'Rome' zou vreemd element zijn in Wereldraad
Fiolet neemt afscheid
Visser 1 Hooft in laatste artikel:
Was 15 jaar secretaris Raad van Kerken
Botswana op kalender
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
GENEVE (GPD) - In de
huidige situatie is een
rooms-katholiek lidmaat
schap van de Wereldraad
van Kerken (WRK) ondenk
baar. Deze kerk zou in de
oecumenische beweging
een "vreemd element" zijn.
Dat heeft de begin juni
overleden ere-president van
de Wereldraad van Kerken,
dr. W.A. Visser 't Hooft, ge
schreven in zijn laatste arti
kel, dat dezer dagen ver
scheen in 'The Ecumenical
Review', het theologisch
tijdschrift van de Wereld
raad.
De fout die het Vaticaan in 1972
maakte, was niet zozeer de beslis
sing om niet toe te treden tot de
WRK, maar het achterwege laten
van de motieven achter dat besluit.
Volgens Visser 't Hooft is het vol
komen terecht dat de RK Kerk niet
tot de WRK is toegetreden.
Visser 't Hooft betreurt in het ar
tikel dat het besluit genomen werd
zonder dat de bisschoppensynode
of de lid-kerken van de Wereldraad
gelegenheid hadden om over de
kwestie te discussiëren. Het eind
rapport van de studie (1969-1972)
over een mogelijk lidmaatschap
werd niet eens officieel gepubli
ceerd door het Vaticaan. De tekst
Wijlen Visser 't Hooft
onoplosbaar
verscheen wel in 'The Ecumenical
Review' met een voorwoord van
kardinaal Willebrands en WRK-se-
cretaris dr. Carson Blake, die de
verwachting uitspraken dat de RK
Kerk voorlopig niet zou besluiten
het lidmaatschap van de Wereld
raad aan te vragen. Redenen daar
voor werden niet gegeven. Er zou
spoedig een brief uit Rome volgen
met een nadere toelichting. Die
brief is nooit verzonden.
Vrees
voor een open discussie. De jaren
'71 en '72 waren jaren van heftige
interne spanningen: "De vrees was
dat toenadering tot kerken die hun
theologen en leken een grote mate
van vrijheid toestaan, zou leiden
tot verdere controversen in de RK
Kerk in een tijd waarin het gezag
alom ter discussie stond".
Visser 't Hooft was ervan over
tuigd, dat een open en diepgaande
discussie over deze kwestie veel
misverstanden had kunnen voor
komen zonder dat de uitkomst an
ders zou zijn geweest. "Ik denk dat
we samen zouden hebben ontdekt,
dat het structurele probleem van
een rooms-katholiek lidmaatschap
onoplosbaar is, tenzij de RK Kerk
of de Wereldraad radicaal van
structuur zouden veranderen".
Het belangrijkste obstakel is,
volgens wijlen Visser 't Hooft, de
gezagsstructuur van de RK Kerk.
De Wereldraad bestaat uit meest
nationaal georganiseerde kerken
die hun zelfstandigheid ni$t wen
sen prijs te geven voor een supra
nationale eenheid van juridische
aard. De WRK wil dan ook geen ge
zag uitoefenen over zijn leden.
Het opnemen in zo'n beweging
van een wereldwijde kerk die als
voornaamste principes heeft het
centrale gezag en een universele
rechtsmacht, zou neerkomen op
het toelaten van een vreemd ele
ment. "De Rooms-Katholieke
Kerk zou zich nauwelijks op haar
gemak voelen. De andere kerken
zouden denken dat de RK Kerk de
uitgangspunten van de Wereldraad
toch niet accepteert", aldus Visser
't Hooft.
Bij de tijd
Het nummer van The Ecumeni
cal Review waarin Visser 't Hoofts
laatste artikel is gepubliceerd, is
geheel gewijd aan twintig jaar Vati
caans Concilie.
Zoals bekend heeft de paus voor
november een bijzondere bis
schoppensynode uitgeschreven
om de resultaten van Vaticanum II
"bij de tijd" te brengen. Vorige
maand stuurde het Centrale Comi
té (algemeen bestuur) van de We
reldraad de bisschoppensynode
een brief waarin gevraagd werd de
oecumenische openheid van Vati
canum II te bevestigen en te ver
sterken.
