Rol van Hernu
twijfelachtig
SPD eist ontslag minister
BLJ DE BIJENKORF BEN JE BETER AF
Sojoez T-14
gelanceerd
Nieuwe onthulling Greenpeace-zaak
Vergadering VN ldest
Spaanse voorzitter
Spion krijgt
boekenprijs
VS blijven contra's steunen
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
Als u nu de stap zet en deze hoge leren laars koopt,
met platte hak en met keuze uit liefst 8 modekleuren en
uit de maten 36 t/m 42, dan betaalt u daarvoor maar.129.-^\
Moord
De Syrische hoofdredacteur van
een Arabischtalig weekblad is van
morgen in Athene vermoord. De
37-jarige Michel Nomari was op
slag dood nadat een onbekend ge
bleven man drie schoten op hem
had afgevuurd. Zijn blad, An-
Nashra, legt zich toe op het publi
ceren van documenten van organi
saties van oppositionele Arabieren.
Vorige maand had An-Nashra
gemeld dat in juli 21 luitenants van
de Syrische luchtmacht ter dood
waren veroordeeld nadat een kom-
plot tegen president Hafez al-As-
sad was opgerold.
Aanslag
De Italiaanse justitie heeft een in
Libanon geboren Palestijn in staat
van beschuldiging gesteld na de
bomaanslag op café de Paris in Ro
me, waarbij maandag 38 gewonden
vielen. De politie arresteerde de
man bij een achtervolging kort na
de aanslag. Hij toonde eerst een
Marokkaans paspoort, maar gaf la
ter toe dat dit vals was en zei dat hij
afkomstig was uit een Palestijns
vluchtelingenkamp bij Beiroet en
dat hij voor de Palestijnse zaak
streed. De man ontkende echter
dat hij iets met de aanslag uitstaan
de had.
Vluchtelingen
De Zwitserse regering heeft gis
teren een serie maatregelen aange
nomen om asielzoekers makkelij
ker te kunnen weren. Er zijn meer
gronden vastgesteld voor het afwij
zen van politiek asiel en de asiel
procedures zullen worden ver
sneld.
Op grond van de nieuwe richtlij
nen zal Zwitserland asielaanvra
gen snel kunnen afhandelen en de
asielzoekers wegsturen. Het minis
terie van justitie heeft een achter
stand van 22.800 gevallen en voor
het eind van het jaar worden daar
nog 10.000 aanvragen bij verwacht.
Hondurese militairen graven schuttersputjes nabij de grens met Nicaragua.
Charles Hernu: op de hoogte?
(foto ANP)
MOSKOU (AP) - In de Sowjet-Unie
is gisteren de Sojoez T-14 gelan
ceerd, met aan boord drie kosmo
nauten. Het ruimteschip zal wor
den gekoppeld aan het ruimtesta
tion Saljoet 7, dat al drie maanden
twee mannen aan boord heeft.
Het normale programma op de
Russische televisie werd onderbro
ken om de lancering van de Sojoez
bekend te maken. Het ruimteschip
werd om 16.39 uur plaatselijke tijd
gelanceerd.
De drie kosmonauten zijn com
mandant Vladimir Viyoeting,
boordwerktuigkundige Georgi
Gretsjko en wetenschapper Ale
xander Volkov. Sinds 8 juni zitten
in de Saljoet 7 de kosmonauten
Vladimir Djanibekov an Viktor Sa-
vinich.
De 54-jarige Gretsjko is de enige
ruimteveteraan in het gezelschap.
Hij maakte zijn eerste vlucht in
1975.
VS nemen duik
boot uit vaart
wegens SALT-2
WASHINGTON (AFP) - President
Reagan heeft de ontmanteling van
een onderzeeër met kernraketten
gelast om niet boven de plafonds te
komen die de zogeheten Salt-ak-
koorden stellen aan de kernarsena
len van de beide supermogendhe-
den.
Het gaat om de „Sam Rayburn",
een onderzeeër van de Poseidon-
klasse, die zo plaats moet maken
voor een nieuwe onderzeeër met
ballistische raketten, de „Alaska".
