Sluiting raffinaderij
tond al lang vast'
Belangstelling Sail '85 breekt records
Advocate De Jonge
weer in Z.-Afrika
espreldng Lubbers Caracas was 'show
Zaanstad maakt folder over
gevolgen van atoomaanval
De Koning teleurgesteld over
atv-opstelling van ambtenaren
Mishandelde
Maastrichtse
overleden
Bijna vier miljoen bezoekers op Amsterdams zeilevenement
'Hoe ruiger het weer
hoe stabieler de boot'
AANDAG 5 AUGUSTUS 1985
ILLEMSTAD (GPD) - Premier Lubbers heeft al bij de onderhandelingen in Caracas
eweten dat het onmogelijk was de raffinaderij op Curacao te redden. "Het Nederlandse
rijsvoorstel voor ruwe olie was volstrekt onaanvaardbaar voor de Venezolaanse regering
n dat wist de minister-president wel", zo heeft secretaris Paulina van de Shell-vakbond
SEK verklaard.
.9 ZAANSTAD (ANP) - In navolging
van Leeds in Engeland laat de ge
meente Zaanstad op 3 september
een brochure verschijnen waarin
de gevolgen van een kernaanval op
het Zaanstad-deel Zaandam wor
den beschreven.
Het initiatief voor deze brochure
werd anderhalf jaar geleden door
de werkgroep gezondheidswerkers
tegen kernbewapening genomen.
Of Zaanstad de eerste gemeente in
Nederland wordt met een dergelij
ke brochure is nog niet zeker. Ook
in Nijmegen is men er al mee bezig.
De brochi
door het bureau voorlichting van
Zaanstad en de werkgroep gezond
heidswerkers tegen kernbewape
ning. Morgen bespreken burge
meester en wethouders van Zaan
stad de uitgave, die waarschijnlijk
in een eerste oplage van 5000 ex-
Iers handelt de brochure over de
gevolgen voor de plaats waar een
kernbom valt en over de gevolgen
voor de directe omgeving. Volgens
de woordvoerder gaat het absoluut
niet om een rampenplan. Het boek
je is ook geen alternatief BB-plan.
iure wordt geschreven Volgens een van de samenstel- de gevolgen van een kernaanval
handelen.
De samenstellers hebben de bom
in de brochure laten vallen op het
sluizencomplex te Zaandam. Wel
wordt ook algemene informatie
over een eventuele derde wereld
oorlog met gebruik van kernwa
pens gegeven. Volgens de samen
stellers is de grondtoon van het
drukwerk datje niets kunt doen bij
een kernaanval. Je zou je ook niet
kunnen beschermen tegen kern
oorlog. Vaak wordt door regerin
gen een verkeerd beeld gegeven,
alsof mensen met schuilkelders
nog overlevingskansen hebben, al
dus de samenstellers.
►wel Nederland als de Shell zijn
volgens hem op uit om de raffi-
ïaderij op Curacao met zo min mo
gelijk sociale onrust te sluiten.
Paulina stelt dat premier Lubbers
ie Antilliaanse belangen niet kon
Dehartigen, omdat deze strijdig
sijn met de belangen van Shell Per-
nis. "Als de Curacaose raffinaderij
openblijft, betekent dit dat er zwa
re concurrentie ontstaat met het
Shell-bedrijf in Pernis". Vanwege
de gunstige regeling via het 'heren-
akkoord' heeft Shell fors geïnves
teerd in de Rotterdamse raffinade
rij, die nu uitgerust is om dezelfde
zware olie te verwerken als Shell
Curacao.
Koninklijke Shell-groep
heeft al enkele jaren geleden beslo
ten niet langer te investeren in het
bedrijf. De raffinaderij past niet
langer in het geheel van de Shell-
bedrijven. Daardoor werkt Shell
Curacao ook steeds minder renda
bel. Er was besloten om Venezuela
[te interesseren voor participatie.