Wereldraad-secretaris dr. Emilio
Castro schrijft in een Ten Geleide
dat het concilie niet alleen voor de
RK Kerk een mijlpaal is geweest,
maar ook grote invloed heeft ge
had op andere kerken. Het concilie
plaveide de weg voor de dialoog en
maakte deuren open voor samen
werking en gezamenlijke actie. Ca
stro spreekt de hoop uit, dat het in
de toekomst nog eens komt tot een
gezamenlijke conciliaire vergade
ring van de Rooms-Katholieke
Kerk en de lid-kerken van de
WRK, waarbij getuigenis wordt af
gelegd van het gemeenschappelij
ke geloof.
AMERSFOORT (ANP) - Dr.
H.A.M. Fiolet, secretaris van de
Raad van Kerken in Nederland, zal
op 9 oktober officieel zijn functie
neerleggen met het uitspreken van
een rede getiteld "Zonder geloofs
crisis ten aanzien van de eigen
kerk is oecumene niet mogelijk".
De bijeenkomst wordt gehouden
in de aula van de Utrechtse univer
siteit.
De rooms-katholieke priester
Fiolet, die op 15 augustus 65 jaar
werd, is van 1970 af secretaris van
de raad geweest. Hij wordt opge
volgd door de hervormde predi
kant W.R. van der Zee, die al vorig
jaar januari zijn werkzaamheden
bij de raad is begonnen.
Herman Fiolet trad in 1939 in bij
de Orde der Franciscanen. In 1946
werd hij tot priester gewijd. Hij
was enkele jaren werkzaam in het
apostolaat van de Minderbroeders.
Van 1962 af doceerde hij dogma
tiek aan het groot-seminarie van
het bisdom Den Bosch. Van 1968
tot 1973 was hij hoogleraar in de
reformatorische en oecumenische
theologie aan de Katholieke Theo
logische Hogeschool te Amster
dam.
Van 1962 tot zijn benoeming in
1970 bij de Raad van Kerken was
hij tevens studiesecretaris van de
St. Willibrordvereniging, die hij
van een rooms-katholieke vereni
ging naar een meer oecumenische
beweging heeft omgebouwd. Na
mens de Nederlandse bisschoppen
was Fiolet lid van de commissie
die de oprichting van de Raad van
Kerken voorbereidde. Mede dank
zij hem is de Rooms-Katholieke
Kerk direkt bij de oprichting in
1968 tot de raad toegetreden. Daar:
mee was Nederland het eerste land
ter wereld, waar de R.K. Kerk lid
werd van de Raad van Kerken.
Proces
Fiolet promoveerde in 1953 cum
laude tot doctor in de theologie aan
de Katholieke Universiteit Nijme
gen op een proefschrift getiteld
"Een kerk in onrust om haar belij
denis. Theologische doorlichting
van de belijdenisstrijd van de Ne
derlandse Hervormde Kerk".
Daarin erkende hij de Hervormde
Kerk als "kerk", hetgeen hem een
proces in Rome opleverde. Theolo
gen van drie Romeinse universitei
ten hebben hem toen grondig op
zijn rechtzinnigheid onderzocht.
De verdachtmaking bleek geen
grond te hebben. Tijdens een parti
culiere audiëntie werd Fiolet door
paus Pius 12 gerehabiliteerd.
Fiolet, die een tiental boeken op
zijn naam heeft, constateerde re-
centelijk in een vraaggesprek dat
er sprake is van "een verkillend
klimaat tussen de kerken". De be
ginjaren van de Raad van Kerken
vielen samen met het Pastoraal
Concilie van de R.K. Kerk in Ne
derland. De Nederlandse Her
vormde Kerk had toen de Algeme
ne Kerkvergadering en de Luthe
ranen hadden hun commissie voor
eenheid (voor mogelijke aanslui
ting bij de Hervormden). In die ja
ren kwamen ook de eerste ideeën
los voor Samen op Weg, het proces
tot hereniging van de hervormden
en gereformeerden.
