'Die paaltjes daar, die
heb ik laten plaatsen'
Club- en buurthuizen
op zoek naar jongeren
Raad van State eens met
maatregelen Stationsweg
Leiden uit de
lucht gezien (2)
ÜJATERDAG 27 JULI 1985
LEIDEN
iiij was tien jaar wethouder van ruimtelijke ordening en ver-
jteer in Leiden, Daarvoor vier jaar raadslid in de oppositie
or de Partij van de Arbeid: mr. C.J.D. Waal.
De man die in Leiden de stadsvernieuwing tot speerpunt
>an het gemeentelijk beleid maakte, het openbaar vervoer,
iets en voetgangers de ruimte gaf en een ongebreidelde groei
ran het autoverkeer in het stadscentrum aan banden wist te
eggen. Een wethouder ook die de confrontatie niet schuwde
>n, meer dan wie ook in de naoorlogse raadsperiode, de stad
etterlijk en figuurlijk een ander gezicht gaf. Tegenstanders
lullen in hem de grote autopester blijven zien, voorstanders
ils de man die begrijpt wat de mogelijkheden en beperkingen
ran een historische binnenstad zijn.
Vorig jaar werd de nestor van de Leidse gemeenteraad be-
5 uulnoemd tot burgemeester van Deventer, de jongste die deze
stad ooit heeft gehad. De nieuwbakken burgemeester kwam
prompt landelijk in het nieuws door een voetbalwedstrijd van
de plaatselijke eredevisieclub Go Ahead Eagles te verbieden
uit vrees voor relschoppers.
Hoe vergaat het de doorgewinterde Leidse bestuurder
thans in het 'Moskou aan de IJssel', zoals het altijd roodgetin-
te Deventer wel wordt genoemd? Begint hij al bedaagde trek
jes te vertonen of zoekt hij nog steeds de confrontatie? Met
welke problemen heeft de burgemeester van Deventer te
kampen? En: beperkt Waal zich wel 'keurig' tot zijn wettelijk
voorgeschreven taken of heeft hij inmiddels de portefeuille
van de Deventer wethouder van stadsvernieuwing ingepikt?
We zochten de burgemeester op in Deventer en spraken
met hem in zijn werkkamer op het stadhuis en, zoals dat
hoort op een zeldzaam zonnige dag, aan de oever van de IJs
sel.
Het burgemeesterschap bevalt mr. C.J.D. Waal
DEVENTER - "Ik heb het hier best
naar m'n zin", is burgemeester
Waal zeer stellig na een opsom
ming van de verschillen tussen
iLeiden en Deventer. Hij doet, zoals
een behendig politicus betaamd,
zijn uiterste best te vermijden dat
die opsomming ten gunste
l Ha éne of de andere stad uitvalt. Maar
toch: "De verschillen tussen Lei
'Nov|den en Deventer zijn hemels
breed", zal hij later zeggen,
"Het is hier allemaal veel gemoe
delijker dan in het westen", aldus
Waal."Een belangrijk verschilj
natuurlijk dat Deventer geen
versiteit heeft, en de structuur
de werkgelegenheid is hier heel
ivolders. Deventer heeft daarentegen
het betaald voetbal".
ingr
door
Jan Rijsdam
- Welke stad vindt Waal nu leu-
?r was de vraag die hij behendig
tracht te ontwijken: Leiden of De-
mter?
"Daar geef ik geen antwoord
roept de burgemeester op do-
;nde toon. "Zo'n vraag daar
je alleen maar fout op ant-
irden".
Na enig aandringen wil hij wel
wijt: "Qua intellectueel klimaat is
tiden aardiger. Maar het betaald
itbal en de ijsbaan zijn dingen
Deventer die weer heel leuk
fajn. Ook de geschiedenis van De
venter is aardiger. Het is een veel
oudere stad dan Leiden, met een
heel andere achtergrond. En de
men sen vind ik overal interes
sant".
I "De problemen die je in een stad
jals Deventer tegenkomt zijn eigen
lijk de problemen van alle grote
steden: werkloosheid, het beheer
van de stad en openbare orde. An
ders dan in Leiden is het criminali-
jteitsprobleem hier heel groot.
[Prostitutie en zware criminaliteit
komen veel voor. Dat heeft mij wel
verbaasd. Het is mij wel voorspeld,
maar toen dacht ik: dat zal wel
meevallen. Maar het valt helemaal
iniet mee. Het politieapparaat staat
jin geen verhouding tot het crimi-
jnaliteitsprobleem dat hier be
staat".
