Sterfhuis Van Gogh staat te koop
Ludolf Bakhuizen:een
'vrij' zeeportrettist
Frankrijk stimuleert
zijn 'haute cuisine'
Texas geinteresseerd
in Nederlandse kunst
DONDERDAG 11 JULI 1985
PAGINA 17
PARIJS (GPD) Het sterfhuis
van Vincent van Gogh is voor 1,5
miljoen franc (ongeveer 400.000
gulden) te koop. Het ligt aan het
marktplein van Auvers-sur-Oise.
het dorp waar Van Gogh zich op
27 juli 1890 een kogel door het lijf
schoot. Hij overleed twee dagen
later in zijn kamertje in de her
berg Ravoux. Elk jaar komen er
30.000 Van Gogh-fans naar het
door
Rudolf Bakker
kamertje kijken, dat boven het
café-restaurant ligt van madame
Tagliana. Maar nu is madame
Tagliana moe. Ze is te moe om,
nog langer keukenprinses te spe
len en elk jaar 30.000 mensen uit
te leggen waar Van Goghs kamer
ligt. Nauwelijks had ze losgela
ten dat ze er uit wilde, of het
sterfhuis van Van Gogh raakte in
de maalstroom van de politiek.
En onder de bieders was een af
gezant van mode-koning Pierre
Gardin
Van Gogh was op 21 mei 1890
vanuit St. Rémy in Auvers aan
gekomen, waar hij zijn intrek
nam in de auberge Ravoux. In de
paar maanden dat hij nog te le
ven had maakte hij er meer dan
tachtig schilderijen. Nog in 1953
herinnerde zich Adeline Ravoux
- de dochter van de café-houder -
hoe Van Gogh die middag van de
zelfmoord was thuisgekomen:
"We zagen hem als een schaduw
langs ons heen gaan. Hij zei geen
woord en hield zijn hand tegen
zijn zij". De schilderijen die Van
Gogh van Adeline maakten, wer
den door vader Ravoux in 1905
voor twintig franc verkocht.
Bij een veiling in '66 brachten
ze een miljoen gulden per stuk
op. Adeline vertelde de familie
Tagliana hoe het café er uit had
gezien ten tijde van Van Gogh,
en zo ook ongeveer richtte mon
sieur Tagliana het weer in. Mon
sieur Tagliana overleed in '81,
maar het café is nog steeds het
gezellige 'bruine café' van toen
en madmae Tagliana kookt er als
de beste. Alle vrienden van het
Van Gogh-huis in Auvers vech
ten er nu voor dat die atmosfeer
straks geen geweld wordt aange
daan.
In het regionale bestuur heeft
de communistische minder
heidsfractie de alarmbel geluid
en geëist dat het 'Maison-Van
Gogh' tot 'geklasseerd monu
ment' zal worden verklaard. Ook
willen de communisten dat de
regio het huis koopt. De meer
derheid in het regionale bestuur -
en die bestaat uit de rechtse par
tijen - is van mening dat er geen
geld voor de aankoop is. De com
munistische actie wordt geleid
door burgemeester Hue van
Montigny, dat is de man die vlak
voor de parlementsverkiezingen
van '81 van Marokkaanse stadge
noten probeerde af te komen
door hen er valselijk van te be
schuldigen dat ze in drugs han
delden. In Auvers is men het er
over eens dat de plotselinge be
langstelling van de communis
ten voor Van Gogh een dubbele
bodem heeft.
Monsieur Tagliana had het
Van Gogh-huis in '51 gekocht
van een kapitein, die er zijn hele
familie in had ondergebracht en
die voor de sterfkamer niet de
minste belangstelling had.
Tagliana raakte zo enthousiast
over de Nederlandse schilder
van het provencaalse licht, dat
hij alles in het werk stelde diens
herinnering in ere te herstellen.
"Wat Tagliana voor Van Gogh's
nagedachtenis heeft gedaan,
daarvoor diende de Franse staat
zich te schamen", aldus een van
de Franse Van Gogh-experts.
