'Stel verdrag over
Hkruisraketten uit'
Woede over 'actie'
tegen reservepolitie
Happy Family wil
belastingen horen
TIN O-ch impansees wacht
na testtijd de vrijheid
Man bekent
oude moord
Bejaarde zussen moeten
betalen voor uitmesten
:ATERDAG 27 JULI 1985
De Vries (Pvda) wil coalitiekans met CDA houden
DEN HAAG (ANP) - De kruisrakettenkwestie zal een eventuele coalitie tussen PvdA en
CDA ook na de komende kamerverkiezingen vrijwel zeker onmogelijk maken. Daarom
mag het huidige kabinet niet proberen 'over het eigen graf te regeren' door een wetsont
werp over een plaatsingsverdrag met de VS voor de verkiezingen al door de Kamer te
jagen. Dat zegt PvdA-kamerlid en defensiespecialist De Vries.
'ai
EMMEN(GPD) - Een 29-jarige
agent uit Emmen wordt vervolgd
wegens mishandeling. De politie
man zou een man zonder reden
klappen met een gummiknuppel
in zijn gezicht hebben gegeven
toen deze kwam praten over een
bekeuring van zijn zoon. Procu
reur-generaal Addens en hoofd-of-
ficier van justitie Vast achten de
aanklacht na een onderzoek door
de recherche bewezen.
De zoon van de mishandelde
man had by zijn aanhouding zijn
rijbewijs niet bij zich, en later
bleek dat onleesbaar. In de hal van
het hoofdbureau ontstond een wel-
les/nietes-woordenwisseling. De
Politieman
vervolgd voor
mishandeling
agent werd ongeduldig en som
meerde de vader het bureau te ver
laten. Toen deze bezwaar maakte
tegen de wijze waarop hij werd be
handeld, trok de agent de gummik
nuppel en deelde een paar klappen
uit. Volgens de mishandelde man
werd hij buiten op de trap nog eens
in zijn kruis getrapt, maar daarvoor
heeft de recherche geen bewijzen
kunnen vinden.
De Emmer politie raakte begin
dit jaar in opspraak wegens ver
meende gevallen van mishande
ling en oncorrect gedrag van agen
ten binnen het korps. Er lopen nog
twee onderzoeken tegen de Em
mer politie. Een geval gaat om een
Emmenaar die na een vechtpartij
in de hal van het bureau drie dagen
naar het ziekenhuis moest, en het
andere gaat over een man uit Erica
die zegt door de politie in elkaat ge
slagen te zijn in een cel. Commissa
ris De Vries wilde een commentaar
geven.
In een vertrouwelijke notitie voor
de Wiardi Beckmanstichting, het
wetenschappij bureau van zijn par
tij, betwist De Vries het voorlopige
standpunt van de Raad van State
en het zittende kabinet dat een ver
drag met de VS geen strijdigheid
met de grondwet oplevert en dus
ook niet met een tweederde meer
derheid hoeft te worden goedge
keurd.
De Vries voorziet een 'uiterst ge
compliceerde situatie' als dat toch
gebeurt en na de verkiezingen een
meerderheid van de Tweede Ka
mer of het nieuwe kabinet van oor
deel blijkt dat een tweederde meer
derheid voor het goedkeurings-
wetsontwerpje vereist zou zijn ge
weest. Ook bij de huidige samen
stelling van de Kamer ontbreekt
die tweederde meerderheid voor
plaatsing. "Dat in ons land vreem
de mogendheden uitdrukkelijk
zeggenschap zouden krijgen over
aangelegenheden, die ten diepste
het belang van ons land en volk ra
ken (het afvuren van. de raketten,
red.), heeft de wetgever niet ge
wild", aldus De Vries.
