'En als de
hypotheekrente
nouzaktnadat
Gaspiijs voor
tuinders stijgt
naar 45 cent
Beursweek
Weer groot handelstekort VS
Ex-topman General
Dynamics is zijn
leven niet zeker
C ao-onderhandelingen
bij KLM afgebroken
Arbeidskansen ingenieurs
nemen aanzienlijk toe
NMB BANK
ZATERDAG 1 JUNI 1985
DEN HAAG (GPD/ANP) - De prijs van een kubieke me
ter aardgas voor de glastuinbouw gaat per 4 juni omhoog
van 42,5 naar 45 cent. Dit is de afgelopen week overeenge
komen tussen het Landbouwschap, de Gasunie en de Ve-
gim. Deze maximumprijs geldt tot 1 oktober. Vanaf die
datum zal de prijs per kwartaal worden herzien, afhanke
lijk van de prijsontwikkeling van de zware stookolie.
AMSTERDAM (GPD) - De stand
van een bedrijf dat kantoorplanten
verzorgt, staat er een beetje verlo
ren bij. De zakenvrouw loopt tus
sen haar planten heen en weer met
een duidelijke blik van "wat moet
ik hier". Toch is het typerend dat
ze hier is. De Beurs Ondernemen
de Vrouwen die dit weekeinde in
de Amsterdamse Koopmansbeurs
wordt gehouden, laat een dwars
doorsnede zien van vrouwenbe-
drijven in Nederland - en dat is
een bonte verzameling.
Het initiatief tot de beurs is geno
men door het Breed Platform
Vrouwen voor Economische Zelf
standigheid. Kitty Roosenmond,
namens de FNV lid van het plat
form: "We houden ons bezig met
vrouwen en werkgelegenheid. Dat
betekent veel brieven schrijven en
commentaren leveren op de rege
ringsstukken. We voelden ons
Vrouwelijke
ondernemers
organiseren
eigen beurs
langzamerhand een alternatieve
SER (Sociaal-Economische Raad)
worden. We wilden ook eens de po
sitieve dingen laten zien, de leuke
ontwikkelingen op het gebied van
werkgelegenheid voor vrouwen".
Op de beurs staan autorijschool,
kruidenwinkel, pottenbaksters en
pedicure zusterlijk naast elkaar.
Overal is wel iets te doen. Op de
ene plaats kan yoghurt geproefd
worden. Elders staat een voeten
specialist waar je de stand van je
voeten kunt laten testen. Een sme
derij verkoopt 'pientere pootjes',
losse poten waarmee stoelen, tafels
en krukjes naar eigen ontwerp
kunnen worden gemaakt.
Belangrijk bij een dergelijke
beurs is natuurlijk de informatie.
In één straat staan alle instanties
die informatie kunnen geven bij el
kaar. Kitty Roosenmond: "Er zul
len hier zeker ook vrouwen komen
die over een bedrijfje nadenken,
maar niet weten hoe ze dat aan
moeten pakken. De drempel om
hier informatie te vragen, is veel la
ger dan elders. Om een bank bin
nen te stappen en over een hoge
lening te beginnen is nog altijd een
hele stap. Hier heb je alles over
zichtelijk bij elkaar en dat maakt
het heel makkelijk".
Het Landbouwschap was door de
EG-commissie gedwongen de prijs
van 42,5 cent te herzien na klach
ten van Duitse en Engelse tuin
ders, die vonden dat de Nederland
se overheid met een dergelijke lage
gasprijs de tuinders bevoordeelt.
De Europese Commissie nam de
klacht over en gaf de Nederlandse
regering de opdracht ervoor te zor
gen dat de prijs zou worden her
zien, zonder dat Brussel vertelde
wat die prijs dan wel moest zijn.
Gistermiddag keurde het kabinet
prijs van 45 cent goed.