De nieuwe herbergier organi
seerde ook tentoonstellingen van
hedendaagse kunstenaars in de
gelagkamer en oogstte daarmee
hun eeuwige lof. Tegen de dage
lijkse hoeveelheid drank die
monsieur Tagliana vanachtei
zijn tapkast innam, was zijn lever
echter niet opgewassen. Hij was
jaren ziek en overleed in '81.
Vanaf dat moment nam doch
ter Régine. die in '52 in het Van
Gogh-huis geboren was. de regie
van haar vader over, terwijl moe
der Tagliana met groot succes in
de keuken haar talenten ont
plooide. Régine had de tekenaca
demie afgelopen, ze had teken
lessen gegeven en ze zorgde niet
alleen voor de tentoonstellingen
maar ook voor de gasten die er
zich te goed deden aan de meer
dan uitbundige menu's.
De twee zoons Tagliana heb
ben hun levens echter anders in
gericht. Ze wonen met hun ge
zinnen elders - een heeft er een
autorijschool - en ze vinden dat
de erfenis van hun vader nu
maar eens moet worden ver
deeld. Want dat is de in huize
Van Gogh niet uitgesproken
waarheid achter de verkoopplan-
Opnieuw staan de Van Gogh-
vrienden in Auvers voor een pro
bleem. Eerst hadden ze de aanleg
van een autoweg door Van
Gogh's kraaienvelden weten te
verhinderen, en toen de bouw
van een lelijke gendarmerieka
zerne, om van huizenblokken
achter het kerkhof waar Vincent
en zijn broer Theo begraven lig
gen, nog maar niet te praten. Een
paar weken geleden werden de
trap naar de sterfkamer en de
sterfkamer zelf officieel 'geklas
seerd'. Dat wil zeggen dat er
niets aan mag worden veran
derd. Vergeefs is er tot nu toe op
gehamerd dat ook het kerkhof en
eigenlijk heel Auvers - waar on
der anderen ook Cézanne en Re
noir schilderden - geklasseerd
moet worden.
Van de kant van de gemeente
zelf komt geen enkele medewer
king. Zelden had een gemeente
raad zo weinig belangstelling
voor de toeristische mogelijkhe
den van zijn dorp als de gemeen
teraad van Auvers-sur-Oise. Als
gevolg van deze onverschillig
heid, die af en toe zelfs op agres
siviteit lijkt, verdween het prach
tige Van Gogh-monument van
Zadkine in een onooglijk parkje,
waar niemand het zonder de weg
te vragen kan vinden.
Nederlandse bieders voor het
Van Gogh-huis zijn ook welkom.
En wie het koopt, zou moeten
i niets aan het door mon
seigneur Tagliana geschapen in
terieur te veranderen. Bovendien
is Régine Tagliana's liefste wens,
met het organiseren van haar ga
lerie en het verwennen van de
gasten door te gaan. Misschien
zou voor een bezoek aan de sterf
kamer een toegangsprijs kunnen
worden geheven. Toen het bed in
'77 drie maanden in het 'Centre
Pompidou' in Parijs stond opge
steld. trok het 10.000 bezoekers.
In '54 werd in het café een deel
van de Van Gogh-film 'Lust for
Life' met Kirk Douglas gedraaid.
Er zijn stemmen opgegaan om
van het sterfhuis een 'museum
van het impressionisme' te ma
ken. In feite is er maar één echte
oplossing: alles laten zoals het is.
Want zo willen de 30.000 Japan
ners. Canadezen en Nederlan
ders het Van Gogh-huis ook in
de toekomst zien.
Vaartocht door Nederland en België
Kunsthout ook naar Leiden
GRONINGEN (ANP) - Acht beeldend kunstenaars uit het noorden des
lands doen vanaf 18 juli een aantal Nederlandse en Belgische havens aan
met een motorschip. Aan boord bevindt zich een expositieruimte waar
werk van de kunstenaars wordt tentoongesteld. Werk dat varieert van
schilderijen en tekeningen tot foto's en videofilms.
