Turkije martelt op grote schaal Z.-Afrika: 10 doden sinds noodwet mmee Sinds militaire coup verergerd Grote actie tegen drugs in Amerika A. Gromyko: Israël heeft bestaansrecht Pisaiii: onafhankelijkheid voor Nieuw-Caledonië onvermijdelijk Verdachten Greenpeace- bom voor de rechtbank -I 198 WOENSDAG 24 JULI 1985 DEN HAAG (ANP) In Turkije wordt op grote schaal en systematisch gemarteld en elke politieke gevangene in het land loopt het risico daarvan het slachtoffer te worden. Er zijn maar weinig gevangenen die niet onderworpen zijn aan enigerlei vorm van slechte be handeling in de politiebureaus, de ondervragings- en detentiecentra van de veiligheids troepen en de gevangenissen. Dit zijn enkele van de belangrijkste conclusies uit het rapport „Turkey: testimony on torture" dat de mensrechtenorganisatie Amnesty Interna tional vandaag heeft gepubliceerd. LONDEN - Is de Saoedische prins Mashour Ben Saoed Abdul Aziz (31), die verdacht wordt van drugs handel en maandag op borgtocht werd vrijgelaten, naar zijn vader land ontkomen of niet? Dat is de vraag die de Londense politie en de Britse regering bezighoudt. door Henk Dam De prins werd vorige week gear resteerd op verdenking van handel in cocaine. Hij werd maandag door een rechter tegen een borgsom van 800.000 gulden in vrijheid gesteld, tegen het uitdrukkelijke advies van de politie in. De prins moest van de rechter wel zijn paspoort aan diens advo caat overhandigen om te voorko men dat hij het land zou ontvluch- Raadsels rond verblijfplaats prins Saoed ten. Maar Britse regeringswoord voerders zeiden gisteravond dat dat niet veel had geholpen en dat de prins nog dezelfde avond dank zij een tweede paspoort naar Saoe- di-Arabië was gevlogen. Dit nu is vannacht ontkend door de advocaat van prins Mashour, Ri chard Germain. Hij zei dat de prins nog in het land is en dat hij zich, zoals met de rechter overeengeko men was, donderdag zal melden. „Hij en zijn familie zijn zeer ge schokt over de berichten dat hij zou zijn gevlucht", aldus de advo caat. Zijn familie heeft de zaak voor de Britse autoriteiten vanaf het begin precair en pikant gemaakt. De prins is de 24e van de 45 zonen van de voormalige koning Saoed van Saoedi-Arabië. Hy is een neef van de huidige Saoedische koning. Zijn arrestatie was een bron van grote zorg voor het Britse ministe rie van buitenlandse zaken, dat de uitgebreide handelsbelangen in Saoedi-Arabië in gevaar zag ko men. De berichten over de ontijdi ge ontvluchting moeten daar met een zekere opluchting zijn ontvan gen. Nu de prins volgens zijn advo caat helemaal niet naar zijn vader land ontkomen is, dreigen nieuwe diplomatieke moeilijkheden voor het ministerie. Er zal aan de Saoe dische koninklijke familie moeten worden uitgelegd waarom de poli tie en het ministerie van jusititie de berichten over de ontsnapping ver breidden. De conclusies van Amnesty zijn gebaseerd op duizenden verklarin gen over het lot van gevangenen onder alle Turkse regeringen van het begin van de jaren zeventig tot aan het moment van schrijven van het rapport in mei 1985. De verkla ringen over martelingen zijn af komstig uit vele verschillende bronnen, inclusief verscheidene getuigenissen uit de eerste hand van voormalige gevangenen, die worden ondersteund door medi sche onderzoeken. In het 76 pagina's tellende rap port doen zeven vrouwen en zes mannen hun relaas, lopend tot be gin 1984. Maar ook nadien bleef de internationale organisatie berich ten ontvangen over het voortdu rend gebruik van foltering tegen politieke gevangenen. Hieruit blijkt dat het patroon in de eerste helft van 1985 geen belangrijke wy- Justitie VS legt beslag op tv-opnamen WASHINGTON (AP) - Het Ameri kaanse ministerie van justitie heeft dinsdag van de vier grote televisie maatschappijen alle beeld- en