AANGEBODEN:
TZEKERE
VOORT
ONZEKERE.
'Duitse deling niet
het laatste woord'
Huiver rond collectie Menten
DE SCHILDER STAAT ERVOOR.
Bondspresident: Europese
eenwording verdiepen
Aftredem
Hoekzema
geëist
BB-conflict
niet opgelost
CDA moet
kabinet
de wacht
aanzeggen
515 kunstvoorwerpen in juni Amsterdam geveild
ZATERDAG 1 JUNI 1985
BINNENLAND
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) - De Duitse bondspresident Richard Von Weizsacker heeft gisteren
tijdens de tweede dag van zijn staatsbezoek in Nederland gezegd dat de deling van
Europa en Duitsland in twee blokken niet het laatste woord in de geschiedenis van
Europa zal blijven.
AMSTERDAM (ANP) - Duits geldt
als saai en moelijk. Dit is volgens
ingewijden een van de redenen
waarom steeds minder scholieren
in het voortgezet onderwijs de taal
van onze oosterburen als eindexa
menvak kiezen. Het gevolg is dat
ook de toeloop van nieuwe studen
ten Duits naar universiteiten en le
rarenopleidingen sterk is vermin
derd
De teruglopende populariteit is
voor universiteiten, leraren, het
Duits-Nederlandse bedrijfsleven,
Duitse ambassade en Goethe Insti-
tut aanleiding geworden de kop
pen bij elkaar te steken om te pro
beren het Duits weer de plaats te
geven die de taal naar hun mening
in ons land toekomt. Resultaat van
de besprekingen is het instellen
van de „Commissie ter bevorde
ring van de Duitse taal in Neder
land", die in twee subcommissies
aan de slag is gegaan. De leden be
nutten gisteren het staatsbezoek
Commissie wil
opleving van
Duitse taal
van bondspresident Von Weizsac
ker om de Westduitse staatssecre
taris van'buitenlandse zaken, Ru-
fus, een toelichting op hun initia
tief te geven.
De commissie zal er bij het mi
nisterie van onderwijs en de Haag
se politici op aandringen het eind
examenpakket voor alle school
soorten uit te breiden en tegelijker
tijd een tweede vreemde taal als
verplicht examenvak in te voeren.
In het voortgezet onderwijs is op
het ogenblik maar één vreemde
taal in het eindexamenpakket ver
plicht. Volgens de commissie heeft
Engels een onbetwiste eerste
plaats onder de vreemde talen ver
overd.
In de afgelopen tien jaar is het
aantal middelbare scholieren dat
Duits als examenvak kiest met on
geveer tien procent tot 59 procent
verminderd. Maar omdat het VWO
(gymnasium en athenaeum) wat
dit betreft vrijwel constant is ge
bleven, moet eigenlijk worden ge
sproken van een daling met onge
veer 15 procent in het mavo en ha-
De achteruitgang van het Duits
als examenvak staat naar de me
ning van de commissie haaks op de
maatschappelijke en economische
belangen van Nederland. Ons land
verdient ongeveer de helft van zijn
nationale inkomen met buiten
landse handel. Daarvan bestaat 30
procent uit export naar West-
Duitsland.
„We weten echter ook dat het Duit
se probleem nooit een probleem
van de Duitsers alleen is geweest.
We hebben geleerd dit probleem in
een Europees kader te plaatsen en
we weten dat de deling alleen op
vreedzame wijze op te heffen is. We
weten dit niet alleen, we willen het
ook niet anders. Daarom zijn wij
voorstander van de onschendbaar
heid van grenzen, alle grenzen", al
dus Von Weizsacker.
