Televisie toegelicht
'Opmars stereo-tv niet te stuiten'
PAGINA 26
RADIO-TV
WOENSDAG 12 JUNI 1985
TROS
18.25 Land van honderd vulkanen, documentaire
over vulkanen op de Canarische eilanden
18.57 The A-Team, Amerikaanse tv-serie. Afl.: Cha
os (Beverly Hills assault)
NOS
20.00 Journaal
SOCUTERA
20.28 Alkohol maakt levens kapot, uitzending van
de Nationale Commissie tegen het Alkoholis-
me
20.33 Te land, ter zee en in de lucht. Afl. 1: Fiets 'm
d'r in. Presentatie: Jack van Gelder en Tom
Blom
21.30 Het andere net, komisch programma gepre
senteerd door Adelheid Rossen, Ron Brand-
steder en Ivo Niehe. M.m.v. Jerome Reehuis
en Willem Duys
22.00 TROS Aktua
22.35 Uit de wereld van Guy de Maupassant, serie
tv-spelen. Afl. 4: De zaak Brument en de zaak
Luneau. (herh.). Twee zo op het oog toch alle
daagse mensen komen in aanraking met de
justitie. Hun daden zfjn evenwel niet van ern
stige aard
NOS
23.45 Journaal
23.50 Nieuws voor doven en slechthorenden
Donderdag
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
NOS-NOT
10.00 Ik speel niet meer met jou, afl. 2
FEDUCO/ROF
10.30 Thema 9: Alfabetisering
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
VOO
16.00 Veronica Sport. Met Australisch- en Ameri
kaans voetbal
16.45 Club Veronica Clips
17.24 STER
NOS
17.30 Journaal
17.40 STER
VOO
17.46 Agenda. Films, musea, theater, literatuur,
culturele manifestaties en aktiviteiten
FEDUCO
17.50 Medelanders Nederlanders, werkeloosheid
ondeijongeren. Programma voor Turken.
Taal: Turks (herh.)
NOS
18.10 Trekking van de Staatsloterij
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
P.P.
19.12 Uitzending van de C.P.N.
NOS
19.22 Van gewest tot gewest, regionaal magazine.
Met o.a. (onder voorbehoud) 1. Piet Peters:
gids in de Peel. 2. De beeldentuin. 3. Medite
ren in de polder. 4. Nieuwe "particuliere
veerboot voor Ameland
20.10 Holland Festival 1985. Rechtstreeks vanuit
Theater Carre te Amsterdam: Naima, opera
van Theo Loevendie. Uitgevoerd door het
Amsterdams Philharmonisch Orkest en Ne
derlands Operakoor o.l.v. Lucas Vis, m.m.v.
solisten (Simultaanuitzending via de NOS-
Radio op Hilversum 4)
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
Donderdag
18.00 Tik Tak, kleuterprogram]
18.05 Tom en Tina, korte film V
19.00 Torhout-Werechter en terug, re
portage over dit dubbelfestival, edi
tie 1984. Interviews en live-frag
menten met The Alarm, Chris Rea,
Nona Hendryx, Joe Jackson, David
Johansen, John Hiatt, Simple
Minds en Lou Reed
19.40 Paardekoersen, mededelingen
en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kijk uit, verkeerstips
20.15 Videomatch, videospelletjes
20.25 1. Terwijl de appels rijpen (Nar
Eplene Modnes). In de boomgaard
van een pension ontmoeten twee
jonge mensen elkaar. De ontluiken
de liefde tussen beiden wordt be
lemmerd door heersende gewoon
tes en de blikken van de steeds
wezige gasten.... 2. Vlinders (Natts-
vermere). Op een zomeravond ont
moet een jongen een meisje dat
langs de weg op het platteland staat
te liften. Tijdens deze ontmoeting
ontstaat er vlug een wederzijdse
aantrekkingskracht..., twee Noorse
tv-films van Per Bronken
21.20 Monumenten en landschappe-
n...een zorg. 'Groen op maat'. Par
ken en tuinen zijn in de loop der
tijden evenzeer onderhevig ge
weest aan modeverschijnselen als
de rest van onze omgeving
22.00 Programma van de Katholieke
Televisie- en Radio-Omroep
22.55 Paardekoersen, Nationale Lote
rij-uitslagen, Journaal en Coda: In
de naam van de Vader en de Zoon,
van Leonard Nolens
DONDERDAG
17.55 Journaal
19.00 Peuters en kleuters. Deel 8:
Goed en slecht gedrag bij kinderen
(herh.)