De opvatting van CDA-kamerlid
Gualthérie van Weezei dat in de
huidige omstandigheden het nale
ven van de grondwet niet de hoog
ste prioriteit heeft en dat de nood
zaak van plaatsing meer gewicht in
de schaal moet leggen acht De
Vries 'niet representatief voor de
Kamer als geheel. Hij verwacht dat
de kamerleden, die trouw hebben
gezworen of beloofd aan de grond
wet, die zaken in hun afweging zul
len scheiden. Politieke tegenstan
ders van plaatsing kunnen tot de
slotsom komen dat een gewone
meerderheid daarover mag beslis
sen, terwijl voorstanders wellicht
zullen vaststellen dat de grondwet
plaatsing slechts toelaat met een
tweederde meerderheid.
De Raad van State adviseerde op
23 december 1983 op verzoek van
de regering dat met een gewone
meerderheid kan worden volstaan.
De argumenten die daaraan ten
grondslag liggen vecht De Vries op
diverse onderdelen aan. Overigens
zal de Raad van State nog een defi
nitief oordeel moeten vellen als de
regering het goedkeuringswetsont-
werpje aan de raad voorlegt.
UTRECHT (ANP) - Een artikel in
het blad van de Nederlandse Poli
tiebond (NPB) waarin deze zich
keert tegen de reservepolitie om
dat deze niet geheel geschikt wordt
geacht voor de uitoefening van het
regulier politiewerk, is de alge
meen inspecteur van het korps
rijkspolitie Frackers in het ver
keerde keelgat geschoten. In het
gewraakte artikel vraagt de bond
zijn leden om anecdotes over de re
servisten. Met die anecdotes wil de
bond een zwartboek vervaardigen
om daarmee de reservepolitie aan
de kaak te stellen.
Frackers noemt het artikel
kwetsend voor de reservisten. Het
is een afbreuk aan de goede naam
die de reservist binnen de Neder
landse politie heeft. De oproep aan
de reguliere politie om een bijdra
ge te leveren aan de samenstelling
van een zwartboek en kwaad te
spreken over hun onbezoldigde
collega's acht hij volstrekt verwer
pelijk.
In een reactie heeft NPB-voorzit-
ter Van der Linde gisteren gezegd
dat het artikel iets overtrokken en
de woordkeuze hier en daar min
der gelukkig is. De indruk wordt
gewekt dat het gericht is tegen de
individuele reserve-politieambte
naar, en dat kan .volgens Van der
Linde nooit de bedoeling zijn ge
weest.
AMSTERDAM (ANP) - De advo
caat -van het Amsterdamse jonge
rencentrum Happy Family, Pen,
wil meer getuigen horen over de
tipgeldregelingen bij de fiscus in
het algemeen en speciaal die bij de
Amsterdamse belastingdienst. Dit
zei Pen gisteren na afloop van het
voorlopig getuigenverhoor rond de
vermeende omkoperij van de hasj
dealer van de Happy Family door
de Amsterdamse belastinginspec
teur Versteeg. Voor rechter-com-
missaris Beukenhorst legde de
dealer een belastende verklaring af
over de praktijken bij de Amster
damse fiscus.
Hij vertelde dat hem begin juli
30.000 gulden belastingverminde
ring is aangeboden door inspec
teur Versteeg, in ruil voor een ver
klaring over Happy Family. Wat de
inhoud van die verklaring zou
KIDNAPPER (ANP) - De 29-jarige
Oosterwoldenaar die woensdag
zijn acht maanden oude kind ont
voerde uit het Academisch Zieken
huis in Groningen is weer thuis,
met de baby. De man had de baby
meegenomen om te verhinderen
dat zijn vriendin, de moeder van de
baby, bij hem zou weglopen. De
man toonde zich donderdag na te
rugkeer in zijn woning verontwaar
digd over de manier waarop de po
litie de affaire naar buiten had ge
bracht. Volgens hem was de zaak
schromelijk overdreven en was er
van ontvoering geen sprake. De
politie nam wel vanaf het begin
aan dat de man wel weer zou terug
keren, vandaar dat er geen actie
was ondernomen. De politie laat de
zaak nu met rust en vindt dat het
ruziënde paar het zelf maar moet
uitzoeken.
