Loosdrecht levert
gevarieerde jazz
Heinrich Böll: een 'goeie' Duitse schrijver
Thirlwell
naar
LVC
Popspektakel
'Omroepen moeten
sneller van status
kunnen veranderen'
WOENSDAG 17 JULI 1985
RADIO-TV-KUNST
LOOSDRECHT/DEN HAAG (GPD) - Met de uitreiking
van de Wessel Ilckenprijs aan jazzgitarist Olaf Tarenskeen
zal vanavond het vijfde Loosdrecht Festival beginnen. Het
festijn zal een maand duren en diverse activiteiten omvat
ten, variërend van moderne jazz tot dixieland en van disco
shows tot watersportspektakels.
nationaal Loosdrecht Jazzfestival
De organisatie mikt enigszins op
de belangstelling van waterspor
ters die in deze tijd van het jaar
rond Loosdrecht massaal aanwezig
zijn, en op de bevolking in 't Gooi,
maar met name het jazzprogram
ma in de eerste week heeft een al
lure die een meer nationale belang
stelling rechtvaardigt.
Want ondanks de overvloed die
het nog maar juist afgesloten
North Sea Jazz Festival de liefheb
bers te bieden had, is in het Inter-
Agressieve pop
uit Australië
LEIDEN - Australië is voor de pop
muziek een bron van veel agressie.
Birthday Party, Nick Cave en Mid
night Oil komen er vandaan. En
ook de wieg van Jim Thirlwell
stond er. Vorig jaar maakte hij on
der de naam Scraping Foetus Off
The Wheel de plaat 'Hole', die door
de muziekpers met gejuich is ont
vangen. 'Een monument, een kol
kende massa van louterende waan
zin', schreef Muziekkrant Oor. Vi
nyl noemde hem 'de meest ge
vreesde terrorist van de westerse
populaire muziek'. Thirlwell
maakt op het ogenblik een korte
toernee door Europa en doet daar
bij vrijdag het Leids Vrijetijds Cen
trum aan.
Optredens van Thirlwell (25) zijn
nogal zeldzaam. Hij heeft op de
planken gestaan met Lydia Lunch,
Nick Cave en Marc Almond, maar
doet het liefst alles in z'n eentje.
Tijdens zijn toernee laat hij zich be
geleiden door een geluidsband. In
interviews verkondigt hij graag dat
hij tijdens optredens nog wel eens
door wil slaan en zijn agressie niet
in toom weet te houden.
Thirlwell sticht graag verwar
ring. Daarvan getuigen de vele be
namingen waaronder hij naar bui
ten is getreden. Hij heeft platen ge
maakt als Foetus under Glass,
You've got foetus on your breath,
Foetus art terrorism en Foetus
over Frisco. By optredens noemt
hij zich Clint Ruin. Zes jaar gele
den kon hij nog geen instrument
bespelen, maar dat verhinderde
hem niet op zijn platen alles zelf te
doen en deze ook te produceren
voor zijn eigen platenlabel: Self-
Immolition:
Geestelijke verwantschap voelt
hij met de archtitect Le Corbusier.
Thirlwell zegt net als hij fragmen
ten en collages te willen gebruiken
die de luisteraar uitnodigen dieper
in teksten en muziek door te drin
gen. Hij combineert zijn harde, cy
nische teksten en apocalyptische
muziek met uiteenlopende propa-
gandabeelden als de swastika, het
kruis en het hoofd van Mao. Hij
verdedigt dat door te zeggen dat
het hem om de macht van deze
symbolen over mensen gaat, en
niet om de achterliggende ideolo
gie.
Het optreden in het LVC begint
om 23.00 uur. Thirlwell treedt za
terdag op in Hal 9 in Rotterdam en
zondag in Paradiso, Amsterdam.