Voor een foto wil Waal graag po
seren in de burgemeesterskamer
van het gerestaureerde stadhuis
complex. Anders dan de naam
doet vermoeden is deze kamer niet
de werkkamer van de burgemees
ter. Die bevindt zich op een verdie
ping van de voormalige conciërge
woning. "De burgemeesterskamer
wordt wel gebruikt voor de verga
deringen van B en W", vertelt
Waal.
De werkkamer van de burge
meester wordt opgesierd door 'Ge
zicht op het Rapenburg'. Een mi
nuscuul schilderij dat Waal bij zijn
vertrek uit Leiden in bruikleen
heeft gekregen met de bedoeling
dat het een plaatsje zou krijgen in
zijn werkvertrek en niet, zoals later
bleek, aan de wand bij hem thuis.
"Dat heeft Schoute er destijds niet
bijgezegd", aldus Waal schaterla
chend.
Over 'het verhangen' wil hij ei
genlijk niets zeggen. "Je moet niet
schrijven dat het hier hangt. Ik ben
voornemens daarover nog een heel
leuke briefwisseling te gaan onder
houden met Fred Kuijers" (opvol
ger van wethouder Schoute, red.),
aldus Waal, zich bedienend van
een understatement om van het
onderwerp af te komen.
De ex-wethouder maakt de in
druk goed te kunnen aarde in de
'koekstad'. Deventer wordt be
stuurd wordt door een links pro
gramcollege, bestaande uit vier
PvdA-wethouders en één PPR/
PSP-wethouder met gedoogsteun
van de CPN. "In theorie het meest
linkse college van Nederland", al
dus Waal. "Maar, van een links/
rechts tegenstelling heb ik in De
venter nog niets gemerkt. Er spe
len hier veel meer persoonlijke te
genstellingen. De politieke verhou
dingen vind ik absoluut niet
scherp. Deventer springt er wel uit
als je het vergelijkt met gemeenten
in de wijde omgeving. Dat is alle
maal nog veel gemoedelijker.
Maar, als je Leiden gewend bent, is
het hier heel gematigd. Je kunt
niet zeggen dat de standpunten
van het linkse college van Deven
ter progressiever zijn dan die van
het Leidse PvdA/WD-college. Dat
is een stelling die ik tenminste niet
graag zou verdedigen".
V ergadercultuur
"Het grote verschil zit 'm vooral
in de vergadercultuur", legt Waal
uit. "Het functioneren van de De
venter gemeenteraad verschilt he
melsbreed met dat van Leiden. De
Deventer raadsleden houden zich
beter by hoofdzaken, zijn veel
meer 'to the point'. Ze steken geen
wetenschappelijke beschouwin
gen af waar geen hond naar luis
tert. Ik heb in de Leidse raad wel
eens zitten tellen, als een bepaalde
spreker aan het woord was, hoe
veel mensen nog luisterden. Dat
Waal in de burgemeesterskamer die eigenlijk geen burgemeesterskamer i,
waren er nog geen vijf. Nee, nee, ik
noem geen namen."
"Als er in de Deventer raad ie
mand spreekt, wordt er echt ge
duisterd. Het is ook niet zoals in
Leiden Öat men wegloopt naar de
koffiekamer of dat men met elkaar
gaat zitten praten terwijl er iemand
aan het woord is. Iedereen luistert.
Ik blyf zelf ook heel braaf zitten. Of
ik nu ook korter spreek? Dat weet
ik niet. Dat zit zo ingebakken. Maar
ik heb wel de neiging mij aan te
sluiten bij wat hier de gewoonte
Die andere vergadercultuur is
ook merkbaar in de ledenvergade
ringen van de Partij van de Arbeid
die Waal regelmatig zegt te bezoe
ken. "Wat mensen te melden heb
ben, is veelal hetzelfde als in Lei
den. Er wordt hier heel behoorlijk
gediscussieerd, alleen duurt het al
lemaal weer minder lang. Om half
elf is de vergadering meestal afge
lopen, en er is geen drank. Het par
tijkader in Deventer is ook een be
tere doorsnee van het kiezersbe
stand. In Leiden behoorde ik al tot
de ouderen, terwijl ik hier als veer
tiger echt in de middenmoot zit".