19.30 Tijdrover: Hengelen
19.40 Paardekoersen, mededelingen
en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Allemaal beestjes. Trouwen is
zelden houden. Het paarspel bij
dieren in Europa, Noord-Amerika
en West-Afrika
20.40 Dough Henning's Magic on
Broadway, Amerikaanse show
rond de illusionist Dough Henning
met als gasten o.m. Eric Estrada en
Anita Morris
21.30 Wikken en wegen,
tenmagazine
18.10 Lollipop, kinderprogramma
18.45 Clip Club
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.30 Journaal
20.00 Le grain de sable, spelprogram-
20.35 Les rues de San Francisco,
Amerikaanse tv-serie
21.25 Muzikaal portret: prelude Ra-
22.30 Trekking Nationale Loterij
22.35 Journaal
ca.22.50 Un autre regard, uitzending
van de Katholieke Omroep
DONDERDAG
11.30 Teletekst
14.00 Schooltelevisie
14.30 Teletekst
17.30 Mededelingen onem
17.45 La boite aux images: Madicken
18.00 Hier und Heute
18.25 Lucky Luke, tekenfilm
19.00 Fame, Amerikaanse tv-serie
19.58 Heute im Ersten
20.00 Tagesschau
20.15 Hart an der Grenze, tv-spel van
DeUef Michel. Zomer 1971 - Berlijn
staat in het middelpunt van de be
langstelling: op 3 september zal de
overeenkomst tussen de vier we
reldmachten ondertekend worden.
Een paar dagen voor de onterteke-
ning wordt op de grens tussen
Oost- en West-Berlijn het lijk van
geheimagent Williams gevonden.
Journalist Otto wil de zaak grondig
gaan uitzoeken....
21.45 Mexico-City, een jaar voor de
wereldkampioenschappen voetbal
21.55 Voetbal: Engeland - BRD. Aan-
sl.: ca. 23.45 Europees kampioen
schap basketbal: Reportage van de
kwartfinale
00.15 Tagesschau
DONDERDAG
09.25 Het programma met de muis
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
10.23 Voetbal: Engeland-BRD
11.55 Umschau
12.10 ZDF Magazin
12.55 Persoverzicht
13.00 Tagesschau
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
16.00 Tagesschau
16.10 Musikladen, internationale tv-
discotheek
16.55 Links und rechts vom Aquator,
verhalen en reportages uit de gehe
le wereld
17.25 Als die Igel grosser wurden, te
kenfilm
17.50 Tagesschau
15.56 Programma-overzicht
16.00 Heute
16.04 Glück haben. Afl.l: IUusie en
werkelijkheid. Aansl.: Heute-
schlagzeilen
16.35 Meine Mutter, deine Mutter, tv-
serie. Afl.: Houdt de dief!
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal overzicht
17.15 Tele-Illustrierte, gevarieerd ma
gazine
17.50 Der Rosarote Panther, teken
films. Aarisl.: heute-Schlagzeilen
18.00 Telekolleg II, cursus Engels
18.30 Sesamstraat
19.00 AktueUe Stunde
20.00 Tagesschau-Wetterkarte
20.15 Mittwochs in..., informatie en
amusement
21.45 Wissenschaftsshow: Totoffel
oder Karmate, programma over
landbouw in de toekomst
22.30 (ZW) Eine amerikanische Tra-
gödie (An American tragedy), Ame
rikaanse speelfilm uit 1931. Met:
Phillips Holmes, Sylvia Sidney,
Frances Dee, e.a. Regie: Josef von
Sternberg. Film over Clyde Grif
fiths, die het ouderlijk huis verlaat
om in de stad te gaan werken. Daar
wordt hij verliefd op de dochter
van een arbeider en het meisje
raakt zwanger
00.00 Laatste journaal
DONDERDAG
09.25 Het programma met de muis
15.00 Sport im Westen Extra: CHIO
'85 Bad Aachen, uitreiking van de
Nordrhein-Westfalen-Preis
18.00 John Craven's newsround,
18.10 Gentle Ben, kinderserie
18.35 Gloria, Amerikaanse serie
19.00 Journaal en Weerbericht
19.35 Look East, regionaa magazine
20.00 Wogan, amusementsprogram-
18.20 Das Haus am Eaton Place, ver
volg
18.55 Midlotto
18.58 Programma-overziht
19.00 Heute
19.30 P.I.T. - Peter Illmanns Treff.
Hits en nieuws
20.15 ZDF-Magazin, informaties en
meningen over actuele thema's
21.00 Polizeirevier HiU Street (Hill
Street Blues), Amerikaanse politie-
21.45 Heute-journal
22.05 Wir sind vielleicht die besseren
Europar. Reportage over Spanje en
Felipe Gonzales
22.50 Der Fall Maurizius (2), tv-film in
vijf delen naar de gelijknamige ro
man van Jakob Wassermann. Wolf
von Andergast, Etzels vader, is aan
het twijfelen gebracht. Hij door
loopt opnieuw het dossier van het
proces tegen Leonhart Maurizius,
maar moet toch tot de conclusie ko
men, dat deze schuldig is aan de
dood van zijn vrouw
00.10 Heute
DONDERDAG
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
'Naima'
De NOS zal vanavond vanuit
theater Carré in Amsterdam
rechtstreeks de opera 'Naima'
van Theo Loevendie op televisie
en radio uitzenden.
In de pauze van deze door de
Nederlandse Operastichting uit
Vlijmen, oud
directeur van het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag en
de gedoodverfde nieuwe inten
dant van het muziektheater in
Amsterdam. Aansluitend volgt
een korte discussie over het
nieuwe Muziektheater waaraan
deelnemen: Frans de Roo, inten
dant van de Operastichting;
Hans Vonk, dirigent van de Ope
rastichting en Steve Austen, di
recteur van het Nederlands
Theater Instituut. (Nederland 2,
20.10 uur en in stereo op Hilver
sum 4).
WEESP - Volkszanger Koos Alberts heeft gistermiddag op een feest
je van de platenmaatschappij CNR een platina-plaat gekregen voor
de verkoop van 100.000 exemplaren van 'Ik verscheurde je foto'. Koos
Alberts poseerde daar met zijn vrouw, zoon en dochter voor de foto
grafen. (foto ANP)
Vulkanen
Bij de TROS vanavond de Belgi
sche documentaire 'Land van
honderd vulkanen'. In deze do
cumentaire worden de Canari
sche eilandjes Gomera, La Pal-
ma en El Hierro belicht: onge
repte natuur, redelijk lage prij
zen en vriendelijke bevolking.
'Land van de honderd vulka
nen' werd gemaakt door de ci
neasten Frans Verhoeven en
Freddy Boons van 'Duo-filmpro-
dukties' en werd in 1984 in be
kroond met de 'Alofs Prijs', de
Belgische Persprijs voor toeristi
sche documentaires. (Nederland
1, 18.25 uur).
HILVERSUM (GPD) - Stereotele
visie in Nederland. Het is zover.
Terwijl de Bondsrepubliek het sys
teem al enige tijd gebruikt voor
haar „culturele uitspattingen" zul
len Nederlandse kijkers vanavond
de primeur kunnen beleven van dit
jongste technische snufje. Het gaat
daarbij om de 200.000 bezitters van
een stereo-tv-apparaat. De overige
kijkers zullen voor het stereoge
luid afhankelijk zijn van Hilver
sum 4. De eerste stereo-uitzending
van de NOS is een rechtstreekse
reportage uit theater Carré in Am
sterdam van de opera Naima. Het
is de nieuwste opera van Theo Loe
vendie die ter gelegenheid van het
Holland Festival wordt uitgevoerd.