1985 een aantal belangwekkende
artiesten geprogrammeerd die in
Den Haag ontbraken. De organisa
tie van het Gooise veel kleinschali
ger festival heeft deze programma-
mogelijkheden voor een belangrijk
deel te danken aan een onenigheid
tussen Paul Acket, de grote man
van het North Sea Festival, en jazz-
impressario Wim Wigt. Deze affaire
bracht Acket er toe geen artiesten
uit het pakket van Wigt te contrac
teren, die daarom nu voor een deel
exclusief in Loosdrecht hun op
wachting maken.
Onder hen zijn de fameuze
drummer Art Blakey, alt-saxofo
nist Lue Donaldson, tenor-saxofo
nist Pharoah Sanders en pianist
McCoy Tyner. In deze eerste week
zijn verder nog concerten te horen
van tenorist Buck Hill, het zigeu
nerorkest Waso, het trio Pim Ja
cobs met Rita Reys en speciale
gast Louis van Dyke plus de Wes-
sel-Ilckenwinnaar van vorig jaar
saxofonist Toon Roos en fluitiste.
Ellen Helmus. Tot slot is er nog
ruimte voor een Cubaans jazzor
kest. Op de gedrukte programma's
staat Arturo Sandoval ingevuld,
maar deze orkestleider heeft on
langs een blindedarmoperatie on
dergaan.
Even zag het er naar uit - en dat
is nog niet geheel uitgesloten - dat
Sandoval, nadat hij op het North
Sea Festival verstek moest laten
gaan, deze week-alsnog in Neder
land zou arriveren. Voor de zeker
heid is de organisatie echter op
zoek naar een plaatsvervanger en
op dit moment wordt de naam van
Irakere genoemd, het fabuleuze or
kest dat dit weekend in Den Haag
een overdonderende indruk ach
terliet.
Voor de jazzliefhebbers is het op
treden van McCoy Tyner en Pha
roah Sanders het meest bijzondere.
Zij kwamen elkaar tegen in de for
maties van de legendarische (en bij
veel jongeren nog steeds) toonaan
gevende saxofonist John Coltrane.
Tyner maakte deel uit van het
spraakmakende kwartet met Elvin
Jones en Jimmy Garrisson. Kort
na de komst van Sanders in de
groep vertrok Tyner en maakte
Gitarist Olaf
Tarenskeen
wint jazzprijs
URECHT (GPD) - De Haagse
jazzgitarist Olaf Tarenskeen
(25) is dit jaar winnaar van de
Wessel-Ilckenprijs. De door
Pim Jacobs in ere herstelde
prijs, die jaarlijks tijdens het
Loosdrecht jazzfestival wordt
uitgereikt, is bedoeld om jong
en onbekend talent een duwtje
in de rug te geven. De prijs
wordt vanavond in Loos
drecht overhandigd.
Eerdere winnaars van de
jazzprijs waren slagwerker
Marcel Serierse en saxofonist
Toon Roos.
daarmee de weg vrij voor het al
even spraakmakende kwintet met
Alice Coltrané en Rashied Ali. San
ders en Tyner noemen hun optre
den dat zij samen verzorgen met
bassist Avery Sharpe en de beken
de drummer Louis Hayes niet voor
niets een Tribute to Coltrane.
Het programma dat plaats heeft
in de Swing Boei in Oud-Loos-
drecht ziet er in zijn geheel als
volgt uit (aanvang elke avond 20.15
uur):
- Woensdag 17 juli: uitreiking
Wessel Ilckenprijs plus concerten
van zigeunerorkest Waso en het
Lue Donaldson kwartet met gast-
solist Buck Hill.
- Donderdag 18 juli: Tribute to
Coltrane met McCoy Tyner en Pha
roah Sanders.
- Vrijdag 19 juli: vermoedelijk het
Cubaans salsa-orkest Irakere.
- Zaterdag 20 juli: Trio Pim Ja
cobs met Rita Reys en gast Louis
van Dyke.