Volgens hem is het artikel een
'confrontatie met uitwassen en
daarmee bedoel ik dat in toene
mende mate reservisten worden
ingezet voor regulier politiewerk
en dat is een slechte zaak. Uit onze
afdelingen worden daarvan steeds
meer voorbeelden aangedragen'.
Volgens Van der Linde beschik
ken de reservisten over steeds
meer vrije tijd, zodat zij niet alleen
in de weekeinden .maar nu al ook
door de week steeds meer worden
ingezet bij surveillancediensten.
De gewone politiemensen krijgen
een gedegen opleiding met allerlei
sociale vaardigheden, waarover de
reservisten niet beschikken.
Het inzetten van reservisten vindt
Van der Linde ook een verdoeze
ling van het sterkteprobleem. Ie
dereen praat over uitbreiding,
maar in een aantal plaatsen wor
den bijvoorbeeld reservisten inge
zet om de parkeerproblemen te lijf
te gaan. Daardoor doen vrijwilli
gers het werk van volwaardige par-
keercontroleurs, aldus Van der
Linde.
Hij noemde het artikel een misluk
te badinerende poging. "Iedereen
die het artikel heeft gelezen, denkt
dat wij op het oorlogspad zijn te
gen de reservisten, maar wij twijfe
len niet aan hun goede bedoelin
gen".
Hoofdpunt van kritiek is het feit
dat de Raad van State het onder
scheid tussen overdracht van be
voegdheden door Nederland aan
volkenrechtelijke organisaties res
pectievelijk andere staten niet
scherp trekt. Overdracht van Ne
derlandse bevoegdheden aan vol
kenrechtelijke organisaties levert
geen grondwettelijke problemen
op.
Twijfel
Het PvdA-kamerlid constateert
dat bij de Raad van State blijkbaar
toch enige twijfel knaagt over de
juistheid van de stelling dat de ex
pliciete grondwetsbepaling dat be
voegdheden aan internationale.or
ganen mogen worden opgedragen
zich uitstrekt tot overdracht aan
andere mogendheden. Wie die stel
ling namelijk niet onderschrijft
dient volgens de Raad van State te
beseffen dat het verdrag met de VS
uitdrukkelijk wordt gesloten ter
uitvoering en bevordering van de
in het NAVO-verdrag overeenge
komen samenwerking.
Het bevreemdt De Vries dat de
Raad van State het noodzakelijk
acht dat het plaatsingsverdrag met
de VS uitdrukkelijk moet plaats
vinden in het kader van de ge
meenschappelijke verdediging van
het NAVO-gebied. Als souvereini-
teitsoverdracht aan een andere mo
gendheid niet op grondwettelijke
bezwaren stuit, zoals de Raad van
State volhoudt, hoeft dat verdrag
er niet bij te worden gesleept ter
rechtvaardiging. Als die souverei-
niteitsoverdracht aan de VS grond
wettelijk niet door de beugel kan.
'kan met name het NAVO-kader er
geen volkenrechtelijk sausje aan
geven dat het gebrek zou ophef
fen'.
Over de vraag of een Nederland
„veto-recht" in het verdrag met de
VS moet opnemen spreekt de
Raad zich niet uit. Maar vetorecht
of opzeggingsrecht lossen de
grondwettelijke problemen niet
op, zo concludeert De Vries.
KRAAMVROUW (GPD) - Het Dia-
conessenziekenhuis in Meppel
treft geen enkele blaam omtrent de
dood van een 33-jarige kraam
vrouw uit Willemsoord. Uit een pa-
thologisch-anatomisch onderzoek
is vastgesteld dat de vrouw, die
van een tweeling was bevallen, een
natuurlijke dood is gestorven. Van
foutief medisch handelen is geen
sprake geweest. De inspecteur
voor de volksgezondheid en de of
ficier van justitie zien van een na
der onderzoek af. Daardoor is niet
vast komen te staan waaraan de
vrouw precies is gestorven.