De president van de Bondsrepu
bliek sprak tijdens een lunch die
de Nederlandse ministerraad hem
in de Ridderzaal aanbood. Konin
gin Beatrix en prins Claus woon
den de lunch bij.Von Weizsacker
herinnerde eraan dat in diezelfde
Ridderzaal 37 jaar geleden de be
langrijkste opgave voor de naoor-
DEN HAAG (GPD) - De Alge
meen Christelijke Organisatie van
Militairen (ACOM) heeft gisteren
het opstappen van de staatssecre
taris van defensie, drs. W.K. Hoek
zema (WD), geëist. Volgens
ACOM-secretaris J. Berghoef faalt
de bewindsman in de uitvoering
van het personeelsbeleid waarvoor
hij politieke verantwoordeüjkheid
draagt.
Berghoef meent dat het politiek
functioneren van de staatssecreta
ris in diskrediet raakt. Volgens
hem rhoeten het kabinet en de
WD zich beraden op de situatie
die nu is ontstaan tussen de vakor
ganisaties van het personeel en de
bewindsman. Het Centraal Geor
ganiseerd Overleg Militairen
(CGOM), waarin de belangrijkste
militaire vakorganisaties samen
werken, heeft zich inmiddels bij de
kritiek van de ACOM aangesloten.
Staatssecretaris Hoekzema heeft
de afgelopen dagen een forse la
ding kritiek over zich heen gekre
gen, die zich met name toespitst op
het uitblijven van aanpassingen
van de beloningsstructuur van mi
litairen. Eind januari bleek uit een
onderzoek, dat militairen een sala
risachterstand van 18 procent te
genover het burgerpersoneel heb
ben.
De bewindsman zei in een reac
tie er niet over te peinzen af te tre
den. Volgens hem zijn de militaire
belangenverenigingen te ongedul
dig en kunnen zij niet wachten tot
het kabinet de besluitvorming over
de beloningsachterstand zal heb
ben afgerond. Het kabinet zal daar
over in juni een besluit nemen.
Hoekzema meent dat de verwach
tingen niet te hoog gespannen mo
gen zijn, omdat -het kabinet over
weinig financiële middelen be
schikt.
logse politiek is geformuleerd: Eu
ropese eenwording. Nederland en
de Bondsrepubliek hebben daar
van geprofiteerd. Het ogenblik is
nu echter aangebroken om uitbrei
ding te laten volgen door verdie
ping. Spoedige beslissingen hier
over zijn noodzakelijk, zo zei hij.
Weizsacker bezocht in gezel
schap van minister van landbouw
Braks een tuinbouwbedrijf en de
tuinbouwveiling in 's-Gravezande
in het Westland, die een belangrijk
deel van zijn produkten in de
Bondsrepubliek afzet. Daarna gaf
minister Smit-Kroes van verkeer
en waterstaat uitleg over contai
nervervoer en zesbaksduwvaart
van Rotterdam naar de Bondsre-
publiek.Burgemeester Peper van
Rotterdam hield een inleiding over
zijn haven die een belangrijke
overslagfunctie voor de Bondsre
publiek vervult.
De bondspresident maakte een
helikoptervlucht boven de Maas
vlakte en bezocht de scheepvaart-
begeleidingscentrale Botlek. Het
bezoek aan Rijnmond werd beslo
ten met hét bekijken van de ver-
zetstentoonstelling in de Rotter
damse Sint Laurens Kerk.
Twee van Breda
Tot nu toe is tijdens de gesprek
ken tussen premier Lubbers en de
bondspresident de positie van de
twee Duitse oorlogsmisdadigers in
Breda niet aan de orde geweest.
Dit deelde premier Lubbers later
op de dag desgevraagd mee tijdens
zijn wekelijkse persconferentie. De
'twee van Breda', Aus der Fünten
en Fischer, zitten in Breda een le
venslange gevangenisstraf uit we
gens gepleegde oorlogsmisdaden
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Voordat Von Weiszacker in Neder
land arriveerde voor zijn officiële
staatsbezoek had Lubbers al laten
weten dat er niet over de beide ge
vangenen zou worden gesproken.
Toelichtend zei Lubbers deze op
merking te hebben gemaakt omdat
publiciteit rond deze zaak „altijd
slechte publiciteit"is. "Zelfs als
hierover zou worden gesproken
zou ik mij uitermate terughoudend
opstellen", aldus de premier.
