Pandora's Music Box
heeft programma rond
'La Divina' Garbo tachtig jaar
Tweedaags (pop)festival al uitverkocht
'Flesh and Blood' toch op Filmdagen
Opera 'Der Zwerg' in
groteske enscènering
Mink Deville wordt
steeds wat leuker
Delftse Komedie verdient met
'Mistero Buffo' meer publiek
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1985
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 25
NEW YORK - Greta Garbo is van
daag tachtig jaar geworden.
De legendarische filmster, die
sinds ze in 1941 afscheid nam van
Hollywood een teruggetrokken le
ven leidt, zal deze dag echter onop
gemerkt voorbij laten gaan, wars
als ze is van ook maar enige publi
citeit.
De in Zweden geboren godin van
het witte doek woont nu al vele ja
ren in een appartement aan de East
- Side van het -Newyorkse Manhat-
ten. Een enkele keer slechts gaat ze
naar buiten om boodschappen te
doen, nooit zonder hoofddoek en
zonnebril. Haar laatste interview
gaf ze bijna een halve eeuw gele
den. 'In de krant staan is goed voor
belangrijke mensen en tot die cate
gorie behoor ik niet', luidt haar
simpele verklaring.
Hoewel van Garbo's uiterlijke
schoonheid weinig meer is overge
bleven spreekt de ster uit films als
'Koningin Christina' (1933), 'Anna
Karenina' (1935) en 'Ninotschka'
(1959) nog tot de verbeelding van
velen. Garbo-kijken is daarom een
sport in de sjieke buurt van Man-
hatten, waar 'La Divina' woont.
dagelyks langs het appartementen
gebouw. dat uitzicht biedt op de
East River. Een enkeling slechts
slaagt er in om haar op straat tegen
het lijf te lopen. Wie 'per ongeluk'
tegen haar opbotst krijgt steevast
te horen dat het 'helemaal niet
geeft' omdat het 'miin fout is'.
De eigenaar van een gerenom
meerde antiqiteitenwinkel in New
York ontmoette Greta Gustafsson
ruim een maand geleden in een de
licatessenzaak op First Avenue.
'Ze had iemand bij zich, waar
schijnlijk een verpleegster, en ze
droeg een bril en een hoofddoek.
Toch bleef haar verschijning niet
onopgemerkt, want iedereen in de
winkel begon hoorbaar te fluiste
ren. Ik wist niet hoe te kijken maar
ze leek me in elk geval nu toch wel
oud te zijn geworden', aldus de an
tiquair.
De Garbo-biograaf John Bain-
bridge legt die belangstelling als
volgt uit: 'Haar schoonheid heeft
altijd als tijdloos gegolden. Haar le
gende ook. Ze rijpt met elk jaar dat
voorbij gaat. Ze doet niets om haar
in stand te houden, behalve dan
dat ze de ongrijpbare blijft die ze
is'. En in een New York Times van
1934: 'Ze is de droomprinses van
alle tijden, het 'stuk' van alle tij
den. Ze is de wonderbaarlijkste
mengeling van persoonlijkheid die
het witte doek ooit te zien heeft ge
geven'.
La Garbo was de dochter van een
kappershulp. die tot taak had man-
nengezichten in te zepen. Ze be
zocht de Koninklijke Toneelacada-
mie van Stockholm en ze speelde
in 1924 haar eerste grote filmrol in
'De boetedoening van Goesta Ber-
ling'. Louis B. Mayer van Metro-
Goldwyn-Mayer merkte haar een
jaar later in Berlijn op en haalde
haar naar Amerika, waar haar
mooie, koele gezicht met de indrin
gende blauwe ogen, haar zwane-
hals, haar donker gekleurde om
floerste stem en bovanal haar ac
teertalent haar het ene succes na
het andere opleverden. Ze stapte
zonder enige moeite van de stom
me film over op de sprekende en ze
kreeg vrijwel iedere topacteur uit
die tijd als tegenspeler. Greta Gar
bo werd drie keer voorgedragen
voor een Oscar-onderscheiding
van de Amerikaanse filmindustrie,
maar ze kreeg er nooit één. Ze zette
een punt achter haar carrière na
'Two-Faced Woman', een film uit
1941, die een mislukking werd.
