Moskou: minder SS-20 raketten Von Weizsacker: politiek president 'Kan ik lenen en ook doorlopend over geld beschikken? Geen onderzoek libanon-oorlog Gemayel, aan aanslag ontsnapt, nu in Syrië Bonn zegt ja tegen Eureka Grote campagne VS tegen analfabeten DONDERDAG 30 MEI 1985 MOSKOU (DPA/Rtr) Enige uren voor de hervatting van de ontwapeningsonderhande lingen in Genève heeft Sowjet-leider Gorbatsjov aangeboden het aantal Russische raket ten in Europa te verminderen. Hij verbond er de voorwaarde aan dat de VS hun plannen voor een anti-rakettensysteem in de ruimte laten varen. WASHINGTON (AFP) - In de Ver enigde Staten is een grote campag ne tegen het analfabetisme begon nen. De campagne wordt gevoerd door een groot aantal organisaties onder leiding van de Raad voor de Alfabetisering en moet de komen de weken uitmonden in een groots opgezette actie in 25 steden. Men sen van 55 jaar en ouder zullen leef tijdgenoten leren lezen en schrij ven. Onder die leeftijdscategorie zijn de meeste analfabeten. In de VS kunnen 27 miljoen mensen niet of nauwelijks lezen en schrijven. Tegelijk met de alfabetiserings campagne gaat een actie van het ministerie van onderwijs van start waarbij kinderen worden gestimu leerd meer te gaan lezen en minder naar de televisie te kijken. Een stu die, uitgevoerd onder supervisie van minister William Bennett, heeft uitgewezen dat het Ameri- kaanse kind gemiddeld vier minu ten per dag leest terwijl er gemid deld twee uur per dag naar de tele visie wordt gekeken. Volgens officiële cijfers zijn er behalve de 27 miljoen analfabeten in de Verenigde Staten ook nog eens 46 miljoen mensen die wel kunnen lezen maar die bijna nooit een boek of krant ter hand nemen. Van de 158 lidstaten van de Ver enigde Naties nemen de VS de 49e plaats in waar het gaat om het ver mogen van de bevolking te kunnen lezen en schrijven. De oorzaak van dit analfabetis me, in een land waar een leerplicht tot 16 jaar geldt, is niet eens zozeer het schoolverzuim. „Ik kreeg er elk jaar minder zin in", vertelt Gilbert Hughes, een ongeletterde zaken man, in een vraaggesprek met de Washington Post. „Toen ik 13 was kon ik de school niet meer zien. Op m'n 14e ben ik bij mijn vader in de zaak gaan werken". Mary Ratan, 39 jaar, was de oud ste van 14 kinderen en ging pas naar school toen er thuis niets meer te doen viel. Victor, 34 jaar, Gorbatsjov sprak gisteren in het Kremlin tijdens een banket ter ere van de Italiaanse premier Craxi, de eerste leider van een NAVO-land die Gorbatsjov bezoekt sinds hij in maart aan de macht kwam. Tijdens gesprekken die Craxi en Gorbatsjov eerder op de dag voer den, had de laatste de rol van Euro pa bij het bereiken van een dialoog tussen Oost en West benadrukt. Hij verklaarde dat de internationale politiek niet alleen een zaak is van de twee supermogendheden. Gorbatsjov verklaarde tijdens het banket dat de Sowjet-Unie be reid is haar in Europa opgestelde raketten en kernkoppen voor de middellange afstand te verminde ren tot het niveau van de Franse en Britse kernmacht in ruil voor stop zetting van president Reagans "Strategische Defensie Initiatief' (SDI), ook wel „Starwars" ge noemd. Moskou zou tevens bereid zijn het aantal raketten voor de lan ge afstand te verminderen. Moskou wil, zei Gorbatsjov, inza ke de euroraketten een "eind mee gaan". "We willen niet een greintje meer hébben dan de Fransen en Britten, of het nu om het aantal ra- TEL AVIV (GPD) - Het Israëlische parlement heeft gisteravond een onderzoek naar de Libanon-oorlog afgewezen. Moties van die strekking, ingediend door de linkse oppositie, haalden het niet omdat de socialisten hadden afgesproken zich massaal van stemming te zullen onthouden. Het rechtse Likoed-blok dat bij het uitbreken van de oorlog in 1982 aan de macht was, stemde tegen. De veel bekritiseerde architect van het fa taal afgelopen Libanon-avontuur, Arik Sjaron, stemde eveneens blanco. De Arbeiderspartij van premier Simon Peres was altijd voor zo'n onaf hankelijk onderzoek geweest. Maar zouden de socialisten de moties van de oppositie hebben gesteund, dan zou de Likoed onmiddellijk uit de door Taco Slagter regering van nationale eenheid zijn gestapt. Vanwege de ernstige econo mische situatie in Israël en het nog niet voldoende opgebouwde krediet bij het elektoraat van de socialisten, vond Peres de