Ter voorbereiding op de eerste
stereo-uitzending is de PTT al een
week bezig met testuitzendingen,
maar op problemen is men daarbij
nog niet gestuit. De PTT en de
NOS doen daar zelfs een beetje
laatdunkend over: „Het gaat om
een simpel omzetten van een knop
je". Toch betekent het een investe
ring van 1,6 miljoen gulden, be
schikbaar gesteld door het ministe
rie van WVC. Op dit moment zijn
de Nederland 2-zenders van Lopik,
Smilde, Goes en Wieringermeer al
omgebouwd. Die zenders kunnen
85 procent van de Neder
landse bevolking bereiken. Neder
land zal omstreeks 1990 helemaal
„gestereofoniseerd" zijn.
Het gebruik van het stereo-sig
naal zal vooralsnog beperkt blijven
tot muziek- en dramaprodukties.
Henk Dekker, stafmedewerker van
de divisie televisiefaciliteiten van
de NOS en belast met de geluids
techniek verwacht geen proble
men. „De opmars van stereotelevi
sie is niet meer te stuiten. Het is
een ontwikkeling die vergelijkbaar
is met stereo op de radio. In Duits
land zijn problemen gerezen over
de auteursrechten van films. De
Duitsers wilden twee signalen ge
ven: het nagesynchroniseerde en
het originele. Maar dan moet je er
ook twee keer voor betalen".
Volgens Dekker krijgt Neder
land die problemen niet omdat
hier nauwelijks wordt nagesynch
roniseerd. Hoogstens kinderpro
gramma's. De NOS heeft gekozen
voor het Duitse systeem dat door
het ZDF (het tweede Duitse net)
wordt gebruikt. „Daar waren in het
begin klachten over maar die ble
ken mee te vallen. Er werd gespro
ken over fluittoontjes bij oudere
tv-toestellen".
Volgens de NOS is de belangstel
ling van de omroepen voor stereo
uitzendingen groot. Dit blijkt in de
praktijk echter tegen te vallen. De
meeste plannen van de omroepen
zijn experimenteel en nog vrij
vaag. „Het is een positieve ontwik
keling, wij wachten wel af wat er
gebeurt", is de algemene teneur.
De VPRO is een van de weinige
omroepen die al een vrij uitge
werkt plan op tafel heeft liggen.
Samen met de stichting Musica '85
gaat zij een drie uur durend over
zicht van de Nederlandse muziek
geschiedenis uitzenden. Het pro
gramma wordt rechtstreeks uitge
zonden vanaf vijf locaties: een in
Kerkrade en vier in Amsterdam.
„Als de stereo-uitzending via de tv
voor moeilijkheden gaat zorgen
dan zenden we het gewoon uit via
de radio", vertelt Akkelien Hen-
driksen van de VPRO.
De AVRO wil proberen om het
North Sea Jazz Festival in stereo
op tv uit te zenden. „Een program
ma als Jonge Mensen op Weg naar
het Concertpodium zou zich ook
uitstekend lenen voor stereotelevi
sie", denkt woordvoerder Rob
Schwitters. Veronica heeft nog
geen vastomlijnde plannen met
stereo-tv. Het plan was om de mu
ziekdag van Veronica op 4 juli in
stereo uit te zenden. De VOO had
hiervoor een aanvraag lopen bij de
NOS. Het plan is echter afgeketst
omdat in die muziekdag een speel
film zit over het leven van Jim
Morrison, de overleden zanger van
de groep The Doors. Dit is een ou
de film in mono. Veronica huldigt
het principe helemaal in stereo of
helemaal niet en dus ging de zaak
De opmars van stereo-televisie
lijkt niet meer te stuiten. De NOS
heeft het proces in werking gezet
en lijkt niet van plan daarvan af te
zien. Officieel wordt gesproken
over 1990, wanneer het gehele zen
derpark zal zijn omgebouwd. Maar
de geluiden dat definitieve stereo-
tv veel eerder een feit zou kunnen
worden worden steeds sterker. Er
wordt zelfs al gesproken over 1986.
De omroepen reageren echter vrij
afwachtend op deze nieuwe ont
wikkelingen. „Er zijn zaken die
een hogere prioriteit hebben", al
dus VARA-tv-directeur Maurice
Koopman.