De regering heeft bij haar besluit
mede overwogen dat een hogere
prijs ertoe zou kunnen leiden dat
glastuinders massaal overschake
len van aardgas op kolen. Dat zou
enerzijds leiden tot aantasting van
het milieu, anderzijds zou het een
daling van de inkomsten beteke
nen voor Gasunie en Vegin.
De Europese Commissie moet
nog akkoord gaan met de nieuwe
gasprijs voor tuinders. Voorzitter
drs. J.J. Schouten van het Land
bouwschap heeft verklaard goede
hoop te hebben op de goedkeuring
van Brussel. "Het gaat niet alleen
om de prijs. Het gaat ook om de
systematiek", aldus Schouten. Hoe
andere landen (Bondsrepubliek
Duitsland, Groot-Brittannië) zul
len reageren is op dit moment vol
gens hem moeilijk te beoordelen.
Zij zullen de zaak naar zijn mening
wel in alle nuchterheid moeten be
kijken.
Hoe de tuinders zullen reageren
op de nieuwe prijs kon Schouten
moeilijk inschatten. Hij heeft de
hoop dat de meeste bedrijven de
hogere energiekosten zullen kun
nen dragen. Veel zal afhangen van
de prijzen die zij voor hun produk-
ten zullen krijgen. De glastuin
bouwsector telt ongeveer 10.000
bedrijven die thans per jaar ruim
2,5 miljard kubieke meter aardgas
verstoken. Het verbruik is de laat
ste jaren door toepassing van ener
giebesparende maatregelen met
ongeveer een derde teruggebracht.
Een verhoging van de gasprijs met
één cent betekent op jaarbasis voor
een tuinder gemiddeld een kosten
verhoging van 3.000 gulden.
SCHIPHOL (ANP) - De i
bond FNV heeft de onderhandelin
gen met de KLM over een nieuwe
cao gisteren afgebroken. De KLM
is nu wel bereid over een éénjarige
cao te onderhandelen, maar -voor
de vervoersbónd FNV is de prijs
die de luchtvaartmaatschappij
vraagt voor de eerste stap naar een
arbeidstijdverkorting van zeven
dagen, veel te hoog en onbespreek
baar. Ook wil de KLM geen garan
ties geven voor herbezetting, aldus
onderhandelaar Leisink van de
vervoersbond FNV gisteren.
Maandag zal een gevormd actie
comité van FNV-vervoersbondle-
den van de KLM zich over de hou
ding van de vervoersbond uitspre
ken, evenals over het ultimatum
dat aan de KLM is gesteld. Als de
KLM voor donderdag niet is inge
gaan op de vakbondseisen volgen
er reeds in voorbereiding zijnde ac
ties.
Vijftig werknemers van Albatros
uit Pernis, DSM Resins met vesti
gingen in Schoonebeek, Zwolle en
Hoek van Holland en de chemi
sche industrie in Rijnmond heb
ben gistermiddag een protestde
monstratie belegd voor het hoofd
kantoor van DSM in Heerlen. Zij
deden dit om hun cao-eisen kracht
bii te zetten. Aan directeur mr. E.
AMSTERDAM - Op een bijeenkomst ter gelegenheid van de uitreiking van de Heinekenprijs bekijken prins
Claus (rechts) en Freddie Heineken een beeldvoorstelling door een zogenaamde stereo-bril. De prijs van 200.000
gulden ging naar twee buitenlandse onderzoekers voor hun baanbrekend werk op het gebied van het zien van
diepte en beweging. «foto anp>
Rongen werd een petitie aangebo
den waarin werd gepleit voor on
der meer een 36-urige werkweek.
De demonstranten kondigden WASHINGTON (AP/UPI) - De
hardere arties aan wanneer het Amerikaanse handelsbalans over
hardere aches aan wanneer net de maand ?prU vert00nt een tekort
11,9 miljard dollar, het grootste
tekort sinds juli vorig jaar, toen een
nadelig saldo werd geboekt van dragen.