Portefeuille
- Bij zijn vertrek uit Leiden zei
Waal zich te verheugen op een func
tie "wat minder in de politieke
frontlijn". Hoe bevalt hem dat na
een jaar?
"Ik verveel mij hier niet hoor. Ik
ben heel aardig bezig, heb veel ex
terne contacten en zit in de bestu
ren van een aantal scholen. Maar
als burgemeester sta je niet zo in de
vuurlinie omdat er geen binding is
met een bepaalde fractie. Dat is
wel leuk. Ik ben daardoor veel vrij
er in het innemen van een stand
punt.
Een leuk aspect van het burge
meesterschap is ook dat je veel
contact hebt met allerlei mensen
zonder dat van je verwacht wordt
dat je besluiten neemt over bepaal
de zaken. Die contacten zijn daar
door veel ongedwongener. Ik be
zoek ook wel 60-jarige bruidspa
ren. Dat vind ik heel leuk om te
doen. Mijn vrouw houdt zich hele
maal buiten alle gedoe. Dat kan in
Deventer heel goed, net als in Lei
den. In de kleinere plaatsen hier in
de omgeving zou zoiets heel slecht
vallen. Daar wordt van de burge
meestersvrouw verwacht dat zij
zich met allerlei activiteiten bezig
houdt".
Waal laat duidelijk blijken zich
(foto GJ.A. Vrakking)
niet alleen maar met de 'charmes'
van het burgemeesterschap bezig
te houden. "In Deventer heb ik als
burgemeester een coördinerende
taak die veel sterker is dan in Lei
den het geval is", vertelt hij. "Ik
heb elke week een gesprek met de
voorzitters van de raadsfracties
waarin ik hen bijpraat over de be
sluitvorming in het college van B
en W. Dat is heel nuttig", aldus
Waal. "Er bestaat hier niet het ge
voel dat er van alles buiten een
deel van de raad om gebeurt. Iets
voor Leiden? Dat weet ik niet. In
Deventer werkt het. In andere ge
meenten zou het ook kunnen
werken".
-Inde portefeuille van de burge
meester blijken, behalve zijn wette
lijke taken, ook een aantal politiek
inhoudelijke zaken opgenomen
waaronder het hoger beroepson
derwijs en het anti-discriminatie-
beleid. Bovendien is Waal voorzit
ter van de projectgroep voor de De
venter binnenstad waarin zaken
als verkeer en stadsvernieuwing
aan de orde komen. Heeft Waal
daarmee niet een deel van de porte
feuille van de wethouder voor
ruimtelijke ordening ingelijfd?
"Ik weet niet of je het zo moet
zien", probeert de burgemeester
overtuigend naar voren te brengen,
maar kan daarbij een glimlach toch
niet onderdrukken. Hij verklaart
"om problemen te voorkomen"
niet de indruk te willen wekken
dat hij de winkel heeft overgeno
men, zoals ook wel door het De
venter Dagblad is gesuggereerd.
"In de projectgroep worden dis
cussies gevoerd en zaken voorbe
reid", aldus Waal. "Ze zien hier het
burgemeestersambt niet als een
vooruitgeschoven post. Het beleid
als zodanig is collegebeleid. Als
burgemeester heb ik daarin ook
een taak, maar die is een andere
dan die van de wethouders. Ik
werk in die voorbereidende fase
mee, maar de wethouder voor
ruimtelijke ordening moet uitein
delijk zelf keuzes maken en de za
ken politiek inkleuren. Ik probeer
in de voorbereiding, en het effect
dat 'dat heeft op het beleid, de
ruimte daarvoor te laten. Als bur
gemeester hoef ik mij niet zonodig
naar buiten toe te profileren. Per
slot van rekening hoef ik niet her
kozen te worden".
- In zijn Leidse tijd was Waal er
altijd tegen gekant dat de burge
meester meer dan zijn wettelijk toe
geschoven taken kreeg toebedeeld.
Heeft de Deventer praktijk hem
van gedachten doen veranderen?
"Neen, maar de taken van een
burgemeester zijn natuurlijk altijd
afhankelijk van het politieke
krachtenveld in een stad. In Lei
den is het niet verstandig de burge
meester meer te laten doen dan de
wet voorschrijft, hoewel je een
man als Goekoop natuurlijk meer
gunt. Maar ik vind nog steeds dat
een burgemeester geen politiek ge
prononceerde portefeuilles moet
bekleden".