ge luidsopnamen opgeëist, die ge maakt zyn tijdens de kaping vgp het TWA-vliegtuig in Beiroet. Een woordvoerder van het mi nisterie verklaarde dat het belang rijk was dat sommige opnames van de gebeurtenissen nog eens nauw keurig bekeken konden worden. Om juridische redenen was beslo ten de banden onder strafbedrei ging op te eisen. Hij wilde niet zeg gen waarom de regering het mate riaal in beslag neemt, omdat 'de he le affaire duidelijk zeer gevoelig ligt'. Het vliegtuig van TWA werd op 14 juni tijdens een vlucht van Athe ne naar Rome gekaapt door sji'iti- sche moslims en gedwongen te landen in de Libanese hoofdstad Beiroet. De Amerikaanse passa giers werden 17 dagen lang vastge houden en een passagier werd doodgeschoten. Volgens CBS zouden de banden afgedraaid worden voor een ge rechtelijke jury in Washington, die vermoedelijk een aanklacht zal uit brengen tegen de kapers. CBS ver meldde niet van wie deze informa tie afkomstig was. Rattendood In het Belgische plaatsje Steke- ne, net over de Zeeuwsvlaamse grens is een 50-jarige invalide man door ratten doodgebeten. Het le venloze lichaam van het slachtof fer werd maandag zwaar verminkt in zijn woning aangetroffen. Volgens een woordvoerder van de politie dacht deze eerst aan een misdrijf. Er waren aanwijzingen dat de schedel van de man met een ijzeren staaf zou zijn ingeslagen. Lijkschouwing toonde echter aan dat het ernstig zieke slachtoffer in zijn invalidewagentje door ratten was aangevallen en omgebracht. Voodoo De politie in Atlantic City heeft gisteren bij een inval in een appar tement 19 Cubanen gearresteerd. In het met bloed bespatte apparte ment werden emmers met bloed, dieren waar de ledematen van wa ren afgerukt en in het wit geklede priesteressen aangetroffen. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om religieuze riten van Afrikaanse oor sprong. De politie, die was gebeld door buurtbewoners, trof bij de inval een vrouw in geknielde houding aan, die werd omringd door andere vrouwen, allen gekleed in met bloed besmeurde gewaden. In de keuken waren twee vrouwen bezig met het slachten van kippen. Het appartement was bezaaid met de kadavers van kippen, eenden, ge deelten van lammeren, drie lams- kadavers zonder ledematen, en verscheidene levende kippen en duiven. Behalve emmers met bloed vond de politie ook dierlijke ingewanden. Een plaatselijk anthropologe, Mercedes Sandoval, verklaarde dat de rechercheurs vermoedelijk zijn gestuit op aanbiddingsplaatsen van de Voodoo-sekte die bekend staat als Santeria. zigingen heeft ondergaan, aldus Amnesty. Het rapport toont aan dat marte ling vooral wordt toegepast op po litieke gevangenen die „incommu nicado" worden gehouden, het geen betekent dat zij geen enkel contact met de buitenwereld (zoals familie en advocaten) mogen on derhouden. Maar volgens sommige berichten worden ook mensen ge marteld die van gewone misdaden worden verdacht. De meeste meldingen betreffen martelingen door de politie in de politiebureaus. Met name het poli tiehoofdkwartier in Ankara werd door voormalige gevangenen aan gewezen als een centrum van mar teling. Maar Amnesty beschikt te vens over gedetaileerde beschuldi gingen van mensen die zyn gefol terd in gevangenissen of in instel lingen van de strijdkrachten. Het belangrijkste doel van de martelin gen op de politiebureaus lykt het verkrijgen van informatie en be kentenissen te zijn. In de gevange nissen lijken de aframmelingen meer gericht te zijn op het handha ven van de discipline. Maar zowel in de politiebureaus als in de ge vangenissen wordt ook gemarteld om de gevangenen te intimideren en te vernederen, zo blijkt uit de in het rapport opgenomen beschuldi gingen. Coup Hoewel martelingen in Turkije ook al in de jaren zeventig op grote schaal voorkwamen, zijn het