13,7 miljard. Dat heeft het ministe
rie van handel gisteren in Washing
ton bekend gemaakt.
hernieuwd overleg ovc
gende week niet van start zal gaan.
De aangekondigde acties in de
Groninger kartonindustrie worden
een week opgeschort. De indus
triebonden FNV en CNV hebben
zich hiertoe bereid verklaard als er
een gesprek met de werknemers -
komt over een nieuwe cao. Dat ge- l°en dollar groter dan i
sprek dient volgende week plaats brac.ht het nadelig saldo voor de
te vinden. Het was de bedoeling eerste vier maanden van dit jaar op
om komende week acties te voeren 44,6 miljard, 5,8 procent meer dan
in de acht verschillende kartonfa- de vergelijkbare periode van
naai produkt groeide in het eerste staat in de dienstensector waar de
kwartaal van dit jaar met slechts salarissen veel lager liggen.
0,7 procent. Volgens analisten zou Volgens een rapport van de eco-
de groei bij een evenwichtige han- nomische commissie van de Ame-
delsbalans het dubbele kunnen be- rikaanse senaat en het Huis
Het tekort betekent opnieuw een
tegenvaller voor de regering-Rea-
gan. Door het groeiende tekort ver
dwenen steeds meer goedbetaalde
banen in de industrie, terwijl nieu
we werkgelegenheid alleen ont-
gevaardigden is de produktiviteits-
groei in de VS bijna de kleinste van
de hele wereld. De produktiviteit
in Japan en Groot-Brittanië nam
bijna twee keer zo snel toe als in
Amerika, en ook in Canada, Frank
rijk en West-Duitsland was de pro-
duktiviteitsgroei groter.
brieken. De werkgevers hebben de
bonden nu aangeboden een onder
zoek te doen naar invoering van ar
beidstijdverkorting tot 36 uur per
week. Volgens FNV-bestuurder
Belangrijkste oorzaken war
;en scherpe stijging van de olie-i
verdere daling
de
Van Dijk zal de invoering daarvan uitvoer van fabrikaten en land-
pas in april 1987 een feit kunnen bouwprodukten. De olie-invoer
zijn. "Wij achten 1 oktober 1986 steeg ten opzichte van maart met
echter gewenst", aldus Van Dyk. 4.6 mifcard dollar, volgens het mi
nisterie van handel voornamelijk
De Bouw- en Houtbond FNV en omdat de facturen van olieleveran-
de Hout- en Bouwbond CNV heb- ties in maart pas in april binnen
ben gisteren met de werkgevers kwamen.
van de timmerfabrieken een prin- Het grote tekort op de handels-
cipe-akkoord gesloten over een balans wordt gezien als de voor-
nieuwe cao voor 7000 werknemers naamste oorzaak van economische
in deze bedrijfstak. stagnatie in de VS. Het bruto natio-
UTRECHT (ANP) - Het aantal vanuaag bekend tijdens de jaarver-
werkloze HTS-ingenieurs is de af- gadering in Utrecht. „Ondanks de
gelopen tijd flink gedaald. Waren veranderde inschrijvingscriteria
er in december 1983 nog 7.100 afge- van het ministerie van sociale za-
studeerden van HTS-en zonder ken en werkgelegenheid kunnen
werk, in februari 1985 waren het er we toch spreken van een spectacu-
nog maar 4.700. Dat betekent een laire daling", aldus De Steur,
daling van ongeveer dertig pro- Terwijl voor de HTS-ingenieurs
cent. Dit maakte de voorzitter van de werkloosheid flink daalde, zijn
de Nederlandse Ingenieursvereni- de werkloosheidscijfers voor de af
ging NIRIA, ing. L.G. de Steur, gestudeerden uit het hoger agra
risch onderwijs licht gedaald en
die voor het hoger nautisch onder
wijs gestabiliseerd. De werkloos
heid onder afgestudeerden uit het
laboratoriumonderwijs is geste
gen.