Een en ander gebeurt onder het motto: 'Art for Sail '85'. De eerste
haven die men aandoet is Dordrecht: daar ligt het schip de 'Isis' afge
meerd op 18 en 19 juli. Vervolgens gaat men naar Gent (22 en 23 juli) e
Brugge (26 juli). Het schip doet deze havens a
'Sail Brugge Binnendoor'.
in het kader van de tocht
Op de terugtocht naar Amsterdam legt het schip op 29 juli nog in Lei
den aan. Sluitstuk van de rondvaart is Amsterdam, waar van 1 tot en met
6 augustus 'Sail 85' plaats vindt. Die dagen ligt ook de 'Isis' in de haven
van Amsterdam.
Doel van de tocht is volgens woordvoerder Gerriet Postma het onder
de aandacht brengen van het werk van noordelijke kunstenaars en van
galeriehouders uit andere delen van het land.
Het gaat om de kunstenaars Heiman Alberda, Rini Bus, Jan van Loon,
Riki Messie, Gerriet Postma, Willem van der Schalie, Jan Velthuis en
Geert de Weerd. Het is de bedoeling dat tijdens de reis opgedane indruk
ken ter plekke worden vertaald in beeldend werk, dat vervolgens geexpo-
seerd wordt.
Weense organist geeft concert
KATWIJK - De Weense organist Martin Haselböck geeft morgenavond
een concert in de Nieuwe Kerk in Katwijk. Hij zal werken vertolken van
Johann Sebastian Bach (Toccata, Adagio und Fug^ in C-dur, BWV 564),
Franz Liszt (Variationen über Bachs 'Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen' en
Einladung, Fuge und Magnificat aus der Symphonie zu Dantes Divina
Commedia) en Franz Schmidt (Toccata in C-dur en een aantal improvisa
ties). Martin Haselböck, die tal van buitenlandse reizen alsmede een groot
aantal langspeelplaten heeft gemaakt, is organist van de Hofmusikkapel-
le en de Augustinerkirche in Wenen.
AMSTERDAM (GPD) - Drei
gende luchten, schuimende
golven, trots zeilende fregatten
en jachten - dat waren zo de
ingredie'nten van de marines
van de 17de-eeuwse schilder
Ludolf Bakhuizen, die daar
mee naast het duo Willem van
de Velde de Jonge en de Oude
faam verwierf. Het is overigens
voor het eerst dat aan deze
kunstenaar een overzichtsten
toonstelling is gewijd. Deze
wordt gehouden ter gelegen
heid van Sail 85 die op 31 juli
begint. Zij is te zien in het
Scheepvaartmuseum in Am
sterdam.
door
Frans Keysper
Ook al klinkt de naam van Bakhui
zen nog zo Hollands, van oor
sprong is hij Duits. Over zijn ge
boorteplaats bestaat nog onzeker
heid en ook zijn geboortedatum is
niet voor 100 procent vast te stel
len. Vermoed wordt dat hij in 1631
het levenslicht zag. Zijn jeugd
bracht hij in elk geval door in het
Duitse Embden waar hij ongetwij
feld geboeid zal zijn geweest door
de aanblik van de haven, de zee.
Toen hij al op gevorderde leeftijd
was maakte hij tekeningen die aan
Embden herinnerden, het haven
Expositie in Scheepvaartmuseum
front, maar waarin hij elementen
verwerkte die hij eerder voor Am
sterdamse schilderijen had ge
bruikt. Zo nauwgezet de Van de
Veldes in hun afbeeldingen waren,
zo vrij was daarentegen Ludolf
Bakhuizen in de weergave van zijn
onderwerpen. Als het hem uit
kwam voegde hij aan een stadsge
zicht (natuurlijk aan het water) mo
lentjes toe, maakte hij van het IJ
een brede zee of verfraaide een blik
op Amsterdam desgewenst met
een extra toren. Topografisch nam
hij het dus niet zo nauw, bij hem
stond klaarbijkelijk het schilder
kunstige effect op de voorgrond.
