Nederland blijft achter met groei herschi Forse rel over cao NS 'Kernenergie goedkoper dan kolen1 OESO bezorgd over zwak herstel Crown Van Gelder wil beursnotering aandelen Kartonindustrie bereid tot studie naar 36 uur Bondsspaarbanken gaan middenstand geld lenen VRIJDAG 31 MEI 1985 ECONOMIE PAGINA 9 PARIJS (GPD/ANP) De Nederlandse economie zal in dit jaar met slechts 1,75 procent groeien, een half procent lager dan in 1984. Pas in 1986 verwacht de komt er weer een lichte opleving. Dat voorspelt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ont wikkeling in haar vandaag verschenen vooruitblik op de komende anderhalf jaar. DEN HAAG (ANP) - Het aanslui ten van gas, water en elektriciteit in nieuwe woningen moet gratis worden. De huren van nieuw- bouw-woningen kunnen hierdoor met ongeveer 15 gulden per maand omlaag. De nutsbedrijven moeten de kosten die zij voor het aanslui ten moeten maken, vooi; eigen re kening nemen. Dat zeggen de Hout- en Bouw bond CNV en Konsumenten Kon- takt (KK) naar aanleding van een door hen verricht onderzoek. Daar uit blijkt volgens de organisaties dat de aansluitkosten die nutsbe drijven in rekening brengen, enorm uiteenlopen. Gemiddeld kost het in Nederland 1643 gulden om een woning aan te sluiten op het gas-, het elektriciteits- en het waterleidingnet. In de provincies Nederland blijft daarmee ongun stig afsteken bij de andere 23 wes terse, geindustrialiseerde landen binnen de OESO. De gemiddelde economische groei van de OESO- landen zal dit jaar tussen de 3 en de 3,5 procent liggen en in 1986 zal te ruglopen tot 2,75 procent. De VS, vorig jaar met 6,8 procent nog ruim koploper, en West-Europa (2,5 pro cent) zullen met percentages van 2,75 en 2,25 achterblijven bij Ja pan, waar de groei volgend jaar 4,25 procent zal bedragen. Uit het het rapport van de OESO blijkt dat de Nederlandse econo mie vorig jaar met 2,2 procent is ge groeid. Dat is ruim een half pro cent hoger dan in januari 1985 nog werd geraamd. Ondanks de voor spelde lichte groei blijft de werk loosheid, gemeten naar internatio nale maatstaven, stijgen van ruim 13 tot 15 procent van de Neder landse beroepsbevolking in 1986. Voor heel West-Europa wordt een lichte stijging verwacht tot 11,25 procent of ruim 19 miljoen men- De inflatie is tegen het eind van vorig jaar sneller verminderd dan was geraamd. In 1984 bedroeg de inflatie vijf procent, dit en volgend jaar zal dat 4,75 procent zijn. De verwachte stabilisering is een ge volg van bescheiden loonsverho gingen. van een gestage groei van de produktiviteit en van de vrije la ge grondstoffenprijzen. In Neder land zal de geldontwaarding afne men tot 1,25 procent in 1986. Doordat de vraag van de olielan den (OPEC) zwak blijft en de situa tie in de schuldenlanden maar zeer Jaarbeurs. overweegt uitbreiding UTRECHT (ANP) - In vergelijking met het voorgaande jaar is de om zet van de Vereniging Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs in 1984 toe genomen van 81,5 miljoen tot 87,4 miljoen gulden. Er werd een resul taat na belasting van 227.000 gul den behaald, vergeleken met 985.000 gulden in 1983, zo blijkt uit het jaarverslag van de Jaarbeurs. In een toelichting zei algemeen di recteur mr. J.C. de Vriese vandaag dat de Jaarbeurs in 1984 een ex pansieve ontwikkeling heeft door gemaakt. De meeste beurzen wa ren groter dan voorheen en boven dien trokken de meeste manifesta ties aanzienlijk meer bezoekers dan ooit tevoren. Volgens de Vriese staat de Jaar beurs voor een verdere omzetgroei in verhuur voor beurzen. Die toe neming van activiteiten maakt op nieuw een uitbreiding van de ex positieruimte nodig. De Jaarbeurs