Dan zouden olieleveranties op lan-
Igere termijn gegarandeerd zijn. De
Venezolaanse regering vond echter
de personeelskosten te hoog, zodat
een afvloeiingsregeling in het le
ven werd geroepen en ook 10 pro
cent op het salaris moest worden
ingeleverd.
Sluiting
Toen echter in 1979 een winst
van 400 miljoen dollar werd ge
maakt, vanwege de oorlog in het
Midden-Oosten, werden de bespre
kingen met Venezuela over partici
patie afgebroken. In 1983 werd dui
delijk dat hierdoor sluiting van het
bedrijf onvermijdelijk zou zijn.
De toenmalige directeur Wilson
was echter te veel emotioneel be
trokken bij de raffinaderij, waar hij
als jonge ingenieur was begonnen.
Later werd hij technisch-manager
en nu zou hij vlak voor zijn pen
sioen enkele jaren algemeen-direc
teur zijn. Hij weigerde na de kei
harde loononderhandelingen met
de vakbonden persoonlijk om aan
het plan van de Shell-groep te vol
doen en het bedrijf te sluiten. Wil
son werd na anderhalfjaar vervan
gen door de huidige directeur Van
Mourik-Broekman. Deze had vol
gens de vakbond een duidelijke
opdracht van de Shell-groep, om
de raffinaderij op zo goedkoop mo
gelijke wijze te sluiten.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet
betreurt het besluit van de ambte
naren om niet langer in te leveren
voor verdere arbeidstijdverkorting
(atv), maar zal niet ingrijpen. Dat
zei minister De Koning (sociale za
ken en werkgelegenheid) gisteren
voor de AVRO-radio. De bewinds
man verklaarde ook niet te ver
wachten dat de stap van de ambte
narenbonden invloed zal hebben
op de opstelling van andere bon
den. De Industriebond FNV heeft
al laten weten alles in het werk te
stellen om het komende jaar tot
een 36-urige werkweek te komen.
Prinses Irene is vandaag jarig.
De prinses viert haar 46ste verjaar
dag. (foto ANP)
De Koning wees er verder op dat
er nu studies worden uitgevoerd
hoe de arbeidstijdverkorting in de
verschillende bedrijfstakken het
best kan plaatsvinden. Hij is niet
somber over de uitslag van deze
studies en zei erop te vertrouwen
dat ook volgend jaar verder aan atv
gewerkt zal worden.
Hij verwachtte niet dat het be
sluit van de ambtenarenbonden
het voornemen van het kabinet om
de koopkracht van ambtenaren,
uitkeringstrekkers en trendvolgers
op zijn minst te handhaven, nade
lig zal beïnvloeden. Garanties wil
de hij niet geven. "Dat zien we wel
op Prinsjesdag, wanneer de begro
ting wordt gepresenteerd", aldus
de minister.
De ambtenarenbonden hadden
verleden week bekendgemaakt
niet langer te willen inleveren voor
verdere invoering van een kortere
werkweek. Zij wezen er in dat ver
band op dat ze de afgelopen jaren
als gevolg van het kabinetsbeleid
te veel hadden ingeleverd.
Beide regeringspartijen, CDA en
WD, betreuren het besluit van de
ambtenarenbonden, maar zijn het
met minister De Koning eens dat
er niet in de onderhandelingen tus
sen de bonden en de verantwoor
delijke minister Rietkerk (binnen
landse zaken) ingegrepen moet
worden.
In 1984 dreigde premier Don
Martina zelfs met een machtigings
wet die de vakbonden zou dwin
gen om 10 procent loon in te leve
ren. „Wij kiezen voor een Curacao
mèt Shell", zo verklaarde de minis
ter-president. Toen hem'duidelijk
was dat de raffinaderij ook in de
toekomst niet meer rendabel kon
functioneren, koos de Antilliaanse
premier ervoor om af te treden na
een incident met een van zijn par
tijgenoten. De gevolgen van een
eventuele sluiting waren zó enorm,
dat premier Martina er alles voor
over had om het bedrijf open te
houden.