21.55 Points of view
22.00 Journaal en weerbericht
22.25 Q.E.D., wetenschappelijk pro
gramma
23.15 Scruples, Amerikaanse speel
film uit 1981
00.50 Weerbericht
DONDERDAG
07.00 Ceefax AM, teletekst-overzicht
07.50 Breakfast Time
10.20 Ceefax
11.30 Play School, kinderprogramma
11.55 Cricket (testmatch): Australië -
Headingley
14.05 Journaal
14.20 Weerbericht
14.25 Trumpton, kinderprogramma
14.40 Cricket (testmatch): Australië -
Headingley
16.55 Gran, kinderprogramma
17.00 Stop-Go!, kinderserie
17.10 Ivor the engine, kinderpro
gramma
17.15 Jigsaw, kinderserie
17.30 Bananaman, kinderprogramma
17.35 Dogtanian and the Three Mus-
kehounds, tekenfilmserie
17.55 John Craven's Newsround,
jeugdjournaal
18.30 Nieuws-overzicht en weerbe
richt
18.35 Arthur Negus en joys. Afl.: Po-
lesden Lacey
19.00 Film
20.35 Onbekend
21.00 Flight from Utopia forty years
of Northern Townscape
21.30 The Travel Show
22.00 Something about Amelia, Ame
rikaanse speelfilm uit 1984. Een tie
nermeisje geeft toe dat ze met haar
vader naar bed gaat. De relaties
binnen dit gezin raken hierdoor ge
heel verstoord
23.35 Newsnight, actualiteiten
00.25 Weerbericht
00.25 Open University
DONDERDAG
07.30 Open University
10.00 Ceefax
10.55 Schooltelevisie
11.10 Ceefax
11.34 Schooltelevisie
12.05 Ceefax
13.25 Open University
14.40 Ceefax
15.00 Schooltelevisie
16.00 Cricket (testmatch): Australië-
Headingley en heren tennis te
Queens
18.30 Mr. Ed. "Ed the hero"
19.00 The Lucy show
19.30 Grandpa, will you run with me?
Documentaire
20.30 Train ride to Hollywood. Film
22.00 International motor sports
23.05 Sky Trax. Popmuziek
00.10 Sluiting
DONDERDAG
14.35 Movin' on - 'Living it up*
15.30 Wayne Shuster. Comedie
16.00-18.30 Sky Trax. Popmuziek
Anglia TV
18.15 Connections
18.45 News at 5.45
19.00 About Anglia
19.35 Crossroads
20.00 Arthur C Clarke's World of
Strang Powers
20.30 Coronation Street
21.00 Bulman
22.00 International Football Special
23.50 ITN News and weather
00.20 Royal Premiere: A view to a kill
DONDERDAG
10.30-12.34 Schooltelevisie
13.00 Foxtales
13.10 Mooncat Co. (herh.)
13.30 The Sullivans
14.00 News at one and weather
14.30 Falcon Crest. 'The intruder'
15.30 Play it again
16.00 Take the high road
16.25 Anglia news
16.30 Sons and Daughters
17.00 Foxtales
17.15 Crystal Tipps and Alistair
17.20 Inspector Gadget
17.40 First Post
08.00-18.00 Musicbox, videoclips
18.00 Musicbox, videoclips
19.00 La belle vie, amusement met
Sagha Distel
20.00 Le canon paisible, tv serie van
Stéphane Bertin
21.00 Nouvelles d'histoire, documen
taire over het hedendaagse Egypte
22.00 Nieuws
22.30-02.00 Musicbox, videoclips
Hilversum 1 na 18 uur
18.06 Met Teddy aan tafeL 19.02 In 1
voorbijgaan. 19.07 Leger des Heils-
kwartier. 19.25 NCRV-Woensdag-
Sport. NOS: 20.03 Hobbyscoop.
20.30 Langs de lijn, sport en muziek.
23.02 Met het oog op morgen.
NCRV: 00.02 rVolgspot. 01.02 Ro
mance. 02.02 Nachtexpress. 06.02 In
't voorbijgaan. 06.07 Vandaag
donderdag
Hilversum 2 na 18 uur
NOS: 18.00 Nws. 18.10 NOS-Mid-
weekmagazine (18.13 Frontaal 18.35
Wereldwijzer. 19.10 Randstad en
Regio.) 19.30 De werkelijkheid van
de oorlog. 20.00 Nws. EO: 20.03
Licht en uitzicht. 20.40 De Bijbel
open. 21.05 Te mogen leven. 21.30
EO-Metterdaad Hulpverlening.