Geen regisseur heeft haar daarna
kunnen overhalen om nog eens
te gaan staan.
Een aanbod enkele jaren geleden
om te worden geëerd op een film
gala zoals ooit Charlie Chaplin en
Fred Astaire die huldiging accep
teerden wees ze telefonisch van de
hand. 'Ik doe dat soort dingen
niet', zei ze gedecideerd voordat
men aan de andere kant van de lijn
de klik van de teruggelegde hoorn
hoorde.
Garbo's teruggetrokken leven
GrÉta Garbo toen. (archieffotoi Greta Garbo
zou kunnen zijn ingegeven door de
zin die ze in de film 'Grand Hotel'
(1932) uitspraak: 'I vont to be left
alone' (Ik wil met rust worden gela
ten). De zin is dikwijls verkeerd ge
citeerd, zoals 'I vont to be alone' (Ik
wil alleen zijn). Maar het was Greta
Garbo zelf die eens tegen een
vriend zei dat tussen die twee zin
nen een wereld van verschil ligt.
ROTTERDAM (GPD) - Einstürzende Neubau-
ten uit West-Berlijn, Tex The Horseheads uit
Los Angeles, Echo The Bunnymen uit Liver
pool en Nick Cave uit Australië zijn de grote
publiekstrekkers tijdens de derde editie van
Pandora's Music Box. Dit belangrijkste Neder
landse festival op het gebied van de eigentijdse
(pop)muziek heeft zijn programma rond. In to
taal 34 acts zullen op vrijdag 11 en zaterdag 12
oktober in vier zalen van De Doelen in Rotter
dam optreden. Het tweedaagse evenement is nu
al volledig uitverkocht.
Op de eerste dag treden tussen 21.00 en 04.00 uur 's
nachts op: Einstürzende Neubauten, John Martyn,
Tex The Horseheads, Defunkt, Green on Red, Jef
frey Lee Pierce, Crime and City Solution, The Screa
ming Blue Messiahs, The Shockheaded Peters, Jesus
and the Mary Chain, Paleis van Boem, The Legendary
Op de tweede festivaldag musiceren tussen 21.00
uur en 04.00 uur 's nachts: Nico Band, Anne Clark
Band, Echo The Bunnymen, Nick Cave The Bad
Seeds, L'Attentat met The Fatal Flowers, The Long
Ryders, The Cult, The Butthole Surfers, Sonic Youth,
Hula, The Fur Bible, Alex Chilton Band, Chris
■Isaak, The Rain Parade, Mona Mur en The Very
Things.
Pandora's Music Box wordt gedragen door De Doe
len en twee concertpromoters, die in een niet-winstge-
vende stichting samenwerken. Samen met de stad
Rotterdam, de Rotterdamse Kunststichting, Rijn
mond en het ministerie van WVC zorgen zij voor de
benodigde fondsen.
Het ministerie van WVC heeft in de krachtige pro
grammering van de eerste twee ediües van Pandora's
Music Box aanleiding gezien om de subsidie op te
trekken naar een bedrag van 125.000 gulden. Het tota
le budget van het tweedaagse evenement beloopt on
geveer vier ton. Daarvan wordt een fors deel besteed
aan de zogeheten 'verschijnselen': kunstuitingen en
visueel-auditieve aankleding die er mede voor hebben
gezorgd dat het festival tot ver buiten de grenzen een
grote reputatie heeft.
De 'verschijnselen', die tot het laatste moment ge
heim worden gehouden, worden dit jaar vastgelegd
door een uitgebreid Britse tv-team. Bekend is al ge
worden dat één van de verschijnselen het fotograferen
van alle bezoekers inhoudt. De organisatoren laten,
weten dat deze handeling „een prettige ontknoping
zal hebben". VARA-radio en VPRO-radio zullen Pan
dora's Music Box uitgebreid volgen. Onderhandelin
gen met het Amerikaanse kabel-tv-net MTV zijn lo
pende.
