Nijpels wil
rectificatie
van Tass
Wonen in een toeristische attractie
'Oplossing Boskalis nadert'
)3
Akkoord over cao voor
luchtverkeersleiders
Texelse duikers vinden
eeuwenoud scheepskanon
Man spuit
traangas bij
vechtpartij
Onderzoek in Rijnmond
naar kankerverwekkers
De 'witte motor' is
géén koelvloeistof
198 MAANDAG 22 JULI 1985
BINNENLAND
PAGINA 5
'Bericht over Grivnina nonsens'
DEN HAAG (ANP) - WD-fractieleider Nüpels heeft zater
dagavond in een telegram aan de Russische leider Gor-
batsjov geëist dat het Russische (staats)persbureau Tass
de verklaring over de dissidente Irina Grivnina rectifi
ceert. Nijpels bestempelde de mededeling van Tass dat
Grivnina nooit heeft gevraagd om de Sowjet-Unie te mo
gen verlaten, als 'nonsens'. Nijpels wijst er in zijn telegram
op dat hij Grivnina al op 4 januari vorig jaar heeft uitgeno
digd naar Nederland te komen en dat Grivnina die uitnodi
ging aan de toenmalige partijleider Tsjernenko heeft ge
stuurd met het verzoek haar en haar gezin te laten gaan.
Nijpels wijst verder de mededeling
dat Grivnina toegang tot staatsge
heimen zou hebben gehad van de
hand. Ten slotte zegt hij dat de be
richten over vervolgingen van het
gezin Grivnina geen laster tegen de
Sovjetunie zijn, maar 'een droevig
en schandelijk feit'. De verklaring
van Tass kan volgens de liberale
voorman duiden op twee mogelijk
heden. De eerste is dat Grivnina
Premie voor
zelfstandigen
bij stoppen
DEN HAAG (GPD) - Onderne
mers in het midden- en kleinbe
drijf die met hun zaak willen stop
pen, kunnen rekenen op een finan
ciële tegemoetkoming van de over
heid. Dat heeft staatssecretaris
Van Zeil (economische zakefi) gis
teren gezegd voor de AVRO-radio.
Het gaat met name om onderne
mers van 61 jaar en ouder. De be
windsman kondigde een vaste re
geling aan om deze mensen finan
ciële zekerheid te bieden. Jonge
ren komen alleen onder bijzondere
omstandigheden in aanmerking.
Voor het eerste jaar is een bedrag
uitgetrokken van 12 miljoen gul
den. De staatssecretaris verwacht
dat ongeveer 600 ondernemers van
de regeling gebruik zullen maken.
AMSTERDAM (ANP) - Winkelende voetgangers in de Amsterdamse Kal-
verstraat keken zaterdag wel even vreemd op toen zich deze 700 kilo we
gende kolos bij hen voegde. Het nijlpaard fungeerde met zijn clowneske
begeleider als levend reclamebord voor circus Krone, dat momenteel in de
hoofdstad is. Het dier kreeg van de winkeliers een lunch aangeboden van
sla, appels en fruit, die probleemloos in de gapende muil verdween
(foto ANP)
SCHIPHOL (ANP) - Alle partyen
in het geschil rond de luchtver
keersbeveiliging op Schiphol zijn
vrijdag akkoord gegaan met de
voorstellen van de commissie-Al-
beda, waarover de onderhande
laars van de partyen donderdag al
overeenstemming hadden bereikt.
Na een langdurige vergadering
in Nieuw-Vennep hebben ook de
verkeersleiders, verenigd in het
Luchtverkeersleidersgilde, de
overeenkomst goedgekeurd. "Wel
zal een brief naar de commissie-Al-
beda worden gestuurd, waarin de
verkeersleiders enkele problemen
nog nader willen verduidelijken",
'aldus woordvoerder Herweijer.
Volgens hem is er echter geen
sprake van een ontbindend karak
ter van de brief. Een nadere toe
lichting daarop wilde hy niet ge
ven.
Vrijdagmiddag stemde ook mi
nister Smit-Kroes (verkeer en wa
terstaat) namens het kabinet for
meel in met de overeenkomst. Dit
na beraad van de betrokken be
windslieden hierover. Ook de ach
terban van de drie bonden, waar
voornamelijk technisch en admini
stratief personeel van de luchtver
keersbeveiliging is aangesloten, de
AbvaKabo, het Ambtenarencen-
trum en de CFO, stemden vrijdag
morgen al met de overeenkomst in.