- Zondag 21 juli: Art Blakey and
The Jazz Messengers. Met als gast
Toon Roos plus het Ellen Helmus
Kwartet.
Laat in de maand zijn in het ka
der van het Loosdrecht Festival,
discoshows en andere populaire
activiteiten te bezoeken en in de
eerste twee weken van augustus
ligt het accent op dixieland. Dan
ook echter op 9 augustus het spec
taculaire Zydeco-orkest van Yole
Blond en een dag later concerten
door Pia Beek en het Harry Verbe-
ke Kwartet.
Verbouwing muziektempel
AMSTERDAM - Nu het uitgaansseizoen is afgelopen en er de komende
weken geen concerten zijn in de grote zaal van het Concertgebouw worden
er in het kader van de algehele renovatie op trilvrije wijze palen onder de
grond aangebracht als nieuwe fundering. De foto geeft een beeld van de
werkzaamheden in de muziektempel. (foto Anefoi
1 f 2)
2 l)
3 3)
4 4)
5 5)
6 9)
7 7)
8 (11)
9 (15)
10 (12)
11 (17)
12 (19)
13 6)
14 (20)
- I'm on fire - Bruce
Springsteen
- 19 - Paul Hardcastle
- Dancing in the dark -
Bruce Springsteen
- A view to a kill - Duran
Duran
- Clouds across the moon
- Rah Band
- Duel eye to eye - Propa
ganda
- So in love - Orchestral
Manoeuvres in the
Dark
- Waarom fluister ik je
naam nog - Benny Ney-
- Axel F - Harold Falter-
meyer
- Bom in the USA - Bru
ce Springsteen
- Josephine - Chris Rea
- Frankie - Sister Sledge
- Love is in your eyes -
Gerard Joling
- Santa Lucia by night -
George Baker Selection
16 (13) - The lady don't mind -
Talking Heads
17 8) - You can win if you
want - Modern Talking
18 (14) - Spend the night - The
Cool Notes
19 (21) - Endless road - Time
Bandits
20 (10) - Don't you - Simple
Minds
21 (25) - The word girl - Scritti
Politti
22 (30) - Kayleigh - Marillion
23 (27) - Suddenly - Billy Ocean
24 (18) - Wasmasjien - Trafassi
25 (34) - Blackstar - Georgie
Davis
26 (32) - All cried out - Alison
Moyet
27 (40) - Johnny come home - Fi
ne Young Cannibals
28 (22) - Kronenburg Park -
Frank Boeijen Groep
29 - All fall dwon - Five
Star
30 - We don't need another
hero - Tina Turner
31 (26) - Danger - The Star Sis
ters
32 (35) - Desert moon - Dennis
de Young
33 (37) - Mengelmoes - Danny
de Munk
34 (31) - She's so in love - The
Cats
35 (38) - If you love somebody
set them free - Sting
36 (24) - Feel so real - Steve Ar-
rington
37 - This is our time - Band
of Gold
38 (33) - Toen ik eindelijk alles
had - Jan Boezeroen
39 - Life in one day - Ho
ward Jones
40 (28) - Letter from my heart -
Steve Allen
(Stichting Ned. Top 40)
BONN (GPD) - In de herfst
komt zijn laatste boek uit.
'Frauen vor Flusslandschaft'
heet het. Toneel is de Westduitse
hoofdstad Bonn, maar wat de
gisteren overleden schrijver
Heinrich Böll heeft genoteerd,
gaat niet over de alledaagse poli
tiek, maar over het net van betre
kingen en geschiedenissen ach
ter de officiële presentaties. Zo is
Böll zijn 67-jarige leven lang met
literatuur omgegaan. Hij wilde
de Duitse werkelijkheid na de
Tweede Wereldoorlog beschrij
ven en had daarbij geen bood
schap aan het zogenaamde uiter
lijk, het verschijningsbeeld.