overweegt dan ook een gedeeltelij ke verbinding van de Irene, Bern- hard- en Marijkehal, waardoor er ongeveer 5.000 vierkante meter (netto verhuurbare) ruime bijkomt tot in totaal 225.000 vierkante me ter. Volgens verwachting zal in de loop van dit jaar de bouw daarvan kunnen beginnen. langzaam verbetert, zal er van de export maar een kleine stimulans voor de groei van de OESO-landen uitgaan. Ook de invoer van de Ver enigde Staten zal veel minder snel toenemen dan in 1984, hetgeen vooral Japan, Canada en de ont wikkelingslanden zullen merken. Overigens zullen de VS hun te kort op de lopende rekening van de betalingsbalans verder zien op lopen met bijna twintig miljard dollar dit jaar en met 25 miljard dollar in 1986 waardoor het tekort zal uitkomen op 145 miljard dollar. Daarentegen zal het overschot op de lopende rekening van de Japan se betalingsbalans alleen maar gro ter worden. In 1984 groeide het ex portvolume nog met negen pro cent. Dat zal zit jaar 5,5 procent zijn, zo verwacht de OESO. De zwakke grondstoffenmarkt verslechtert de vooruitzichten voor veel arme ontwikkelingslanden. Met name voor de schuldelanden acht de OESO het positief dat in de tweede helft van vorig jaar de op waartse lijn van de dollarrente is gestopt, maar er is wel vrees dat de financiële markten weer in een cri sis zullen geraken als de vooruit gang niet in stand wordt gehou den, Daarmee zou er een einde ko men aan het herstel van de ontwik kelingslanden. Ook is de OESO er bezorgd over dat er in de rijke landen steeds meer protectionisme wordt bedre ven. Ze waarschuwt ervoor dat de groei in de 24 landen sterker kan verminderen dan nu is geraamd, dat de dollarrente weer kan stijgen en dat de landen met schulden af kunnen zien van hun aanpassings beleid. VELSEN (ANP) - Crown Van Gel der Papierfabrieken werkt plan nen uit om haar aandelen te laten opnemen in de notering op de Am sterdamse effectenbeurs. De direc tie noemt de vooruitzichten voor het eerste halfjaar van 1985 niet on gunstig gezien de marktontwikke ling voor haar produkten. In het afgelopen jaar is de vraag naar de produkten van Crown Van Gelder (speciaal papier, onder an dere voor de computerindustrie) toegenomen en daardoor is het prijspeil verbeterd. Ook de nieuwe warmtekrachtcentrale heeft de re sultaten gunstig beïnvloed, zo blijkt uit het jaarverslag. De netto- omzet steeg van bijna 132 miljoen tot ruim 157 miljoen; de nettowinst PATERSWOLDE (ANP) - De werkgevers in de kartonindustrie (1200 werknemers) hebben de vak bonden gisteren tijdens overleg over een nieuwe cao aangeboden een onderzoek te verrichten naar „werkgelegenheidsverruimende maatregelen". Dat onderzoek zou in oktober 1986 klaar moeten zijn en de uit komsten zouden per 1 april 1987 in de kartonindustrie een plaats kun nen krijgen, zo heeft D. de Haas, voorzitter van de werkgeversdele gatie, meegedeeld na afloop van „lang en moeizaam" overleg in Pa- terswolde. De bonden omschrijven het aanbod als „veel te mistig", maar zullen vandaag een uitspraak vragen aan hun leden. In de kar tonindustrie zijn de afgelopen drie weken 24-uursstakingen gehouden uit protest tegen de weigering van de werkgevers om te praten over de invoering van een 36-urige werkweek eind 1986. Volgens De Haas zijn de werkge vers met het aanbod van een on derzoek „een heel eind tegemoet gekomen" aan de eis van de vak bonden. Weliswaar gaan de werk gevers er van uit dat alle maatrege len „flexibel maatwerk" moeten zijn, maar de 36-urige werkweek wordt nadrukkelijk bij het onder zoek betrokken, aldus De Haas. De werkgevers hebben voorts aange boden tijdens de twee-jarige cao het ziektegeld tot