21.32 EO in de regio. 22.00 Vragen
naar de weg. 22.15 De schoolagenda.
22.30 Nws. 22.35 Achter de horizon.
NOS: 23.30 Verhaal
Hilversum 3 na 18 uur
Ieder heel uur nws. 18.04 De Avond-
spits. VPRO: 19.02 Gonzo Radio.
20.03 The John Peel Show. 21.02
Frontlijn. 22.30 Live concert. Van
daag: Robert Cray. 23.02 Heartlands
Hilversum 4 na 18 uur
18.00 Nws. 18.02 Affiche 4.18.05 Het
betere werk. NOS; 20.00 Holland
Festival 1985. Amsterdams Filhar
monisch Orkest en Nederlands
Opera Koor, met solisten. Naima
van Theo Loevendie. (Gelijktijdig
uitzending met NOS TV via Neder
land 2). (In de pauze: Impressies van
het Canada Festival en andere Hol
land Festival zaken vanuit de IJs
breker te Amsterdam)
Hilversum 5 na 18 uur
Vervolg Helpers weg (P.P.: 18.20
Uitz. van de E.V.P.) NOS: 19.00
Nieuws voor buitenlanders. (19.00
Turks. 19.10 Berbers. 19.20 Marok
kaans-Arabisch. 19.30 Spaans.) FE
DUCO: 19.40 Medelanders Neder
landers. Afl.: Positie samenleving.
Taal: Turks
Omroep Rijnland
16.30-17.30: Leiden Lokaal
17.30-18.30: nieuws en actualiteiten
18.30-19.30: geestelijk leven
DONDERDAG
Hilversum 1 voor 18 uur
Ieder heel uur nws. NCRV: 7.03 Het
levende Woord. 7.10 Vandaag....
donderdag, vervolg. (7.20 Weerman
Hans de Jong. 7.30 Actualiteiten-
overz. 7.45 Over kopen gesproken.
7.50 Programma-overz.) 8.06 Hier en
Nu. (Ong. 8.19 Weerman Hans de
Jong. 8.23 Krantenoverzicht 8.30
Verkeersinformatie.) 8.54 Perspec
tief. 9.03 Wie weet waar Willem We
ver woont? 10.03 Muz. by de koffie.
11.03 NCRV-Speciaal. 11.30 Zo
klonken The Millers. 12.03 Daar,
waar de molens staan. 12.40 Mid-
dagpauzedienst. 13.06 Hier en Nu.
13.20 NCRV-Globaal. KRO: 16.03
Op de eerste rang. 17.03 Echo-maga
zine. (17.55 Mededelingen (NOS)
Hilversum 2
r 18 t
AVRO:07.00 Nws. 07.06 AVRO's zo
mer info. 07.30 Nws. 07.35 Actuali
teiten, E. Peereboom, E. Schekman,
muziek. (08.00 Nws.) 08.30 Nws.
08.33 Juist op donderdag, toeris
tisch weerbericht en informa-
tie.09.00 Autorubriek, boekbespre
king op het gebied van hobby en
toerisme; watersportrubriek, tips
voor doelgroepen.(9.30 Nws.) 10.00
Vakantietips voor kinderen. 10.05
Snotneus Ahoy!. 10.15 Seniorservi
ce. 10.30 Nws. 10.33 Culturele eve-
en boekenrubriek. 11.30 Nws. 11.33
Reakties van luisteraars. 11.40 Culi
naire rubriek. 12.00 Telefonisch
spreekuur E. Schekman. OVER
HEIDSVOORLICHTING: 12.16
Uitz. voor de landbouw. NOS: 12.26
Meded. voor land- en tuinb. 12.30
Nws. AVRO: 12.36 AVRO's Radio-
journ. 13.00 Nws. 13.10 Politieke on
derwerpen. 14.00 Radiorechtswin
kel. 14.30 Nws. 14.33 De burgemees
ter is jarig. 15.15 Grand finale. (15.30
Nws.) VOO 16.00 Veronica Nieuwra-
dio. (16.30 en 17.30)
dork.: Symf. van Mahler, 11.05 Ka
mermuziek met fluit 12.00 Operet
te. Karl Milloecker - ri muzikale
goudsmid. VPRO: 13.00 Nws. NOS
13.02 Holland Festival Journaal.
VPRO: 13.07 De Beweging. Met om:
13.07 Muziekactualiteit. 14.30 De
Wandelende Tak. Vandaag: KO-
RA. 15.00 Les Cantigas de Santa Ma
ria. 16.00 Het Portret.