De sloop van de „Sam Rayburn"
is al begonnen, zo maakte het Ame
rikaanse ministerie van defensie
gisteren bekend.
De „Alaska" wordt de zevende
onderzeeër van de Ohio-klasse van
de Amerikaanse vloot. Het schip
kan 24 intercontinentale ballisti
sche raketten meevoeren, die elk
acht, afzonderlijk te richten kern
koppen kunnen dragen.
Weer spionage-echtpaar naar DDR gevlucht
PARIJS - Het gezaghebbende Franse dagblad Le Monde heeft gemeld dat de aanslag op
het Greenpeace-schip Rainbow Warrior is gepleegd door twee duikers van het Franse
leger die in dienst waren van de Franse geheime dienst. Deze twee duikers zouden deel
hebben uitgemaakt van een derde groep van Franse militairen die de opdracht hadden
gekregen er in Nieuw-Zeeland voor te zorgen dat de Rainbow Warrior niet in staat zou
zijn uit te varen naar het Mururoa-atol om daar de Franse atoomproeven te hinderen.
MEXICO-STAD - De ontvoering
van de oudste dochter van de Sal
vadoraanse president Jose Napo
leon Duarte lijkt een pünlijke zaak
te gaan worde/i voor de Salvado
raanse oppositie. Ondanks alle ont
kenningen begint het er steeds
meer op te lijken dat een van de
guerrilla-organisaties Ines Duarte
sinds vorige week dinsdag in haar
macht heeft.
Voorlopig berusten alle aanwij
zingen nog op geruchten, maar de
meeste waarnemers zijn ervan
overtuigd dat er de afgelopen da
gen contact is geweest tussen
Duarte en de ontvoerders van zijn
dochter. De Washington Post
meldde gisteren zelfs dat de Salva
doraanse president via de telefoon
met Ines zou hebben gesproken.
Volgens het Amerikaanse dag
blad zou Duarte's dochter zijn ont
voerd door een tot nu toe vrijwel
onbekend commando, het Frente
Pedro Pablo Castillo. Dat com
mando zou in juli van dit jaar zijn
gevolgen hebben voor de positie
van minister van defensie Hernu
en voor de hoge officieren rond
president Mitterrand op het Ely-
sée. De onthulling die Le Monde
heeft gedaan, is in strijd met de of
ficiële versie volgens regeringsrap
porteur Bernard Tricot. Tricot had
in opdracht van premier Fabius
een rapport opgesteld over de ach
tergronden van de aanslag op het
ecologenschip. De door Bernard
Tricot ondervraagde officieren en
ambtenaren hadden met klem be
weerd dat er geen andere personen
in het geding waren geweest dan
die waarover de kranten tot nu toe
hadden bericht. Dat waren met na
me de bemanning van de gehuurde
zeilboot 'Oevea' en het vermeende
echtpaar Turenge, dat op het ogen
blik in de Nieuwzeelandse gevan
genis wacht op z(jn berechting
waarvan de openbare verhoren op
2 november zullen beginnen.
door
Rudolph Bakker
Volgens de onthullingen van Le
Monde zou de actie van de twee
niet met name genoemde officie
ren van de Franse buitenlandse ge
heime dienst zijn ondernomen in
opdracht van een hooggeplaatste
officier van de geheime dienst. Na
dat het tweetal zijn aanslag met
succes had volbracht-zou het
Auckland per vliegtuig verlaten
hebben; de ene in de richting van
Noumea, de hoofdstad van Nieuw-
Caledonië, de andere in de richting
van Sydney, in Australië.
Le Monde stelt dat het i
schijnlijk is dat een dergelijke op
dracht, die grote uitgaven met zich
meebrengt, niet zouden zijn uitge
broed binnen het hoofdkwartier
van de Franse buitenlandse gehei
me dienst, de DGSE. Ook wordt
het onwaarschijnlijk geacht dat ze
niet zouden zijn bevolen door een
van de hogere officieren die direct
verantwoording verschuldigd zijn
aan de Franse minister van defen
sie, Charles Hernu. Of van zijn chef
van de generale staf, de toenmalige
generaal Lacaze.