honderd procent aan te vullen, twee maal 1,5 pro cent loonsverhoging te geven en de eenmalige uitkeringen te verho gen. Airbus De Amerikaanse luchtvaart maatschappij Pan Am heeft giste ren bij het Europese Airbus-con sortium een definitieve order ge plaatst voor 28 passagiersvliegtui gen van de types A310 en A320. Met de order is een bedrag ge moeid van 1,1 miljard dollar, aldus Pan Ams vice-president Gerald Gitner op een persconferentie in Parijs. De order omvat 12 A310-300 toestellen en 16 A320's. Gitner zei voorts dat Pan Am opties heeft ge nomen op nog eens 13 A310's en 34 A320's. Olie De olie- en gaswinning in de Noordzee is vorig jaar verder uitge breid. Er werd ongeveer 175 mil joen ton olie en 81 miljard kubieke meter gas naar boven gehaald. In 1982 was dat 138 miljoen ton en 74 miljard kubieke meter. Dat heeft Deutsche Shell AG gisteren be kendgemaakt. Nederland haalde zestien miljard kubieke meter gas uit de Noordzee. Kaas Vorig jaar is meer Nederlandse kaas dan ooit gegeten. In eigen land nam de consumptie toe tot 12,1 kilo per hoofd van de bevol king. Wordt de in ons land gecon sumeerde buitenlandse kaas daar bij opgeteld, dan at iedere Neder lander vorig jaar 12,9 kilo. Naar het buitenland werd volgens het Ne derlands Zuivelbureau bijna twee keer zoveel verkocht: 339 miljoen kilo. Belangrijkste afnemers waren de Westduitsers, Belgen, Fransen en Britten. 'Aansluiten gas, water en licht moet gratis' Groningen en Drenthe wordt ech ter niet meer dan 1000 gulden ge vraagd, terwijl in Gelderland 1919 gulden en in de Zuidelijke IJssel- meerpolders zelfs 2667 gulden moet worden betaald, aldus de CNV-bond en KK. Zij vinden dat de nutsbedrijven de aansluitkosten kunnen finan cieren uit hun „gigantische reser ves". Zij verdienen de kosten uit eindelijk weer terug met de winst die op de verkoop van gas, elektri citeit en water wordt gemaakt. Ver schillende nutsbedrijven nemen trouwens al (een deel van) de kos ten voor eigen rekening. Zo wordt in Heerenveen en Veendam de eer ste tien tot twintig meter gaslei ding gratis gelegd en is in Amster dam en Rotterdam de aansluiting van woningwetwoningen op het gas- en elektriciteitsnet nagenoeg gratis, aldus de organisaties. Hun onderzoek maakt deel uit van een uitgebreider onderzoek naar de stichtingskosten van wo ningen en mogelijkheden bijko mende kosten te drukken. Dit on derzoek moet in net najaar zijn af gerond. van 1,73 tot ruim 4 miljoen gulden. Tegenover deze positieve ont wikkelingen staat dat de prijs van de belangrijkste grondstof, cellulo se, mede onder invloed van een langdurige staking in de Canada aanzienlijk is gestegen. Daarbij speelt ook de overheersende in vloed van de dollar op de grond- stofprijzen een negatieve rol. On der invloed van een uitspraak van het Hof van Justitie van de Euro pese Gemeenschappen over prijs afspraken van celluloseleveran- ciers wordt nu een deel van de cel- lulosecontracten in guldens geslo ten. Op de lange termijn blijft de dollar echter van invloed op de marktnoteringen van cellulose doordat de produktie in de VS en Canada is geconcentreerd. Braks noemt lagere korting superheffing onverantwoord DEN HAAG (ANP) - Minister Braks (landbouw en visserij) blijft een lager kortingspercentage dan gemiddeld 9,55 procent op de pro duktie van de melkveehouders af wijzen. Hij noemt een lager percen tage volstrekt onverantwoord, om dat het risico groot is dat zijn mi nisterie volgend jaar voor de hef fing op te veel geproduceerde melk (superheffing) moet opdraaien als blijkt dat de melkveehouders meer hebben geproduceerd dan door Brussel is toegestaan. Hij heeft dit gisteren gezegd tijdens