UTRECHT (GPD) - Paul Verhoevens film 'Flesh and
Blood' is op de valreep alsnog ingeschreven voor de
competitie van de Nederlandse Filmdagen. Het late
moment van de aanmelding hield verband met de
twijfel over de nationaliteit van deze superproduktie,
die met 90 procent Amerikaans geld tot stand is ge
bracht. Het feit dat de voornaamste leden van de film
ploeg (uitvoerend producent, regisseur, scenario
schrijver, montage, camera, geluid) allemaal de Ne
derlandse nationaliteit hebben, heeft de doorslag ge
geven. Overigens had eerder het Festival van Venetië
op die gronden geoordeeld dat Flesh and Blood een
Nederlandse film is.
Ook de door Sander Francken vervaardigde docu
mentaire „Een geval apart" is te elfder ure aan de com
petitie toegevoegd. In deze film had Francken onder
zocht hoe het staat met de vrouwenemancipatie bij de
PTT. En de directie (tevens opdrachtgever van de
film) was geschrokken van de weinig opwekkende
conclusies die in „Een geval apart" getrokken werden.
Om die reden had men aanvankelijk bezwaar tegen
openbare vertoning. Op hoog PTT-niveau is alsnog
besloten Franckens werkstuk voor Utrecht vrij te ge-
Definitief afwezig uit de competitie om de Gouden
Kalveren blijven de films „Voronova" (regisseur Rij-
neke vindt het festival ouderwetse onzin, alleen de
„filmmarkt" is voor hem interessant), „Wildschut"
(producent Bos is kwaad omdat vorig jaar „Moord in
extase" 's middags om vier uur gedraaid werd) en
„Het bittere kruid" (producent Houwer wil even al
zijn aandacht exclusief kunnen richten op de kabel).
'II Prigioniero' van Luigi Dallapic-
cola, en 'Der Zwerg' van Alexander
Zemlinsky, uitgevoerd door de Ned.
Operastichting m.m.v. het Ned. Phil-
harmonisch Orkest. Dirigent: Edo de
Waart. Regie: David Alden. Decors
en kostuums: Frank Raven en Hilde-
gard van der Heijden. Gezien in het
Circustheater op 17 september.
Voorstellingen in Amsterdam op 20,
22,25,29 september, 8 en 11 oktober.
SCHEVENINGEN - Vergeten
meesterwerken bestaan en 'Der
Zwerg' van Alexander Zemlins
ky is er waarschijnlijk één van.
Het verhaal over de dwerg die
verliefd wordt op een verwend
prinsesje, maar van verdriet
sterft als hij zich realiseert hoe le
lijk hij is, bevat precies die hoe
veelheid pathetiek waaruit
goed operalibretto gesneden kan
worden en de muziek van Zem
linsky, die een middenpositie in
neemt tussen Mahler en Schön-
berg, lijkt geschapen voor de iro
nie en de navrante atmosfeer van
het gegeven.
De vraag is alleen, waarom de
Ned. Operastichting besloten
heeft tot de oorspronkelijke ver
sie met het libretto van Georg C.
Klaren en niet voor de recente
tekstbewerking van Dolf Dresen,
die veel dichter bij de sfeer in het
sprookje 'De verjaardag van de
infante' van Oscar Wilde blijft en
die bovendien van de dwerg de
zoon van een arme kolenbrander
maakt.
Bij Klaren is de dwerg echter
een tot zanger opgeleide dandy,
waardoor het enerzijds onwaar
schijnlijk is dat hij nooit eerder
een spiegel gezien heeft en wat
anderzijds de tegenstelling op
heft tussen de eerlijke eenvoud
van de dwerg en het gekunstelde
levenspatroon van het prinsesje,
dat bij het lijk van de dwerg ijs
koud constateert, dat ze voortaan
liever geen speelgoed met een
hart meer heeft. Het taalgebruik
van Klaren doet bovendien ta
melijk gezwollen aan naast de
veel directer formulerende Dre
sen, die constant een schrijnen
der effect bereikt.