Tijdens de Algemene Vergade
ring van de Wereldraad van Ker
ken in 1983 in Vancouver liet Fiolet
zich kritisch uit over "de geruislo
ze aanwezigheid" van de waarne
mers van het Vaticaan. Hij vroeg
zich toen af of de betrekkingen tus
sen het Vaticaan en de Wereldraad
zich niet op een dieptepunt bevon
den.
Over de Nederlandse situatie zei
Fiolet kort geleden: "Voor de bis
schoppen bestaan de andere ker
ken nauwelijks meer; zij hebben
het veel te druk met hun eigen
kerk. Maar ten diepste erkennen ze
andere kerken eigenlijk niet als
kerk. De oecumenische betekenis
van het Tweede Vaticaans Concilie
ligt achter de horizon. In feite zijn
we weer op de terugweg naar de
situatie van weleer".
Samenleving
Hoewel Fiolet zeker geen tegen
stander van het Samen op Weg-
proces is, beschouwt hij dit toch
als een achterhoedegevecht. Her
vormden en gereformeerden kun
nen elkaar alleen maar echt vinden
als ze samen een analyse van de sa
menleving maken. Daartoe is het,
volgens Fiolet, nodig dat ze praten
•over de eigenlijke problemen van
de samenleving, niet over het in
eenpassen van kerkordes. "Ik zou
zo graag zien, dat men zijn krach
ten zou inzetten op een veel breder
vlak, namelijk het kerk-zijn in de
samenleving".
De nieuwe Missie- en Zendings
kalender - resultaat van een
hechte samenwerking tussen
rooms-katholieke en protestantse
missie- en zendingsinstellingen -
is ditmaal gewijd aan Botswa
na, een groot land met een kleine
bevolking in de zuidelijke regio
van Afrika. De verkoop van de
kalender is deze week begonnen.
Medewerkers van een weverij
in het Botswaanse dorp Oodi zijn
de makers van dertien geweven
wandtapijten, waarop het leven
van alledag in deze democrati
sche republiek in simpele, maar
treffende figuurtjes, kleurvlakjes
en lijntjes wordt weergegeven.
Zomaar een stripverhaaltje over
het vee in dit vlees-exporterende
land, over de spontane grasbran-
den als gevolg van oververhit
ting door de zon en over het bin
nenhalen en bewerken van de
oogst. Dit laatste is vrouwen
werk, maar dat beperkt zich be
slist niet tot de landbouw. Wat
doen die Afrikaanse vrouwen ei
genlijk niet? De zeven weefsters
van de kalenderplaten doen
daar een boekje over open.
In het tekstgedeelte van de ka
lender, op de keerzijde van de ge
reproduceerde wandkleden,
staan getuigenissen over het har
de leven van de Afrikaanse
vrouw, die zich door de nood ge
dwongen zodanig begint te ver
zelfstandigen, dat zij steeds meer
kiest voor het vaderloze gezin.
Want zoals de omvang van het
veebezit (ook bij stadsbewoners)
de status van de man bepaalt, 2
bepaalt het kindertal van d
vrouwen in Botswana, gehuwd
of ongehuwd, hun sociale a
Botswana is dan ook een super
jong land. Het is zo groot als
Frankrijk, maar er wonen
aan één miljoen mensen, wa
van de meerderheid amper 15
jaar is. Het is ook een land dat de
Zuidafrikaanse apartheid veraf
schuwt, maar geen ander middel
heeft om daarvan te doen blijken
dan zijn gastvrijheid voor poli
tieke vluchtelingen. En dat wordt
de Botswanen natuurlijk weer
niet in dank afgenomen, zoals
een paar maanden geleden werd
gedemonstreerd bij de grensover
schrijdingen van Zuidafrikaan
se commando's in dit geweldloze
land dat zelfs geen leger heeft.
Terwille van een zo groot moge
lijke verspreiding hebben de uit
gevers (het Centraal Missie-Com
missariaat in Oegstgeest en de
Nederlandse Zendingsraad in
Amsterdam) de prijs van de ka
lender weten te handhaven op 7
gulden. De opbrengst gaat nc
verschillende doelen van mii
en zending. De MZK'86 is overal
in Nederland verkrijgbaar bij de
plaatselijke missie- en zendings-
comité's.
'Er is hoop'. De in Nederland be
gonnen evangelisatie-actie 'Er is
hoop' krijgt een Europees vervolg.