mondeling overleg met de vaste Kamercom missie voor landbouw. Braks wordt in zijn opvatting ge steund door de PvdA. Volgens landbouwspecialist Tazelaar zal het eventueel overnemen van de betaling van de heffing door het ministerie ten koste gaan van an dere sectoren in de landbouw, om dat Braks niet bij collega Ruding van financiën hoeft aan te komen met een aanvullende begroting. Ie dere procent die ons land teveel produceert kost aan heffing onge veer 70 miljoen gulden. CDA en WD houden wel vast aan een lagere korting. Zij menen dat onder meer uit de melkop- koopregeling nog ruimte vrijkomt. WD-woordvoerder Blauw blijft vasthouden aan het percentage van gemiddeld 8,65 procent dat in het begin april afgelopen melkjaar gold. Produktie spuitbussen op record TILBURG (ANP) - Het gaat weer goed met de spuitbussen- industrie in Nederland. Dat schrijft de Nederlandse Aero sol Vereniging in haar jaarver slag over 1984. De aangesloten fabrikanten boekten een groei van 6,2 procent waardoor de produktie de recordomvang van 181 miljoen bussen bereik te. Het vorige record van 175 miljoen in 1980 werd aldus ruimschoots overtroffen even als de produktie van 171 mil joen van 1983. De Nederlandse aerosolindustrie ziet de toe komst met optimisme tege moet. Niet alleen aan de export maar ook aan de binnenlandse afzet is die groei te danken. De afzet in Nederland steeg met 8,5 procent tot ruim 48 miljoen spuitbussen en bereikte daar mee het hoogste peil sinds 1977. De verkoop steeg het sterkst bij produkten die in de afgelopen jaren op de markt zijn gebracht, te weten slag room en schuim voor het mo delleren van haar. FNV beschuldigt andere bonden van verraad UTRECHT (ANP) - Tussen de Ver- voersbond FNV aan de ene kant en andere spoorwegvakbonden aan de andere kant is een forse rel ont staan. Aanleiding daarvoor was het feit dat de Vervoersbond FNV de collega-bonden, de Vervoersbond CNV, de FSV en de VHS, er in het bondsblad "Onderweg" van be schuldigt dat die hun leden heb ben "verkocht en verraden" omdat zij hun handtekening hebben gezet onder de nieuwe cao voor de 27.000 NS'ers. De Vervoersbond FNV deed dat niet. De FN V-bond vindt het princi pe-akkoord dat de NS met de ande re vakbonden heeft bereikt veel te mager. De FNV-bond telt bij NS 9.000 leden en is daarmee veruit de grootste spoorwegvakbond. De an dere bonden hebben bij elkaar cir ca 8.000 NS'ers georganiseerd. De bonden beschuldigen elkaar ervan dat ze hun leden een volstrekt ver keerd beeld geven van het bereikte onderhandelingsresultaat. In het bondsblad laat de FNV- bond zijn achterban weten dat de andere bonden hun leden een ak koord in de maag hebben gesplitst waar ze geen steek wijzer van wor den. De Vervoersbond FNV kon digt in zijn blad aan dat hij geen gelegenheid voorbij zal laten gaan om de andere bonden "aan de schandpaal te nagelen. We staan op, voet van oorlog. De NS-directie zal er nog spijt van krijgen dat ze de grootste vakbond van spoor wegpersoneel aan de kant heeft ge zet. Ook de andere bonden zullen er van lusten", schrijft de FNV- bond. DELFT - Staatssecretaris Scherpenhuizen (verkeer) heeft gisteren hij TNO de eerste evaluatie-botstest met de zogenaamnde EEVC-barrier bij gewoond. Het onderzoek van TNO moet een bijdrage leveren aan de voor uitgang van letselpreventie. Aardgas voor Noorden moet voordeliger' ORANJEWOUD (GPD) - De Noordelijke Ontwikkelingsmaat schappij (NOM) wil goedkoper aardgas voor het Noorden. Dit ter stimulering van de economische ontwikkeling van deze regio. NOM-directeur ir. Wisman heeft dat gisteren in het Friese Oranje woud voorgesteld bij de presenta tie van het jaarverslag. Goedkopere