Verkoopbaar
Volgens Paulina heeft de sluiting
van de Lago-raffinaderij op Aruba
de uitvoering van de Shell-plannen
vertraagd. Het zou politiek niet
verkoopbaar zijn als twee multina
tionals gelijktijdig hun raffinade-'
rijen sluiten, die pilaren zijn van de
Antilliaanse economie.
De Shell-vakbond vindt het Ve
nezolaanse voorstel om de raffina
derij open houden vrijwel kans
loos. Van de Nederlandse regering
wordt gevraagd om honderd mil
joen dollar per jaar in het bedrijf te
investeren. "Het zou wel een kleine
genoegdoening zijn voor de gigan
tische winsten die gedurende ze
ventig jaar naar de Nederlandse
economie werden doorgesluisd",
zo vindt Paulina. Volgens de
ASEK moeten de Nederlandse, Ve
nezolaanse en Antiliaanse regering
gezamenlijk aan tafel gaan zitten
wil dit plan enige kans van slagen
hebben.
Intussen is voor de 1900 Shell-
werknemers bij de minister van so
ciale zaken toestemming gevraagd
voor ontslag. De onderaannemers
op de raffinaderij zijn eveneens be
gonnen met ontslagaanvragen
voor de 1200 man personeel. Voor
hun gelden nauwlijks afvoeiingsre-
gelingen zoals die voor het Shell-
personeel zijn opgesteld.
CAMPINGS (ANP) - Nederland
telt momenteel 3561 kampeerac-
commodaties, ongeveer eenderde
meer dan in 1972. Het aantal slaap
plaatsen is 1.671.000. Dit blijkt uit
tellingen van het CBS. Daaruit
blijkt ook dat ruim eenderde van
de accommodaties negen maanden
of nog langer van het jaar geopend
SCHIPHOL (ANP) - De Zuidafri-
kaanse advocate Kathleen Satch-
well, die de belangen behartigt van
de Nederlandse antropoloog Klaas
de Jonge en diens ex-vrouw Héle-
ne Passtoors, is gisteren vanaf
Schiphol vertrokken voor de te
rugreis naar Zuid-Afrika. Ze heeft
in Den Haag en in Brussel bespre
kingen gevoerd op de ministeries
van buitenlandse zaken. Verder
heeft ze contact gehad met de fami
lies van haar cliënten en met juris
ten. Over de inhoud van het be
sprokene wilde ze geen mededelin
gen doen.
TOPDRUKTE (ANP) - De politie
in de Amsterdamse binnenstad
heeft een druk weekeinde achter
de rug. Op het bureau Warmoes
straat, vlakbij het Centraal Station,
zijn tweemaal zoveel meldingen
van zakkenrollerij en berovingen
geweest als anders. Ook voor zak
kenrollers en berovers was Sail '85
aldus een buitenkansje. Tasjes en
fotoapparatuur waren favoriete ob
jecten van diefstal. Mensen van
buiten de stad raakten daardoor
ook vaak hun treinkaartjes kwijt,
waardoor ze extra gedupeerd wer
den.
Hélene Passtoors, die zowel de
Nederlandse als de Belgische na
tionaliteit heeft, wordt al vijf we
ken vastgehouden op grond van ar
tikel 29 van de wet op de binnen
landse veiligheid, die geïsoleerde
opsluiting voor onbepaalde tijd
zonder proces mogelijk maakt.
Satchwell mag haar cliënte niet be
zoeken. Wel heeft Hélene Pas
stoors enkele malen bezoek gehad
van de Belgische consul.
Klaas de Jonge verblijft sinds 19
juli in de Nederlandse ambassade
in Pretoria, waar hij wel zijn advo
cate mag ontvangen. Zuid-Afrika
verlangt dat Nederland hem over
draagt aan de Zuidafrikaanse auto
riteiten. Er is een arrestatiebevel
tegen hem uitgevaardigd wegens
overtreding van de explosieven-
wet, waarop maximaal 15 jaar cel
staat.