In dit geval bleek echter het
nut van een voorstelling, want
wat in het libretto ontbrak, werd
ruimschoots aangevuld door de
groteske enscenering in een
soort kinderkamer die ieder mo
ment kon veranderen in een ab
surdistische of surrealistische
nachtmerrie. Ook muzikaal
bleek 'Der Zwerg' uit het goede
hout gesneden met een onder
Neil Rosenshein flinks) in Zemlinsky's operaDer Zwerg'. iiou, j.ap Pieper)
Edo de Waart voortreffelijk de
buterend Ned. Philharmonisch
Orkest (wat een schitterende par
tituur trouwens) en een paar op
vallende solistische prestaties
van Charlotte Margiono als het
dienstmeisje Ghita en de tenor
Neil Rosenshein als een fysiek
en vocaal tot in de kleinste de
tails uitgewerkte dwerg.
Dallapiccola's eenakter 'II Pri
gioniero', die vóór de pauze werd
opgevoerd met de bariton Michel
Devlin in de hoofdrol, bleek mu
zikaal op hetzelfde niveau te
staan, maar leed onder een inter
pretatieve overdaad die afbreuk
deed aan het dramatisch effect
van dit wrange operaatje. De be
klemmende tragiek van het indi
vidu, dat ten dienste van het sys
teem door een kerkelijke of we
reldlijke inquisitie gebroken
wordt, gaat verloren in een ens
cenering die het toneel overlaadt
met figuranten en effecten, en
die bovendien bij de toeschou
wer constant de vraag oproept,
wat de regisseur allemaal laat ge
beuren en wat hij ermee bedoelt.
Een regie moet verduidelijken
en niet verduisteren.
PAUL KORENHOF
1(1) Into the Groove - Mado-
2 3) 1 got you babe - UB 40
Chrissie Hynde
3(2) Tarzan Boy - Baltimo-
4 5) Cherish - Kool The
Gang
5(6) Dancing in the Street -
David Bowie Mick
Jagger
6(4There must be an angel
Eurythmics
7 7) Running up that hill -
Kate Bush
8 (11) Heaven must be mis
sing an angel - Tavares
9 (10) Buona sera/Oh Maire/2
weken - André Hazes
10 9) We don't need another
hero - Tina Turner
11 (13)
Een boutje/Daar ben ik
niet blij mee - André
van Duin
P Machinery - Propa
ganda
Waarom fluister ik je
naam nog - Benny Ney-
man
Glow - Rick James
Love is the seventh wa
ve - Sling
Ik zal je nooit vergeten
- Kooc Alberts
Glory Days - Bruce
Springsteen
Blackstar - Georg ie Da
vis
Ticket to the tropics -
Gerard Joling
Cheri cheri lady - Mo
dern Talkina
All fall down - Five
Star
More than I can bear -
Matt Bianco
Part time lover - Stevie
Wonder
Axel F - Harold Falter-
meyer
What's your name -
Zinno
Oerend hard - Normaal
Don't mess with dr
Dream - Thompson
Twins
Money's too tight Sim
ply Red
Run away home - BZN
Power of love - Huey
Lewis The News
31 (20) Santa Lucia by night -
George Baker Selection
32 You're only human -
Billy Joel
33 (39) You're a woman - Bad
Boys Blue
34 Sunday bloody Sun
day - U2
35 )Eaten alive - Diana Ross
36 (32) 5 Minutes - Mainframe
37 Don't stop the dance -
Bryan Ferry
38 Say I'm your number
one - Princess
39 Munich night - Albert
West
40 (31) Inbetween days - The
Cure
(Stichting Ned. Top 40)
12 (12)
13 8)
16 (19)
17 (18)
18 (14)
19 (40)
20 (30)
21 (16)
22 (25)
23 (36)
24 (15)
25 (22)
Op tournee door Nederland
(drums).
De Vereeniging Nijmegen, 16 sep
tember. Herhalingen: Doelen Rotter
dam (19/10), TH Twente Enschede
(20/10), Evenementenhal Groningen
NIJMEGEN Op de hoes van
Sportin' Life, Mink DeVille's zes
de en in Nederland afgemixte
studioalbum, wordt de centrale
persoonlijkheid van deze Ameri
kaanse band raak getypeerd. Op
de voorplaat zie je William Bor-
say alias Willy DeVille zijn dasje
strikken: vader gaat op stap. Wil
ly zélf zie je nèt niet in de ogen,
maar het fietsenrek dat er van
zijn gebit is overgebleven, zie je
nog juist wél.