aantal beschuldigingen van marteling en het aantal bekende gevallen van overlijden ten gevolge daarvan on middellijk na de militaire coup in 1980 drastisch gestegen. Sinds de militaire machtsovername in sep tember van dat jaar ziin tiendui zenden mensen in hechtenis geno men. Perspublikaties maakten melding van circa 180.000 mensen. Volgens Amnesty duren de arres-. taties en martelingen nog immer voort. De getuigenverklaringen daarover kunnen echter pas veelal na het vertrek van de voormalige gevangenen naar het buitenland worden opgetekend, en dan nog in het geheim. Uit protest tegen de martelingen, de slechte gevangenisomstandig heden en de belemmeringen voor het onderhouden van contacten met advocaten zijn de afgelopen ja ren in verschillende gevangenissen politieke gevangenen in hongersta king gegaan. Enkele van de hon gerstakers hebben hun actie niet overleefd. De Turkse autoriteiten hebben bij herhaling ontkend dat er sprake zou zijn van systematische folte ring. Alle beschuldigingen van marteling worden onderzocht en als de klacht juist mocht blijken worden de verantwoordelijke per sonen vervolgd, aldus de autoritei ten. Maar volgens de mensrechten organisatie zijn er honderden voor beelden van beschuldigingen waarnaar geen onderzoek is inge steld. Ook zijn gevallen bekend van gevangenen die vervolgd zijn wegens „belediging van het leger" of het afleggen van valse getuige- verklaringen en het beledigen van Turkse functionarissen omdat zij tijdens hun proces zeiden gemar teld te zijn. De stappen die de Turkse rege ring tot dusverre tegen de marte lingen heeft ondernomen worden door Amnesty „totaal onvoldoen de" genoemd. Gezien het tastbare bewijs van folteringen door de ja ren heen, roept de organisatie de autoriteiten in het rapport op maat regelen te nemen tegen het marte len. Duizenden zwarten waren op de been bij de begrafenis i gisteren in Kwa Thema. Peres keurt 2 namen goed op PLO-lijst JERUZALEM (UPI) - Van een lijst met namen die zijn voorgesteld door de Palestijnse Bevrijdingsor ganisatie voor een gezamenlijke Jordaans-Palestijnse delegatie voor onderhandelingen met Israël zouden twee gesprekspartners aanvaardbaar zyn voor Israël. Dit heeft de Israëlische premier Peres gisteren gezegd. Bij de twee gaat het volgens de Israëlische radio om Hanna Sinio- ra van het blad Al Fajr in Oost-Je ruzalem en Faez Abu-Rahmeh, voorzitter van de advocatenvereni- ging in de strook van Gaza. Peres zei volgens de radio dat de PLO 22 namen had voorgesteld aan koning Hoessein van Jordanië en dat deze er 15 van had verworpen. De lijst van zeven die overbleef werd voor gelegd aan de VS en deze overhan digden de lijst vorige week woens dag aan Israël. Peres had in eerste instantie de hele lijst verworpen. CHICAGO (AP) - In de Verenigde Staten zijn gisteren meer dan 120 mensen gearresteerd en zijn com plete gebouwen als flats en restau rants geconfisceerd. Volgens de FBI was het een van de grootste politieacties tegen de handel in drugs in de VS. Meer dan 400 politiemannen voerden 's ochtends vroeg invallen uit in de staten Illinois, Texas, Cali- fornië, Colorado en Indiana, zo ver telde de officier van justitie voor het noorden van Illinois, Anton Va- lukas. De arrestanten waren af komstig uit deze staten en uit Flo rida, Puerto Rico en Mexico, zei hij. JERUZALEM (AFP) - De Russi sche president Andrei Gromyko heeft zich publiekelijk uitgespro ken „tegen extremisten in de Ara bische wereld die hopen de staat Israël te vernietigen". Dit meldde een uitzending in het hebreeuws van radio-Moskou die in Israël is opgevangen. Volgens de commentator van de Russische zender „is de Sowjet- Unie in het geheel niet vijandig je gens Israel en wenst het in tegen deel dat de joodse staat soeverein en onafhankelijk blijft, in vrede en