TEXEL (GPD/ANP) - Deze week
nog hopen vier amateur-duikers
een poging te doen om het ruim
drie eeuwen oude bronzen
scheepskanon boven water te ha
len dat zij het afgelopen weekeinde
in een wrak voor de kust van Texel
hebben ontdekt. Het gaat om een
in 1638 gegoten, rijk versierd stuk
geschut van zo'n drieduizend kilo.
Het is ontdekt aan boord van een
nog niet geindentificeerd oorlogs
schip met de voor die tyd flinke
lengte van ongeveer veertig meter.
De identificatie van het schip zal
echter geen problemen opleveren,
omdat het kanon van een (nu nog
onleesbare) uitvoerige tekst is
voorzien. De ontdekking is gedaan
door vier duikers, die samen de,
naar een eveneens by Texel ver
gaan schip vernoemde groep Phi-
lias Fogg vormen. Het is het vijftig
ste schip dat de duikers hebben
ontdekt. "We hebben de vondst
meteen bij het ministerie van WVC
gemeld," zegt Hans Eelman, een
van de duikers en in het dagelijks
leven makelaar op Texel. "Een
bronzen kanon vinden is heel bij
zonder, want dergelijke kanonnen
waren in de zeventiende eeuw zo
kostbaar dat men, als er een schip
was vergaan, alle moeite deed ze te
bergen. Er zullen ook nog wel ijze
ren kanonnen aan boord zijn, mis
schien wel tien tot vijftien."
Het wrak van de oorlogsbodem,
dat naar schatting zo'n 300 opva
renden heeft geteld, is volgens Eel
man gaaf. Het ligt op een voor dui
kers geringe diepte van nog geen
tien meter. De kanonnen die hij
heeft gezien staan met de lopen uit
open geschutspoorten. Daaruit en
uit de positie van het wrak leidt hy
af dat het schip in de winter moet
zijn vergaan. Het is vermoedelijk
uit de bodem losgekomen, toen er
onlangs zand is gezogen.
Hans Eelman wil haast met de
berging, omdat hij bang is dat er
anders ongewenste kapers op de
kust zullen verschijnen. Volgens
hem is het ophalen van het bron
zen stuk geen probleem. "Met de
moderne Noodzee-kotter van een
van m'n kornuiten tillen we het er
zo uit," zegt hij.
Politie slaat
groot alarm
na ontsnapping
binnenkort toestemming krijgt om
naar het westen te gaan. In het
verleden is het herhaaldelijk ge
beurd dat dissidenten staatsge
vaarlijk werden genoemd en kort
daarop naar het westen werden uit
gewezen.
Nijpels acht het echter waar
schijnlijker dat mevrouw Grivnina
spoedig wordt gearresteerd, omdat
de Russische autoriteiten niet zou
den willen toestaan dat haar huis
een pelgrimsoord wordt van sym-
phatiserende jongeren die deelne
men aan het wereldjeugdfestival
dat vrijdag begint. Nu al wordt het
huis van Grivnina 'bewaakt' door
jongeren die al in de Russische
hoofdstad zijn aangekomen, aldus
Nypels.
Europarlementariër voor de
WD De Vries reageerde eerder die
dag met een open brief op de me
dedelingen van TASS. Ook hij stel
de dat Grivnina wel degelyk wil
emigreren en dat de weigering van
de Sowjet-Unie in strijd is met de
mensenrechten. In zijn open brief
wijst De Vries op artikel 13 van de
Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens, dat bepaalt
dat ieder mens het recht heeft zijn
land te verlaten. In de Slotakte van
Helsinki hebben West en Oost in
1975 afgesproken dat zy zich aan
deze VN-verklaring zouden hou
den. „De manier waarop U Irina
Grivnina en haar familie behandelt
is in strijd met internationale ver
plichtingen die u zelf bent aange
gaan".
