Nelson Mandela
in ziekenhuis
Noorwegen maandag naar de stembus
Iran entert Italiaans schip
Reagan handhaaft Z uid -Afrikabeleid
'JAL-Boeing
was slecht
gerepareerd'
Bayer blijft
gif lozen
in Noordzee
Bombardement in Iraaks oliestation
Rijkdom veroorzaakt armoede en werkloosheid
De éne hypotheek is de andere niet.
De NVM-makelaar geeft u een objectief advies.
NVM
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1985
BUITENLAND
3
PAGINA 7
JOHANNESBURG (AP/ANP/UPI/Rtr.) - De zwarte leider Nelson Mandela, die in Zuid-
Afrika een levenslange gevangenisstraf uitzit, is voor een dag in een ziekenhuis in Kaap
stad opgenomen voor de behandeling van een mogelijke nierinfectie. Dit heeft een
woordvoerder van het Zuidafrikaanse gevangeniswezen meegedeeld.
NEW YORK (AP) - Deskundigen
die de ramp met de Japanse
Boeing 747 van vorige maand on
derzoeken, hebben volgens de
New York Times aanwijzingen ge
vonden die duiden op verkeerd uit
gevoerde reparaties aan de achter
zijde van de romp.
Volgens de krant hebben niet bij
naam genoemde autoriteiten ge
zegd dat de reparaties waren ver
richt aan het drukschot aan de ach
terzijde van de passagierscabine,
nadat het bewuste toestel bij een
verkeerd uitgevoerde landing in
1978 met het staartgedeelte over de
grond was geschuurd. De schok bij
die landing was zo krachtig dat 30
passagiers gewond raakten.
Bij onderzoek van het drukschot
na de ramp, die vorige maand 520
van de 524 inzittenden het leven
kostte, is gebleken dat een deel van
het schot slechts met een enkele rij
klinknagels was gerepareerd in
plaats van met een dubbele rij. zo
als het onderhoudshandboek voor
schrijft. Volgens de informant van
de New York Times was het her
stelwerk verricht door een ploeg
van de fabrikant van het vliegtuig,
Boeing.
Het drukschot scheidt het onder
druk staande passagierscomparti
ment af van het staartgedeelte. De
JAL-Boeing vloog op 12 augustus
tegen een berg te pletter, nadat de
jumbo een deel van de staart had
verloren. Overlevenden hebben
verklaard dat achterin de cabine
plotseling een gat was ontstaan.
Volgens onderzoekers is het staart
gedeelte mogelijk opgeblazen toen
de druk uit de passagierscabine
wegviel.
De opname heeft donderdag
plaatsgevonden, aldus de woord
voerder, die daaraan toevoegde dat
Mandela is onderzocht door een
uroloog. De ANC-leider bevindt
zich nu weer in de Pollsmoor-ge
vangenis.
Ismail Ayob, de advocaat van
Maridela's echtgenote Winnie,
heeft gezegd dat zij uiterst onge
rust is en niet tevreden is met de
officiële verklaring.
Volgens een verpleegster, die
niet bij naam gemoemd wenste te
worden, werd de 67-jarige leider
van het verboden African National
Congress donderdag behandeld op
een particuliere afdeling van het
Woodstock-ziekenhuis in Kaap
stad. Hij werd bewaakt door twee
gewapende gevangenisbewakers.
Ook de liften en de omgeving rond
Linies leidt in
Noorse peiling
OSLO (UPI/DPA) - Volgens giste
ren verschenen resultaten van de
laatste opiniepeiling voor de ver
kiezingen in Noorwegen ligt de
linkse oppositie onder leiding van
de Arbeiderspartij voor de eerste
keer in deze verkiezingsstrijd voor
op de centrumrechtse regerings
coalitie.
Volgens het onderzoek kunnen
de sociaaldemocraten en de kleine
re Liberale en Linkssocialistische
partijen samen rekenen op 50,2
procent van de stemmen. De rege
ringscoalitie onder leiding van de
conservatieve premier Kate Wil-
loch zou 45,2 procent krijgen. In to
taal kunnen circa 3,1 miljoen No
ren maandag hun stem uitbrengen.
Tien partijen nemen aan de verkie
zingsstrijd deel.