veiligheid". Hij riep echter de Is raëlische regering op haar beleid te matigen „omdat de Sowjet-Unie anders pro-Arabische standpunten moet innemen". Het Russische partijblad Prawda heeft gisteren scherpe kritiek geuit op de Israëlische politiek in de be zette Arabische gebieden. Volgens Prawda maakt Israël zich schuldig aan 'sluipende annexatie' van de bezette gebieden door er nederzet tingen te bouwen. Het artikel maakte geen melding van recente berichten - die overi gens door Moskou ontkend zijn - dat de Sowjet-Unie Israël via diplo matieke kanalen zou hebben laten weten bereid te zijn de voorwaar den voor herstel van de wederzijd se betrekkingen te versoepelen. Een van de Russische voorwaar den betreft de teruggave van de be zette gebieden. Na de zesdaagse oorlog in het Midden-Oosten in 1967 verbrak Moskou de betrek kingen met Israël. JOHANNESBURG - Sinds de af kondiging van de noodtoestand in 36 Zuidafrikaanse districten, zater dagnacht, zyn ten minste 10 men sen bij onlusten om het leven geko men. De Zuidafrikaanse politie, die nog slechts mondjesmaat nieuws over de situatie in de zwar te woonwijken wenst te verstrek ken, heeft gisteren meegedeeld dat tot nu toe 441 personen, als direct resultaat van de noodtoestand, zijn gearresteerd. Zij kunnen 14 dagen zonder aanklacht of bezoek van een advocaat worden vastgehou den. door Ruud de Wit Op de door de politie vrijgegeven lijst met namen van gearresteerden komen bekende personen als Au- ret van Heeren, een woordvoerder van het Verenigd Democratisch Front (UDF) te Johannesburg; do minee Ebenezer Mqina, de leider van de AZAPO in de Oost Kaap, en de kleinzoon van de voormalige In diase premier Mahatma Gandhi, Mohandas Gandhi, voor. De gearresteerden behoren voor namelijk tot de twee grote anti- apartheidsgroepen in Zuid-Afrika, de AZAPO en het UDF. De kanto ren van deze twee organisaties werden onderzocht en overhoop gehaald. Uit verschillende woonwijken worden huiszoekingen gemeld. Daarbij zou, volgens ooggetuigen, door de veiligheidstroepen geweld worden gebruikt. Ook werd giste ren de arrestatie van het vooraan staande lid van de Progressieve Fe derale Partij, Molly Blackburn, ge meld. Zij werd ervan beschuldigd op 14 juli aan een verboden verga dering te hebben deelgenomen. Na enige tijd werd ze echter weer op een borgtocht van 25 rand vrijgela ten. Ook de bekende zwarte advo cate Priscilla Jana werd enige tijd vastgehouden, toen ze terugkeerde van een conferentie te Washington. Toch heeft het uitroepen van de noodtoestand niet kunnen verhin deren, dat de onlusten in talrijke zwarte woonwijken doorgingen. In Kwa Thema, een woonwijk op cir ca 50 kilometer van Johannesburg, verzamelden zich minstens 25.000 mensen voor de begrafenis van 15 slachtoffers van onlusten, vorige week. Zeven van de slachtoffers vielen 10 dagen geleden door poli tiekogels, toen het vuur werd ge opend op een menigte demon stranten die een biscoop in Kwa Thema binnen was gevlucht. Strijdbaar De begrafenis verliep vredig, maar strijdbaar. Terwijl zwaarge wapende politie- en legereenheden zich op een afstand hielden, spra ken prominente sprekers de zin gende en dansende menigte toe, die zich om de kisten had ge schaard. Een anonieme spreker- riep „de noodtoestand in de zwarte woonwijken uit, maar dan wel een noodtoestand van anti-apartheids- strijd". Tot de sprekers behoorde ook de Engelse Anglicaanse bisschop Keith Sutton, die op verzoek van Nobelprijswinnaar Desmond Tutu speciaal voor deze begrafenis was overgekomen. Sutton riep de me nigte op de onderlinge strijd te sta ken en bisschop Tutu te volgen in zijn verzoeningspogingen en strijd tegen de apartheid. Ook Tutu zelf, de belangrijkste spreker by de begrafenis, keerde zich fel tegen de apartheid. Hij stel de de blanke