Nieuwe batterij
hoortoestellen
goed voor
milieu
DEN HAAG (ANP) - De nieuwe ge
neratie batterijen voor hoortoestel
len, de zink-luchtbatterijen, is be
ter dan de traditionele kwikbatte-
rij. Zowel slechthorenden als het
milieu hebben baat bij het gebruik
van dit nieuwe type batterijen. De
ze conclusies trekt de Stichting
Vergelijkend Warenonderzoek in
Den Haag uit een onderzoek naar
batterijen.
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdamse politie heeft zaterdag tot 's avonds laat 'jacht' gemaakt op een bever die
zich in de Prinsengracht ophield. Het water in de Amsterdamse grachten is zo smerig dat het dier een langdurig
verblijf niet zo overleven. Twee man van de rijkspolitie te water, twee mensen van de Dierenambulance, een
brandweer-duikwagen met vier man, een bluswagen met acht brandweermensen, acht politieagenten en een
aantal eigenaren van plezierjachten namen deel aan de actie, die veel bekijks trok. De bever bleek zijn 'jagers'
echter te vlug af. Op de Amstel raakten de zoekers het spoor bijster (foto anp).
Van Lennep ziet licht in besprekingen Argentinië
SCHIPHOL (ANP) - De onderhan
delingen tussen Nederland en Ar
gentinië over de achterstallige be
talingen van het Zuidamerikaanse
land aan Boskalis voor de 1800 km
lange gasleiding die het Neder
landse bedrijf enige jaren geleden
heeft gelegd, verlopen redelijk
gunstig. Van Lennep zei gisteren
bij zijn terugkeer van een onder
handelingsronde in Rome dat hij
'goede hoop' heeft dat de oplossing
'een stapje dichterbij' gekomen is.
Van Lennep zei zijn optimisti
scher verwachtingen te baseren op
een memorandum van de Argen
tijnse regering dat voor het eerst
beleidslijnen aangeeft om tot meer
algemene onderhandelingen te ko
men. Hij wilde geen nadere mede
delingen over de inhoud van het
memorandum geven.
Van Lennep zei de indruk te heb
ben dat nu ook ten aanzien van het
functioneren van het bedrijf Co-
gasco soepeler door de Argentijnse
regering wordt geopereerd. Cogas-
co is een dochteronderneming van
Boskalis. Dit bedryf exploiteert de
1800 kilometer lange gaspyplei-
ding, die enige jaren geleden door
Boskalis is aangelegd. Rond het
functioneren van Cogasco zijn in
Argentinië moeilijkheden gerezen,
onder meer door wat Van Lennep
noemde een 'weinig soepele hou
ding' van de Argentijnse regering.
De achterstallige betalingen be
treffen het niet betalen van aflos
sing en rente van de kosten van de
pijpleiding.
In november zyn over deze
kwestie onderhandelingen tussen
de beide overheden begonnen die,
zo gaf Van Lennep toe, tot op he
den zonder concrete resultaten zyn
gebleven. Op basis van het jongste
memorandum van de Argentijnse
regering ziet Van Lennep die toe
komst echter iets optimistischer
tegemoet. Van Lennep wilde geen
nadere mededelingen doen over de
huidige omvang van de achterstal
lige rentebetalingen en van de tota
le betalingsachterstand op dit mo
ment. In september onderhande
len beide landen opnieuw.
De stichting stelt dat zink-lucht
batterijen in aanschaf duurder zijn
dan kwikbatterijen maar dat de
kosten per dag door hun langere le
vensduur toch lager uitvallen. Als
een gangbaar type hoortoestel in
tensief wordt gebruikt, bijvoor
beeld 12 uur per dag, bereikt men
een besparing van ongeveer 20 pro
cent. Als de hoortoestellen minder
intensief worden gebruikt is het
rendement van de zink-batterijen
lager, terwijl bij incidenteel ge
bruik de zink-luchtbatterij zelfs
duurder is dan'de kwikbatterij.
Het kostenbeeld kan volgens de
onderzoekers weer veranderen in
positieve zin, als de fabrikanten
niet alleen via de duurdere audi-
ciens zouden leveren, maar ook via
de drogisterijen. De zink-luchtbat
terij bevat verder slechts een frac
tie van de hoeveelheid kwik die in
kwikbatteryen zit. Alleen al om die
reden verdient de nieuwe batterij
de voorkeur van de gebruiker, al
dus de stichting.