De carrière van Ludolf begon
niet zoals de meeste van zijn schil
ders-tijdgenoten in het atelier van
een leermeester. Op 18-jarige leef
tijd toog hij naar het machtige Am
sterdam, niet om er zich in de schil
derkunst te bekwamen, maar om
er het vak van koopman te leren.
En wel bij de bankier Bartolotti
van den Heuvel, die ook uit Emb
den afkomstig was. Hij ontwikkel
de er zijn talent tot schoonschrij
ver, waarvan op de expositie enke
le voorbeelden te zien zijn. En het
is dan ook typerend dat Ludolf
Bakhuizen, toen hij in 1699 een
zelfportret schilderde zich afbeeld
de met ganzeveer in de rechter
hand en in zijn linker een prent,
vervaardigd door Jan Gole die ook
al de zeeschilder voorstelt. Die
veer én inktpot verwijzen naar zijn
kwaliteiten als calligraaf en een op
de achtergrond geplaatst beeld van
Neptunus geeft zijn hoedanigheid
als zeeschilder aan. Ludolf was
toen 69 jaar, al lang tot welstand
gekomen; zijn kop drukt onverho
len hooghartigheid uit.
Overigens, het moet toch ook in
de periode dat hij naar de belang
rijkste stad van de Republiek toog,
zijn geweest dat hij begonnen is
met zogenoemde penschilderijen
Rond 1650 immers zou hij zijn eer
ste werken hebben gemaakt.
Misschien mag het als opmerke
lijk heten dat hij als specialist op
het terrein van de scheepsschilde-
ringen ook een behoorlijk portret
kon schilderen, Ludolf - de
„schryfmeester, teyckenaer en
schilder" - die autodidact was.
In elk geval is Ludolf Bakhuizen
in één project nimmer geslaagd.
Overtuigd als hij van zichzelf ken
nelijk was wilde hij een „Teiken
Boek" uitgeven, maar daarvan is
het nimmer gekomen.
Al mag Ludolf Bakhuizen zich
dan enigszins vrij ten opzichte van
de schilderkunst hebben opge
steld, hij maakte er bepaald geen
rommeltje van. Enkele voorbeel
den van uiterst zorgvuldig net als
de Van de Veldes met de pen uitge-
schilderde scheepsportretten zijn
op de expositie te bewonderen. Zo
bijvoorbeeld een interessant ta
Het Zweedse schip 'Lejonet' voer
olieverf. Tot en met 25 augustus te i
bleau dat de scheepstimmerwerf
van de admiraliteit van Amster
dam voorstelt. Het paneel laat wel
iswaar de bouw van drie schepen
zien, maar in feite gaat het er maar
om één bekeken dus van ver
schillende kanten. En om een en
hetzelfde schip op een schilderij
van meer zijden te laten zijn was
overigens geen onalledaags ver
11674 op het IJ voor Amsterdam. Ludolf Bakhuizen legde dat moment vast in
en in het Scheepvaartmuseuam in Amsterdam. (foto ANP)
schijnsel.
De zwakke schakel in zijn teken
kunst was die van de prent. Was hij
zeker virtuoos met zijn soms een-
harige penseel, de sfeer die hij in
zijn (gewassen) tekeningen wist te
bereiken haalde hij niet helemaal
in zijn etsen. En zijn Bijbelse voor
stellingen zijn evenmin geslaagd te
noemen. Maar dat zijn onderdelen
in zijn werk, die eigenlijk een on
dergeschikte plaats hebben inge
nomen.
Ludolf Bakhuizen, schryfmeester,
teyckenaer, schilder. Nederlands
Scheepvaartmuseum, Kattenburger-
plein 1, Amsterdam. Open: maandag
tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00
uur, zondag 13.00 tot 17.00 uur. Tot en
met 25 augustus.