Tot voor een paar weken voor
spelden opinie-onderzoeken en
waarnemers een comfortabele
overwinning voor de regering-Wil-
loch. Dit vooral vanwege de gesta
ge verbetering van de economie
die het land sinds het aan de macht
komen van het kabinet in 1981 te
zien heeft gegeven. Maar door het
voeren van een felle campagne
heeft de sociaaldemocratische par
tijleidster Gro Harlem Brundtland
het initiatief naar zich toe weten te
trekken.
het ziekenhuis werden in de gaten
gehouden, aldus de vrouw.
Mandela keerde donderdag
avond weer in de gevangenis terug.
Gegevens over zijn gezond
heidstoestand ontbreken, maar de
woordvoerder van het gevangenis
wezen zei dat hij niet zou zijn te
ruggebracht als hij ziek zou zijn.
Uit ziekenhuisbronnen is verno
men dat Mandela een inwendig on
derzoek aan zijn blaas heeft onder
gaan, waarvan het resultaat niet
bekend is. Mandela zit al 22 jaar ge
vangen na te zijn veroordeeld we
gens sabotage en verraad.
Ismail Ayob zei dat Winnie Man
dela de autoriteiten óm toestem
ming zal vragen haar echtgenoot te
bezoeken. Het betreft een speciaal
verzoek omdat zij het aantal bezoe
ken dat haar tot aan kerstmis is
toegestaan, al heeft afgelegd. Ook
zal zij erop aandringen dat haar
man wordt onderzocht door een
arts van de familie. Volgens Ayob
heeft Mandela zijn echtgenote
twee maaanden geleden tijdens
een bezoek verteld dat hij eerder
dit jaar was onderzocht nadat er
bloed in zijn urine was gevonden.
Hij schreef het probleem toen toe
•aan „een valpartij".
Reagan
De Amerikaanse president Rea
gan heeft gisteren gezegd dat hij
ten aanzien van Zuid-Afrika van
plan is vast te houden aan zijn be
leid van „constructieve betrokken
heid".
Tijdens een korte ontmoeting
met journalisten in de perskamer
van het Witte Huis zei de president
dat de regering nog niet besloten
heeft hoe zij zich zal opstellen te
genover de druk van het Congres
om sancties in te stellen tegen het
blanke bewind van Zuid-Afrika.
Maar inzake het beleid van „con
structieve betrokkenheid" (de poli
tiek om via discrete contacten Pre
toria van de noodzaak van hervor
mingen te overtuigen) zei Reagan:
„Ik denk dat het tot nu toe de enige
zaak is die enig teken van verbete
ring te zien heeft gegeven in de he
le situatie".
De president bood voorts zijn
verontschuldigingen aan voor zijn
opmerking in een radio-interview
twee weken geleden dat de rassen
scheiding in Zuid-Afrika was afge
schaft. „Het spijt me dat ik nogal
slordig was en de indruk gaf te ge
loven dat de rassenscheiding volle
dig was afgeschaft". „Ik was mis
schien wat slordig in mijn formule
ringen over die kwestie, maar ik
sprak van verbeteringen die daar
werkelijk bestaan en doorgevoerd
zijn. Ik weet dat de rassenschei
ding niet volledig is afgeschaft en
op sommige gebieden is er geen
verbetering geweest, maar vergele
ken met vroeger is er over het alge
meen veel verbeterd", aldus Rea
gan.
Premier Lubbers is niet al te
somber gestemd over de toekom
stige ontwikkelingen in Zuid-Afri
ka. Volgens Lubbers heeft het be
zoek van minister Van den Broek
van buitenlandse zaken met diens
twee EG-collega's aan Zuid-Afrika
geleerd dat er bij de blanken in
Zuid-Afrika meer dan in het verle
den de politieke overtuiging heerst
dat er iets in het land moet veran
deren. „Er is een hele hoop in be
weging", zo zei Lubbers gisteren
tijdens zijn wekelijkse persconfe
rentie.
UDF
In Johannnesburg heeft een me
dewerker van het Verenigd Demo
cratisch Front (UDF) gezegd dat de
regering van plan is om het UDF te
verbieden.