Heinrich Böll was bezorgd om
de mensen, hij had nooit de
angst van de spraakwoordelijke
intellectueel om zich bezig te
houden met alledaagse proble
men, beschreef met voorliefde
de wereld van de 'gewone man',
en dat in een taal die begrijpelijk
moest zijn en dat ook was. De to
tale oplage van de werken van de
Nobelprijswinnaar voor litera
tuur wordt geschat op ongeveer
20 miljoen.
De dood van Heinrich Böll is
een groot verlies voor de Duitse
cultuur. Het kwam niet helemaal
onverwacht. Böll is gestorven
nadat hij maar nauwelijks uit het
ziekenhuis was ontslagen, waar
hij een hartoperatie had onder
gaan. Bekend was dat de schrij
ver al lange tijd vrij ernstig ziek
was.
Inmiddels hebben alle promi
nente persoonlijkheden in West-
Duitsland hem met waardige
woorden herdacht. Sommigen
zeker hypocriet, want Heinrich
Böll was omstreden omdat hij
nooit bang was zich 'geënga
geerd' op te stellen, politieke uit
spraken te doen een een
werkelijke 'maner' te zijn.
door
Hans Amesz
Toen Böll op 10 december 1972
als eerste Duitser na Thomas
Mann de Nobelprijs voor litera
tuur kreeg - Herman Hesse en
Nelly Sachs waren, toen zij de
prijs kregen al geen Duitse
staatsburgers meer zei Karl
Ragna Gierov, de permanente se
cretaris van de Zweedse acade
mie, dat zijn meesterwerk 'Grup-
penbild mit Dame' de bekroning
van een werk was dat een her
nieuwing van de Duitse literaire
.traditie symboliseerde. Het snel
le groeien van een nieuwe gene
ratie van schijvers en weten
schappers na de jaren van nood,
een generatie die bereid was haar
taken in het geestelijk leven op
zich te nemen, was niet het ge
ringste 'Duitse wonder'.
Wie Heinrich Böll een paar
keer heeft ontmoet moest wel
onder de indruk raken van het
feit dat hij, waarschijnlijk als een
van de weinige Duitsers, het jaar
1945 als een echte bevrijding be
schouwde. Nu bestond eindelijk
de mogelijkheid om literaire po
gingen te publiceren, niet meer
onder druk door een twaalfjarige
terreur van de nazi's. Er moest
een nieuwe taal gevonden wor
den, want 'het Duits' was belast.
Vandaar dat Böll en zijn vrouw
Annemarie lang vertaald hebben
om 'voorbeelden' te vinden.
Overigens, toen Böll in 1959
zijn 'Billiard um half zehn' publi
ceerde, werd er over gediscus
sieerd waarom uitgerekend de
sergeant Böll, die toch in Hitiers
Wehrmacht had gediend, zich
het recht aanmatigde zo kritisch
met het Derde Rijk om te gaan.
Bölls antwoord was dat hij zich
tot vertolker van de slachtoffers
maakte, daarbij duidelijk ma
kend dat daders en slachtoffers
vaak, om het plat uit te drukken,
in dezelfde boot zitten.
Was Heinrich Böll een moraal-
apostel? Nee, dat niet, maar in
zijn belangrijke literaire werken
heeft hij de moraal nooit verge
ten. Dus, zeker, iemand die op
basis van 'conservatieve waar
den' als liefde (geen seksualiteit)
familiezin, trouw aan de buren,
onvermoeid schreef over een be
tere, wellicht utopische wereld.