Maar zoals Le Monde gister
avond stelde, is het waarschijnlijk
dat als deze waarheid aan het dag
licht treedt en de bewijzen daarvan
niet kunnen worden tegengespro
ken, dat zowel de positie van pre
mier Fabius als die van minister
van defensie Hernu opnieuw in het
geding worden gebracht. Deze ont
wikkeling loopt in de ogen van de
commentator van Le Monde voor
uit op de onthullingen die in no
vember zullen worden gedaan in
Auckland, als het zogenaamde
echtpaar Turenge voor de rechters
wordt gebracht.
NEW YORK (AP) - De 40ste zitting
van de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties is gisteren ge
opend door de scheidende voorzit
ter, de Zambiaan Paul Lusaka.
door
Rob Sprenkels
Lusaka is opgevolgd door de
Spaanse diplomaat Jaime de Pi-
nies. Het voorzitterschap van de
Algemene Vergadering rouleert
langs vijf geografische gebieden:
Azië, Oost-Europa, Latijns-Ameri-
ka, West-Europa en Afrika. Vijf
jaar geleden is al besloten dat
Spanje de voorzitter zou leveren,
als West-Europa aan de beurt was.
West-Duitsland was destijds ook
in de race voor het voorzitterschap,
en aanvankelijk was de Westduitse
kandidaat verkozen, maar volgens
goedingelichte kringen is uiteinde
lijk besloten dat Spanje de voorzit
ter zou leveren.
De keuze van de Pinies is overi
gens onomstreden. Hij is een erva
ren diplomaat, die al vanaf 1956
deel uitmaakt van de Spaanse af
vaardiging bij de Verenigde Na
ties. Hij heeft ook korte tijd de post
van ambassadeur in Groot-Brittan-
nië vervuld.
Het eerste onderwerp waar de
vergadering zich over zal moeten
buigen is het Amerikaanse dreige
ment om de steun aan de Verenig
de Naties te verminderen. De Ame
rikanen willen dat bij de stemming
over financiële onderwerpen lan
den met een groot aantal inwoners
meer stemmen mogen uitbrengen
dan kleine landen. President Rea
gan heeft al een wet ondertekend,
die inhoudt dat de Amerikaanse
bijdrage zal worden verminderd
tot 20 procent van de VN-begroting
als het stelsel niet wordt gewijzigd.
De afgetreden voorzitter Lusaka
heeft zich fel verzet tegen een der
gelijke wijziging. Volgens hem is
het niet verstandig 'nog meer veto
recht in de vergadering te introdu
ceren'.
Dochter Duarte
in handen van
links verzet
opgericht om de bijna 500 politieke
gevangen in El Salvador te helpen.
Betrouwbare bronnen van de
Salvadoraanse oppositie in El Sal
vador zelf hebben echter bevestigd
dat Ines Duarte is ontvoerd door
de Gewapende Bevrijdings Krach
ten (FAL), de gewapende arm van
de Communistische Partij, een van
de leden van het oppositiefront
FMNL-FDR. De FAL zouden met
de ontvoering de vrijlating willen
bewerkstelligen van hun tweede
man, Americo Araujo Martinez, be
ter bekend als Commandant Hugo.
Hugo werd op 9 augustus gevan
gen genomen. Ook zou men de vrij
lating willen van de belangrijke
guerrillaleidster Nidia Diaz.
Afgelopen zondag reisde Julio
Rey Prendes, de Salvadoraanse
minister van cultuur en informatie,
naar Mexico-Stad om daar contact
te zoeken met vertegenwoordigers
van de Salvadoraanse oppositie.
Het FMNL-FDR ontkent nu dat er
een ontmoeting met Rey Prendes
zou hebben plaatsgevonden, maar
er zijn berichten dat Hector Oqueli,
de hoogste vertegenwoordiger van
de Salvadoraanse oppositie in Me
xico-Stad, wel degelijk een ge
sprek met Rey Prendes heeft ge
had, zij het op persoonlijk niveau.
Oqueli weigert die berichten te
bevestigen, maar ontkent ze even
min. Toch houdt ook Oqueli vol
dat de Salvadoraanse guerrilla
niets met de onvoering van Ines
Duarte heeft te maken.