Ontvoerder van
Heineken blijft
in Scheveningen
DEN HAAG (ANP) - De 32-jarige
ontvoerder van Heineken en Dode-
rer die had gevraagd om een ge
vangenis met een milder regime,
moet in de zwaarbewaakte strafge
vangenis van Scheveningen blij
ven. Dit heeft de vice-president
van de rechtbank in Den Haag be
slist in het kort geding dat de gede
tineerde tegen de staat had aange
spannen.
Zijn advocaat voerde aan dat hij
niet vluchtgevaarlijk genoeg was
om detentie in de zwaarst bewaak
te gevangenis te rechtvaardigen.
Volgens de landsadvocaat waren
er twee maal tips binnen gekomen
dat de man een vluchtpoging wilde
ondernemen.
De man is tot twaalf jaar gevan
genisstraf veroordeeld.
Zwollenaren
bekennen moord
op stadgenoot
DEN HAAG (ANP) - Bij de Zuidafrikaanse ambassade hebben gisteren circa 100 mensen gedemonstreerd tegen
de noodtoestand in Zuid-Afrika. De demonstratie, georganiseerd door de Anti-apartheidsbeweging Nederland,
werd onder andere bijgewoond door PvdA-fractievoorzitter Den Uyl, F NV-bestuurder Stekelenburg, de Amster
damse wethouder Van de Klinkenberg en Faber van het IKV. Bij de ambassade werd symbolisch ook de noodtoe
stand uitgeroepen.
De demonstranten eisen van de Nederlandse regering het terugroepen van de eigen ambassadeur, economische
sancties en steun aan het African National Congres (ANC). Van de Zuidafrikaanse regering eisen zij de ophef
fing van de noodtoestand en de vrijlating van alle politieke gevangenen.
Enkele zwarte Zuidafrikanen zongen protestliederen en Vusile Makatini, een ANC-vertegenwoordiger in Neder
land, hield een pleidooi voor de zwarte Zuidafrikanen. (foto anpj
VELSEN (GPD) - Een 29-jarige
man uit IJmuiden, die begin vorige
week al bekende een 32-jarige
plaatsgenoot vijftien messteken te
hebben toegebracht, heeft inmid
dels ook een moord in Amsterdam
toegegeven. Hy heeft verklaard de
Amsterdammer Simon van As op 6
oktober 1982 met een honkbalk
nuppel te hebben doodgeslagen.
Tijdens de verhoren door de Vel-
sense politie, die uiteindelijk in
een bekentenis resulteerden, had
de verdachte het steeds over 'die
zaak uit Amsterdam'. Nadere infor
matie leerde dat de IJmuidenaar in
1982 korte tijd verdacht was ge
weest van de moord op Simon van
As.
Omdat de man een sluitend alibi
had, werd hij toen na korte tijd
weer vrijgelaten.
KAATSHEUVEL (ANP) - De gezusters Van der Heuvel uit Kaats
heuvel hebben van de gemeente Loon op Zand de rekening gepre
senteerd gekregen voor de reiniging en ontsmetting van hun boer
derij. De bejaarde zussen moeten de kosten van een schoonmaak
actie begin dit jaar, bijna 62.000 gulden, zelf betalen. Begin dit jaar
werd een groot aantal kadavers op het erf van de boerderij in
Kaatsheuvel aangetroffen, samen met een sterk verwaarloosde
veestapel. Verder bleek in en rond de woning het afval meters
hoog opgestapeld te liggen. In totaal waren 140 vrachtwagens no
dig om het vuil af te voeren.
Een woordvoerder van de gemeente Loon op Zand zegt de kos
ten zo snel mogelijk op de zussen te willen verhalen. Dat moet
binnen een termijn van twee maanden gebeuren, anders start de
gemeente een gerechtelijke procedure. "Als de vrouwen voor die
tijd aantonen dit niet te kunnen betalen moeten we echter naar
andere betalingsmogelijkheden zoeken", aldus de woordvoerder.