In de meeste Westeuropese landen
zullen in de komende vijfjaar acti
viteiten onder dit motto worden
ontwikkeld, zo meldt het Instituut
voor Evangelisatie in Doorn. Daar
bij maakt men ook gebruik van het
in Nederland bekende vignet van
de actie en voor een deel van het
voor Nederland vervaardigde
(maar dan uiteraard vertaalde) ma
teriaal.
In Noord-Ierland gaat volgend
jaar maart een grote actie van start,
waarbij gebruik wordt gemaakt
van de vertaalde versie van het
laatstverschenen en huis aan huis
verspreide Nederlandse 'Er is
hoop'-magazine. 'Campus Crusade
for Christ Europa' - waarvan het
Instituut voor Evangelisatie de Ne
derlandse tak is - zal het grootste
deel van haar activiteiten onder de
'Er is hoop'-vlag brengen, wat niet
automatisch betekent, dat volledig
volgens het Nederlandse model zal
worden gewerkt. De strategie is er
op gericht, dat christenen in eigen
omgeving aan de slag gaan om
mensen met het evangelie te berei
ken. Veel wordt gedaan aan per
soonlijke toerusting en motivatie.
Bij het Instituut voor Evangeli
satie in Doorn verwacht men, dat
uit andere landen weer nieuwe im
pulsen naar Nederland komen,
waardoor men ook in de toekomst
gebruik kan blijven maken van de
bekendheid die 'Er is hoop' hier al
heeft, ook onder buiten- en rand-
kerkelijken.
Vrede. Onder de titel 'Vrede,
vraag voor kerk en samenleving' is
de lang verwachte studie versche
nen van de gereformeerde com
missie voor het oorlogsvraagstuk.
Het boek bestaat uit vier delen,
drie bijdragen van de commissie
zelf en één met antwoorden van
vier uiteenlopende vredesbewe
gingen op een zevental vragen.
Voor een klein deel verwoordt
het rapport het standpunt van de
hele commissie. Voor een groter
deel liepen de meningen van twee
groepen binnen de commissie uit
een. Daarnaast is één commissielid
van oordeel, dat ook een leger met
conventionele wapens door de
kerk moet worden afgewezen.
Het rapport is deze week in
Leusden overhandigd aan de voor
zitter van de gereformeerde syno
de, dr. H. J. Kouwenhoven. Het is
nu verkrijgbaar in de boekhandel.
Het boek bevat 246 pagina's en
kost f. 19,90.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Sterringa, 11.45 studentenekklesia;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. Aarents,
Katwijk aan den Rijn;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kool
stra;
Oecumenische geloofsgemeenschap De
Regenboog (Merenwijk) 9.30 pastoor v.
Well en ds. Hortensius, 11.15 pastoor v.
Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Mackaay,
Leiden, opendeurdienst;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Rietveld;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. Nauta,
doopdienst;
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 ds. Ribs;
jeugdkapel Vredeskerk 10; jeugdkapel
Bevrijdingskerk 10 ds. Jansen.
Wijk 'Stevenshof zie na geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg; Diakonessenhuis 10.30 ds.
v. 't Hof, elke zaterdag 10.30 rk. dienst;
Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Breder-
veld, Soest;
Oude Vest 10 ds. W. Bakker, Amstel-
Maranathak. zie herv. gem.;
Bevrijdingsk. 10 en 5 ds. Rietveld;
bejaardenhuis Groenhoven 10 dr. D.
Bakker, O.geest;
Merenwijk zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) 10 ds. Koek.
Geref. K. Vryg. (Herengr.) 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30 en 5
Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. Mostert.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.) 10 mevr. ds. De Clercq.
Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 ds. Bos
veld.
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3)
10 evang. Dikkes.
Evang. gem. Merenwijk (Flevoweg 5)
7.45 nam.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21) 5 nam. hr. J. Schreuder.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2) zo. 10
Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr. E. v.d.
Molen.
Leger des Heils (hoek Vestestr./Groe-
nesteeg) 10 en 7.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rynd. 24): 9.30
Zevendedag-adventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten) elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst.
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30.