NOTA ZUID-AFRIKA (ANP) - Het
Zuidafrikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft Nederland
een nota gestuurd, die momenteel
op het ministerie van buitenlandse
zaken wordt bestudeerd, zo heeft
een woordvoerder van het ministe
rie die weekeinde meegedeeld.
AVEREEST (ANP) - De politie
heeft groot alarm geslagen na de
ontsnapping vrijdagmiddag uit de
tbr-inrichting in Avereest van een
als zeer gevaarlijk bekendstaande
gedetineerde uit het Brabantse St.
Willebrord. De man ging er tijdens
een wandeling in Avereest van
door. Er waren op dat moment
twee gestichtswachten van Groot
Batelaar bij hem.
De man zit een straf uit wegens
het doden van een rivaal in St. Wil
lebrord en is bovendien ter be
schikking van de regering gesteld,
omdat hy twee jaar geleden een po
litieman in West-Brabant had ge
gijzeld. Hij pleegde dat misdrijf na
dat hij was ontsnapt uit het huis
van bewaring in Den Bosch. De
ontsnapte gedeinteerde heeft de
voorbije jaren diverse mensen ge
dreigd te zullen doden, onder wie
zijn ex-echtgenote en haar kind, en
de rechtbankpresident en de offi
cier van justitie die hem in verband
met de gijzelingszaak voor zich ge
had hebben. Vorig jaar heeft hij
met behulp van familieleden ge
probeerd te vluchten uit een straf
inrichting in Arnhem, maar dat
mislukte.
Bij het parket in Breda is men
ontsteld en ontstemd dat een zo ge
vaarlijk man kennelijk in een situa
tie is gebracht dat hij vrij eenvou
dig kon wegkomen, zoals een
woordvoerder het uitdrukte.
Vuurwapens
gestolen uit
politiebureau
LOOSDRECHT (ANP) - Inbrekers
hebben in het weekeinde twee
dienstpistolen meegenomen uit
het politiebureau in Loosdrecht.
De daders kwamen het bureau bin
nen door een lichtkoepel op het
dak van het bureau weg te halen.
Ze doorzochten kastjes van het
personeel en werkruimten. Behal
ve met de twee dienstwapens gin
gen ze er ook vandoor met een in
beslag genomen stiletto en 450 gul
den (voor een deel uit de kas van
de personeelsvereniging en voor
een deel in beslag genomen geld).
Het bureau is 's nachts niet bezet.
Surveillerende politiemannen die
die nacht twee keer langs het bu
reau zyn gekomen hebben niets
bijzonders gemerkt. Van de daders
ontbreekt nog elk spoor.
SCHAGEN (ANP) - In een
fietstunneltje onder de weg
Schagen-Alkmaar heeft zich
gisteren een vechtpartij tussen
ongeveer 25 personen voorge
daan. Daarbij is door een van
hen met traangas gespoten.
De rijkspolitie probeerde om
ongeveer half drie 's nachts een
automobilist aan te houden die
ervan werd verdacht te rijden
onder invloed. Een passerende
groep jeugdige Amsterdam
mers bemoeide zich met die
aanhouding en raakte in ge
vecht met de automobilist en
zijn passagiers. Een van de Am
sterdammers hanteerde daarbij
een spuitbus met traangas. Een
twaalftal politiemannen uit
Schagen en omgeving kon de
vechtenden uiteindelijk schei
den.
ROTTERDAM (ANP) - Het open
baar lichaam Rijnmond gaat on
derzoeken of in het Rijnmondge
bied kankerverwekkende stoffen
voorkomen. Rijnmond wil weten
in welke concentraties die stoffen
aanwezig zijn en in hoeverre de
grenswaarden in woongebieden
worden overschreden. Tevens
wordt bekeken waar die kanker-
wekkende stoffen vandaan komen
en welke mogelijkheden er zijn om
de uitworp ervan te bestriiden.
De onderzoekskosten bedragen
ruim 330.000 gulden. Het meetpro
gramma wordt uitgevoerd door de
Dienst Centraal Milieubeheer Rijn
mond (DCMR), dat daartoe zal
worden uitgebreid met de beno
digde meetapparatuur. Het is de
bedoeling dat het onderzoek in
1988 wordt afgerond. In een later
fase van het meetprogramma zal
ook het voorkomen van zogenaam
de polycyclische aromatische kool
waterstoffen (PAK's) worden on
derzocht.