Hilversum 5
r 18 i
Hilversum 3 a
r 18 u
Ieder heel uur nws. TROS: 7.03 De
Havermoutshow. 9.03 Dë Neder
landstalige top tien. 10.03 De Pol-
derpopparade. 11.03 De Europara
de. 12.03 50 Pop of een envelop.
14.03 TROS Top 50 Show
Hilversum 4
r 18 u
VARA: 07.00 Opmaat. (8.00 Nws).
9.00 Vioolsonates en pianotrio's van
Beethoven (7).9.40 Europees Jeug-
NOS: 9.03 NOS-Sportief. 9.25 Water
standen. RVU: 9.30 Alleen op 5.
Themaprogramma over alleen zijn.
Afl.: Een alleenstaande moeder.
KRO: 10.00 KRO Scheepspraat.
10.10 Mensen met een stem. Afl. 2:
Geroepen tot wat je niet wilt.(her-
h.)10.30 Aan woorden voorby.
(herh.) 10.40 Lees met plezier. 10.55
Hobbeltje III (7). 11.07 Jeugdkate-
chese. 11.20 Liedjes uit Europa. VA
RA: 17.30 Radioweekblad op don
derdag. Met: Bericht uit het Ko
ninkrijk. (herh). 17.55 Wel en wee,
feuilleton, (herh.)
In de Transvaalbuurt in Amster
dam hebben actievoerders nage
noeg alle straatnaambordjes met
blauwe verf onleesbaar gemaakt.
Nadat zij gearresteerd waren, ver
klaarden zij dat hun actie was in
gegeven uit afkeer voor het Zuid-
afrïkaanse apartheidsregime. Of
ze het zo precies gezegd hebben be
twijfel ik, maar zo stond het wel in
de krant. De actievoerders willen
de oude straatnamen van 'helden'
uit de Boerenoorlog en presidenten
die het apartheidsregime verdedig
den vervangen door namen van
vermoorde strijders tegen de apart
heid of van mensen die vanwege
hun anti-apartheidsstrijd levens
lang gevangen zitten.
De Transvaalbuurt in Amster
dam-Oost omvat de volgende
straatnamen: Transvaalkade,
Transvaalplein, Transvaalstraat,
Christiaan de Wetstraat, Kruger-
plein, Krugerstraat, Louis Botha-
straat, De la Reijstraat, Smit
straat, Cronjéstraat, Laing's Nek-
straat, Ben Viljoenstraat, Preto-
riusstraat, Retiefstraat, Spitskop-
straat, Magersfonteinstraat, Maju-
bastraat, Tugelaweg, Danie The-
ronstraat, Hofmeyrstraat, Presi
dent Brandtstraat, President
Steynplantsoen, President Steyn-
straat, Vaalrivierstraat, Kraai-
panstraat, Afrikanerplein, Jou-
bertstraat, Schalk Burgerstraat,
Reitzstraat, Maritzstraat, Colenso-
straat, Hertzogstraat, Paarde-
kraalstraat, Cilliersstraat, Ingogo-
straat, Oranje-Vrijstaatkade.