Voor de meeste effectenbeurzen
was het ditmaal een korte werk
week omdat door het lange pink-
sterweekeinde pas dinsdag met
de handel kon worden begon
nen. Er bestond duidelijk moeite
om op gang te komen en met
Wall Street als voorbeeld werden
de meeste dagen in een verdeel
de stemming gesloten. Amster
dam begon aanvankelijk zeer po
sitief met over de gehele linie
flinke koersverbeteringen. Maar
al spoedig lieten, vooral de inter
nationals het afweten. De finan
ciële sector onder leiding van de
banken en de verzekering schoot
echter flink uit zijn slof. Het alge
meen gemiddelde kon per saldo
licht oplopen. Na drie dagen han
del stond de index algemeen lo
kaal drie punten hoger dan vori
ge week vrijdag.
Richtingloos
De Newyorkse effectenbeurs
wist eigenlijk niet goed welke
kant het op moest en dat was
jammer omdat vele beurzen,
waaronder Amsterdam, juist
zeer benieuwd waren hoe Wall
Street zich nu vercler boven de
1300 zou gedragen. Alle ogen wa
ren dinsdag daarop gericht. Maar
het koerspeil eindigde die dag
met een halve punt verlies op de
Dow Jones-index. Woensdag en
donderdag kon er weer ongeveer
2 punten winst worden geboekt
maar beide dagen waren in feite
richtingloos.
Dit hield grotendeels verband
met de belastingherziening die
president Reagan woensdag aan
het Congres heeft voorgelegd en
in de Verenigde Staten veel stof
heeft doen opwaaien. De veran
deringen zijn diep ingrijpend zo
dat het begrijpelijk was dat me-
door
C. Wagenaar
nig deskundige en instantie er de
tijd voor nam om het effect ervan
op de portemonnee van burger
en bedrijf te bestuderen. In grote
trekken betekenen de voorstel
len een verschuiving van de be
lastingdruk van particulieren
naar het bedrijfsleven, maar de
omvang daarvan wordt weer be
perkt door allerlei opheffingen
van voordeeltjes.
Moeilijke dagen en weken, ook
voor Wall Street want vele analis
ten en marktdeskundigen zullen
zich moeten heroriënteren en het
gros van de beleggers zal op hun
advies willen wachten. De voor
stellen komen overigens op een
goed moment, want de nu aange
broken junimaand levert als laat
ste van een lopend kwartaal vrij
wel geen bedrijfsnieuws op. De
beurs heeft er dus alle tijd voor.
Zoals deze week ook veel aan
dacht geschonken werd aan de
toegenomen kans op lagere olie
prijzen. Noorwegen liep weer
voorop met een nieuwe serie
prijsverlagingen en olieminister
Yamani van Saoedi-Arabië be
krachtigde deze politiek door
zich er goedkeurend over uit te
laten. Het is dus niet uitgesloten
dat de meeste olieproducerende
landen spoedig zullen volgen.
Dit deed de obligatiemarkt van
Amerika, een groot olie-importe
rend land, zijn al geruime tijd op
lopende trend versnellen en de
dollar eveneens in koers stijgen.
Maar de gevoeligheid van deze
munt bleek nog eens uit de plot
selinge val met 5 cent als reactie
op 2,5 procent lagere produktivi
teit die het Amerikaanse be
drijfsleven door de opgetreden
economische vertraging in het
eerste kwartaal van dit jaar heeft
laten zien. Later trad een herstel
op.
Veel schot zat er overigens ook
deze week nog niet in onze obli
gatiemarkt. Opnieuw bleef het
koerspeil hangen en vertoonde
de geldmarktrente weinig nei
ging te gaan zakken. De geringe
beweeglijkheid in de rente in de
maand mei bleek ook uit het per
centage dat op de nieuwe staats
lening is aangeboden. Beleggers
zullen volgende week dinsdag op
7,5 procent kunnen inschrijven.