NIEUWE TELEFOON - De PTT
begint volgend jaar met de invoe
ring van een nieuw standaardtele
foontoestel ter vervanging van het
huidige model.
Het staatsbedrijf presenteerde
gisteren wel de resultaten van een
onderzoek dat de Technische Ho
geschool van Delft en de PTT ten
behoeve van de ontwikkeling en
vormgeving van het nieuwe toestel
hebben gehouden. Daaruit blijkt
dat de meeste voorkeur uitgaat
naar een toestel met afgeronde
hoeken, een hoorn die „verticaal"
op het toestel ligt en een glanzende
Bondspresident Von Weizsacker in een tomatenkwekerij tijdens zijn bezoek aan het Westland.
DEN HAAG (ANP) - De vier cen
trales van overheidspersoneel gaan
een conflict met staatssecretaris
Van Amelsfoort van binnenlandse
zaken over de opheffing van de BB
voorleggen aan de advies- en arbi
tragecommissie (de commissie-Al-
beda).De ambtenarencentrales
hebben dat besloten nadat gisteren
geen overeenstemming niet de
staatssecretaris is bereikt over de
Intrekkingswet BB en het daaraan
verbonden sociaal plan.
De ambtenaren zijn vooral ver
ontwaardigd oyer het feit dat de
noodwachters via de Intrekkings
wet van rechtswege ontslag krij
gen en op wachtgeld worden gezet.
Van de ruim 400 noodwachters die
betrokken zyn bij de opheffing van
de BB zullen volgens de ambtena
renbonden velen daardoor sterk
gedupeerd raken.
De staatssecretaris heeft gisteren
gezegd het te betreuren dat de cen
trales niet op zijn „uiterste voor
stel" konden ingaan. Hij kondigde
toen aan alsnog een uiterste poging
te willen doen om tot overeenstem
ming te komen. Daarna kwam de
staatssecretaris met het nu afgewe
zen voorstel (individueel ontslag,
dat de rechter kan toetsen).
Ziekenhuizen betwisten elkaar
primeur van reageerbuisbaby
AMSTERDAM (ANP) - Het Amsterdams Medisch Centrum en het Acade
misch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit in Amsterdam betwisten el
kaar de primeur van de eerste hoofdstedelijke buitenbaarmoederlijke
bevruchting. Nadat vorige week het AZVU meldde als eerste in de hoofd
stad met succes een buiten het lichaam bevruchte eicel in de baarmoeder
van een vrouw te hebben teruggeplaatst heeft gisteren het AMC, het
ziekenhuis van de Universiteit van Amsterdam (UvA), deze eer opgeëist.
Het AMC stelt dat de eerste zogenoemde reageerbuisbaby van Amster
dam waarschijnlijk in het vooijaar van 1986 in het AMC geboren zal wor
den. Een gynaecoloog van dat ziekenhuis heeft geconstateerd dat een
bevruchte eicel die hij zes weken geleden heeft teruggeplaatst inmiddels
is uitgegroeid tot een levensvatbare foetus. In 70 tot 75 procent van de
gevallen van deze zogenoemde in vitro-fertilisatie redt de eicel het vol
gens het AMC niet. Vaak lijkt de zwangerschap gelukt, maar na enkele
weken volgt dan toch een miskraam, hetzij omdat het bevruchte eitje nog
niet rijp genoeg is, hetzij omdat het eitje zich onvoldoende heeft ge
nesteld.
Ook een tweede vrouw die bij het AMC op die manier is bevrucht is nu
zwanger, maar het is nog te vroeg om van een succes te spreken. Het
AZVU claimt drie zwangerschappen via de reageerbuistechniek.
WD blijft bij
commerciële
televisie
MIDDELBURG (ANP) - De Wd
komt komend najaar met een nota
inzake invoering van een commer
cieel televisienet die bij de forma
tiebesprekingen volgend jaar wat
de liberalen betreft een van de hete
hangijzers zal zijn. WD-leider Nij-
pels nam dit voorschotje op de ka
binetsformatie gisteravond tijdens
een partijbijeenkomst in Middel
burg.