Maar het eerdere aanhoudings
bevel tegen De Jonge, uitgevaar
digd op grond van de wet op de
binnenlandse veiligheid, is nog
niet ingetrokken, zodat voor de
Zuidafrikaanse justitie ook de mo
gelijkheid tot vervolging op grond
van deze wet mogelijk blijft. De
wet op de binnenlandse veiligheid
kent als maximumstraf de dood
straf of levenslang.
ABCOUDE (ANP) -Inde 'stilte
voor de storm', voorzover daar dan
sprake van was, keerden gisteren
al veel vakantiegangers voortijdig
huiswaarts. De voor vandaag voor
spelde zuidwesterstorm én de ui
terst sombere vooruitzichten voor
de rest van de week deden velen be
sluiten om de tent maar op te bre
ken. In Zeeland kwam gistermor
gen de uittocht op gang. Op vrijwel
alle campings, die in deze tijd van
het jaar normaal gesproken over
vol zijn, was gisteren al sprake van
lege plaatsen. Overigens verliep
ook de terugtocht niet altijd zonder
problemen, zoals op de ANP-foto te
zien is: kapotte fietsen en een ver
nielde imperiaal lagen gisteren op
de rijksweg bij Abcoude. Volgens
de politie gebeurt dit soort ongeluk
ken meestal omdat de imperiaal
niet deugdelijk aan het autodak is
bevestigd.
VERKRACHTING (ANP) - Een 24-
jarige vrouw uit Uden is dit week
einde ernstig gewond geraakt toen
een man haar probeerde te ver
krachten. Om vijf uur zaterdag
morgen werd de vrouw in haar wo
ning overvallen door een haar on
bekende man. Die stak haar met
een scherp voorwerp, waarbij één
van haar longen werd doorboord
en haar keel gedeeltelijk werd
doorgesneden. Daarna verkrachtte
hij de vrouw. Vermoedelijk heeft
hy de woning verlaten via het bal
kon, waardoor de man volgens de
politie ook is binnengekomen. Om
haar katten de mogelijkheid te ge
ven naar buiten te gaan, liet de
vrouw die deur altijd op een kier
staan.
MAASTRICHT (ANP) - De Maas
trichtse weduwe M. Lathouwers
(67), die bij een overval op 25 juli
door een 21-jarige geestelijk ge
stoorde jongeman uit Maastricht
ernstig werd mishandeld, issin het
ziekenhuis van Maastricht aan de
opgelopen verwondingen bezwe
ken. Zij overleed vrijdagavond al,
maar de politie van Maastricht
deelde het nieuws pas gisteren
De dader zegt uit wraak gehan
deld te hebben, omdat hij woedend
was over het niet meer aanwezig
zijn van een ring, die de inmiddels
overleden echtgenoot van me
vrouw Lathouwers hem beloofd
zou hebben. De jongen bracht me
vrouw Lathouwers zodanige ver
wondingen aan haar hoofd toe, dat
zij sinds de overval niet meer tot
bewustzijn is gekomen.
Honden slachten
schaapskudde af
DALEN (ANP) - Twee honden
hebben in dit weekeinde een
ware slachting aangericht on
der een kudde Drentse Heide-
schapen in Dalerpeel (gemeen
te Dalen).
De beheerder van de kudde
van 45 schapen trof gisteren
vier van zijn dieren doodgebe
ten aan, terwijl twee zodanig
gewond waren dat ze door een
veearts werden afgemaakt. Bo
vendien waren vyf schapen er
zo ernstig aan toe dat ze voor
een noodslachting zijn afge
voerd. Eén schaap wordt nog
vermist, terwijl een deel van de
kudde verwondingen heeft op
gelopen.