OSLO (AFP) - De Noorse ex-di
plomaat Arne Treholt, die in ju
ni is veroordeeld tot 20 jaar ge
vangenisstraf wegens spionage
voor de Sowjet-Unie, heeft een
literaire prijs gekregen van
10.000 gulden. De prijs is een
initiatief van de grootste Noor
se uitgever, Cappelen.
Het manuscript van een boek
dat in de herfst verschijnt en
waarin Treholt vertelt over de
vele verhoren die volgden op
zijn aanhouding in januari van
dit jaar, is de gevangenis uitge
smokkeld door zijn advocaat,
Ulf Underland, die daarmee
volgens de rechter in de zaak
buiten zijn boekje is gegaan.
Het bedrag dat aan de prijs is
verbonden, is niets in vergelij
king met dat wat Treholt kan
verdienen aan de verkoop van
zijn boek: 420.000 gulden als hij
40.000 exemplaren verkoopt.
WASHINGTON/DEN HAAG (AP/
ANP) - De Amerikaanse regering
is na het verbod van het Congres
om direct of indirect militiaire
steun te verlenen aan de Nicara
guaanse opstandelingen doorge
gaan met het geven van politiek
advies aan de contra's.
Dit blijkt uit een brief van de na
tionale veiligheidsadviseur Robert
McFarlane aan de voorzitter van de
commissie voor de inlichtingen
diensten van het Huis van Af
gevaardigden. McFarlane zegt in
de brief ervan overtuigd te zijn dat
de activiteiten van het Witte Huis
geen schending opleveren van de
wet.
In de Amerikaanse pers waren
berichten verschenen dat leden
van de Nationale Veiligheidsraad
de contra's hadden uitgelegd hoe
ze geld van particulieren konden
krijgen, en ook militaire adviezen
hadden gegeven.
Volgens de brief van McFarlane
heeft het Witte Huis de contra's al
leen geadviseerd over het belang
van het winnen van steun bij het
Congres en het Amerikaanse pu
bliek, en heeft men bij de contra's
gepleit voor het vormen van een
breder politiek front.
Hof
De economische schade als ge
volg van de tegen Nicaragua ge
richte (para-) militaire acties heeft
invloed op alles, variërend van
mensenlevens tot scholen en van
materiële schade door sabotage tot
de koffieproduktie. Naast de eco
nomische sector heeft ook de hele
sociale orde in Nicaragua van de
oorlog te lijden.
Dit heeft de Nicaraguaanse mi
nister van financiën, William Hup-
per, gistermiddag gezegd tijdens
de voortzetting van de zaak van Ni
caragua tegen de Verenigde Staten
bij het Internationaal Gerechtshof
in Den Haag.
Door de contra's te steunen in
hun strijd tegen de sandinistische
regering in Managua zijn de Ver
enigde Staten volgens Hupper ver
antwoordelijk voor een directe
economische schade van 300 mil
joen dollar. Nicaragua vraagt het
internationale college van rechters
de VS te veroordelen tot het beta
len van een herstelbedrag ter
grootte van 370 mihoen dollar.
Volgens Hupper is de totale di
recte en indirecte economische
schade die zijn land heeft geleden
echter zeer moeilijk vast te stellen.
Dit geldt vooral de gevolgen van de
oorlog voor de burgerbevolking. In
dit verband wees hij onder meer op
het verliezen of gewond raken van
mensen die een opleiding hebben
genoten. Wat zij in de toekomst
mogelijk voor hun land hadden
kunnen betekenen, valt niet te be-,
cijferen, aldus de minister. Hij
werd ten overstaan van het Hof on
dervraagd door Carlos Arguello
Gomez, voormalig minister van
justitie in het Middenamerikaanse
land en tegenwoordig ambassa
deur in Nederland.
Een deel van de economische
schade komt volgens de minister
voort uit de hoge defensie-inspan
ningen die zijn land zich moet ge
troosten. Bedroegen deze in 1980
nog 12 procent van de totale begro
ting, in 1984 was dit opgelopen tot
bijna 40 procent.