De zussen uit Kaatsheuvel staan nog steeds onder begeleiding
van een arts van het RIAGG en volgens de woordvoerder van de
gemeente heeft men er alle vertrouwen in dat het gedrag van de
beide vrouwen zodanig is veranderd 'dat het binnen de maat
schappelijk aanvaardbare grenzen blijft'.
ZWOLLE (ANP) - De drie r
die door de Zwolse politie zijn
gearresteerd in verband met de
moord op de 39-jarige Zwollenaar
Antoon van Hal, hebben bekend.
De verdachten zijn een 26-jarige
Zwollenaar en diens 24-jarige
vrouw, en een 29-jarige Zwolle-
Het lichaam van Van Hal werd
dinsdagmorgen door een voorbij
ganger gevonden in het park De
Hogenkamp in Zwolle. Uit het on
derzoek van het dertig personen
tellende provinciale recherche
team is gebleken dat het slachtof
fer de maandagavond met de twee
mannelijke verdachten heeft door
gebracht bij een broer van een van
hen. Hier werd de nodige alcohol
genuttigd waarna de bezoekers om
ongeveer half twaalf vertrokken.
In het park De Hogenkamp is het
om onduidelijke redenen tot een
vechtpartij gekomen waarbij Van
Hal zodanig werd geschopt en ge
slagen dat hij liggend in de strui
ken achterbleef. De daders ver
keerden volgens de politie in de
veronderstelling dat hij dood was.
In de woning van de 26-jarige
verdachte hebben de daders hun
met bloed besmeurde kleding en
schoeisel verwisseld voor schone
kledij en schoenen. Aangezien de
drie zekerheid wilden hebben over
de dood van Van Hal gingen ze ver
volgens terug naar het park.
Ze troffen het lichaam echter
niet meer aan op de plaats waar ze
het hadden achtergelaten. Na enig
zoeken vonden ze de man zittend
in het gras aan de andere kant van
een voetpad. Het bleek dat Van Hal
nog in leven was en de betrokke
nen hebben volgens de politie ook
nog enige woorden met hem ge
wisseld. Vermoedelijk met een
door de vrouw beschikbaar gesteld
zakmes is Van Hal daarna zodanig
bewerkt dat hij overleed.
Over omkoopzaak rond dealer
moeten zijn vertelde de belasting
man niet, maar wel zou die verkla
ring moeten aansluiten bij twee
verklaringen over het jongerencen
trum die de belastinginspectie al in
huis zou hebben. Het gesprek met
de belastingman legde hij uit voor
zorg vast op een band. Hij weiger
de op het aanbod in te gaan, en
lichtte in plaats daarvan de advo
caat van Happy Family in over het
gebeurde.
Hoor en wederhoor was gisteren
niet mogelijk, hoewel advocaat
Pen ook de belastinginspecteur
Versteeg en twee andere mogelijk
betrokkenen had opgeroepen te
getuigen. De drie beroepen zich
echter, met goedkeuring van de
minister van financiën, op hun ge
heimhoudingsplicht en weigerden
te verschijnen. Of zij zich terecht
beroepen op dit verschoningsrecht
maakt de rechter-commissaris uit.
Eind volgende week wordt hier
over een beslissing verwacht.
Het voorlopig getuigenverhoor
gaat vooraf aan een mogelijke
schadevergoedingsprocedure die
de Happy Family wil gaan voeren
tegen de fiscus. De Happy Family
kwam begin dit jaar in opspraak
nadat VVD-raadsleden vragen
hadden gesteld over de drugsom-
zetten bij het jongerencentrum.
Volgens de informatie van de WD
zou bij de Happy Family jaarlijks
12 miljoen gulden aan softdrugs
(hasj en marihuana) verkocht wor
den. De WD-raadsleden weiger
den hun bronnen hiervan vrij te ge
ven. Ook zij beriepen zich tijdens
een voorlopig getuigenverhoor op
het verschoningsrecht, maar zon
der succes. Het voorlopig getui
genverhoor in deze zaak moet nog
worden voortgezet.
