ondenkbaar. Er waren
wel dorpen, waar je voor bijna
elke lift een eigen kaart moest
kopen, die weer niet geldig was
op de volgende lift. Vijftien jaar
is een hele skigeneratie, die het
skiën ook in een andere sfeer
beleefd heeft.
„Wat daar van over is?" Hans
Zwerger, de nu 70-jarige ere
voorzitter van de VVV, die de
hele opkomst van Kirchberg
als toeristenoord heeft meege
maakt, haalt de schouders op.
Hij legt daarin de verzuchting
„ieder zijn meug" en „ik kan
het niet meer volgen".
Handslag
De hele ski-organisatie is ver
anderd. Oud-VW-voorzitter
Hans Zwerger herinnert zich
nog, hoe hij vroeger met de rug
zak en een fles jenever dè boe
ren langs trok om over de 'Ab-
fahrt-entschadigung' te praten.
Een vergoeding over het verlies
aan hooi door het gebruik van
de almen door skiërs werd met
een handslag beklonken. Te
genwoordig krijgen de boeren
standaard-contracten voorge
legd van de VW, die hen 1 tot
1,5 shilling per m2 voor het
voor skiën gebruikte alm ople
vert.
Johann Schipflinger vindt
die vergoeding reëel, al ver
goedt die niet de pijn, die ook
de boeren wel ondervinden van
de verandering van hun cul
tuurgoed: „Het skiën heeft fors
ingegrepen in het natuurbeeld
in ons dorp. Ik moet er echter
wel bijvertellen, dat we anders
niet meer zouden kunnen rond
komen. De grootste klacht, die
mijn collega's hebben is dat de
boeren te weinig meeprofiteren
van het aandeel in de gestegen
economische ontwikkeling".
Johann Schipflinger is voor
zitter van de plaatselijke boere-
bond, die een uit 1428 stam
mende erfboerderij bewoont.
Daar staan zijn koeien, varkens
en kippen. Het werk op de boe
renhof is voor de vrouw, zelf*
staat hij de drie wintermaan
den aan de stoeltjeslift. „Door
het toerisme kunnen we onze
produkten kwijt. Er wordt aan
zienlijk meer geconsumeerd
dan vroeger en dat houdt ons
als boer op de been".
Johann's collega Joseph
Aufschnaiter bewoont de in
1654 gebouwde familieboerde
rij Petershof en heeft op zijn
manier ook geprofiteerd van
het toerisme, dat eigenlijk pas
aan het einde van de jaren zes
tig is opgekomen: „Toen, en ei
genlijk nu nog, waren de boe
ren blij als ze een klein stukje
grond konden verkopen om
geld te hebben voor een tractor
of auto. De grond is de rijkdom
van de boer, zijn inkomen is
mager. Door het verhuren van
tien toeristenbedden kan ik
wat bijverdienen".
De vergoeding van de VW
voor de pistes vindt hij redelijk.
Daarvan kan de bemesting
(veel kalk) betaald worden om
de almen weer op peil te bren
gen. „Zoveel schade lijden die
overigens niet. Het is alleen de
vertraging van de groei in het
voorjaar met drie weken. De
bodem is door het skiën en
door de machines meer samen
geperst, de ontluchting is niet
wat het moet zijn en dat levert
een groeivertraging op van een
drie weken".
De welvaart heeft de prijzen
van de grond opgedreven; van
af 1968 met bijna 300 procent.
Allemaal door de stukjes die
voor veel geld aan Duitsers en
Hollanders werden verkocht.
Voor de appartementen en ei
gen huisjes. Daaraan is per 1 ja
nuari 1985 een einde gekomen.
Nu mag er alleen nog maar ge
bouwd worden voor eigen be
hoefte, zoals dat heet; de eigen
inwoners van het dorp.
De verkoop van grond aan
Hollanders was nog gebaseerd
op een uit 1920 stammend han
delsverdrag tussen Nederland
en Oostenrijk. Oostenrijk ver
kreeg rechten in de haven van
Rotterdam, Nederland mocht
grond kopen in onder meer
Kirchberg.
Voor de 130 boeren bracht
het ook welvaart en werk voor
hun kinderen. Van die boeren
bezitten er 100 tien of minder
koeien; geen vetpot dus. Door
het toerisme komen ze toch aan
een behoorlijk inkomen. Heeft
Joseph spijt van die ontwikke
ling?