minderheidspolitiek verantwoordelijk voor de wantoe standen en onlusten in de zwarte /ijken. Maar hij hield ook i emotioneel pleidooi voor eens gezindheid onder de zwarte bevol king in de woonwijken. Verwij zend naar incidenten de afgelopen weken, waarbij tegenstanders en echte en vermeende 'collabora teurs' op een verschrikkelijke ma nier werden gedood, zei Tutu, dat hij dat niet langer met zijn geweten overeen kon brengen: „Als dit soort praktijken niet direct stop pen, vertrek ik met mijn familie naar het buitenland", aldus de he vig geëmotioneerde bisschop. Dodental Italië Het aantal doden als gevolg van de dambreuk bij Stava zal volgens de Italiaanse minister van burger- beveiliging wellicht 250 tot 280 be dragen. De plaatselijke autoriteiten had den gezegd dat bij de ramp, waar door drie hotels en 22 huizen in het bergdorp door de modder en het water werden meegesleurd of be dolven, waarschijnlijk 220 mensen om het leven zijn gekomen. Func tionarissen verklaarden gister avond dat 202 lijken waren gebor gen, waarvan er 163 waren geïden tificeerd. VS en China tekenen verdrag kerntechnologie WASHINGTON (AP) - President Ronald Reagan heeft gisteren de Chinese president Li Xiannian be groet op het Witte Huis en zijn goedkeuring gegeven voor de on dertekening van een verdrag voor samenwerking in kerntechnologie. Het verdrag, dat later op de dag werd getekend, maakt de weg vrij voor de verkoop van Amerikaanse reactoren en andere technologie, die China nodig heeft voor de uit voering van een ambitieus project voor atoomenergie. Het verdrag moet nog worden goedgekeurd door het Amerikaanse Congres, maar dat zal waarschijnlijk geen bezwaren hebben. De woordvoerder van het Witte Huis Larry Speakes verklaarde dat de Verenigde Staten afdoende garanties heeft gekregen van Chi na dat de Amerikaanse kerntech nologie alleen gebruikt zal worden voor vreedzame doeleinden. De Russische piloot die zondag door de Britten uit het water van de Noorse zee was gered, wordt teruggevlogen naar het vliegdekschip Kiev. Op de voorgrond het Britse slagschip Newcastle. (foto api LONDEN - De Britse regering heeft een controversiële wet die lijfstraffen op scholen onder be paalde voorwaarden zou toestaan, ingetrokken. Die beslissing is gis teren in het Hogerhuis bekendge maakt. door Henk Dam Het was in hetzelfde Hogerhuis, dat de wet enkele weken geleden werd afgewezen. De Lords en La- dies waren er in meerderheid tegen dat een situatie op de scholen zou ontstaan, waarbij sommige kinde ren niet, en anderen wel zouden Wet op lijf straffen ingetrokken mogen worden geslagen. Dat was precies wat er in de wet stond. Het voorstel van de rege- ring-Thatcher wilde de toepassing van lijfstraffen afhankelijk stellen van voorafgaande toestemming van de ouders. Dat was bedoeld als antwoord op een uitspraak van het Europese Hof. Het hof bepaalde onlangs op ver zoek van enkele Britse ouders, dat kinderen op scholen niet geslagen mogen worden als hun ouders dat niet willen. Het is nu op tal van Britse scholen nog gewoon dat de orde met rietje of riem gehand haafd wordt. Het intrekken van de wet bete kent formeel, dat deze huidige si tuatie nog gewoon blijft bestaan. Daarmee handelen de Britten dus in strijd met de uitspraak van het Europese Hof. De regering moet nu wel een nieuwe wet indienen, en als de meerderheid van het Ho gerhuis zijn zin krijgt, wordt dat een wet die lijfstraffen geheel en al verbiedt. PARIJS (AP) - Edgar Pisani, de Franse minister voor Nieuw-Cale- donië, heeft gisteren gezegd dat de onafhankelijkheid voor de door politieke twisten verscheurde ei landengroep onvermijdelijk is. "Ik heb meer mensen, meer functionarissen gesproken dan u zoudt geloven", zei hij in de Franse Senaat. "Niemand zei me dat de onafhankelijkheid niet onvermij delijk