De stoffen die in eerste instantie
worden gemeten zijn acrylonitril
(een grondstof voor plastics die te
vens vrijkomt bij schoonmaak-
werkzaamheden op schepen en
wagons en dergelijke), 1,2-dich-
loorethaan (grondstof voor de fa
bricage van vinylchloride), vi-
nylchloride (de grondstof voor
PVC-plastics) en 3,4-benpyreen,
een stof die vrijkomt bij de ver
branding van koolwaterstoffen.
Ook de aanwezigheid van benzeen
wordt gemeten. Benzeen (bijvoor
beeld in benzine) is een grondstof
voor een aantal chemische produk-
ten. Rijnmond verwacht dat de
concentratie van deze stof in vrij
wel het hele Rijnmondgebied bo
ven de grenswaarde zal liggen. Eer
dere onderzoeken hebben al ver
hoogde concentraties als gevolg
van verkeer en de industrie in de
regio aangetoond.
TERNEUZEN (GPD) - De ver-
pakkingsfabriek Elopak Ne
derland in Temeuzen heeft de
produktie gestopt van onge
veer een miljoen stuks melk-
verpakkingen. Na overleg met
een aantal melkfabrieken in het
land heeft het Nederlands Zui-
velbureau in Rijswijk daartoe
opdracht gegeven.
De betrokken bedrijven ne
men deel aan de actie 'Melk de
Witte Motor', die het drinken
van melk moet stimuleren. De
produktie van de betreffende
melkkartons by Elopak had al
les te maken met een onderdeel
van die actie, waarbij een nieu-
slogan, waarin het woord
'koelvloeistof voorkomt,
worden geïntroduceerd.
Naar aanleiding van het
schandaal rond Oostenrijkse
wijnen, waarin diethyleengly-
col (een stof die ook als anti
vries in auto's wordt gebruikt)
is aangetroffen, achten de be
drijven het niet verstandig in
hun promotie-activiteiten een
link te leggen tussen melk en
koelvloeistof. Dat zou psycho
logisch alleen maar een ver
keerd effect by het publiek te
weeg kunnen brengen.
De verpakkingen zouden
eind augustus op de markt ko
men. Volgens de informatie die
Elopak van het Nederlands
Zuivelbureau heeft gekregen,
wordt de produktie van karton
nen nu voor enige tijd opge
schort.
Het Terneuzense bedryf
heeft echter alle begrip voor de
situatie. "Zo'n slogan zou in
derdaad de indruk kunnen
wekken dat er koelvloeistof in
de melk zit. Dat is natuurlijk
niet zo. Het is een woordspe
ling. De melk wordt in dit geval
gepositioneerd als een 'koel
vloeistof voor denkers'. Ik
denk dat het Zuivelbureau ge
woon even wil wachten tot alle
rumoer rond de Oostenrijkse
wijnen van de baan is en dat ze
dan alsnog met de slogan de
markt opgaan, maar het is ook
mogelijk dat ze er helemaal van
afzien", aldus een woordvoer
der van Elopak.
De produktiestop heeft overi
gens geen nadelige gevolgen
voor het Terneuzense bedrijf.
ELBURG - „Het enige nadeel is
dat je zo weinig tegen de muur
kwijt kunt. Ik heb ook een rond
bankstel moeten kopen, want een
gewoon bankstel ging er niet in",
zegt Willie Scheltens. Hij woont in
een van de oude stadstorens (ron
delen) van het Gelderse stadje El-
burg. Het rijtje waarin zijn toren
staat, was vroeger het armenhoek-
door
Runa Hellinga
je van de stad. Vier piepkleine
huisjes die tegen de stadsmuur aan
waren gebouwd om de kosten van
een muur te sparen. En dan die ou
de ronde toren met twee kamertjes
van een meter of vier, vijf door-
Vanaf de jaren 50 wilde niemand
er meer wonen. Jaren lang zijn de
huisjes als opslagplaats gebruikt.
Maar ruim twee jaar geleden zijn ze
opknapt en sindsdien wonen er
jongeren in. Ook het rondeel (de to
ren) is weer bewoond.