„Nee. Het kon ook niet an
ders, hoe zou je dat hebben
moeten tegenhouden. En wij
boeren zijn toch wel in staat om
de oude volkstradities levens te
houden. Ik rij nog steeds ëlke
tweede donderdag in juni met
mijn paard voorop in de Ent-
lassrit. Daarmee wordt her
dacht hoe de boeren hier in de
Dertigjarige Oorlog tegen on
der andere Zweden (1711-1741)
de Zweden versloegen. Met on
ze hooivorken en knuppels.
Dat is een traditionele rit, waar
in iedere boerenfamilie een ei
gen plaats heeft in de optocht.
En in de tweede week van fe
bruari rijden we mee met onze
paarden in de sleedraverijen;
voor de traditie, de paardesport
en om wat geld te verdienen".
En blijkens de oorkonden en
bekers in zijn huis komt de fa
milie Aufschnaiter zelden met
lege handen thuis.
Ze overleven wel in Kirch
berg, dat de jaren zeventig in
ging met drie kleine privélif-
tjes. Nu zijn alle liften - op één
na - in handen van de Kitzbüh-
ler maatschappij, waarin ge
meenteen Landesregierung Ti-
rol de meeste aandelen hebben.
Het aantal toeristische over
nachting is in ae laatste vijftien
jaar omhoog gegaan van
400.000 tot 1.000.000. Kassa
voor velen. Het einde van de
ontwikkeling is nabij. Er mo
gen nog drie liften worden bij
gebouwd om de ski-safari ook
in omgekeerde richting moge
lijk te maken en zodoende de
toeristen nog meer te spreiden
over het grote gebied.
Alle comfort, afdaling en loipe tot uw caravan, gratis bus
naar liften, skipaskorting, in straal van 15 km 56 liften;
200 km langlaufloipe, slechts enkele km van de auto
bahn Salzburg-Villach, goed restaurant, pension, vakan
tiewoningen.
ZEER REDELIJKE CAMPINGPRIJZEN
vb: fam. 2 kinderen22,50 p.n.
Bezoek ons op de SKI-HA PP
Inlichtingen, folder en boekingen
AZALEADUIN 17
2318 XL LEIDEN
071-210666 tg
Bulgarije lonkt naar de organi
satie van de Olympische Spelen
in 1992. Het land speelt dan wel
geen rol van grote betekenis in
de wintersporten, zijn vertegen
woordigers en vertegenwoor
digsters zijn er wel altijd bij in
de meeste disciplines.
Alleen, Sofia is nog niet
zover. De stad, met op de ach
tergrond de besneeuwde top
pen van de Vitosha, is alleen
nog maar kandidaat. Ivan Slav-
kov, de president van het Bul
gaarse Olympisch Comité, is
echter een groot optimist. En
met enige trots toont hij de ma
quettes en tekeningen van de
olympische gebouwen, pistes
en ijsstadions.
Bulgarije heeft voldoende
bergen met sneeuwzekere pis
tes. De Vitosha wordt de be
langrijkste plaats van ontmoe
ting, want daar gaat het skige-
beuren zich afspelen. Dit berg
gebied ligt op ongeveer 8 kilo
meter van de hoofdstad Sofia,
maar de toegangswegen naar
deze berg zijn smal. De meeste
deelnemers zullen daar overi-
door Wim Breedveld
gens geen last van hebben,
want die worden onderge
bracht in speciaal te bouwen
appartementsgebouwen aan de
voet van de Vitosha.
De skipistes van Aléko liggen
wat verder op in het brede Vi-
tosha-berggebied, dat als een
mooi winters decor de hoofd
stad Sofia omsluit. Daar komen
ook jaarlijks de paar duizend
Nederlandse toeristen, die hun
skivakantie willen aanvullen
met de totaal andere sfeer van
een Balkan-land.
Toerisme
Duidelijk is wel, dat de Bul
garen er alles aan willen doen
om meer geld uit het wintertoe-
risme te halen. De infra-struc-
tuur aan liften en hotels is de
laatste jaren gemoderniseerd
en daar steekt ook wel wat bui
tenlands geld in. Fransen
mochten er de liften aanleggen
en de Japanners bleken bereid
te investeren in hotel-accom
modatie.
De Fransen, dezelfden die
het ski-oord Les Arcs uit de
grond stampten, verzorgden de
warme cabinelift, die de skiërs
van 1670 naar 2190 meter hoog
te brengt.
