Leidsch Dagblad | 1985 | 18 september 1985 | pagina 11

Jong zijn in Zweden

m

Predikant gekritiseerd over opvatting jodenvervolging

Jongerenkrant slaat aan

'In één zin negen keer verdomme'

Wat betekent politiek voor jou?

WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1985

PAGINA 11

PAGINA VOOR JONGEREN

Eindredactie Bert Paauw
Telefoon 071 - 144941toestel 242

Degenen die een reactie willen sturen naar KITS kunnen dit in het
vervolg gratis doen. Je moet je inzending dan sturen naar Leidsch
Dagblad, t.a.v. KITS, Antwoordnummer 10050, 2300 VB Leiden. Je
hoett dus geen postzegel op de envelop te plakken. Natuurlijk kun je
ook altijd telefonisch reageren, dan moet je bovengenoemd nummer
draaien.

In Frankrijk bestaat een echte
kinderkrant (je zou ook kunnen
spreken van een jongerenkrant)
die al bijna een jaar lang met veel
succes wordt uitgegeven. Eigen
lijk is het een weekblad want hij
verschijnt alleen op zaterdag. De
belangstelling voor de krant is
erg groot want in korte tijd wa
ren er al 40.000 abonnees terwijl
de losse verkoop ook goed loopt.

In het buitenland wordt met
interesse gekeken naar het Fran
se experiment en dat zou er bin
nenkort wel eens toe kunnen lei
den dat er ook buitenlandse edi
ties van de krant gemaakt gaan
worden. Er wordt in elk geval
met die gedachte gespeeld, dus
wie weet verschijnt er in Neder
land over een tijdje ook een apar
te jongerenkrant.

Mevrouw Beatrice d'Irube is
de oprichter van het blad en zij
heeft de formule uitgedacht. In
de krant wordt vooral ingespeeld
op wat de televisie brengt. "Kin
deren en jongeren brengen te
genwoordig immers een groot
deel van hun vrije tijd door voor
het televisietoestel. Wij leveren
een gedrukte versie van wat zij
reeds gezien en gehoord heb
ben".

Het taalgebruik in de krant ligt
op een zo eenvoudig mogelijk ni
veau. Moeilijke woorden worden
vermeden of uitgelegd. Een be
richt over belastingverlaging
gaat bijvoorbeeld gepaard met
de verklaring dat 'belasting
wordt betaald door mensen die
geld verdienen. Met de belasting
betaalt de staat wegen en scho
len'.

Over de handel in verdovende
middelen wordt bericht: 'De
meeste verslaafden zijn jongeren
en zij aarzelen niet om voor een
gram heroïne te stelen, andere
mensen te overvallen of zich te
prostitueren, dat wil zeggen hun
lichaam te verkopen'. De krant
telt doorgaans vier pagina's en
kost ongeveer 80 cent.

Ezelsoor

Geheel nieuw is het deze maand
voor de eerste maal verschenen
blad Ezelsoor, een tijdschrift
voor jongens en meisjes vanaf 10
jaar. In Ezelsoor staan korte arti
keltjes, strips en vervolgverha
len. Bekende kinderboeken
schrijvers en tekenaars werken
mee aan het blad. Ook bevat het
blad de nodige informatie. In de

ken. Verder zijn in Ezelsoor thea
tertips opgenomen en gaat de ru
briek 'Achter de schermen' dit
keer over het maken van een tijd
schrift.

Voor jongeren die graag zelf
iets doen bevat het blad puzzels
en spelletjes en daarnaast wor
den in elk nummer enkele ge
schreven en getekende bijdragen
van kinderen opgenomen onder
de kop 'Werk in uitvoering'. Ezel
soor verschijnt tien keer per jaar
en een abonnement kost 35 gul
den. De abonnees krijgen het
blad rechtstreeks thuisgestuurd.
Als je interesse hebt en je wilt
meer informatie dan moet je bel
len naar uitgeverij Zwijsen, tele
foonnummer 013 - 353635.

Zweden, verzorgingsstaat num
mer 1. Van de wieg tot het graf
loopt vadertje staat aan ie zij.