De rijkspolitie heeft de twee
honden - een terriër en een bas
taardhondje - kunnen opspo
ren. Ze zijn in overleg met de
eigenaar diezelfde dag nog af
gemaakt. De eigenaar van de
honden is verzekerd. De scha
de wordt geschat op zo'n 2.000
gulden. De kudde schapen is
eigendom van de stichting Het
Drents Landschap. De schapen
zyn uitgezet op een stuk na
tuurschoon, waar ze de jonge
boompjes in de heide weggra-
AMSTERDAM (GPD) - De officier van wacht aan boord van de
Georg Stage II moet even grinniken. "Veel werk om het schip vol
zeil te maken? Ach kom nou, Toen we vorige week uit Zeebrugge
vertrokken, lagen we net binnen het kwartier volledig onder zeil.
En alles met de hand hoor. Maar ja, daar trainen we dan ook bijna
dagelijks op". Het Engels klinkt met een sappig Deens accent.
De Georg Stage is een van de deelnemende 'tall ships', om pre
cies te zyn het kleinste. Een driemast volschip, gebouwd in Frede-
rikshaven in 1935. De totale lengte is 52 meter. En ter vergelijking,
de Krusenshtern, het Russische pronkschip, meet ruim 104 meter.
Maar wel een uniek schip: als enige vaart het met een gemengde
bemanning.
Als alle tall ships is ook de Georg Stage II een opleidingsschip.
Alleen niet voor de marine, maar voor de koopvaardij. De vaste
staf aan boord telt circa 12 officieren, die de leiding hebben over
zo'n zestig kadetten. Jongens en meisjes in de leeftijd van 16 tot 21
jaar, die op vrijwillige basis kiezen voor een stevige basisopleiding
aan boord van deze zeilende parel. Vijf maanden duurt de oplei
ding aan boord van de George Stage II. Dan gaan ze over naar
modernere schepen of aan wal om hun opleiding te vervolgen.
De uitrusting aan boord van de Georg Stage is zowel klassiek als
van de modernste snufjes voorzien. Goed, het anker moet nog echt
met de hand omhooggedraaid worden en de zeilen worden ook op
mankracht gehesen. Maar de navigatie is zowel op de sterren als
met de modernste apparatuur. Dat moet ook wel omdat de veilig
heid van de kadetten aan boord natuurlijk gegarandeerd moet zijn
en het overige scheepvaartverkeer nu eenmaal zo is toegenomen,
dat aanpassingen onvermijdelijk zijn.
Storm
Maar varend met kadetten of niet, de motor wordt vrijwel nooit
gebruikt. Alleen wanneer bestemming en wind niet met elkaar in
overeenstemming zijn, wordt de motor gestart. Zelfs bij storm
gaat het zeil uit. "Hoe ruiger het weer, des te stabieler vaart ze als
we op zeil zijn. Natuurlijk niet met alle zeilen uit. Ik denk overi
gens dat het voor alle tall ships opgaat. Als we met windkracht
acht op de motor zouden varen, is het heel wat minder prettig aan
boord".
De naam Georg Stage is afkomstig uit een Deens geslacht van
reders. De eerste Georg Stage werd gebouwd in 1882 en was eigen
dom van de in dat jaar opgerichte stichting Georg Stage's Mind,
een vroeg gestorven zoon van een van de reders. Het bronzen
boegbeeld is nog afkomstig van die eerste Georg Stage, die nu als
museum ergens in Amerika te bezichtigen is.
"Was het maar waar", lacht de officier van de wacht als hem de
vraag gesteld wordt of ze aldoor op evenementen als Sail Amster
dam varen. "We hebben een vaarschema, waarbij we 's winters in
het zuiden zitten en zomers en in de herfst wat noordelijker ko
men. Manifestaties als Sail Amsterdam en Zeebrugge worden ui
teraard wel ingepland. Niet alleen omdat het leuk is om dan in zo'n
haven te liggen, maar ook omdat we dan iets van andere tall ships
kunnen zien en leren. Er is een heël goed contact onderling tussen
de bemanningen. Dwars door alle politieke tegenstellingen heen".