Een maand geleden was dat op
7,75 procent mogelijk en die ren
te lag toen iets boven de markt
door de zeer lange looptijd. In
feite is er dus in deze vier weken
vrijwel niets op de rentemarkt
veranderd.
Olie
De pas geïntroduceerde 6,5
procent lening van de Oranje Na-
ssau-groep die op 100 procent
plaats had kon zich dan ook niet
handhaven en brokkelde af tot
circa 98 procent, hetgeen ook
verband hield met de wat moei
lijker lijkende olievooruitzich
ten. Dit laatste kreeg ook zijn in
vloed op de notering van ons
hoofdfonds Koninklijke Petro
leum. Na eerst nog bijna de f200
te hebben bereikt, viel de koers
nadien f4,- tot f5,- terug. Ook
Unilever maakte rechtsomkeert.
De meeste koerswinst werd dit
maal behaald door de AMRO
Bank en de Nederlandse Mid
denstands Bank, ACF, Hal Trust
en Beers. Giessen-De Noord was
de grote verliezer.
Ook de Europese optiebeurs
miste een werkdag en ook hier
kwam deze week de handel niet
op gang. Het bleef bij een dagge
middelde van slechts 14.600 con
tracten tegen 20.800 in de werk
week daarvoor. Feitelijke uit
schieters waren er niet. De drie
internationals, Akzo, Philips en
Koninklijke Olie plaatsten zich
bij toerbeurt in de voorste linies.
Donderdag was er vooral veel be
langstelling voor calls van Akzo.
ATHENE (GPD) - Panayotis
Veliotis, de man die met zijn ont
hullingen over prijsopdrijving
General Dynamics op haar
grondvesten doet schudden,
leeft de laatste maanden in een
enorme villa in Ekali, in de ber
gen boven Athene, maar wel vlak
aan de weg, waarop alle kogel
vrije vensters uitkijken. De uit
gestrekte groene tuin erachter is
beschermd met hekken die on
der stroom staan. Twee vervaar
lijke honden stellen zich agres
sief op zolang hun bijna twee me
ter lange meester hen niet in het
Engels tot de orde roept.
Het enige vraaggesprek dat Pa
nayotis tot nu toe in zijn Griekse
verschansing heeft afgestaan -
aan het weekblad Ena - mocht
alleen plaatsvinden in aanwezig
heid van zijn Griekse advocaat,
die zijn aanklacht behartigt te
gen het weekblad Newsweek dat
suggesties heeft gepubliceerd
betreffende spionage van Velio
tis voor de Sowjet-Unie. Veliotis
heeft naast zijn Amerikaanse zijn
Griekse nationaliteit aangehou
den. Zijn Canadese vrouw en de
zoon en dochter zijn in de Ver
enigde Staten achtergebleven.
Levensgenieter
Veliotis maakt meer de indruk
van wetenschapper en academi
cus dan zakenman, mede vanwe
ge de klassieke citaten die hij
laat aanrukken. Maar hij is ook
levensgenieter en heeft achter in
de tuin enkele vaten zeldzame
wijn opgeslagen. Geboren in Py-
reus 58 jaar geleden, leek hij be
stemd voor een loopbaan in de
Griekse marine, maar vlak na het
afgelopen van de marineschool
vertrok hij naar Canada. Zijn va
der was een heel klein rederij e
geweest, met twee schepen, die
de zoon spoedig verkocht.
In Quebec studeerde hij tech
nische wetenschappen en maak
te zich, in combinatie met de
reeds verworven maritieme vaar
digheid, de kennis eigen waar
mee hij later bij General Dyna
mics zo hoog steeg: de beheer
sing van onderkoelde scheeps-
transporten, in het bijzonder van
gas bij een temperatuur van 250
graden onder nul in ronde ovens
van 40 meter doorsnee. Een be
gonnen academische carrière
duurde echter slechts drie we
ken - hij stortte zich in het za
kenleven en klom geleidelijk op
tot directeur van Canada's trans
portmaatschappij.