'De Christengemeenschap' (beweging
tót religieuze vernieuwing) 9.45 men-
senwijdingsdienst in oud-kath. kerk,
Cronesteinkade 2.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.) 9.30,10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) zat. 7.
Roonis-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat 7, zo.
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Lammenschanswfeg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
Merenwijk zie herv. gem.;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
Raad van Kerken: elke dinsdagavond
van 7 tot 7.30 oecumenisch avondgebed
in oud-kath. kerk hoek Zoeterw.singel/
Cronesteinkade.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
prof. dr. R. v.d. Broek, Beusichem, 7 ds.
v. Driel.
Geref. Kerk 10 ds. v.d. Bos, Gouda, 6.30
ds. Hoogerwerf, Nieuwerkerk a.d. IJs-
sel.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.45 ds.
v. Sorge.
Rk Kerk zat 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. Hoogendijk, 5 ds.
Slofstra, Noordwijk, met gehandicap
ten;
Kruiskerk 9.30 ds. Bogers;
Opstandingskerk 9.30 ds. v.d. Heiden,
6.30 kand. A. Spaans;
G. Herderkerk 10 ds. Moll, ha, 6.30 ds.
Verheul, ha;
De Bron 9.15 ds. Nieuwenhuis, ha, 10.15
ds. Taselaar, ha. 6.30 ds. Moll, ha;
Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mulder, ha;
Oudshoornse kerk 10 ds. Ter Bals;
Sionskerk (Planetensingel). 9.30 ds. Ou-
wendijk, 6.30 ds. Siebelink, Linschoten.
Geref. Kerk Mar.kerk 9.30 ds. Wüschut,
ha, 6.30 ds. Boer, ha;
Salv.kerk 9.30 ds. Boer, ha, 6.30 ds. Wil
schut, ha.
Geref. K.
9 30 en 5 ds.
Ned. Geref. Kerk (school WUlemstr.)
9.30 ds. M. de Jong, 4.30 ds. De Lange.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.30 ds.
Blom.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en
4.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30
ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 ds. G. van 't Wout, 6.30 hr. v. Ge-
Volle-cvang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54) 10 hr. C. Visser sr.
Pinkstergem. (school Batenstein 16) 10.
Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en 7.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
Schreuders, Groenekan, 6 ds. Kooien,
IJsselstein.
GerefJHerv. Gem. (dorpshuis 'De Tas')
10 drs. v.d. Sar, Zoetermeer.
Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst, dond.
12 sept. 7.30 ds. Blok, Nunspeet.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 kand. Stam, Barendrecht, 6.30
ds. Schipaanboord, Everdingen;
Salv.kerk 9.30 ds. Wieman, 6.30 ds. v.d.
Hoef;
Bethl.kerk 9.30 kand. v. Dis, R.dam, 6.30
ds. Kaars, Haaften.
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Berg, 6.30 ds.
De Goede, Waarder.
Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 en 4.30
student Boersma.
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
ds. Bac.
Evang.-Luth. Gem. 9 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma, 6.30 dr. v.d. Bank, Ede,
jeugddienst;
De Stek 9.30 ds. v.d. Pol.
Geref. Kerk 9.30 ds. G. de Jong, 5 ds.
Den Heeten, Hoofddorp.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Ribbers.
Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 3 ds. Bac, 11
sept. 7.30 ds. C. Harinck.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
kand. Schuurman, Nieuwerkerk a.d.
IJssel, 6.30 ds. De Graaf.
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Velden, Leiden,
5 ds. Hagen, Westendorp.
Rk Kerk: dorp zat. 7. zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zat. 7. zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, ha, 7 ds. v.d. Werff, Voorhout, ha.
Geref. Kerk 10 hr. Brouwer, Katwijk.
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 kand. v. Mou-
rik, Goes.
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11;
Jozefk. zat 7, zo. 10 en 11.30.
HOOG MADE: Herv. Gem. 10 ds. Boon
stra.
Rk Kerk zat 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Ger-
dregt;
O. Kerk
Rk Kerk 2
110.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Aarents, 6 ds. Sma
ling;
Ontm.kerk 10 prof. dr. H. Jonker, De
Bilt, 6.30 ds. Gebraad, jeugddienst.
Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-colle-
ge) zie Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. Kersten, 5 ds. Wolt
huis, Heemstede.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
10 ds. Vroegindewey, 6 ds.