De politie meldde dat zij donder
dag het lichaam heeft gevonden
van Thabo Mokoena, een zwarte
vakbondsleider en UDF-lid. Mo
koena was ontvoerd en is daarna
met stokken doodgeslagen.
De vrouw van Mokoena zei dat
een groep van 20 gewapende zwar
ten woensdag naar hun huis was
gekomen en haar man had meege-
De krant Cape Times meldde dat
de verkoop van wapens en munitie
aan blanken met 70 procent is toe
genomen in de afgelopen tien da
gen.
De Zuidafrikaanse regering
heeft gisteren de sluiting gelast
van ongeveer 500 kleurlingen-
scholen in het westelijk deel van
de Kaapprovincie. De sluiting
geldt tot nader order.
„De onderwijsautoriteiten kun
nen helaas niet langer de fysieke
veiligheid verzekeren van de leer
lingen en studenten op de scholen
en colleges", zo verklaarde de mi
nister voor kleurlingen onderwijs
Carter Ebrahim.
ANTWERPEN (AP) - De officier
van justitie in Antwerpen heeft de
plaatselijke vestiging van het West-
duitse chemieconcern Bayer ver
geefs gelast de produktie van tita-
nium-dioxide te staken. De stof,
die gebruikt wordt bij de vervaar
diging van verf, keramiek en plas
tics, is volgens milieu-organisaties
de belangrijkste vervuiler van de
Schelde en de Noordzee.
Het bedrijf weigerde aan de op
dracht van de officier gehoor te ge
ven omdat het meent aan de Belgi
sche milieuwetgeving te voldoen.
Een woordvoerder van Bayer ver
klaarde dat het overleg met de ge
rechtelijke autoriteiten voortduurt.
De officier van justitie nam zijn
stap nadat het plaatselijke water-
zuiveringsbedrijf bij metingen
vaststelde dat Bayer per uur 150
kubieke meter afvalwater in de
Schelde loost met een zuurgraad
van 1.4.
De internationale milieu-organi
satie Greenpeace trachtte eerder
dit jaar tevergeefs de lozing van ti
tanium-dioxide door Bayer vanaf
een schip in de Noordzee te voor
komen. De organisatie moest na
een klacht van Bayer een forse
boete betalen en zag bovendien
haar actieschip Sirius in Antwer
pen aan de ketting gelegd. Heime
lijk wist de Sirius later uit de haven
te ontsnappen.
De gemeenteraad van Nieuw-
poort heeft onlangs besloten be
roep in te stellen tegen een besluit
van de regering om Bayer tot 1987
vergunning te geven titanium-dio
xide op zee te blijven lozen.
NOVEANT (AFP) - Een Franse
passagierstrein is gisteren inr het
station van Noveant ontspoord.
Vier personen raakten gewond. De
trein reed te hard op een traject,
waar de maximale snelheid dertig
kilometer per uur bedraagt. De
sneltrein kwam uit Nancy en was
op weg naar Thionville. (foto afp>
Dumas aait
tijger, tijger
aait Dumas
PERIGUEUX (DPA) - De Fran
se minister van buitenlandse
zaken is gisteren lichtgewond
door een tijger. Roland Dumas
passeerde bij de opening van
de beurs van Périgueux in het
zuidwesten van Frankrijk een
kooi waarin als attractie een tij
ger zat.
Dumas wilde het dier aaien,
maar het sloeg terug en ver
wondde de minister aan zijn
linkerpink. Na behandeling in
een ziekenhuis zette Dumas
zijn rondgang voort.
BAHREIN/LONDEN (Rtr./UPI/
AFP) - Iraanse troepen hebben gis
teren met een helikopter een Ita
liaans vrachtschip geënterd voor
de Saoedische kust in de Perzische
Golf. Dit heeft de internationale
verzekeringsmaatschappij Lloyds
in Londen bekend gemaakt.
Het schip, de Merzario Britannia,
voer van de Saoedische haven
Damman in noordelijke richting
naar Koeweit. In scheepvaartkrin
gen werd vernomen dat het schip
zich 20 mijl buiten de Saoedische
haven Jubail bevond op het mo
ment dat het werd geënterd. Het
bevond zich net niet meer binnen
de territoriale wateren van Saoedi-
Arabië.