De chimpansees bij TNO hebben
een geintje. Ze halen water uit de
drinknippel en schieten daarmee
feilloos op de argeloze bezoeker.
Dikke pret. Horen en zien ver
gaat. Want levenslust hebben die
beesten wel. Trouwens, dat blijkt
ook wel uit de goedgevulde kin
dercrèche van de apen.
Zes van deze rakkers zullen als
groep worden vrijgelaten in een
wildreservaat in Afrika. De stich
ting AAP (Apen, Adoptie en Pro
tectie) zal er zorgen dat de dieren
zich de komende drie jaar ter
plaatse kunnen aanpassen aan
de nieuwe omstandigheden.
door
Weert Schenk
Het zestal leeft al ruim 20 jaar
in het Primatencentrum van
TNO in Delft. Ze zijn in die tijd
■niet gaar geworden van de meest
verschrikkelijke medische expe
rimenten. Ze werden niet opzet
telijk ziek gemaakt. De schedels
zijn nooit gelicht. De apen, gene
tisch voor 99 procent gelijk aan
de mens, hebben ook nooit in rie
men vastgebonden gezeten, ter
wijl lichtjes op hun hoofd aan- en
uitflikkerden.
Niettemin zijn het geen geluks
vogels, deze zes. Dr. Schellekens,
plaatsvervangend directeur van
het Primatencentrum, zegt dat
de mensapen bij TNO in hun he
le leven, dat in gevangenschap 40
jaar kan duren, slechts hoog
stens negen maanden voor on
derzoek worden gebruikt. Voor
het overige zijn ze bestemd voor
de fok.
Hen isoleren van hun groep is
volgens Schellekens het ergste
wat TNO de apen aandoet. Al
leen of met z'n tweeën in een
kooi worden ze dan in een aparte
ruimte gezet. Ze krijgen dan wel
verzorging en extra aandacht
van hun bekende mensen. In die
tijd worden ze ingespoten met
een vaccin tegen geelzucht.
De apen worden daar niet ziek
van, zegt Schellekens. De bedoe
ling is slechts om te zien of het
vaccin gèen geelzucht opwekt.
Dat zou kunnen gebeuren, om
dat het mèdicijn wordt gemaakt
van bloed van mensen die deze
ziekte dragen. Het komt vrijwel
nooit voor dat een aap geelzucht
krijgt, zegt Schellekens. En als
het gebeurt zijn de gevolgen voor
een aap veel geringer dan voor
Een dergelijke test duurt zes
maanden. Dan volgt een lange
rustperiode in de groep. De aap
kan daarna nog eens voor een
drie maanden durend onderzoek
naar de oorzaken van een variant
van geelzucht worden geiso-
leerd. Voor dit korte onderzoek
zouden de zes apen, die nu naar
de stichting AAP gaan, worden
overgebracht naar het Lemsip
Instituut van de Universiteit van
New York. Maar om allerlei rede
nen kon dat niet doorgaan.
Vrij leven
TNO kwam een beetje met de
apen in de maag te zitten. Voor
uitlopend op de emigratie waren
in de kolonie van ruim honderd
apen nieuwe groepen gevormd.
Dat was niet alleen noodzakelijk
vanwege de leeftijdsopbouw.
Ook het voorkomen van inteelt
vergde maatregelen. Andere
huisvesting moest worden ge
vonden.
Er zijn mogelijkheden om
apen aan dierentuinen te geven.
Dat lukte in dit geval niet. Ook
het bejaardenhuis voor apen in
Amerika waar anders zat
vol. Zo ontstond het idee om ze
op te leiden voor een vrij leven in
de natuur. Daartoe werd contact
gezocht met de stichting AAP.
die daarmee ervaring heeft en
over voldoende relaties beschikt
in het buitenland.