PARIJS (AP) - De rest van de wereld was al niet in orde. maar nu
beginnen ook steeds meer Fransen de Daube de Boeuf, de Stroga-
noff en de Bouillabaisse in te ruilen voor moderne verdorvenhe
den als Hamburgers en Frankfurters. Als het aan minister van
cultuur Jack Lang ligt, zal het Franse gastronomische erfgoed bin
nenkort in ere worden hersteld.
Het ministerie van Lang heeft deze week het startsein gegeven
voor een grote campagne om de traditionele Franse kookkunst
nieuw leven in te blazen. Er zullen audio-visuele kookcursussen
worden samengesteld en er wordt een Nationaal Centrum voor
Culinaire Kunst opgezet, een soort universiteit voor chef-koks.
Het irriteert minister Lang en zijn collega van landbouw Henri
Naliet dat er in vrijwel alle grote steden van de wereld Franse
restaurants staan waar geen enkele Fransman in de keuken te
vinden is. De nieuwe school moet daar verandering in gaan bren-
gen. De koks die daar zullen worden opgeleid zijn niet alleen voor
binnenlandse consumptie, maar ook voor de export bedoeld.
Het Nationaal Centrum voor Culinaire Kunst (CNAC) zal twee
scholen voor haute cuisine beginnen. De eerste wordt gevestigd in
een chateau bij Ecully in de buurt van Lyon. Die school gaat begin
1986 open. De tweede school wordt gevestigd in Cergy, bij Parijs.
Het belang van het ministerie van landbouw bij de scholen ligt
vooral bij de hoop dat geëxporteerde chef-koks hun ingrediënten
uit het vaderland zullen importeren.
Ciske de Rat in Moskou
MOSKOU, 11 juli (AP) - Een speciale kinderjury van het filmfestival van
Moskou heeft de Nederlandse speelfilm Ciske de Rat uitgekozen tot bes
te speelfilm van het jaar over kinderbescherming.
De jury, bestaande uit 11 scholieren, gaf prijzen aan 14 van de 50 deel
nemende films. Andere buitenlandse prijswinnaars kwamen uit Canada,
Joegoslavië en Spanje.
Hermitage - expositie 150000
ROTTERDAM (ANP) - De tentoonstelling van 41 Nederlandse schilderij
en uit het Hermitage-museum in Leningrad in het Rotterdamse museum
Boymans-van Beuningen is wat publieke belangstelling betreft een suc
ces. Vandaag wordt de 150.000ste bezoeker verwacht. Onlangs is al beslo
ten de expositie als gevolg van de grote publieke belangstelling met drie
dagen te verlengen: tot en met woensdag 17 juli.
VOORBURGSE KUNSTENAARS - In het provinciehuis in Den Haag
wordt van 24 juni tot en met 19 juli een tentoonstelling gehouden van
werken van zes Voorburgse kunstenaars. Het betreft calligrieën en tke-
ningen van Ben Aalbers; metaalplastieken, kleine objecten en tekenin
gen van Sophie Gentenaar; abstracte acrylschilderijen en Oostindische
pentekeningen van Doortje Hannig; beeldhouwwerken van Frans Koks
hoorn en schilderijen van Inez Merhottein.
DEN HAAG (ANP) Nederland gaat cultuur exporteren naar Amerika
en begint in Texas dat interesse heeft voor een langlopend cultureel uit
wisselingsprogramma. Men wil beginnen in het najaar van 1986 als de
staat Texas 150 jaar bestaat. De Exportbevorderings- en Voorlichtings
dienst van het ministerie van economische zaken en de KLM willen aan
het uitwisselingsproject meewerken.