Voor de jongeren sems prettig,
soms minder prettig. Het onder
wijs staat vanzelfsprekend op
zeer hoog niveau, met de medi
sche verzorging is het niet an
ders gesteld en wat misschien
wel een zeer prettige bijkomstig
heid is: er zijn uitstekende sport
accommodaties.

/.oals in alle westerse landen
besteedt ook de Zweedse jeugd
een belangrijk deel van de vrije
tijd aan sport. Zwembaden en
tennisbanen in overvloed. En in
elke plaats is wel een ijshal te
vinden. Niet vreemd want de po
pulairste sport in Zweden is en
blijft voorlopig ijshockey. En wie
niet van ijshockey houdt (veel
meisjes natuurlijk) kan in de
wintermaanden altijd nog de
ski's uit de kast halen. Overal
zijn in het onmetelijke land wel
hellingen vrijgehouden om Inge-
mar ütenmark - het grote idool -
te kunnen imiteren.

Maar diezelfde staat waakt ook
trouw over het grootste gevaar
dat de jeugd kan treffen: alcohol
misbruik. Openbare dronken
schap is een dagelijks ver
schijnsel en het gebruik wordt
dan ook op alle mogelijke wijzen
(vooral door hoge prijzen te reke
nen in de staatswinkels waar de
sterke drank slechts kan worden
gekocht) aan banden gelegd.
Zweedse jongeren die in Neder
land op vakantie zijn voelen rich
als God in Frankrijk: kroegen in
overvloed en biertjes voor een
onvoorstelbaar lage prijs. Het ge
ven van 'een rondje' is voor de
Zweden een vreemd begrip.

De jongeren blijven 's avonds
vooral hangen rond de konditori

(koffieshop). Het wachten is
veelal op het weekeinde, wan
neer de plaatselijke discotheek
de deuren ontsluit. De muziek
die dan uit de boxen knalt is ove
rigens niet veel anders dan bij
ons. Na een aanvankelijk lichte
'achterstand' zien de verschillen
de hitparades er nauwelijks an
ders uit dan bij ons. Maar wat wil
je, ook in Zweden wint Music
Box steeds meer terrein.

Opvallend verschil is wel dat
de Zweedse jeugd, zeker in het
midden en noorden van het land.
nog hecht aan de traditionele
volksdansen. De dansen worden
er dan ook min of meer met de
paplepel ingegooid en op mooie
zomeravonden willen zelfs de
meest doorgewinterde rockers -

die by voorkeur in grote oude
Amerikaanse auto's rondrijden -
het podium nog wel eens beklim
men om de hambo te dansen.

En dan de seksualiteit in Zwe
den. Boeken vol zijn erover ge
schreven. De een noemt het min-
der-neurotisch dan in andere lan
den, de ander beschrijft het als
een niet goed te keuren losban
digheid. Feit is wel, de Zweden
gaan makkelijk met elkaar om.
Seks voor het huwelijk, topless-
zonnen, gemengde sauna's: het
is in Zweden volledig geaccep
teerd.

Jong zyn in Zweden is kortom
net even anders dan jong zyn in
Nederland.

ADRIAAN BRANDENBURG

Politiek is lang niet altijd opwindend of leuk, maar we kunnen er nou
eenmaal niet omheen. Politiek hoort bij het leven. M50 is een organisa
tie die zich bezighoudt met jongeren en politiek. Via projecten en
folders wordt geprobeerd duidelijk te maken wat politiek eigenlijk
inhoudt.

Op het ogenblik organiseert M50 een wedstrijd waarbij het de be
doeling is dat jongeren op één of andere wijze uitbeelden wat politiek
voor hen betekent. Op bijgaande tekening van de beroepstekenaar
Frits Muller kun je zien hoe hij tegen het onderwerp aankijkt. Maar
deelname aan de wedstrijd hoeft niet per se te bestaan uit het maken
van een tekening.