BONN - De Westduitse regering
van kanselier Helmut Kohl is in
grote problemen gekomen door
twee nieuwe spfonagegevallen.
Gistermiddag werd bekend dat de
45-jarige Herta-Astrid Willner, se
cretaresse op het kantoor van
Kohl, samen met haar man, de 59-
jarige Herbert Willner, naar de
DDR is gevlucht. De Westduitse
oppositie SPD eiste onmiddellijk
het ontslag van de verantwoorde
lijke minister Zimmermann.
door
Hans Hoogendijk
Uit Oost-Berlijn lieten de twee
spionnen middels handgeschreven
brieven weten ontslag te hebben
genomen, mede uit „vrees voor
ontdekking". De hoogste openbare
aanklager van de Bondsrepubliek
gaat ervan uit dat het vorige maand
overgelopen hoofd van de West
duitse contra-spionage, Hans-Joa-
chim Tiedge, het echtpaar heeft ge
waarschuwd. Tiedge zou voor zijn
■overlopen naar de DDR een onder-
boek op verdenking van spionage
[hebben geleid tegen de Willners.
;Op 28 augustus is Helmut Kohl
'over de verdenkingen tegen de se
cretaresse gewaarschuwd. Kohl
heeft daarop gevraagd de in zo'n
'geval normale onderzoeksproce
dure af te wikkelen.
Minister van binnenlandse zaken
'Zimmermann (CSU) heeft, zo
wordt uit kringen van de Westduit
se inlichtingendienst gemeld, een
schriftelijk verzoek tot onderzoek
van het geval-Willner afgewezen.
Hij zou ook hebben verhinderd dat
de telefoon van de van spionage
verdachte secretaresse werd afge
luisterd.
De contra-spionage zou Herbert
Willner, die werkte bij de met de
liberale FDP verbonden Friedrich
Naumanstichting, sinds 1976 ver
dacht hebben van spionage-activi-
De trouwfoto uit 1974 van Herbert
teiten. Herta-Astrid Willner ver
scheen maandag niet op haar werk.
Direct daarop werd een onderzoek
ingesteld. Dat wees uit dat de Will
ners sinds tien dagen niet meer in
hun opgegeven vakantieoord in
Spanje verbleven. Zij zouden in
Sparye al zijn gewaarschuwd. Oog
getuigen meldden dat Herbert
Willner enige dagen geleden met
zware koffers zijn huis had verla
ten.
Herta-Astrid Willner werkte tot
1973 op het Westduitse ministerie
van defensie. Daar had zij toegang
tot geheime stukken. In juli 1973
werd zij overgeplaatst naar het se
cretariaat van de bondskanselier.
Na enige omzwervingen kwam zij
terecht op de afdeling die zich on
der meer bezighoudt met de Duits-
Duitse betrekkingen en weten
schappelijk onderzoek. Nadat
Kohl aan de macht was gekomen,
bleef zij op haar post. Het staat vast
dat zij inzage heeft kunnen hebben
illner en zijn vrouw Herta-Astrid.
(foto AP»
in geheime stukken. Ook gingen
verslagen van kabinetszittingen
over haar bureau.
Een regeringswoordvoerder kon
nog niet zeggen in hoeverre haar
spionage de Bondsrepubliek scha
de heeft berokkend. Wel deelde hij
mee dat Herta-Astrid Willner heel
veel kon weten.
Haar man Herbert gold als een
kenner van de liberale FDP. Will
ner, die in 1961 na studies in de
Oostduitse steden Leipzig en Dres
den naar de Bondsrepubliek
kwam, werkte enige tijd als journa
list bü het gezaghebbende Ham-
burgse weekblad Der Spiegel In
1965 kwam hij naar Bonn, waar hij
binnen de liberale FDP snel carriè
re maakte. Hy had toegang tot ge
heim materiaal over de Duitsland-
politiek en vraagstukken over vre
de en veiligheid. In 1964 trouwde
hij met Herta-Astrid Bruckman.
Volgens kringen in Bonn was Her-
bert Willner de drijvende kracht
achter de spionage-activiteiten.