Dit bericht Trefpunt, tijdschrift van het ministerie van WVC. In Texas
wordt veel geld gestoken in de ontwikkeling van het culturele leven: de
bouw van musea en theaters, het halen van interessante tentoonstellin
gen en gezelschappen. De Nederlandse cultuur is in Texas vrijwel onbe
kend. Het Concergebouworkest, Rembrandt, Vermeer en Van Gogh zijn
er beroemd, wat duidt op een voor Nederlandse begrippen traditionele
smaak. Reden temeer om met Texas een uitwisseling op gang te brengen
aldus Trefpunt.
Gerapporteerd wordt, dat Houston, Dallas en Austin belangstelling
hebben in vestiging van een Nederlands cultureel paviljoen voor concer
ten. tentoonstellingen en informatie. Het zou in een bestaande huisves
ting kunnen worden ondergebracht.
Voorts bestaat er in Texas belangstelling voor onder meer: internatio
nale moderne kunst uit Nederlandse musea in de visie van één man,
<wnmnnn.w _>r>. hoogtepunten uit de Nederlandse beeldende kunst vanaf de zeventiende
AMSTERDAM - Aangezien er teveel parkeerplaatsen zijn in de Bijlmermeer heeft de Amsterdamse raadscom- eeuw, Nederlandse architectuur, Frans Hals oude tekeningen Van Does-
ruimelijke ordening besloten de parkeergarage Ganzenhoef af te breken. Onmiddellijk daarna burg; en in Dallas voor schilderijen van Mondriaan.
Op het gebied van theater zijn de Texanen bereid mee te denken en te
werken aan produkties.
Nederlandse musici kunnen in 1986 deelnemen aan het festival New
Musici America in Houston. Musici van het Houston Symphony Orches-
ter en het Radio Philharmonisch Orkest, beide onder leiding van Sergiu
Commissiona, voelen voor uitwisseling. Het orkest van Dallas, chef-diri
gent Eduardo Mata, wil meer Nederlandse composities spelen.
De Opera van Houston en de Nederlandse Opera hebben Philip Glass
opdracht verstrekt voor een nieuwe opera. Het Ballet van Houston heeft
werken van Jiri Kylian en Rudi van Dantzig op het repertoire en belang
stelling voor nieuwe balletten van genoemde choreografen.
CHEVALIER OVERLEDEN - De Amerikaanse schrijver en vertaler
Haakon Chevalier is, naar nu pas bekend is geworden, vorige week op
83-jarige leeftijd in Parijs overleden. Chevalier was in 1950 vertrokken uit
de Verenigde Staten, nadat zijn vroegere vriend, de fysicus Robert Op-
penheimer, hem had beschuldigd van anti-Amerikaanse activiteit. Che
valier was indertijd hoogleraar Franse taal- en letterkunde aan de univer
siteit van Californië-Berkeley.
Haakon Chevalier was tolk op de oprichtings bij eenkomst van de Ver
enigde Naties 40 jaar geleden in San Francisco en op het proces van
Neurenberg tegen Nazi-bonzen. Hij vertaalde o.a. Aragon, Dalf, Malraux,
Maurois, Pozner, Fanon en Michaux en tot zijn eigen werk behoort de
roman „Oppenheimer, het verhaal van een vriendschap" (1965).
HERMAN-GORTERPRIJS - Het bestuur van de Stichting Amsterdams
Fonds voor de Kunst heeft de besloten de Herman Gorterprijs 1985 toe te
kennen ,aan Jacques Hamelink voor diens dichtbundel "Gemengde
Goghmuseum in Amsterdam de tentoonstelling Tijd". De prijs (10.000 gulden) wordt elk jaar toegekend voor oorspronke-
!u. De expositie was eerder dit jaar in Brussel te lijke Nederlandse poëzie.
zeer veel belangstelling trok. (fotoANP) Hamelink krijgt de prijs in november in Paradiso uitgereikt.
AMSTERDAM Tot 12 augustus kan men in het Vincent vi
'Lesfleurs du mal, Felicien Rops en Charles Baudelaire' gaan
bekijken, waar de 19de-eeuwse Belgische kunstenaar Felicien Rops