Mooie, charmante jongens die
zó ver gaan in het bespotten van
hun eigen edelheid, hebben een
streepje voor. Op het podium,
maar ook in het dagelijks leven
zet Willy DeVille het soort pooier
neer, van wie we vroeger maar
klakkeloos aannamen dat het op
de Nieuwendijk in Amsterdam
vertoefde. Stijlvol, maar te op
zichtig gekleed. Opgedoft met
een chiqueria die dicht tegen de
kitsch aanligt: gouden tanden, te
grote manchetknopen, een arm
band zelfs...
Willy DeVille is sinds zijn on
stuimige opkomst in 1977 een
doodgewone muzikale pooier ge
bleven. Hij beseft maar al te goed
dat hij gebruik maakt van tal van
muzikale stijlen. DeVille respec
teert genres zo gevarieerd als
doowop, salsa, reggae, cajun en
gospel niet, hij prostitueert ze,
exploiteert ze schaamteloos.
Voorbeelden van die werkwijze
zijn er te over: Demasiado Cora-
zon is een typisch stukje jatwerk,
een luchtige flirt met de cgjun
van Queen Ida staat ons ook nog
voor de geest.
Bruce Springsteen zou zoiets
nóóit doen. Maar dat is ook een
braverik die voor het verleden al
le respect heeft. Als Bruce al uit
de rijke geschiedenis van de pop
muziek citeert dan heeft hij daar
bedoelingen mee. DeVille, die
voor een deel met een zelfde
soort band werkt (sax, gitaar én
toetsen), heeft iets van een goed
kope charlatan. Maar omdat hij
dat weet en met die beeldvor
ming stoeit, wordt hij na verloop
van jaren eigenlijk steeds leuker.
De muziek van DeVille is dus
een smeltkroes van stijlen, een
markt waarop uw gulden voort
durend een daalder waard is. Op
zijn nieuwe album, Sportin' Life,
zoekt hij het voorzichtig in een
andere richting. De latin tradities
klinken er minder op door en het
geluid van de band is opgescho
ven in de richting van het middle
of the road-genre en een stuk ge
woner geworden. Een toene
mend gebruik van synthesizers
en elektronische drums zorgen
ervoor dat de band wat minder
traditioneel klinkt.
Mink Deville
(fotopr)
Tijdens het concert waarmee
hij deze week zijn Europese tour
nee is begonnen, wacht DeVille
tot de finale van zijn concert
voordat hij met songs van het
nieuwe album komt. In één ge
val, nota bene het laatste num
mer van de set (I must be Drea-
min"), zet Willy een halve toon te
hoog in en laat hij de band even
stoppen. Voor het overige werkt
hij zich nauwgezet en met grote
controle door de songs heen en
wekt hij in tegenstelling tot vorig
jaar geen moment de indruk dat
hij zijn imago of muziek beu zou
zijn.
De set is zorgvuldig opge
bouwd in een poging stijlen en
tempi af te wisselen. Oud en snel
werk in het begin als Cadillac
Walk en Savoire Faire (met slide-
gitaar), een enkele 'walker' als
het mooie Mixed up Shook up
Girl en natuurlijk de ballads
waarmee DeVille de hardste kri-
tici en de mooiste meisjes voor
zich wint. Slechts detailkritiek is
mogelijk. Savoir Faire kent bij
voorbeeld een dood einde: Keep
Holdin' On heeft als ballad een
niet voltooide structuur.
Via Lilly's Daddy's Cadillac,
Teardrops must fall (zeer uitge-
sponnenfen een cover van Ben
E. King's oude Stand by Me be
slist DeVille de wedstrijd in de
opgeknapte Vereeniging in zijn
voordeel.
JOHN OOMKES
De Delftse Komedie speelt 'Mistero
Buffo' van Dario Fo. Regie: Arda
Brokmann; muziek: Wannes v.d.
Velde. Gezien op 17 september in
De Waag, Leiden. Aldaar ook op 18,
19, 20 en 21 september.
LEIDEN - De Delftse Komedie
heeft niet voor niets de naam
één van van de beste amateur
gezelschappen van ons land te
zijn. De 'Mistero Buffo' die zij
deze week in de Waag aan de
Aalmarkt brengen verdient vol
le zalen, en niet het handjevol
toeschouwers dat gisteravond
kwam kijken.