Je kunt het ook zoeken in foto's, verhalen, (videojfilm, toneel, caba
ret, muziek enzovoorts. Individuele deelname is mogelijk zowel als
deelname in groeps- ofklasseverband. De hoofdprijs van de wedstrijd
is een home-computer. Daarnaast zijn er nog andere prijzen als een
fotocamera. Als er voldoende inzendingen zijn wordt er een tentoon
stelling georganiseerd. In de jury die de inzendingen beoordeelt zitten
onder anderen de voorzitter van de Tweede Kamer, Dolman, en de
eerder genoemde politieke tekenaar Frits Muller.

De uiterste datum van inzending is 31 januari 1986 en deelname
staat open voor jongeren tot en met 25 jaar. Als je nog wat meer wilt
weten moet je bellen met M50 in Utrecht, telefoon 030-333494.

De kranten stonden er de laatste
tijd vol van: zeven procent van
de zesdeklassers kan vrijwel niet
lezen, veertien procent leest
slecht en ruim de helft schrijft
slecht tot twijfelachtig. Spreken
gaat wat beter: 87 procent van de
leerlingen weet meestal wel de
belangrijkste boodschap over te
brengen. Aldus onderzoekers.

Als het klopt is het een ramp,
vindt Huib Hasselbach,
brugklasmentor van scholenge
meenschap De Nieuwe Vaart
(LAVO, LEAO, LHNO, IHNO en
LTS). "Wat mis je allemaal niet
als je niet kunt lezen en schrij
ven? Hoe kun je dan bijvoor
beeld nog hobby's hebben? Het
heeft te maken met gelukkig of
ongelukkig ziin".

Hij denkt dat de onderzoekers
vooral hebben gekeken in 'taal
arme milieus', "waar alleen
wordt gesproken op het niveau
van machokreten en waar in een
zin met acht woorden negen keer
verdomme voorkomt". Zijn erva
ring: dat verander je nooit meer.
Het praten met pa, ma, vrienden
en vriendinnen is veel "bestem-
mender dan de paar uur Neder
lands per week". En wat moet je
als de ouders de kinderen hele
maal niet stimuleren, zelfs thuis
houden?

Onderwijzers zijn dan ook ze
ker niet de hoofdschuldigen. "Ik
bewonder juist wat er op lagere
scholen gebeurt. Onderwijzers
zijn vaak erg begaan met het lot
van de kinderen", heeft hij ge
merkt. Ook het systeem is zo
slecht nog niet. "Toen ik op de
lagere school zat, was het stam
pen en opdreunen. Nu wordt ie
dereen meer apart genomen", al
dus Hasselbach. die zelf ook voor
de klas staat.

"We weten nu eenmaal dat veel
van onze leerlingen geen over
matig taalgevoel hebben en be
ginnen vanuit de basis. Van daar
uit gaan we schaven, werken aan
het taalgevoel, een grotere
woordkeus. Als het niet schrifte
lijk kan, dan maar mondeling. In
korte zinnen".

op spreken, vindt hij. "Alles
wordt gedicteerd. Alleen in ho
gere sferen moet je een mooie
brief kunnen schrijven". Opti
mistisch stelt hy dat van de
minst gemotiveerde leerling nog»
wel wat valt te maken. Jammer
blyft het dat "de Nederlandse
taal zo moeilijk is. zowel qua con
structie. als qua woordkeus".

PAUL VAN DER KOOY

Stam plus t

Videoclip Top 5

Vorige week is KITS begonnen met een Videoclip Top 5. Het is de
bedoeling dat de lezers van deze jongerenpagina de Top 5 samenstel
len. Kijk en luister dus en stel je eigen lijstje favoriete clips op. Stuur
dat lijstje vervolgens aan de redacüe van KITS en maak daartoe ge
bruik van het speciale antwoordnummer. Dat kan gratis; een postze
gel is niet nodig.

De Videoclip Top 5 werd deze week gemaakt door Esther Wienese.

1. Love is the seventh wave - Sting

2. Dancing in the street - Mick JaggerDavid Bowie

3. Drive - The Cars

4. Second Wind - Billy Joel

5. Running up that hill - Kate Bush

Zijn conclusie: het onderwijs
is niet slechter. Er zijn alleen
meer onderzoeken. Dat kan nut
tig zijn als de onderzoekers ver
der spitten en met ideeën ko
men. Al gelooft de mentor niet in
een volmaakte situatie. ("Er blij
ven altijd kinderen aan de strijk-
•stok hangen").