aardgastarieven voor het Noorden, in het bijzonder voor het bedrijfsleven, moeten echter niet worden bepleit op grond van wat Wisman aanduidde als „eng regionalisme". Er moeten „bedrijfsmatige oplossingen" voor AMSTERDAM (ANP) - De komen, aldus de NOM-chef, die het Bondsspaarbanken staan klaar om doorberekenen in de tarieven van 00k krediet aan het bedrijfsleven de werkelijke transportkosten te verschaffen. De vergunning van daartoe een mogelijkheid noemde. De Nederlandsche Bank wordt Daardoor is het gas vanzelf goed- binnen enkele weken verwacht. Dit De Vervoersbond CNV (met 3.000 leden bij NS) heeft inmiddels via een open brief laten weten dat de FNV-bond met zijn gespierde taal ver over de schreef is gegaan en zich bovendien bezondigt aan valse voorlichting over het cao-re sultaat. Bestuurder H. Strating van de CNV-bond: "We kunnen dit niet over onze kant laten gaan. Onze achterban is akkoord met het on derhandelingsresultaat. En de ach terban is mondig en kritisch ge noeg om zich geen knollen voor ci troenen te laten verkopen, ook niet door de eigen vakbondsonderhan delaars". De FNV-bond houdt staande dat er geen enkele garantie is dat de 38-urige werkweek die in de loop van dit jaar bij NS wordt ingevoerd in de vorm van 12 roostervrije da gen, extra banen oplevert. "De an dere bonden spiegelen hun leden voor dat er 600 banen bij komen maar er is geen enkele garantie dat dat ook inderdaad gebeurt. De NS- directie heeft geweigerd die garan ties te geven. De directie kan de ar beidstijdverkorting invullen op een manier die het bedrijf het beste uitkomt. En de NS'ers leveren maar braaf hun prijscompensatie in zonder dat er zekerheid bestaat dat dat loonoffer ook maar n baan oplevert", aldus woordvoer der B. Duym van de Vervoersbond FNV. Ook stelt de FNV-bond dat de werk- en rusttijdenregeling wordt "uitgekleed". De bond kondigt aan via "een agressieve oppositie" in het bedrijf te zullen bewerkstelli gen dat de atv wel degelijk r banen oplevert en ook zal men zich teweer stellen, tegen een slechtere rusttijdenregeling. Bestuurder H. Strating van de Vervoersbond CNV vindt het een kwalijke zaak dat de FNV-bond het overleg met de directie heeft gestaakt over de uitvoering van de zonder de FNV-bond afgesloten cao. "De FNV-bond gaat daarmee aan de zijlijn staan en dat is niet in het belang van hun leden". Stra ting hoopt dat zijn open brief tot effect zal hebben dat de FNV-bond met de andere bonden om de tafel gaat zitten om de zaak uit te praten. "Het is niet in het belang van de leden als de vakbonden met elkaar in de clinch liggen. De directie is bij onderlinge ruzies tussen de bonden vaak de lachende derde." Duym zegt echter dat de Ver voersbond FNV zich "niet erg druk" maakt om de open brief van de CNV-collega's. "We hebben on ze huidige koers zorgvuldig uitge stippeld in overleg met onze kader leden. Die vinden dat we onze mensen duidelijk moeten maken aan wie ze deze slechte cao te dan ken hebben. En dat zullen we doen ook." ADVERTENTIE Sll Zwitsers onderzoek naar kosten stroomopwekking: DEN HAAG (GPD) - Kerncentra les zijn economischer dan kolen centrales voor de opwekking van electriciteit. De kans is zelfs groot dat een kerncentrale gedurende de gebruikstijd alleen maar goedko per wordt ten opzichte van de ko- lengestookte centrales. Aldus het Zwitserse ingenieursbureau 'Mo tor Columbus', dat in opdracht van de minister van economische za ken een onderzoek heeft gedaan naar de kosten van de beide types electriciteitsopwekking. Het belangrijkste argument voor minister Van Aardenne (economi sche zaken) om de komende jaren twee tot vier nieuwe kerncentrales