Het incident is het tweede van
deze aard in minder dan twee da
gen. Donderdag overvielen de Ira-
niërs een onder Koeweitse vlag va
rend vrachtschip met een Japanse
bemanning dat volgens hen goede
ren vervoerde die bijdroegen aan
de Iraakse oorlogsinspanningen.
Iraanse functionarissen hebben
bekendgemaakt bepaalde goede
ren uit het schip in beslag te heb
ben genomen. Na enige tijd mocht
het schip zijn reis vervolgen.
Iran meldde verder dat Iraanse
vliegtuigen gisteren een bombar
dement hebben uitgevoerd op een
Iraakse olie-installatie. Volgens het
Iraanse persbureau IRNA werd de
installatie zwaar beschadigd.
President Ali Khamenei zei vol
gens IRNA dat het bombardement
een wraakneming was voor de
'mislukte Iraakse aanvallen' op het
Iraanse olie-eiland Kharg.
De Iraanse luchtaanval is voor
zover bekend de eerste sinds zes
maanden. De Iraanse luchtmacht,
die werkt met Amerikaanse vlieg
tuigen, zou enorme problemen
hebben als gevolg van gebrek aan
onderdelen en munitie. Irak voer
de donderdag het vijfde bombar
dement op Kharg uit binnen drie
weken.
Irak is vastbesloten het eiland
volledig plat te gooien, om daar
mee de belangrijkste bron van in
komsten van Iran te dempen.
Iran meldde voorts dat het een
contract heeft getekend met een
Italiaanse en Nederlandse maat
schappij voor de bouw van een
nieuwe petrochemische fabriek in
Arak. Om welke twee maatschap
pijen het ging werd niet meege
deeld. Ook het geldbedrag dat met
de bouw gemoeid is werd niet be
kend.
Een woordvoerder van het Iraan
se olieministerie zei dat de nieuwe
fabriek er moet komen om in de
toekomst te kunnen voorzien in de
Iraanse behoefte aan kunststoffen,
synthetische rubbers en ander che
mische produkten. Volgens IRNA
zou de installatie jaarlijks 500 mil
joen dollar besparen en werk bete
kenen voor 60.000 r
Griekenland
Griekenland heeft e
politieke partij. De uit de Nea De-
mokratia opgestapte voormalige
Griekse minister van binnenlandse
zaken Konstantine Stefanopoulos
heeft gisteren de oprichting aange
kondigd van een nieuwe conserva
tieve oppositiepartij, de 'Democra
tische Vernieuwing'.
De 59-jarige Kretenzer zei dat
nog negen andere parlementsleden
van de ND zich bij de nieuwe partij
hebben aangesloten. Waarnemers
in Athene verwachten dat de De
mocratische Vernieuwing een
koers zal volgen die nog rechtser
zal zijn dan die van de ND.
OSLO - De ongeveer 2,5 miljoen
Noren die maandag de gang naar
de stembus maken hebben niet te
klagen. Noorwegen is een van de
rijkste landen ter wereld en de eco
nomische groei van jaarlijks circa 4
procent is hoog voor Europese be
grippen.
door
Leo Maat
Dissident
De Oekrainse dichter Wassyl
Stus is vorige week in een straf
kamp in Perm bij de Oeral overle
den na twaalf jaar kampstraf met
zwaar regime, zo is bekendge
maakt door de Internationale Ver
eniging voor Mensenrechten in
Frankfurt en door de in balling
schap levende Russische dichter
Lev Kopelev.
Spion
Een lid van de handelsdelegatie
van de Sowjet-Unie in West-Duits-
land is tot driejaar gevangenisstraf
veroordeeld wegens industriële
spionage. Jevgeny Zemlyakóv (39)
is gisteren door een rechtbank in
Düsseldorf schuldig bevonden aan
pogingen tecnhnische concepten
en telecommunicatie-apparatuur
te kopen. Een deel hiervan wordt
voor militaire doeleinden gebruikt
en mag niet naar Oost-Europa wor
den uitgevoerd.
De ingenieur Zemlyakov werkte
sinds december 1983 op de han
delsmissie in Keulen, maar hij be
zit geen diplomatieke, status. Hij
heeft de beschuldiging ontkend.