Nogal eens komen die dan te
recht op De Nieuwe Vaart, waar
het vak Nederlands vaak op der
de, vierde klasniveau wordt ge
geven. Stam plus t, bijvoeglijke
en bijwoordelijke bepalingen.

Dat soort dingen. Eenlettergrepi
ge woorden komen er meestal
goed uit. Woorden met twee en
drie lettergrepen wat minder.

De commissie 'Kerk en Israël'
van de Gereformeerde Kerken in
Nederland heeft de Haagse gere
formeerde predikant dr. B. Went-
sel (56) gevraagd, zijn opvatting
te herzien als zou de dood van
miljoenen joden in de Tweede
Wereldoorlog een straf van God
zijn. Met zijn uitlatingen heeft
deze predikant de joods-christe
lijke betrekkingen grote schade
berokkend, zegt 'Kerk en Israël'
in een verklaring.

Ds. E. D. J. de Jongh, predi
kant voor het werk onder stude
renden te Wageningen en lid van
de commissie 'Kerk en Israël', en
ds. S. Schoon te Mijdrecht, pre
dikant voor het werk van 'Kerk
en Israël', hebben onlangs in een
'pastoraal gesprek' met dr. Went-
sel de diepe bezorgdheid en het
grote misnoegen van de commis
sie tot uitdrukking gebracht.

De kerkeraad van de gerefor
meerde kerk in Den Haag-West
(waar dr. Wentsel sinds 1973 pre
dikant is) distantieert zich van de
opvattingen van zijn predikant.

In een verklaring wordt "ten
diepste betreurd, dat de uitlatin
gen van dr. Wentsel de gedachte
kunnen wekken, dat de God van

Israël tegenover het joodse volk
zou hebben gestaan in de diepste
ellende die dit volk door barba
risme en onmenselijkheid werd
aangedaan". Wel is de kerkeraad
ervan overtuigd, dat de predi
kant "in zijn systematische be
handeling van lijden, straf en
oordeel niet de bedoeling heeft
gehad, zijn joodse medemensen
en het volk Israël te kwetsen of
te discrimineren".

(Dr. Wentsel zei in juli in een
toespraak voor studenten, dat de
jodenvervolging in de Tweede
Wereldoorlog een straf van God
was voor de zonden die de joden
hadden begaan. Daarbij is hun
belangrijkste zonde, dat zij zich
van God hebben afgekeerd).

Uitgesteld. De gecombineer
de vergadering van de hervorm
de en gereformeerde synodes die
op 1 en 2 november zou worden
gehouden is uitgesteld tot het
vooijaar van 1986. De stukken
voor deze vergadering vragen
een diepgaander bespreking en
dat kost meer tijd, zo laten de
beide synodebesturen en een
vertegenwoordiging van de ge
meenschappelijke raad voor 'Sa
men op weg' weten in een brief

de synodeleden. "Alle be
trokkenen zyn daarbij gebaat".

Op de agenda voor de gecom
bineerde synodevergadering van
november stonden kerkordelijke
regelingen voor hervormde ge
meenten en gereformeerde ker
ken die in federatief verband sa
menwerken, waaronder een ont
werp voor het beheer van geld en
goederen. Dat is in de twee ker
ken verschillend geregeld.

Wel zal, als alles goed gaat, op
14 en 15 november een 'combi
synode' worden gehouden over
de raadpleging van classes (re
gionale vergaderingen) en plaat
selijke gemeenten over het 'Sa
men op weg'-proces. Die raad
pleging is nog volop aan de gang.

Afscheid. Wegens pensioen
neemt dr. P. C. Roodenburg, lu
thers predikant in Doetinchem-
Enschede, de komende zonda
gen afscheid, aanstaande zondag
in Enschede en de week daarop
in Doetinchem.

Dr. Roodenburg is tweede se
cretaris van de lutherse synode
geweest. Hij is nog bestuurslid
van het evangelisch-luthers se
minarium en docent aan de lu
therse lekenopleiding.