In zijn boeken tijdens de perio
de dat Adenauer vele jaren
bondskanselier was, uitte hij kri
tiek op de herbewapening van
Duitsland en de zogenaamde
'noodtoestandswetgeving'. Ook
de ontspanning die de door Böll
ondersteunde bondskanselier
Willy Brandt inzette, benaderde
hij niet zonder kritiek. Heinrich
Böll was een krachtige strijder
tegen de aantasting van de men
senrechten in het Oostblok. De
prijs voor ontspanning kan nooit
het vergooien van de elementaire
rechten van de mens zijn. Dus
ontving hij Solzjenitsin en Rolf
Bierman toen zij 'uitgeburgerd'
werden uit respectievelijk de
Sowjet-Unie en de DDR. Dus
was hij een van de krachtigste
pleitbezorgers voor Andrej Sa-
charov, en dus schreef hij samen
met zijn vriend Lev Kopelev het
boek: 'Waarom hebben wij op el
kaar geschoten'.
„In de jaren vijftig ben ik naar
Ierland' gevlucht, ja het was een
vlucht", schreef Heinrich Böll
zelf. Hij werd voor duivel uitge
maakt door conservatieve Duit
sers, die het nu eindelijk wel ge
noeg vonden dat zij nog altijd het
boetekleed moeten aantrekken.
Het kan zijn dat Böll daardoor
verbitterd raakte. Net als de
overleden filmregisseur Rainer
Werner Fassbinder heeft Böll
ooit laten doorschemeren dat hij
difinitief uit Duitsland wilde ver
trekken.
De overleden schrijver heeft,
dat niet gedaan. Gelukkig voor
de Bondsrepubliek en - zeker
ook - voor vele correspondenten
die over West-Duitsland moeten
berichten. Want Böll was echt
een 'goeie Duitser'. Hij had ook
wel redenen gehad om weg te
gaan, toen hij bijvoorbeeld in de
beginjaren van de Rote Armee
Fraktion (RAF) een open brief
aan Ulrike Meinhof schreef en la
ter in zijn boek 'Die verlorene
Ehre der Katharina Blum' de
huichelachtigheid van de Duitse
'recht-en-orde'-bureaucraten aan
de paal nagelde. Politici van
rechts en hielenlikkende schrij
vers van het Springer-concern
noemden hem toen een 'geeste
lijk voorbereider van het terro
risme'. Daar heeft hy met succes
gerechtelijk tegen geklaagd.
Heinrich Böll was altijd bereid
zich in te zetten. Hij demon
streerde en sprak op de grote
vredesdemonstratie in Bonn te
gen de Amerikaanse middellan-
ge-aftandsraketten. Hij was 's
ochtends om vijf uur aanwezig
voor de poort van de Amerikaan
se basis in Mutlangen om met ve
le andere prominenten en niet-
prominenten te protesteren te
gen de atoombewapening. En hij
schreef niet lang geleden een
boek 'Bild, Bonn, Boenisch',
waarin hij polemiseerde tegen de
vroegere regeringswoordvoerder
Peter Boenisch, die ooit chef van
de Bild-Zeitung was geweest en
daar commentaren in had afge
drukt. Velen zullen zich Heinrich
Böll herinneren als iemand die
zeer - zorgvuldig formulerend,
met zachte ironie uitlegde wat er
volgens hem fout was in de hui
dige Bondsrepubliek en de we
reld.
Heinrich Böll, vorig jaar gefotog-,
nieuw boek.
De laatste jaren woonde hij in
Bornheim-Merten bij zijn zoon
René, die een eigen 'geëngageer
de' uitgeverij (Iamuv) heeft. De
dood door ziekte van zijn zoon
Raimund heeft Böll volgens
mensen die hem goed hebben
bij de presentatie van een
gekend, nooit kunnen 'overwin
nen'. Zijn eigen dood, voor zover
hij wist dat die naderde, zal hem
gemakkelijker gevallen zijn in de
wetenschap dat er toch een grote,
familie leefde in Bornheim-Mer
ten.
Geen garantie
Cremermusical
GRONINGEN (GPD) - De ge
meente Groningen stelt zich niet
garant voor de vijf ton die door de
producent van de rockopera 'Ik
Jan Cremer', de Stichting Theater
Initiatieven Groningen, is aange
vraagd. Dat heeft loco-burgemees
ter en wethouder van financiën
Bert Barmentloo gistermiddag
meegedeeld.