Jeruzalem
Op een drukke markt in het cen
trum van Jeruzalem is gisteren een
bom ontploft. Daarbij raakte alleen
de man, die de bom onder een auto
wilde plaatsen, zwaar gewond. De
explosie deed zich vlak bij het kan
toor van de extremistische rabbi
Meir Kahane voor. Tientallen aan
hangers van Kahane, die op bezoek
in de VS is, waren direct ter plaatse
en begonnen anti-Arabische leu
zen te roepen.
Sinds de conservatieven na de
vorige verkiezingen - in 1981 - het
roer van de Arbeiderspartij overna
men, is de inflatie drastisch be-
perkt zonder al te dramatische in
grepen in de goede sociale voorzie
ningen die Noorwegen kent. De
werkloosheid bedraagt zo'n 3 pro
cent van de beroepsbevolking en
De conservatieve premier Kare
Willoch heeft niettemin reden om
voor zijn baan te vrezen, want vol
gens de laatste opiniepeiling kun
nen regerings- en oppositiepartijen
elk op 50 procent van de stemmen
rekenen. Het wordt dus een Noor
se kroon op zijn kant.
Werkloosheid
Waar het bij de verkiezingen alle
maal om gaat is, net als in het buur
land Zweden (dat zes dagen later
verkiezingen houdt), de economie.
De oppositie kondigde al meer dan
een jaar geleden aan dat de bestrij-
Kare Willoch (conservatieven) ding van de 'schrikbarende werk-
(foto epa) loosheid' de inzet zou vormen voor
verder wordt Noorwegen niet ge- de verkiezingen,
plaagd door tekorten op de beta-
lingsbalans of de overheidsuitga- Want hoewel het cijfer van ruim
.ven. 3 procent met een Westeuropese
AD VERTE Nl i
He
let zoeken en vinden van een huis is
op zich al lastig genoeg. Het uitzoeken van de
voor u meest gunstige hypotheek
komt daar dan meestal nog eens bij.
Dan is het goed om te weten dat de
NVM-makelaar ook deskundig is in
hypotheken. En dat hij u graag en
geheel vrijblijvend van advies dient.
Zonder dat u dat iets kost. De NVM-
makelaar rekent u voor hoeveel
hypotheek verantwoord is bij uw
inkomen. Hij adviseert u aan de hand
van het Stappen-plan wejk soort
hypotheek het best voor u is. Hij
na
heeft immers als onafhankelijke adviseur de
aanbiedingen in huis van alle banken en andere
financiële instellingen. Zo helpt hij u
om uit de vele mogelijkheden voor u
de voordeligste te kiezen. In alle
Objectiviteit, alleen rekening hou
dend met uw situatie en draagkracht.
Zonodig regelt hij voor u ook de
gemeentegarantie. De NVM-make
laar helpt u ook graag met een hypo
theek, als u een huis koopt zonder
zijn bemiddeling. Let daarom op zijn
NVM-vignet als u een hypotheek
nodig hebt.
NVM-makelaars: deskundig in onroerend goed.
Ook voor verkoop, huur en verhuur, ti
nkoop en verzekeringen.
Gro Harlem Brundtland
arbeiderspartij) (foto epa)
bril bekeken een zegening lijkt, is
de werkloosheid in Noorwegen
nog nooit zo groot geweest. Tot
voor kort bestond werkloosheid in
Noorwegen eigenlijk niet. Bleef al
thans altijd onder de 2 procent-
grens, die economen doorgaans be
schouwen als de norm voor volle
dige werkgelegenheid.
De economische situatie van
Noorwegen lijkt op het eerste ge
zicht nogal rooskleurig, maar
schijn bedriegt. De Organisatie
voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO) waar
schuwt al jaren dat er structureel
iets mankeert met de Noorse
staatshuishouding en het bedrijfs
leven.
De kurk waar Noorwegen op
drijft is de olie- en gaswinning en
het land wordt hoe langer hoe
meer afhankelijk van de inkom
sten uit de energie-export. In het
jongste OESO-rapport wordt hard
handig afgerekend met de econo
mische illusie van rozegeur en ma
neschijn.