Volgens de WD-fractievoorzit-
ter valt er aan een commercieel net
in ons land niet te ontkomen, maar
acht de WD zich voor de rest van
de huidige kabinetsperiode gebon
den aan het huidige regeerakkoord
met het CDA, dat invoering van
een dergelijk net in de medianota
onmogelijk maakt.
Nijpels deed een dringend be
roep op het kabinet zich niet langer
te verzetten tegen de wens van de
Europse Commissie het ondertite
lingsverbod bij buitenlandse zen
ders in te trekken. De WD vindt
de argumenten van minister
Brinkman (omroep) tegen onderti
teling 'buitengemeen merkwaar
dig', aangezien een groot deel van
het tv-aanbod afkomstig is uit het
buitenland, een realistische cul
tuurpolitiek niet dient te worden
beperkt tot eigen land en daar een
ondertitelingsverbod in liberale
ogen neigt naar discriminatie van
degenen die njet in staat waren
zich vreemde talen eigen te maken.
MUSEUMDIRECTEUR - Drs R.
de Leeuw wordt met ingang van 1
januari 1986 directeur van het
Rijksmuseum Vincent van Gogh
ins Amsterdam. De Leeuw (37) is
thans nog hoofdconservator bij de
Rijksdienst beeldende kunst in
Den Haag. De leiding van het Van
Goghmuseum is nu nog in handen
van de op 1 januari van dit jaar be
noemde interim-directeur Ch. van
Blommestein. Deze blijft tot de
komst van De Leeuw het direc
teurschap
Kok op NVJ-congres:
GRONINGEN (ANP) - FNV-voor-
zitter Wim Kok vindt dat met name
het CDA het kabinet de wacht aan
moet zeggen „voor het te laat is."
De christen-democraten moeten
nog meer schade voorkomen en
het kabinet te verstaan geven dat
het met de vakbeweging om de ta
fel moet gaan zitten om de econo
mie te versterken, de werkloosheid
te lijf te gaan en afbraak van de so
ciale zekerheid te voorkomen. Kok
vindt dat nog voor de verkiezingen
duidelijk moet worden dat er niet
opnieuw acht miljard wordt bezui
nigd en dat het kabinet de door de
vakbeweging fel bekritiseerde
plannen met de sociale zekerheid.,
moet intrekken.
Kok zei dit vanmorgen op het
congres van de journalistenvak
bond NVJ in Groningen. Eerder
deze week liet de nieuwe voorzitter
van de Bouw- en Houtbond FNV,
Jan Schuller, zich in soortgelijke
bewoordingen uit.Kok verwijt het
kabinet Lubbers dat het de rug
heeft toegekeerd naar de werklo
zen, de uitkeringstrekkers. „Zij al
len zijn door de politiek van de af
gelopen jaren meer dan anderen in
de steek gelaten", aldus de FNV-
'voorzitter. Hij riep werkgevers,
werknemers en overheid op een
alomvattende aanval te doen op de
werkloosheid. Economisch herstel
met een blijvend hoge werkloos
heid is volgens Kok een wange
drocht. De samenleving blijft dan
opgezadeld met een onoplosbaar
probleem van een groot leger uit
gestotenen, met een steeds afhan
kelijker inkomenspositie. Die ver
scherpte tweedeling - die volgens
de FNV voor een groot deel aan het
beleid van dit kabinet te wijten is,
zal per saldo verlammend werken
op het economisch herstel, zo zei
Kok.