Tachtig. Komende zondag
wordt prof. dr. S. van der Linde
(Utrecht) 80 jaar. Van 1956 tot
aan zijn pensioen in 1976 onder
wees hij aan de Utrechtse univer
siteit in de geschiedenis van het
gereformeerd protestantisme en
de vaderlandse kerkgeschiede
nis.

Hervormde Kerk: bedankt
voor Bruinisse Z. de Graaf Ha-
zerswoude, voor Vinkeveen G.
S. A. de Knegt Huizen.

Gereformeerde Kerken: be
roepen te Leeuwarden-Huizum
J. Ritsema Beilen, te Spijkenisse
A. Verheul Koudekerke (Z.).

Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Langerak-
Gorinchem G. Gunnink Mussel.

Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Vlaardin-
gen R. van Beek Veenendaal.

Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Barneveld J. Mol
Elspeet.

Evangelisch-Lutherse Kerk:
ds. P. Oussoren te Utrecht, die
zijn ambt daar heeft neergelegd,
is opnieuw beroepbaar.

Geen uitspraak. De synodale
commissie van de Evangelisch-
Lutherse Kerk heeft er geen be

hoefte aan, een uitspraak te doen
over het volkspetitionnement
over de kruisraketten.

Zij brengt haar besluit van
1981 in herinnering: dat zij het
Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) beschouwt als haar vredes
beweging en het IKV verzoekt
om door te gaan met zyn cam
pagne tegen de kernbewapening.
Bovendien bracht de synodale
commissie in 1983 aan de rege
ring de grote ongerustheid over
die ook binnen de lutherse kerk
leeft over elke uitbreiding van
het kernwapenarsenaal in Euro
pa en zeker op Nederlands
grondgebied.

Die uitspraken zijn duidelijk,
zegt de synodale commissie nu.
Wel wyst ze erop, dat het peti
tionnement berust op een in de
grondwet vastgelegd recht.

Onderweg. In de 'Paters
kerk' aan de Tramstraat-Kanaal
straat in Eindhoven is gisteren
voor het eerst een wekelijkse
korte gebedsdienst gehouden
voor mensen-onderweg. Dat is
voortaan elke dinsdag om half 1.

Volgens initiatiefnemer pater
Dolf van der Linden bestaat er
behoefte aan verruiming van het

liturgische aanbod buiten de eu
charistieviering om. "Een mo
ment van bezinning en gebed
voor de voorbijgangerDe litur
gie bevat een lied, bijbellezing,
een kort preekje en gebed.

Godsdienst. De officiële ra-,
dipzender van Albanië heeft hef
tige kritiek geuit op de 'herleving
van de godsdiensten' in de Sov
jet-Unie. "De ideologen van de
Sovjet-Unie dringen aan op ver
breiding van het religieuze
opium in het hele land, waarbij
zij zelfs een samengaan van so
cialisme en godsdienst voor mo
gelijk houden".

Radio Tirana ziet dat als een
poging van Moskou om de defi
nitieve zege van het socialisme te
verhinderen.

Graham. Kerkelijk Honga
rije is niet zo bly met de evangeli
satiecampagne van Billy Gra
ham komende zaterdag in het
grootste stadion van Budapest.
Velen vinden het allemaal te
groots opgezet en te Amerikaans.

De publiciteit rond de campag
ne valt erg tegen. In de stad ziet
men geen affiches en ook de me
dia zwijgen. Toch verwachten de
organisatoren 12.000 r

Een hoogleraar van het protes
tantse seminarie in de Hongaarse
hoofdstad zei: "Volgens my is
het te veel show. Ik denk dat dit
niet de manier is om over de
Heer te vertellen".

Zondag. De Evangelische
Kerk en de Rooms-Katholieke
Kerk in West-Duitsland staan af-
wyzend tegenover verruiming
van de mogelijkheden tot
werken op zon- en feestdagen.

Mens en samenleving - zo zeg
gen zy in een gemeenschappelij
ke verklaring - hebben de zon
dag nodig om tot het inzicht te
komen dat produktie en op
brengst niet dé zin van het leven
zijn. De economie moet de mens
dienen en niet andersom.