Tevreden
Terugblikkend op zijn Leidse pe
riode toont de ex-wethouder zich
een tevreden mens. "Leiden is een
vrij goed georganiseerde gemeen
te. De kwaliteit van het ambtelijk
apparaat, de slagvaardigheid van
ambtenaren, is er erg groot. Ik wil
niet zeggen dat het in Deventer
slecht is, maar Leiden is als organi
satie beter".
"Essentieel is denk ik ook dat
het zelfvertrouwen van Leiden de
afgelopen jaren enorm is gegroeid.
Het werken aan die kwaliteitsver
betering van de stad en van het
ambtelijk apparaat is iets waar ik
positief aan terug denk. Ik wil niet
zeggen: met voldoening, dat is mis
schien een te aanmatigend woord.
Maar, ik heb anderen zien vertrek
ken die zich nadien heel wat min
der positief over Leiden hebben
uitgesproken". De naam van oud
burgemeester Vis valt. Waal glim
lacht veelbetekend.
- Heeft hij ook iets geleerd heeft
van de Leidse burgemeesters die hij
heeft meegemaakt?
"Ik zou de waarheid geweld aan
doen als ik zou ontkennen dat dat
het geval was. Het belangrijkste
dat ik geleerd heb, is misschien
wel dat ik geen buitenstaander wil
zijn. Dat is Goekoop ook niet. Het
gevaar overal buiten te komen
staan is in deze contreien heel
groot. Hier in Deventer kijken
mensen veel meer op tegen gezags
dragers dan in het westen. Daar
ben ik niet zo'n voorstander van.
De mensen hier zijn ook gezagsge
trouwer. Je ziet het ook aan de be
stuurders. In Leiden zijn ze veel
brutaler als ze bijvoorbeeld naar
Den Haag gaan. Ik denk dat zo'n
houding ook wél lonend is".
Opvolger
- Hoe denkt Waal over zijn opvol
ger, de huidige wethouder van
ruimtelijke ordening en verkeer,
Jit Peters?
"Ik heb niet de indruk dat het be
leid veranderd is. Volgens wat ik
hoor gaat alles goed. Ik heb daar
ook geen moment aan getwijfeld.
Er zijn anderen die het ook gekund
hadden. Het mag niet zo zijn dat
die post van één man afhankelijk
is".
Later, op het terras van het IJs-
selhotel, zegt Waal: "Er waren op
het laatst misschien wel dingen
waar ik niet meer aan had durven
beginnen. Dat Peters bijvoorbeeld
de Lammenschansweg aanpakt
vind ik heel goed. Die heb ik ook
altijd te breed gevonden. Maar, ik
heb nooit aangedurfd daar iets aan
te doen. Dat vind ik heel goed dat
Peters dat durft", herhaalt hij zich
zelf nog eens om zich er van te
overtuigen dat de verslaggever zijn
woorden onthoudt.
Wandelend door de Deventer
binnenstad bewijst de ex-wethou
der 'het ordenen van de ruimte'
nog niet te hebben verleerd. "Die
paaltjes daar", attenteert hij niet
zonder trots: "Die heb ik laten
neerzetten. Er komen nog andere,
want deze zijn niet zo mooi".
En, even later, wijzend op een
plas water: "Daar moet een brug
getje over komen. De flets- en voet
gangersverbindingen zijn hier niet
zo best. Ik maak sinds ik hier woon
aanmerkelijk vaker gebruik van de
auto".
LEIDEN Maar weinig jongeren
lijken op de hoogte van het feit dat
club- en buurthuizen ook in de
vakantiemaanden - beperkt - open
zijn en speciale zomeractiviteiten
organiseren. Ook schijnen ze niet
te weten dat ze helemaal geen lid
hoeven te zijn van een dergelijke
instelling om aan die activiteiten
deel te nemen. "Je kunt hier ge
woon binnenlopen zonder iets te
betalen, maar de meeste jongeren
weten dat niet. Vandaar dat hier al
tijd dezelfde jongeren komen.
Maar het zou leuk zijn om ook eens
wat nieuwe gezichten te zien", zeg
gen Renée Schouten en Jos Fugers
van 't Breehuys. Ze vinden het
jammer dat het werk van club- en
buurthuizen bij veel mensen niet
bekend is. Vooral nu de gemeente
dit jaar een subsidie ter beschik
king heeft gesteld om extra activi
teiten te organiseren.