Hy hekelde de werkgevers die er
volgens hem niet voor terugdein
zen om de bodem onder de mini
mumlonen uit te halen. "Ze zou
den het liefst willen dat de mini
mumlonen via een forse overheids
ingreep met 10 tot 15 procent wor
den verlaagd". De werkgevers to
nen nogal wat tekenen van „dub
bel denken", vindt hij. Principieel
zijn ze voor vrije onderhandelin
gen maar ze zijn niet afkerig van
overheidsdwang als dat goed uit
komt. Ook onderschrijven ze het
Stichtingsakkoord over de herver
deling van arbeid maar geven ze
niet thuis als er knelpunten moe
ten worden opgelost.
ADVERTENTIE
Uw huis is een kostbaar bezit En het kan nergens schuilen.
zelf de ladder op.
doet en wat er allemaal
Nederland afdoende te
huis er weer jaren tegen.
Maar goedkoop is
de man die 't kan.
Dus schilderen moet Tip: ga niet
De erkende schilder weet wat hij
komt kijken om een huis in
beschermen. Als hij klaar is, kan uw
Kwaliteit kost geld, natuurlijk,
nog altijd duurkoop. Bel hem op:
PUBLIKATIE VAN HET BEDRIJFSCHAP SCHILDERSBEDRIJF TE RIJSWIJK (ZH)
DEN HAAG (GPD) - De uit 515
kunstobjecten bestaande collectie-
Menten wordt na negen jaar nood
gedwongen uitstel in de derde
week van juni geveild. De veiling
wordt gehouden in het voormalige
'kerkgebouw Park-Plaza aan het
Amsterdamse Rokin, enkele pan
den verwijderd van het veilinghuis
Sotheby-Mak van Waay. De catalo
gus komt een dezer dagen uit.
Dit heeft de veilingmeester van
Mak van Waay, de heer J. P. Gle-
rum, desgevraagd meegedeeld.
Glerum zei nog geen inzicht te heb
ben in de belangstelling van kunst
handelaren en particuliere kunst
kopers voor de verkoping. Hij
voorziet vooral bij particulieren
enige huiver om zich stukken uit
de 'besmette' Menten-collectie aan
te schaffen.
Omdat het om een executie-vei
ling gaat, zullen er volgens de heer
Glerum niet meer objecten onder
de hamer gaan dan noodzakelijk is
om het bedrag aan vorderingen
van het veilinghuis Sotheby-Mak
van Waay en de Bondsrepubliek.
West-Duitsland te kunnen vol
doen.
Dat bedrag wordt geschat op on
geveer 2,5 miljoen gulden. Veiling
huis Mak van Waay eist 1,3 miljoen
aan onkosten en geleden rentever
lies op voor de voorbereidende
werkzaamheden die in 1976 wer
den verricht voor de veiling die
toen niet doorging.
De publiciteit rondom die voor
genomen maar afgelaste veiling
leidde ertoe dat de Blaricumse
kunstverzamelaar Pieter Menten
later wegens in 1941 gepleegde oor
logsmisdaden in het Poolse dorp
Podhorodce werd veroordeeld tot
10 jaar gevangenisstraf en een aan
zienlijke geldboete. Eind maart
van dit jaar is hij uit het Scheve-
ningse huis van bewaring voor
waardelijk ontslagen.
De Bondsrepubliek vordert een
bedrag van 1,2 miljoen gulden (in
clusief rente) terug dat aan Menten
als schadeloosstelling voor in de
oorlog geleden schade door de
Westduitse staat ten onrechte is
uitgekeerd. Vorige week vrijdag
besliste de president van de Haar-
Menten bij zijn vrijlating eind maart.
lemse rechtbank, mr. H. F. van den
Haak, dat de omvangrijke kunst-
collectie-Menten, die behalve
schilderijen ook meubilair, porse-
lein en zilver omvat, mag worden
geveild.
Truc
Het beslag dat Mentens ex-
vrouw Meta eind 1983 op de collec
tie had laten leggen wegens zeker
stelling van haar alimentatie-eisen,
werd daarmee na jarenlange juridi
sche touwtrekkerij opgeheven. Al
gemeen wordt aangenomen dat het
beslag op de verzameling, waarvan
Meta Pauw zich de eigenaresse be
schouwt, de zoveelste truc van de
hoogbejaarde miljonair en zijn
voormalige echtgenote was om te
voorkomen dat de collectie alsnog
zou worden verkocht. De kunst
voorwerpen bevinden zich in een
bunker van de Nederlandse staat
in Haarlemmerliede.