De snelle groei van de olie-in
komsten heeft de basis verschaft
voor de genereuze subsidies aan
het bedrijfsleven. Maar andere
kleine OESO-landen hebben in
veel opzichten evengoed gepres
teerd, zonder olie-opbrengsten, al
dus het OESO-rapport.
Concurrentie
Het rapport concludeert dat
Noorwegen alleen maar de werk
gelegenheid in stand kan houden
door steun aan de bedrijven, maar
dat het steeds minder in staat is om
de internationale concurrentie het
hoofd te bieden. De kosten van ar
beid stijgen te veel, de industriële
produktie stagneert, steeds meer
werknemers werken bij bedrijven,
waar weinig groei in zit. Overheids
steun heeft een te kapitaal-inten
sieve structuur versterkt en het
geografische probleem - de bedrij
ven liggen her en der in het grote
land verspreid - wordt niet aange
pakt.
De OESO vreest dat de Noorse
economie in een cirkel belandt.
Overheidssteun aan zwakke en
zelfs verliesgevende bedrijven
roept vanzelf meer behoefte aan
overheidssteun op doordat het be
drijven die geen steun ontvangen
in moeilijkheden brengt en ratio
nalisaties en reorganisaties bij
zwakke bedrijven ontmoedigt. De
OESO zegt met andere woorden
dat de Noorse rijkdom op den duur
armoede veroorzaakt.
Premier Willoch gaat dus de ver
kiezingen in met een slecht rap-'
portcijfer van de OESO. Dat wil
overigens niet zeggen dat de eco
nomische maatregelen die de Con
servatieven willen nemen niet door
de OESO toegejuichd worden. Het
is eerder zo dat de genomen maat
regelen als niet krachtig genoeg
worden beoordeeld. En daarmee
verkeert de regeringscoalitie in de
ongelukkige positie, dat hun lei
ding het stempel zwak heeft mee
gekregen.
Spionage
Behalve uit de bestryding van de
werkloosheid zou de oppositie
munt hebben kunnen slaan uit de
omstreden buitenlandse en defen
sie-politiek van Noorwegen. Ter
wijl buitenlandse politiek vroeger
nooit een belangrijk thema was,
laaiden onder deze regering de
emoties hoog op bij de discussie
over de plaatsing van kruisraket
ten in West-Europa en de Noorse
rol daarin.
Het NAVO-lid Noorwegen weer
de in vredestijd kernwapens van
zyn grondgebied, maar was bereid
om in oorlogstijd daarvan af te
stappen. Daarmee werd afbreuk
gedaan aan de idee van een kern-
wapenvrij Scandinavië werd en in
de straten van Oslo raakte de poli
tie slaags met demonstranten.
De sociaal-democraten zouden
op dit punt ongetwijfeld hebben
kunnen 'scoren', ware het niet dat
de partij in verlegenheid werd ge
bracht door de ontmaskering van
een hoge partijfunctionaris, de di
plomaat Arne Treholt, als spion
voor de Russische KGB.
Hoewel de Arbeiderspartij geen
enkel verwijt gemaakt werd, moet
het voor de partijstrategen toch on
middellijk duidelijk zijn geweest
dat de Oost-Westverhouding als
partyreclame gevoelig was komen
te liggen.
Arbeiderspartij is al sinds
1927 de grootste partij van Noor
wegen en heeft de na oorlogse poli
tiek gedomineerd. Van 1945 tot
1963 waren de sociaal-democraten
onafgebroken aan de regering. In
1963 hield een niet-socialistische
coalitie precies drie weken stand
om eerst in 1965 een vierjarige pe
riode vol te maken. Daarna is het
steeds stuivertje wisselen geweest,
waarbij de niet-socialisten toch het
meest aan het kortste eind trok
ken.
Het zou op deze historische sta
tistische gronden verbazen als de
niet-socialisten opnieuw een meer
derheid in het Storting, het Noorse
parlement, zouden behalen. Te
meer omdat tussentijds - bij ge
meenteraadsverkiezingen in 1983 -
de sociaal-democraten zich herstel
den van de nederlaag, die twee jaar
eerder was geleden. Maar het blyft
tot het laatste moment afwachten;
kiezers houden nu eenmaal geen
rekening met statistieken.