Het Vitoshagebied telt zeven
liften, die samen een capaciteit
hebben van 4500 personen per
uur. Dat is in elk geval in dé
weekeinden onvoldoende,
wanneer heel Sofia lijken uit te
lopen om een dagje te gaan
skiën. Vooral de pistes omslo
ten door grote dennebossen
zijn aantrekkelijk voor begin
nende skiërs.
Gemiddeld valt er in de Bul
gaarse winter in het Vitoshage-
bergte 3,5 meter sneeuw. De
temperaturen liggen doorgaans
ongeveer acht graden onder
nul.
In het berggebied liggen drie
hotels direct aan de skipistes.
Interessanter is het wellicht om
acht kilometer verder in Sofia
te logeren, om tegelijk te profi
teren van het moois dat de Bul
gaarse hoofdstad te bieden
heeft.
Borovez
Verder van Sofia, op 70 kilo-
De hellingen van de Vitosha, waar het Olympisch gebeu
ren zich zou moeten gaan voltrekken. (foto gpd>
meter, ligt de wintersportplaats
Borovez. Het is de thuispiste
van de Bulgaarse top-skiër Pé-
tar Popanghélov. Zijn vader
was Bulgarije's eerste topskiër
in de jaren tussen 1950 en 1960.
Een cabinelift met een capa
citeit van 1200 personen per
uur brengt de skiërs hier naar
een hoogte van bijna 2400 me
ter. Deze zes-persoons cabine
lift is ook modern en comforta
bel, wat niet van alle oude slee
pliften in het gebied gezegd
kan worden.
Met vijf verschillende slee
pliften kan de skiër nog hoger
komen om dan aan 3 tot 4 kilo
meter, voornamelijk door het
bos lopende, afdalingen te be
ginnen. In totaal beschikt Bo
rovez over 14 liften. De hotels
liggen aan of vlak bij de pistes.
Niet alle Nederlandse tourope
rators organiseren reizen naar
Bulgarije. Veelal zijn de minder
goede organisatie van de trans
fers en de kwaliteit van de
huurski's ter plekke er de oor
zaak van dat Bulgarije ge
schrapt werd uit de reisgidsen.
Wie er heen gaat zal zich erop
moeten instellen en deze erva
ringen moeten afwegen tegen
de toch wel aparte bekoring
van een land als Bulgarije met
zijn heel eigen cultuur.
Geen twijfel mogelijk.
De man is kwaad.
„Moras da uzhes sledecu
stolicu", schreeuwt hij
een gebalde vuist
heffend. Als ik hem had
verstaan had ik best
gehoorzaam willen zijn,
maar nu weet ik niet veel
beters te doen dan mijn
schouders op te halen en
hem te beduiden dat het
Servo-Kroatisch een van
die talen is die ik niet
machtig ben. Dat maakt
hem weliswaar nog
bozer, maar zwevend in
een stoeltjeslift, op weg
naar de top van de Slivo
Rudiste, ben ik al lang
buiten bereik van zijn
woest zwaaiende vuist.
Het is een van de
problemen waar
Joegoslaviës nieuwste
skigebied Kopaonik mee
kampt. Niemand spreekt
er een woord over de
grens.
Drie jaar geleden was hier nog
niets. Of beter gezegd: bijna
niets. Een verwaarloosd hotel
en een om de haverklap stok
kende sleeplift. Dat was alles.
Maar toen bedacht iemand dat
hier Joegoslavië's grootste ski
centrum moest komen. Ach
tenveertig liften dienden bijna
tweehonderd kilometer aan
pisten te ontsluiten en daarvan
is nu al een vijfde deel klaar.
Kopaonik breidt zich in razend
snel tempo uit en ze zijn in Joe
goslavië niet zo'n klein beetje
trots op dit in de beste Franse
tradities gebouwde ski-oord.
Niet eerst het dorp en dan het
skigebied; nee, tracht eerst een
skigebied op een zo gunstige
mogelijke plek te vinden en
bouw daarbij dan het dorp.