Dat zijn er nogal wat! We moeten
daarbij niet vergeten, dat de eerste
huizen in die zogeheten Transvaal
buurt in 1912 werden gebouwd,
toen de Tweede Boerenoorlog van
1899 tot 1902 nog vers in het geheu
gen lag. In oktober 1900 stuurde ko
ningin Wilhelmina zelfs het oor
logsschip Hr. Ms Gelderland naar
de staatspresident van Transvaal,
Paul Kruger, om hem naar Europa
te halen om daar steun te zoeken
tegen de Engelsen. In 'The Boer
War' (we schonken de wereld niet
alleen ons woord 'apartheid', maar
ook ons woord 'boer') lag de sympa
thie van de Nederlanders ten volle
bij de Boeren, die met een rück-
sichtslose verschroeide aarde-poli-
tiek van de Engelsen te maken kre
gen. De vrouwen en kinderen van
de Boeren werden door Lord Kit
chener ingesloten in concentratie
kampen, waar de omstandigheden
zo miserabel waren dat binnen
twintig maanden ruim 26.000 van
hen (meest zuigelingen en kleuters)
stierven. Dat was in 1912, toen de
Transvaalbuurt gebouwd werd,
natuurlijk nog niet vergeten, zoals
wij in 1955 de Tweede Wereldoor
log nog niet vergeten waren. In
middels zijn we de beide Boeren
oorlogen (de eerste had plaats van
1880 tot 1881) grotendeels wel ver
geten, en doet de hoeveelheid ver
noemde straten nogal overdreven
aan. Weet u nog wie Tugela was?
Een van de medestrijders van Kru
ger, Botha, De Wet, Hofmeyr, Re
lief, Cronjé, Ben Viljoen, Smit, Ma-
ritz, Theron, Reitz, Joubert, Steyn,
Brandt, Smit, Hertzog, Cilliers, Co-
lenso, De la Reij, Schalk Burger of
Kraaipan? Afgezien van het feit
dat dit allemaal andersoortige
mensen waren in verschillende tij
den (en dat er niet één vrouw bij
zit!), is Tugela een rivier en Kraai
pan zal wel net als Spitskop,
Laing's Nek en Majuba de een of
andere historische Zuidafrikaanse
plaats zijn, waar gevochten werd
of vrede werd gesloten. Al die na
men zijn langzamerhand weggesle
ten, sommige vind je niet eens meer
terug in de 25-delige Grote Winkler
Prins. Een beetje minder kan dus
ook wel...
Natuurlijk moet je niet met een
gommetje of een pot blauwe verf al
le historie uit ons straatnamenbe-
stand (of uit onze geschiedenis
boekjes) wegschrappen zodra die,
achteraf gezien, niet helemaal kos
jer meer is. Louis is Pik niet, maar
de naam Botha is natuurlijk in alle
eeuwen verbonden geweest met het
apartheidssysteem, dus je kunt je
afvragen of je daar 'een extra stra
lenkrans omheen moet leggen' door
als overheid een straat naar zo'n
In de geschiede
nisboekjes ja, in het straatnamen-
bestand nee! Aan de andere kant
moet je ten aanzien van eenmaal
bestaande namen niet al te kies
keurig worden, want prins Maurits
liet Van Oldenbarnevelt onthoof
den, allebei hebben straten naar
zich vernoemd gekregen, en toch
moet een van beiden het bij het ver
keerde eind hebben gehad.
Maar wat die Transvaalbuurt in
Amsterdam betreft lijkt het mij een
uitstekend idee om, te beginnen bij
de dubbele namen (Transvaalka
de, Transvaalplein, Transvaal
straat, enzovoort), daar een aantal
van op te offeren ten gunste van
een Nelson Mandélaplein en een
Winnie Mandelastraat, een Albert
John Lutulikade, een Sobukwe-
plein, een Sisulxistraat, een Alan
Patonstraat, en misschien ook een
Sharpevillestraat en een Soweto-
straat, want het kan geen kwaad
ons daar af en toe aan te herinne
ren. De Robbeneilandstraat? De
Beyers Naudéstraat? Waarom
niet? Ik heb nu tien mogelijkheden
aangegeven, in een buurt met ze
sendertig 'transvaal'-straten. Nog
heel bescheiden dus, gezien de ge
talsverhouding van zwart en blank
in Zuid-Afrika. Eén straatnaam in
de Transvaalbuurt heb ik overi
gens nog steeds niet genoemd: het
Steve Bikoplein, vernoemd naar de
in 1977 vermoorde zwarte leider, in
ruil voor het voormalige Pretorius-
plein. Het kan dus blijkbaar!