Schellekens: „Als onderzoek
sinstituut zijn wij verdacht. De
stichting AAP heeft een naam te
verliezen". Het benodigde geld
voor huisvesting en verdere ver
zorging wordt bijeengebracht
door de Anti-Vivisectiestichting.
TNO levert een bijdrage in de
kosten van de bouw van de nieu
we verblijven bij AAP.
De apen zullen goed in de ga
ten worden gehouden, zegt Her
man Koning, hoofd van de apen-
afdeling. Hij zegt dat de verzor
gers erg gehecht zijn aan de die
ren. Koning wijst op een baby
chimpansee in een luier, die met
grote ogen de bezoeker vanuit
een couveuse aankijkt. „Ze heb
ben net zoveel aandacht nodig
als een mensenkind. Dat laat je
niet zomaar los".
Koning zegt dat de verzorgers
ook niet zullen accepteren dat de
apen aan allerlei experimenten
worden blootgesteld. „Er is hier
eens een aap dood gegaan aan
hersenvliesontsteking. Dat
kwam door een infectie van bui
tenaf, maar wat dat alleen al hier
niet teweeg heeft gebracht. De
meeste experimenten bij TNO
worden met ratten en muizen ge
daan".
Fokcentra
De apenkolonie van TNO is
van groot belang, zegt Schelle
kens. „Buiten de drie centra in
de Verenigde Staten worden al
leen hier chimpansees gefokt.
Alleen via deze centra komen
nog apen beschikbaar voor ons
onderzoek. De chimpansees be
horen inmiddels tot de bedreig
de diersoorten. Hun aantal gaat
met duizelingwekkende snel
heid omlaag. Vandaar dat geen
exemplaren meer uit de vrije na
tuur worden gehaald".
Schellekens vertelt dat er goe
de contacten zijn met de Ameri
kanen. De centra wisselen vaak
apen uit om inteelt tegen te gaan
en de sociale structuur van de
groepen beter te kunnen organi
seren. Ook dat was een reden dat
de zes aanvankelijk naar de Ver
enigde Staten zouden gaan.
Directeur Okko Reussien van
de stichting AAP zegt dat het een
voordeel is dat de TNO-apen al in
groepen hebben geleefd. „Het is
veel moeilijker om een aap te
hebben die ergens op een flatje
als knuffeldier is gebruikt".
Reussien vindt de apen er prima
uitzien. „Ze zijn zeker niet gaar.
Ze zitten niet glazig rond te kij
ken of zo. Ze vertonen natuurlijk
gedrag, 's Morgens komt het
mannetje naar buiten en wil dan
imponeren. De vrouwtjes moe
ten dat sussen. Dat is heel nor
maal".
Reussien denkt dat de apen
naar Ghana gaan, maar zeker we
ten doet hij dat niet. Ook is nog
onbekend wanneer ze kunnen
vertrekken. Hij vertelt dat het
aanpassen van de apen aan hun
vrijheid een zware klus is. Ook in
het wild zullen ze door contro
leurs begeleid moeten worden.
„Ze houden de neiging om
naar mensen toe te trekken. En
het zijn juist stropers en smokke
laars die daar misbruik van kun
nen maken. De mens is hun
grootste vyand. Een roofdier zal
wel uitkijken om een groep
chimpansees aan te vallen. Wel
zullen ze in het wild lange tijd
moeten worden bij gevoederd.
Het is geen probleem dat de
apen al meer dan 20 jaar in ge
vangenschap hebben geleefd.
„Ze kunnen wel zestig jaar wor
den. Ze hebben nog een heel le
ven voor zich. Bovendien leren
ze ongelooflijk snel en grondig".
Reussien heeft inmiddels voor
de rehabilitatie van tientallen
apen gezorgd. „Maar het is voor
het eerst dat ik mensapen krijg.
Die zijn intelligent en kwetsbaar.
Dat maakt het toch een aparte
uitdaging".