Schuurman;
Ichthusk. 10 ds. Hovius, 5 ds. Teygeler,
Scheveningen;
Pniélk. 9.30 ds. Driebergen, 6 ds. Vroe
gindewey;
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10
kand. J. van Beelen;
Overduin 2.15; wijkgebouw Hoeksteen
(Burgersdijkstraat 23) 10 dienst voor do
ven, hr. J. L. van Kempen.
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. J.
van Veen, Wassenaar, doopdienst.
Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. v.d. Horst,
jeugddienst, 5 ds. Koster;
Triumfatork. 9.30 ds. Koster, 5 ds. Kerst-
Geref. K. Vrijg. 9.30 en 5.30 ds. Heida.
Ned. Geref. K. 11 ds. Janse, 7 ds. Bie-
wenga, Zoetermeer, in Vredeskerk.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5
ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5.
Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5.
Volle-evang.gem('Tripodia') 9.45.
Onafh. baptistengem. (Ambachtsweg 2)
10 br. Wesselius, Aalsmeer.
dorp.
Geref. Kerk 10 ds. Hagen, Westendorp, 7
zie herv. gem.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Knorth, 3 ds. Bo
venberg, Leiden, met gehandicapten,
6.30 cantatedienst, ds. Doesburg, mmv
Leiderdorps Kamerkoor, uitvoering van
motet 'Jesu meine Freude' van J. S.
Bach;
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Stegeman.
Elis.ziekenhuis 10 deken H. F. van Zoe-
len.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J.
v.d. Zeeuw.
Rk Kerk zat 7, 11.30.
LEIMUIDEN: Hem Oem. 9.30 ds. v.
Driel.
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi, 7 ds. Aal-
ders.
Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. 't
Hooft;
Pauluskerk 10 ds. Pettinga, Utrecht. 7
ds. 't Hooft.
Geref. Kerk 10 ds. Boswijk, start jeugd
werk, 7 ds. Jaspers Focks.
Geref. K. Vrijg. 10.30 en 4.30 ds. De Put
ter.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 ds. Vos,
ha, 5 leesdienst.
Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 ds. v. Dijken.
Geref. Gem. 10 en 4 leesdienst.
Evangeliegemeente (Vivaldistr. 69) 9.45.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30.
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30,10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds. Ey-
senga, Zw.dam, 6.30 ds. Wegerif.
Geref. Kerk 9.30 ds. Stroes, 4.30 ds. Bou-
ma, Noordeloos.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.15 ds.
Roos, Utrecht.
Remonstr. Gem. 10 dr. Meyering.
Evang^ gem. (Kruispunt, Kennedylaan
110.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Graaff, 6.30 dr. Haitsma, Boskoop,
jeugddienst.
Geref. Kerk 9.30 ds. Verheul, Alphen, 7
ds. De Boer, Hoofddorp.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bergsma, 7 ds. Ten Voorde.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Wijngaar
den, ha.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Visser.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze.
Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 hr. Schreu
der, 7 dienst.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 dr. Henkei, Den
Haag, 5 ds. Cammeraat, Leersum, 7 ds.
v.d. Lee, muzikale vesper;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. v.d. Lee. 7 ds. El-
De Rank (Golfbaan) 10 ds. v. Sliedregt,
Katwyk aan Zee; Sole Mio 9 ds. Kuiper.
Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10
ds. Kuiper;
Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma;
Stichtingskerk 11 ds. Slofstra. Zie ook
herv. gem.
Ned. Prot Bond (aula O.Zeew.) 10.30 ds.
G. Bloemendaal, Delft.
Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30 (in juli en
aug. 7 nam. Duitse dienst);
Binnen zat. 7, zo. 8,10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
B. J. Roosjen;
De Zilk 10 ds. v. Achterberg, Leiden.
Rk Kerk Victork. zat. 7. zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. L. M. Verseput.
Pauluskerk 10 mevr. drs. I. Eggink-
Hoog;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 dr.
Dirksen, 7 drs. Schwencke.
Geref. Kerk 10 ds. Rang, N.-Vennep, ha.
Zie ook herv. gem.
Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school) 8.45 ds. De Putter, 4.30 lees
dienst.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 en
4.