is; Wij zijn ervan overtuigd dat de onafhankelijkheid in het verschiet ligt". Pisani werd vorig jaar december tot hoge commissaris voor Nieuw- Caledonië benoemd en naar de ei landengroep in de Stille Oceaan gestuurd.om een oplossing te vin den voor de hoog oplopende con flicten tussen voor- en tegenstan ders van de onafhankelijkheid. La ter werd hij tot minister benoemd, welke functie hy 'in Parys vervult. Pisani sprak de Senaat toe tij dens een debat over een wetsvoor stel over de toekomst van Nieuw- Caledonië dat op 4 juni door de Na tionale Assemblee werd goedge keurd. In de Senaat heeft de con- servatieve oppositie de meerder heid, maar in de assemblee over heersen de socialisten. "Dit is geen ideologische visie, maar een analyse gebaseerd op on derzoek en ampele overwegingen. Toen ik voor het eerst in Nieuw- Caledonië aankwam, had ik deze overtuiging nog niet", zei Pisani. De pro-Franse groeperingen op de eilandengroep bestaan voorna melijk uit Europese kolonisten, terwijl de voorstanders van de on afhankelijkheid overwegend Mela- nesische inboorlingen zijn. Sinds vorig jaar november zijn bij scher mutselingen tussen de verschillen de groepen 20 mensen om het le ven gekomen. Pisani bekritiseerde dement van de juridische sie van de Senaat, waarin een voor stel van de Franse regering wordt verworpen om Nieuw-Caledonië gedeeltelijk onafhankelijk te ma ken in een verbond met Frankrijk. Volgens het regeringsvoorstel zou Frankrijk verantwoordelijk blijven voor de defensie en voor veilig heidszaken op de eilandengroep. Volgens het wetsvoorstel zou Nieuw-Caledonië binnen afzienba re tijd worden verdeeld in vier re gio's, die bestuurd worden door plaatselijke autoriteiten. Dit moet leiden tot een decentralisering van de overheid en tot de instelling van een Uitvoerende Raad, waarin de afgevaardigden van de regio's ver enigd zyn. Pisani was van mening dat de verdeling van Nieuw-Cale donië zal garanderen dat 'niet één groepering de andere domineert, en dat een dialoog mogelijk wordt'. AUCKLAND (AP) - De Nieuw- zeelandse autoriteiten hebben een Franssprekende man en vrouw in staat van beschulding gesteld in verband met de explosies op het Greenpeace-schip Rainbow War rior twee weken geleden, als ge volg waarvan een man om het le ven kwam en het schip zonk. De twee werden vandaag voorgeleid aan de rechter. De 33-jarige Alain T. en Sophie T. (36) werden tijdens een korte rechtzitting in Auckland beschul digd van moord, brandstichting en samenzwering. De zaak werd daar op verdaagd voor nader beraad door de rechtbank. Het paar, dat zegt de Zwitserse nationaliteit te hebben, werd de af gelopen week vastgehouden om dat hun paspoorten vals waren. Dinsdagavond werden nieuwe be schuldigingen tegen hen uitge bracht in verband met de bomaan slag op de Rainbow Warrior op 10 juli. De Nederlandse fotograaf Fer nando Pereira kwam daarbij om het leven. Veertien andere beman ningsleden wisten zich in veilig heid te brengen. Hoofdcommissaris van politie Allan Galbraith verklaarde dat het politie-onderzoek in de zaak nog wordt voortgezet. Er werken 66 re chercheurs aan mee. In Nieuw Ca- ledonië trachten drie rechercheurs het in Noumea geregistreerde jacht 'Ouvea' op te sporen. Het schip vertrok uit de haven van Auckland daags voor twee explosieve ladin gen ontploften aan boord van de Rainbow Warrior. Het Greenpeace- schip zou volgende maand een pro- testvloot aanvoeren naar het atol Mururoa, waar Frankrijk kern proeven uitvoert. Premier David Lange verklaarde maandag dat de aanslag op het schip duidelijk politieke achter gronden had en goed voorbereid De milieu-organisatie Greenpea ce heeft inmiddels ruim 30.000 gul den aan giften binnengekregen na een oproep tot financiële steun.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7