te laten bouwen, is de lage kost prijs van de kernenergie. Volgens hem zijn kolencentrales, en zeker gasgestookte centrales, voor Ne derland duurder dan kernenergie. Met de berekeningen van het Zwit- Het rapport verwijst daarbij naar serse ingenieursbureau, dat een ervaringen in de Verenigde Staten, grote ervaring heeft op het gebied West-Duitsland en Zwitserland, van energie-opwekking over de he le wereld, zijn de opvattingen van de minister bevestigd. Projectmanager N. Van Zijl van het ingenieursbureau zei na afloop 'Motor Columbus' verwacht dat van de presentatie van het rapport. de kolenprijzen de komende jaren zullen blijven stijgen, min of meer parallel met de olieprijzen. En om dat de prijs van de brandstof voor kolencentrales het grootste deel uitmaakt van de uiteindelijke ener gieprijs, steekt dat ongunstig af te gen kerncentrales, aldus de studie. Bij kerncentrales is de grootste kostenfactor de kapitaals-investe- gisteren in Den Haag, echter niet te verwachten dat dit in Nederland een grote rol zou gaan spelen. "Wanneer de Nederlander het ver schil in kosten ziet, gaat hij wel ak koord". Bij de berekening van de uitein delijke kostprijs van kernenergie komt het ingenieursbureau nog ring. Het bureau waarschuwt er iets lager uit dan een eerdere stu- dan ook voor dat de politieke ceptatie van kernenergie de groot ste onzekerheid met zich mee brengt bij het bepalen van de uit eindelijke prijs van de electriciteit. die van het ministerie van econo mische zaken. In landen die met Nederland zijn te vergelijken en ook in de centrale van Borssele worden veel meer uren gedraaid dan de 5700 uur per jaar waar het ministerie van uitgaat. Volgens 'Motor Columbus' kun je best reke nen met 7000 uur per jaar, hetgeen de prijs per kiloWatt/uur zo'n 0,4 cent doet dalen. De Zwitsers hebben bovendien uitgerekend dat de constructiekos ten van nieuwe kerncentrales in Nederland lager uit zullen vallen dan die in de Bondsrepubliek en Groot-Brittanië. In de Verenigde Staten is de bouw van een kern centrale nog aanzienlijk duurder. Alleen Frankrijk, dat in een be paalde periode is overgeschakeld op grootscheepse seriebouw, is in eigen land een stuk goedkoper. Maar dat verschil valt voor een deel weg wanneer er opnieuw een centrale bijgebouwd zou moeten worden, aldus het bureau. banken gisteren bij de presentatie van het jaarverslag over 1984. Tot enkele jaren terug was het spaarbanken verboden zakelijke kredieten te verlenen. Zij mochten het geld van spaarders slechts be leggen in bijvoorbeeld lenin gen of onroerend-goed, maar be taalden ook minder belasting dan de handelsbanken. Sinds 1981 be staat wel de mogelijkheid om be drijven geld te lenen, mits zij over een balanstotaal van ten minste een miljard beschikken. De spaar banken komen dan onder het zoge naamde overgangsregiem, waarbij de zakelijke kredietverlening ge durende tien jaar met twee procent mag groeien tot uiteindelijk 20 pro cent van het balanstotaal. Concurrentie Het balanstotaal van de Coöpera tieve Vereniging van Bondsspaar banken groeide in 1984 met 11,4 procent tot 1,7 miljard. Van Hoorn zei geen grote problemen te zien om zich een positie te verwerven op de zakelijke markt, ondanks de als gevolg van achterblijvende in vesteringen hevige concurrentie. De doelgroepen zijn het midden-en kleinbedrijf, de vrije beroepen en de groothandel, die volgens Van Hoorn vaak een gevoelsmatige bin ding hebben met de spaarbank. Een onderzoek onder 300 potentië le klanten heeft uitgewezen dat veel van hen het vervelend vinden dat de spaarbank hen zakelijk niet kan helpen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 9