Van Wyckerslooth 4 hr. W. J. Schot.
Endegeest 10 pater Boshouwers.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4.
Rk Kerk Will.kerk zat. 7. zo. 9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte.
Geref. K. 9.30 ds. Jaspers Focks, 6.30 ds.
Boswijk.
Rk Kerk zat 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. Vlasblom, Boskoop, 7 ds. Heymans,
Alphen.
Chr. Geref. K. 9.30 leesdienst, 2.15 ds.
Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Smaling, 5 hr. H. Binnen
dijk, jeugddienst;
Bethelkerk 9.30 en 5 ds. v. Niel.
Geref. Kerk Imm.kerk 9 en 10.30 ds.
Ribberink, 5 ds. Snel, startdienst;
Mar.kerk 9 en 10.30 ds. Snel. 5 ds. Rib
berink.
Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. Grutter.
Chr. Geref. K. 9.30 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 br.
N. van Gemeren, H.woude.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem 9 en 10.30
ds. Koldewijn. 7 opendeurdienst in ge
ref. kerk, ds. W. van der Kooy, Rockan-
je.
Geref. Kerk 9.30 hr. M. de Ridder, 7 ds.
W. v.d. Kooy, Rockarye, opendeur
dienst.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. v.d. Boom
gaard, Den Haag.
Rk Kerk zat 7. zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Teyge
ler, Scheveningen, 6.30 ds. Stelwagen,
Den Haag.
Geref. Kerk 9.30 ds. Broer, 6.30 ds. v.d.
Kooi.
Rk Kerk Aardam zat 7, zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 ds.
Vermeulen, 6.30 ds. Klein Kranenburg,
Ter Aar.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Oegema, ha.
Geref. K. Vryg. 9.30 en 4 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C. J. de
Jong.
Rk Kerk zat 7. zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot 7 ds. Blanken;
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
De Zwart;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. W.
D. Davids.
Herv. evang. op geref. grondslag (Lucas-
college, Beeth.laan) 9.30 ds. C. van
Schoonhoven, Hardinxveld, 4.30 ds.
Poort, Oisterwijk.
Geref. Kerk 9.30 ds. De Zeeuw. Zie ook
herv. gem.
Geref K Vrijg. (Bachlaan) 10.15 en 4.30
ds. Boxman.
Rk Kerk Laur.kerk zat 7. zo. 11.30;
M. Godskerk. zat. 7, zo. 10.
Kerk van Engeland (British school in
The Netherlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15
anglicaanse dienst
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 en 5 ds. Maasland;
Hoeksteen 9.30 en 6.30 ds. Roetman;
Bethelk. 9 30 en 5 ds. Goossen;
Imm.kerk 9.30 ds. Hulst, 7 ds. Kalkman.
Geref. Kerk Kruisk. 9.30 ds. De Moor. 5
hr. A. J. Fluijt;
Ontm.kerk 10 dienst
Remonstr. Gem. 10 ds. H. J. v.d. Steen,
R.dam.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis,
ha.
Rk Kerk zat 7, zo. 8.30,10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra;
Kievietk. 10 dr. v. Bruggen;
Messiask. 10 ds. Hartzheim, Schevenin
gen, 4.30 ds. Wolters;
Dorpscentrum 9.30 kand. Alblas, Barne-
veld.
Geref. Kerk Zyllaan 10 en 7 ds. Spilker,
Renswoude;
Zuid (Bloemcamplaan) 10 dr. Vlijm.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 prof.
dr. A. v.d. Meiden, Utrecht.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Koelewijn.
Geref. Kerk 9.30 ds. Aalders. 6.30 ds.
Broer.
Rk Kerk zat 7. zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr. J.
de Haan.
Geref. Kerk 9 30 kand. Wielsma. Uit
hoorn, 7 hr. Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus.
Rk Kerk St Jan zat 7.30, zo. 9.30;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10;
Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7, zo. 9.3C
en 11.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif, 6.30 ds. Buikema en ds. Eysen-
ga, gez. dienst.
Geref. Kerk 9.30 ds. Elderman, Bode
graven, 6.30 zie herv. gem.
Remonstr. Gem. 10 mevr. ds. R. Thie-
me-Tiesing, gez. dienst