Kopaonik ligt op 270 kilome
ter van Belgrado. Met een per
sonenauto is de afstand in vier
uur te overbruggen; wie zich
per bus laat vervoeren moet re
kenen op een reistijd van zes
Uitbundig
Kopaonik moet koste wat het
kost een plaats krijgen tussen
de beroemde internationale
Zelfs in het hoogseizoen kleine klasjes.
wintersportoorden. Omdat,
meent men in Joegoslavië, de
mogelijkheden daarvoor aan
wezig zijn. Daar immers, op
1650 meter hoogte, ligt van be
gin december tot eind april
sneeuw; de plek ligt zo
zuidelijk dat de zon er zeker in
het voorjaar uitbundig schijnt;
er is zoveel ruimte dat er naast
de reeds bestaande drie hotels
met gemak nog een stuk of ze
ven kunnen worden gebouwd.
Slobodan Stojkovic, directeur
van Yugotours in Joegoslavië:
„Geloof me, dit wordt een
smashing hit."
Wie zal het zeggen. Na drie
dagen skiën kan in elk geval
door Rob van den
Dobbelsteen
één ding worden vastgesteld:
Kopaonik is een paradijs voor
beginners.
Nergens vallen de slim aan
elkaar geweven pisten zo steil
naar beneden dat ze de kwalifi
catie 'zwart' verdienen en die
ene die men wel met zwarte
bordjes heeft gewaarmerkt, is
er met de haren bijgesleept.
Kopaonik moet worden gere
kend tot de categorie 'makkelij
ke gebieden'. Een gebied dat
beginners overigens nog een
tweede voordeel biedt: het is er
zeker voor die groep spot- en
spotgoedkoop. Hier kost skiën
niets. Even denk je aan een ern
stige rekenfout als je de prijs
van een weekpas in dinars ver
neemt. Maar hoe vaak je het
sommetje ook herhaalt, steeds
weer kom je uit op een prijs die
nog beneden de vijftig gulden
ligt, skischool inbegrepen. Wie
dat vergelijkt met de op zijn
minst tweehonderdvijflig gul
den die je kwijt bent in het eer
ste het beste Alpendorpje...
Gevorderden moeten wel
voor de skischool betalen, maar
ook zij zullen zich verbaasd bij
hun leraar melden. In Oosten
rijk of Zwitserland in het hoog
seizoen ooit klasjes van drie of
vier leerlingen gezien? Aan
schouw dat wonder in Kopao
nik. En je krijgt er gratis voor
niks en niemandal nog een
beetje les bij in de taal van het
land ook. Want alweer: de vaar
digheid in het spreken van
vreemde talen lijkt nauwelijks
tot Kopaonik te zijn doorge
drongen.
Wenkbrauwen
Men doet er ook weinig moei
te voor. Aan de balie van het
hotel wordt een aardig mondje
Engels gesproken, maar wie in
het restaurant aan tafel schuift
om eens een lekker hapje te
gaan eten, wordt geconfron
teerd met een ober die zeer be
dreven is in het optrekken van
wenkbrauwen, maar daar dan
ook zo trots op is dat hij dit
kunstje steeds weer opvoert zo
dra een buitenlander hem aan
spreekt. En omdat de kaart ook
nog eens ontbreekt, mag je je
als eenzame Nederlander ge
lukkig prijzen als je wordt be
geleid door een gids.
Een gids die zich bij tijd en
wijle ook ergert aan het, laten
we maar zeggen, 'ongepolijste'
optreden van het bedienend
personeel. Wie zich na het
skiën nog eens wenst te ver
meien in het van andere oorden
zo bekende après-skisfeertje,
zal in Kopaonik niet erg aan
zijn trekken komen. Aan Oos
tenrijkse 'Gemuutlichkeit'
heeft men hier goed lak. Je gaat
naar Kopaonik om te skiën. De
rest is bijzaak. Akkoord, er is
een discotheek. Maar als de be
drijfsleider die avond toevallig
zin heeft een operette op de
midden in de zaal opgestelde
video te draaien in plaats van
een opzwepende raggea, dan
heeft het publiek daar maar ge
noegen mee te nemen. Want
wie is hier de baas, niet waar?
Verbaasd
Als je Slobodan Stojkovic la
ter in Belgrado met dergelijke
feiten confronteert, heft hij be
zwerend de handen. „We zijn
volop in ontwikkeling. Kom
over twee jaar terug en u zult
verbaasd staan. Après-ski is be
langrijk, dat weet ik. Maar daar
voor moet je eerst een skige
bied hebben. Nou, dat ligt er nu
voor een deel, Vanaf dit mo
ment gaan we ook aan de rest
werken. Waarmee Slobodan
maar wil zeggen dat wij nog na
der van Kopaonik zullen horen.