TIBET - In het Rijksmuseum voor
Volkenkunde aan de Steenstraat
wordt morgen een film vertoond
over Tibet. Getoond wordt het Ti
bet van voor de inval, het Tibet van
na de Chinese inval, het landschap
en de cultuur. De film wordt inge
leid door drs. P. van Dongen, con
servator van de afdeling China. De
aanvang is 15.00 uur.
Op die manier werd het voor de
club- en buurthuizen in Leiden
mogelijk zowel gezamenlijke als ei
gen activiteiten te organiseren. Zo
had afgelopen woensdag een zeil-
dag plaats. Er staan nog twee geza
menlijke activiteiten op het pro
gramma: donderdag 8 augustus
wordt een tafeltennistoernooi
georganiseerd in het LVC aan de
Brëestraat en woensdag 14 augus
tus is in de Groenoordhal een voet
baltoernooi.
In 't Breehuys zelf wordt op de
donderdagavonden film of video
vertoond. Op>l augustus staat het
thema horror centraal, op 8 augus
tus muziek en op 15 augustus wes
terns. Op woensdag 7 augustus
wordt een zeskamp georganiseerd
en op vrijdag 16 augustus is er een
afsluitingsavond van de zomeracti
viteiten met optreden van een
band.
Verder is 't Breehuys op dins
dag- en vrijdagmiddag van twee tot
vijf uur open. van 17 augustus tot
en met maandag 9 september gaan
de medewerkers zelf op vakantie.
Dan is het buurthuis gedsloten.
Wie meer over de activiteiten te
weten wil komen kan bellen:
130983, vragen naar Renée Schou
ten of Jos Fugers.
LEIDEN - De verkeerssituatie in
de Stationsweg/Steenstraat en om
geving blijft zoals die nu is. De on-
SPREEKUUR - De stichting
Maatschappelijk werk Leiden (het
samenwerkingsverband van Bu
reau voor Maatschappelijk Werk
en de afdeling maatscahppelijk
'werk van de sociale dienst) heeft
de spreekuren gewijzigd. In drie
sectoren is de reorganisatie door
gevoerd en dat heeft met ingang
van 1 augustus de volgende
spreekuren opgeleverd: Oude Rijn
44c, maandag tot en met vrijdag
9.00-10.00 uur (tel. 142144); Rosmo
len 2, maandag 11.00-12.00 uur en
donderdag 14.00-15.00 uur (tel.
212195); Petronella Moensweg,
donderdag 10.00-11.00 uur (311506).
Het centrale adres blijft Oude Rij-
n44c, telefonisch bereikbaar van
9.00 tot 12.30 uur en van 13.30 tot
17.30 uur.
dernemersvereniging 'Actiecomité
Stationsweg-Steenstraat' heeft het
beroep tegen de gemeentelijke be
slissing bij de Raad van State ver
loren.
Het actiecomité meent dat het
gewijzigde wegenbeloop heeft ge
leid tot een drastische omzetdaling
bij winkeliers en bedrijven uit de
omgeving van de Steenstraat.
Evenals de gemeente, meent nu
ook de Raad van State dat dit ten
onrechte wordt geweten aan ge
noemde verkeersmaatregelen. "De
Stationsweg is na invoering van de
bestreden maatregelen nog uit vier
richtingen voor autoverkeer be
reikbaar".
In de bereikbaarheid rond de
Steenstraat is volgens de Raad van
State ook geen enkele wijziging ge
komen. "Het gedeelte waar de win
kels zijn gevestigd is reeds sinds
1972 voor autoverkeer, met uitzon
dering van autobussen en taxi's,
gesloten".
LEIDEN - Eén van de randen van Leiden: het Lammenschansplein en omgeving. Van beneden naar boven
loopt de Voorschoterweg. Rechts daarvan de kaalgetrapte velden van sportpark De Vliet en links de flats
aan de Apollolaan. Rechtsboven een stukje Europawag en de Cronesteijnse polder. Linksboven - tamelijk
geïsoleerd - de Cronesteynflat. De bewoners hebben een uitstekend zicht op de werkzaamheden op het
Lammenschansplein. Die reconstructie moet overigens begin volgend jaar achter de rug zijn.
(foto Frans Rombout)