De huisjes zijn eigendom van de
Stichting Maria Harmensz. Coura
ge. De stichting beheert de erfenis
van een gelijknamige zeventiende-
eeuwse inwoonster van Elburg, die
destijds bepaalde dat haar geld be
steed moest worden aan goede
werken onder de armen. Het kapi
taal is in de loop der eeuwen
klaarblijkelijk zuinig beheerd,
want nu er voor de armen niet veel
meer te doen valt, restaureert de
stichting her en der in Elburg mo
numenten.
De woningen waren eigenlijk be
stemd voor bejaarden. Wie er bin
nenkomt, begrijpt meteen dat dat
een verkeerde planning was. Een
steile trap voert naar de slaapka
mer, terwijl wc en douche zich be
neden bevinden. Omdat alle be
jaarde belangstellenden zich terug
trokken, zijn er nu jongeren in ge
huisvest.
De woonkamer van Willies toren
heeft ronde ongepleisterde muren.
Een van de voorwaarden waar hij
zich aan moet houden, is dat hij
niets aan de torenmuur doet. Be
hangen of stucwerk aanbrengen
mag niet. Spijkers in de muur
slaan is ook verboden en er mag
geen antenne op het dak worden
gezet. Gelukkig heeft Elburg een
aansluiting op de kabel-tv.
Veilig
De bakstenen wanden maken de
ruimte vrij donker. Alleen aan de
straatkant zijn ramen. Aan de ach
terkant zijn twee schietgaten,
waarvan er een is dichtgemetseld
omdat dat uitkijkt in de schuur van
de buren. In het andere gat zit glas.
Veel licht komt daar echter niet
door naar binnen, want de muur is
ongeveer een meter dik. Vlak naast
het schietgat is een muurnis, waar
vroeger de wapens binnen handbe
reik stonden.
Willie: „Die dikke muren geven
wel een veilig gevoel. Als het
stormt, dan merkje er binnen niets
van". Maar het heeft ook een na
deel. In Elburg wordt de onroe
rend goed belasting berekend naar
de omtrek van de woning. Dat is
ontstaan toen de belasting werd in
gevoerd. De boeren uit de omge
ving weigerden namelijk om een
ambtenaar in huis toe te laten om
de oppervlakte van de kamers op
'te meten: „Maar als je muren een
meter dik zijn, dan is dat systeem" SpGUXtOCht
erg nadelig. Dan betaal je heel wat
geld voor niets. Dat was de belas
ting uiteindelijk ook wel met me
eens. Ik betaal nu alsof ik een ge
wone twee-steens buitenmuur
heb".
De duiven hebben trouwens nog
steeds niet begrepen dat ze hier
niet meer wonen".
Het rijtje huizen was voor de res
tauratie een slordige hoek in het
stadje. Elburg is een fraai oud stad
je met een mooie gracht en kleine
oude straatjes. Er is de laatste jaren
veel gerestaureerd en er wordt veel
aan gedaan om toeristen te trek
ken. Het rijtje opslagplaatsen vlak
bij het centrum paste niet in het
stadsbeeld: Hier in de toren wer
den oude kranten opgeslagen,
daarnaast werden varkens gehou
den en daarnaast duiven. Het heeft
trouwens een tijdje geduurd eer de
mensen in Elburg hadden afge
leerd om hun oude kranten hier
heen te brengen. Toen ik hier in
het begin woonde, stonden er vaak
nog stapels papier naast de toren.
Wie bij Willie Scheltens in de
woonkamer zit, kan zich amper in
denken dat in deze woningen ooit
gezinnen met zes kinderen hebben
gewoond. Naar onze huidige maat
staven zijn de huisjes voor één per
soon vrij klein. Toch is de tijd dat
er gezinnen woonden niet zolang
geleden.
Willie is er echter zeer tevreden.
Alleen is het af en toe vervelend
om in een toeristische attractie te
wonen: „De VW organiseert een
speurtocht door Elburg. En precies
voor de toren moeten ze een vraag
beantwoorden. Toen de bel het nog
deed stonden er de hele dag men
sen voor de deur die van mij het
antwoord wilden weten. Mensen
kijken ook vaak naar binnen. Het
is zo'n bepaald type dat dat doet.
Je hoort ze al op straat zeggen: kijk
eens, zou dat bewoond zijn, en dan
gluren ze even later met hun neus
tegen het raam tussen de planten