Hij rekent zich tot de velen die
- als Onassis - het Griekse ge
nie uitstralen dat bestaat uit een
combinatie van originaliteit en
onafhankelijkheid en een ant
woord is op de uitdaging van vier
Turkse overheersing.
„Ons land is nog altijd afhanke
lijk, maar onze mensen gaan hun
eigen weg".
Elf jaar later, in 1961, werd hij
'geroepen' door General Dyna
mics en ontwikkelde daar het
Trident-project: atoomonder
zeeërs waarvan er nu vier varen
en nog 20 op .stapel staan. Tot
zijn conflict met de directeur Da
vid Lewis - die zojuist op 67-jari-
ge leeftijd ontslag heeft genomen
- heeft bijgedragen dat deze
hem de opvolging in uitzicht
stelde zodra hij 65 zou zijn ge
worden, maar toen het zover was
bij nader inzien 'nog een paar
jaar doorging'. Toen Veliotis
boos opstapte, werd dat door Le
wis voor de buitenwacht op 'ge
zondheidsredenen' geschoven,
hoewel hij kerngezond was.
Veliotis vertelt smakelijk van
een daarop aansluitende poging,
de beschikbare aandelen van Ge
neral Dynamics op te kopen -
voor 2,5 miljard dollar die op
het laatste moment afstuiten op
het weder ophalen van oude be
schuldigingen dat hij als onder
directeur van de dochteronder
neming Electric Boat giften zou
hebben aangenomen ter waarde
van anderhalf miljoen dollar.
Van deze beschuldiging zegt hij
nu, dat ze zonodig door een
Griekse rechtbank kan worden
behandeld. „Als ik het gedaan
had, zou ik het niet ontkennen".
Het aannemen van zulke giften
vindt hij wat anders dan men
zich laten omkopen. „Als ik op
de supermarket een extra goed
stukje vlees krijg van de bedien
de en ik hem vijftig Drachme
geef, is dat geen omkoping.
Deputaties
Vanwege zijn spectaculaire
aanklacht tegen General Dyna
mics wegens prijsopdrijving,
waarvoor hij een uitvoerig dos
sier onder zijn beheer heeft, ko
men geregeld Amerikaanse de
putaties naar Ekali. Zolang de
omgekeerde klacht loopt, zal Ve
liotis niet naar de Verenigde Sta
ten komen. Maar als compromis
oplossing ziet hy een rechtzaak
waaraan hij meedoet met verkla
ringen die dan per satelliet naar
Amerika worden gestuurd. Over
de twee aanslagen, die reeds op
hem zouden zijn gepleegd, wil
hij niets kwijt, behalve het enigs
zins geheimzinnige: 'Als ik word
vermoord en het wordt duidelijk
dat de beschuldigden daar ach
ter zitten, dan wordt de zaak er
voor hen niet beter op. Als ik
echter door de bliksem zou wor
den getroffen, zou dat hun goed
uitkomen, want de bewijzen die
ik heb kunnen alleen door mij
zelf worden geverifieerd. Maar ik
geloof dat ik over goede bliksem
afleiders beschik'.
ADVERTENTIE
Geen nood. U weet toch dat
de NMB met u meedenkt
Dus bent u altijd
verzekerd van de laagste
rente. Daalt de rente nadat
wij offerte hebben gedaan,
dan passen wij die rente aan.
Mocht de rente stijgen,
dan blijft de lage offerte tot
op de dag van passeren van
de akte geldig. Bij de NMB
bent u welkom voor 'n
persoonlijk gesprek met 'n
deskundig adviseur.
Zodat u altijd de hypo-
theekvorm krijgt die past bij
uw portemonnee.
De NMB denkt met u mee.
Leiden: Rijnsburgersingel 61, tel.: 071-213621. Contactpersoon:
J.EM. Vendel.