Wat de gevolgen zijn voor het al
dan niet doorgaan van de rockope
ra valt nog moeilijk te zeggen. Het
is niet bekend of er inmiddels al
sponsors zijn gevonden. Volgens
Ton Post, directeur van de Dienst
Stadsschouwburg/OostëVpoort en
secretaris-penningmeester van de
producerende stichting, „loopt al
les gesmeerd en zijn er wel telefo
nische contacten". Duidelijk is wel
dat als er geen sponsors worden
gevonden de stichting in grote fi
nanciële problemen komt. Het is
echter nog maar de vraag of het
project in dit stadium nog kan wor
den gestopt. Er zijn al grote inves
teringen gedaan, bovendien zou de
relatie met het ministerie van
WVC, dat een half miljoen op tafel
legde, ernstig wórden verstoord.
HILVERSUM (GPD) - Er is veel
belangstelling voor het drie uur
durende, rechtsstreeks door de te
levisie uit te zenden popspektakel
dat de NCRV op 10 augustus in het
Feyenoordstadion zal houden. De
NCRV heeft laten weten dat zij
wordt „overspoeld met telefoni
sche reacties". In de Kuip zullen
voor de NCRV tussen 12.00 en
15.00 uur vele artiesten uit binnen-
en buitenland optreden. Met name
Billy Ocean en Chris Rea, Frank
Boeyen, Time Bandits en André
Hazes zijn de nu reeds bekende at
tracties. Gratis kaarten voor dit
'Los Vast-spektakel' kunnen
schriftelijk bij de NCRV worden
aangevraagd; ook zijn ze onder
meer te krijgen by de Feyenoord-
voorverkoopadressen.
Brinkman in interview:
AMSTERDAM
- Regisseur
Pim de la
Parra (links)
is op het
ogenblik bezig
met opnamen
in Amsterdam
voor zijn film
'De Ultieme
Hallucinatie'.
Peter Faber
(op de fiets)
speelt Leopold,
Jenny Arean is
Williede
ex-echtgenote.
Geheel rechts
op de foto
cameraman
Frans BromeL
DEN HAAG (GPD) - Mi
nister Brinkman van WVC
vindt dat omroepen sneller
van status moeten kunnen
veranderen. Wanneer een
omroep meent op basis van
een forse ledenwinst aan
spraak te kunnen maken op
de A-status, mag die zend
gemachtigde niet anderhalf
jaar in onzekerheid worden
gelaten.
De bewindsman heeft zijn ambte
lijke top opdracht gegeven om mo
gelijkheden voor een kortere en
eenvoudiger procedure te onder
zoeken. Dit heeft een woordvoer
der van WVC gisteravond beves
tigd. Zoals bekend heeft Brinkman
de aanvraag van Veronica voor de
A-status voorlopig afgewezen.
In een interview met de Haag-
sche Courant spreekt minister
Brinkman zich uit voor een soort
concessiesysteem „nu bijna ieder
een A-omroep is". Daarbij zouden
volgens de bewindsman fusies tus
sen bepaalde omroepen mogelijk
zijn. „Want zo uiteenlopend zijn
die indentiteiten nu ook weer niet.
Problemen komen er wanneer er
Minister Brinkman: systeem nog
eens bekijken (foto anp>
weer een nieuwe omroep komt.
Het wordt langzamerhand erg in
gewikkeld, ook door de kleinere
zendgemachtigden".
Het wordt daarom tijd, zegt de
minister, weer eens te kijken naar
het hele systeem van A-, B- en C-
omroepen. Toen alle omroepen
nog groeiden heeft dat systeem ge
werkt, maar nu zijn ze langzamer
hand min of meer voldragen, aldus
Brinkman.
'De Ultieme
Hallucinatie'
Pim de
la Parra
maakt
nieuwe
film