Nu hebben ze met dit stuk
van Dario Fo ook goud in han
den, en regisseuse Arda Brok
mann is daér zorgvuldig en met
stijlgevoel mee omgesprongen.
'Mistero Buffo' is het verhaal
van het leven en sterven van
Jezus Christus, maar dan niet
verteld vanuit een christelijke
optiek. Dario Fo toont Jezus zo
als zijn tijdgenoten op hem rea
geerden. Dat gebeurt in een
groot aantal scènes, waarin in
grote trekken het evangelie
wordt gevolgd, door Fo met ei
gen verhalen aangevuld.
De kern van wat Fo wil ver
tellen komt het best tot uiting
in de parabel van de speelman,
in feite een variant op het boek
Job. De speelman vertelt zijn
gehoor dat hij ooit keuterboer
was, en door hard werken zich
een vruchtbaar land en een ge
lukkig gezin had verworven.
Totdat een hoge heer kwam,
die aan zijn welstand een einde
maakte en zijn gezin uiteen
joeg. Op het moment dat de
wanhopige man zich wilde ver
hangen, woedend op God die
hij ervan beschuldigde op de
hand van de bazen te zijn,
kwam Jezus. Die vroeg hem:
'Heb je van je welstand met an
deren gedeeld. Nee? Nou wat
zeur je dan. Pas als je je voor
spoed en je tegenspoed deelt
met je lotgenoten kun je samen
een vuist maken'. Jezus schonk
hem daarop de gave van het
woord om als speelman de
mensen van die boodschap te
doordringen.
'Mistero Buffo' laat de figuur
van Jezus intact, maar valt de
kerken aan om wat zij van hem
hebben gemaakt en maakt hem
in plaats daarvan tot een sym
bool van solidariteit. Na de
kruisiging zingt het volk een
lied van strijd tegen de onder
drukkers. Wanneer Jezus een
rijk uitgedoste paus op zijn pad
treft, geeft hij hem een trap on
der het achterwerk. Maar ook
de mensen worden niet ont
zien. Ze begrijpen Jezus niet,
sluiten weddenschappen af op
zijn vermogen om wonderen te
verrichten. En als een lamme
wordt genezen vervloekt hij
zijn weldoener; hij zal nu in het
zweet des aanschijns de kost
moeten verdienen.
Het klinkt misschien wat
zwaar allemaal, maar 'Mistero
Buffo' is ook een vrolijk en
volks stuk, met mooie vertellin
gen, een rijke tekst en leuke
muziek, de tijdsduur van twee
ënhalf uur lijkt lang, maar door
- het hoge tempo en de afwisse
ling van zang en spel vliegt de
tijd. Er wordt hecht geacteerd,
en met de intensiteit die deze
tekst nodig heeft. Regisseuse
Brokmann is er in geslaagd de
dramatische en burleske mo
menten naadloos in elkaar te la
ten overlopen.
De voorstelling is nog tot en
met zaterdag te zien. Wel kus
senses meeenemen. want de
houten banken zijn hard.
ARIEJAN KORTEWEG
OVERLEDEN - De sinds 1972 in
West-Berlijn in ballingschap wo
nende Poolse schrijver Witold
Wirpsza is op 66-jarige leeftijd in
een ziekenhuis in West-Berlijn
overleden.
De dichter, prozaschrijver en
vertaler Wirpsza werkte de laatste
jaren aan een geschiedenis van de
Poolse literatuur.
TELEAC - In het afgelopen sei
zoen 1984/1985 hebben ruim
250.000 belangstellenden zich bij
de Stichting Teleac laten inschrij
ven voor een van de zeventien cur
sussen. Dat betekende een toene
ming van tachtig procent in verge
lijking met het voorafgaande sei-
REGELING - De Zuidafrikaanse
radio heeft gisteren een punt gezet
achter haar maandenlange boycot
van de zwarte Amerikaanse pop
zanger Stevie Wonder. De radio
sprak zelf niet van een boycot maar
van een .regeling' die was bedoeld
als protest tegen het openlijk poli
tiseren van muziek.