AMSTERDAM - De derde editie
van het Amsterdamse Sail is nu al
een doorslaggevend succes waar
het om de bezoekersaantallen gaat.
Trok de eerste dag al bijna een mil
joen bezoekers, ondanks al het
slechte weer is het evenement ook
in het weekeinde zeer druk be
zocht. Gisteravond werd het totaal
aantal bezoekers al op bijna 3,5
miljoen geschat. De organisatoren
hadden tevoren verwacht zo'n
twee miljoen bezoekers te zullen
trekken. Sail Amsterdam '85 ein
digt morgenochtend met een para
de van alle schepen via het Noord-
zeekanaal naar de sluizen van IJ-
muiden.
door
Huub Klompenhouwer
Aanvankelijk vreesden de orga
nisatoren van Sail dat het aange
kondigde slechte weer de belang
stelling voor het zeilspektakel in
de Amsterdamse haven zou dwars
bomen. Maar onverwacht veel
mensen trotseerden alle weergo
den en genoten van spektakels als
het paradezeilen, de spiegelge
vechten op het water en de piere-
machocheltocht door de Amster
damse grachten. Ook het corso te het publiek,
water, een unicum op dezè Sail, Voor de deelnemers
kreeg warme belangstelling van
te op het water niet.
Sail wa
ren er wat meer problemen. Een
dieptepunt was de verdrinking van
een Sassenheimse schipper van
een van de platbodems in de Am
sterdamse haven. Bij het Skütsjes-
zeilen op het IJsselmeer sloeg een
van de deelnemende schepen bij
harde wind om en zonk, maar alle
opvarenden konden gered worden.
De onder Franse vlag varende Chi
nese jonk La Dame de Canton ver
loor in de drukte van de haven de
bamboe boegstaken en kreeg nog
wat averij door onervaren manoeu
vreren van een varende toeschou
wer op een kapitaal jacht.
Fenomenaal
Het Sail-feest wordt ook voor an
dere doeleinden gebruikt. Ver
scheidene zeilende schepen zijn in
gehuurd door internationale be
drijven die met een rondtocht door
de haven indruk maken op hun
buitenlandse relaties. Het Amster
dams gemeentebestuur en het
Olympisch Comité hebben de
voorzitter van de onderzoekscom
missie van het IOC, Gunnar Erics
son uitgenodigd om met enkele an
dere leden van het Internationaal
Olympisch Comité het zeilende
eventuele Spelen van 1992 te be
zichtigen.
Onder de gasten van het organi
serend comité was onder meer or
ganiserend directeur Allendorfer
van het Newyorkse Sail 1986. In
New York worden volgend jaar juli
ruim acht mihoen bezoekers ver
wacht. Die toonde zich zeer onder
de indruk. "Wat ik hier zie over
treft natuurlijk al mijn verwachtin
gen. Dit is echt een fenomenaal ge
zicht", aldus de Amerikaan. Het
Amsterdamse spektakel laat zich
door de aanwezigheid van zoveel
schepen én door de beslotenheid
van de Amsterdamse haven in elk
geval niet vergelijken met het ge
beuren dat het komende jaar in de
haven van New York moet worden
gehouden. Dan zullen 69 zeilsche
pen uit 20 landen naar de VS ko
men ter gelegenheid van Onafhan
kelijkheidsdag en het opnieuw
aansteken van de toorts van het
Vrijheidsbeeld, dat momenteel
wordt gerestaureerd. Allendorfer
heeft in de loop der jaren een regel
matig contact opgebouwd met de
organisatoren van Sail om de we
derzijdse ervaring en deskundig
spektakel te bezien. Zaterdag werd heid uit te wisselen. De laatste
een rondvaart gemaakt, zondag 'Sail'in New York werd in 1976 ge
werd een rondvlucht gemaakt om houden en trok toen zeven miljoen
ook de accommodaties voor de bezoekers.