De executaire verkoping wordt
niet door veilinghuis Sotheby-Mak
van Waay zelf gehouden, omdat
het in de juridische strijd partij is.
Onder toezicht van de Amsterdam
se deurwaarder M. C. Groot gaat
(een deel van) de verzameling-
Menten onder de hamer in het
Park-Plaza-gebouw aan het Rokin,
waar doorgaans feesten en exposi
ties worden gehouden en onder
meer het cateringbedrijf Maison
De Boer uit Veghel een dépendan
ce heeft.
Veilingmeester Glerum zegt met
geen mogelijkheid te kunnen
schatten wat de te veilen werken
(onder meer een aantal werken van
de Nederlandse schilder Jan Sluy-
ters en enkele 17de-eeuwse mees
ters; zullen opbrengen. Het sys
teem dat bij een executaire veiling
wordt toegepast is anders dan dat
bij een gewone verkoping. Het vei
len wordt gestopt op het moment
dat het te vorderen bedrag bereikt
is. Bovendien zijn aan het kopen
geen veilingkosten (normaal zo'n
20 procent) verbonden.
Sommige kunstverzamelaars
zullen zeker terughoudend zijn om
voorwerpen uit de collectie te ko
pen die Menten zich in de oorlogs
jaren 'wederrechtelijk' heeft toe
geëigend. Die terughoudendheid
wordt echter niet verwacht bij (in
ternationale) handelaren, aldus een
medewerkster van veilingmeester
Glerum.
Zij wijst erop dat een groot deel
van de te veilen werken aantoon
baar door Menten na de oorlog is
aangeschaft. Hoe de publiciteit
rondom deze veiling zal worden
aangepakt, wordt bekeken in over
leg met de advocaten van Mak van
Waay en de Bondsrepubliek. Er
moet nog onder meer worden be
zien of de naam van Menten weer
zo nadrukkelijk aan de collectie
wordt verbonden als negen jaar ge
leden.
'Complottheorie'
Begin vorig jaar ontvouwde tij
dens een zitting voor de Haagse
rechtbank de advocaat van Meta
Pauw, mr. A. L. C. M. Oomen, een
'complottheorie' waarvan Menten
het slachtoffer zou zijn geworden.
Volgens hem is twee maanden
vóór de veiling in juni 1976 schrif
telijk vastgelegd dat de collectie
toebehoort aan Meta. Door druk
uit te oefenen zou een medewerker
van veilinghuis Mak van Waay
Menten er evenwel toe hebben ge
bracht ?ijn naam aan de collectie te
geven, met alle gevolgen van dien
voor de kunstverzamelaar. Mr. Oo
men vroeg zich af of die medewer
ker geen kwade bedoelingen heeft
gehad.
Namens Sotheby-Mak van Waay
zei raadsvrouwe mr. A. R. C. van
Ramshorst-Cnossen tijdens die zit
ting het onaannemelijk te vinden
dat de kunstschatten van Menten
het bezit van zijn ex-vrouw zijn. De
advocate vermoedde dat de verkla
ring waarin de overdracht van het
eigendomsrecht werd geregeld, in
de Scheveningse gevangenis was
opgesteld.
De heer Glerum meent inmid
dels dat het prijsniveau van de
kunstobjécten niet erg veel ver
schilt van dat uit 1976. De veiling
zal niet meer dan een dag in beslag
nemen. Hoeveel kunstwerken ten
slotte zullen moeten worden ge
veild om aan het gevorderde be
drag te komen, is niet te voorspel
len, zegt Glerum. De raadsman van
Menten heeft gezegd de executaire
verkoping 'het schandaal van de
eeuw' te vinden: bij een normale
veiling zou de collectie zeker 60
miljoen opbrengen.