tijd nog niet rijp het kabinet op te blazen. De socialisten in de Knesset volgen knarsetandend de lijn van de premier en partijleider. De verwerping van de moties donderdag betekent nog niet dat het hoofdstuk over een onderzoek naar de Libanon-oorlog nu definitief is afgesloten. Volgens de geldende parlementaire regels kan de zaak over een half jaar opnieuw aan de orde worden gesteld. Daarom heeft de Ar beiderspartij zich van stemming onthouden: om bij een betere politieke gelegenheid wel voor een onderzoek naar de Libanon-oorlog te kunnen stemmen. ketten of het aantal kernkoppen gaat". Westerse diplomaten zeiden dat het aanbod in de lijn ligt van een voorstel dat de Sowjet-Unie tweeë neenhalf jaar geleden al deed. De kracht waarmee het aanbod werd herhaald frappeerde hen. Vorige maand maakte Gorbatsjov bekend dat Moskou de plaatsing van nieu we SS-20-raketten zou bevriezen. Zijn verklaring tegenover Craxi dat Moskou ook bereid is het aan tal van die raketten te verminde ren, en wel tot het niveau van de Britse en Franse kernarsenalen, was de eerste openbare bevesti ging zijnerzijds dat het oude Sow- jet-aanbod nog steeds staat. Craxi zei na zijn gesprek van vier uur met Gorbatsjov dat in Genève eerder een akkoord kan worden bereikt over de euroraketten dan over de ruimtewapens en de strate gische bewapening. Bonn De Westduitse regering is bereid deel te nemen aan het Europese technologieproject Eureka. Haar standpunt ten aanzien van het Amerikaanse plan voor onderzoek naar defensieve ruimtewapens (SDI) is daarentegen nog steeds open. Met deze verklaring heeft de Westduitse regerings gisteravond in Bonn duidelijk gemaakt, dat de beslissing ten gunste van het door Frankrijk voorgestelde Europese project in beginsel is gevallen. Ex-bondskanselier Helmut Schmidt van West-Duitsland heeft zich tegen iedere vorm van deelna me door West-Duitsland aan het onderzoeksprogramma voor Star Wars gekeerd. Schmidt heeft een persoonlijke brief aan de huidige kanselier, Helmut Kohl, geschre ven waarin hij zijn opvattingen over Star Wars uiteenzet. Schmidt zou zich "in toenemen de mate bezorgd" hebben getoond over een aantal actuele politieke onderwerpen. Met name de ge stoorde Frans-Westduitse betrek kingen zouden Schmidt tot het schrijven van de brief hebben ge zet. Direct na de aanslag op zijn paleis reisde de Libanese president Gemayel volgens plan i hoofdstad Damascus voor een ontmoeting met zijn ambtgenoot Assad. ging van de technische school op zijn 16e zonder echt goed te kun nen lezen. Hij vergat snel wat hij had geleerd. De meeste analfabeten schamen zich voor hun handicap en leven van uitvluchten opdat maar nie mand in de gaten heeft dat ze niet kunnen lezen. Mary Ratan bijvoor beeld neemt nooit de autobus maar gebruikt altijd taxi's. Victor bestelt steeds hetzelfde in een restaurant en neemt iedere dag dezelfde auto bus waarvan hij zich de route her innert. Gilbert Hughes, de zakenman, gebruikt een bandrecorder om na men en telefoonnumers op te ne men. Zijn vrouw betaalt de reke ningen en beantwoordt de post ter wijl een werknemer uit zijn bedrijf zich met de orders bezighoudt.De campagne van de Raad voor de Al fabetisering omvat op dit moment vier miljoen Amerikanen. Turk ontkent rol bij aanslag paus Rome (DPA/Rtr/UPI) - Een 39-ja- rige Turk die in Rome terechtstaat op beschuldiging van medeplich tigheid aan een komplot om de paus te vermoorden heeft gisteren ontkend medeplichtig te zijn ge weest. Omer Bagci verklaarde dat hij een wapen in bewaring hield voor de Turk Ali Agca die de paus neer schoot, "omdat ik wist dat hij een terrorist was en ik bang was". Hij zei te hebben aangenomen dat Ag ca hem in 1981 het Browning pi stool van 9 mm gaf "als onderdeel van een of ander plan", maar dat hij niets wist van een plan om de paus te vermoorden. Het was de derde dag van het proces in Rome. Bagci is door Zwitserland aan Ita lië uitgeleverd. Zenuwachtig antwoordende op vragen van de president van het hof, Severino Santiapichi sprak de beklaagde tweemaal verklaringen tegen die hij had afgelegd tijdens het gerechtelijk onderzoek naar het komplot om op 13 mei 1981 de paus te doden op het St Pieters plein. DACCA (Rtr) - De kust van Bang- ladesj kan de komende dagen op nieuw worden geteisterd door een cycloon die zich heeft gevormd in de Golf van Bengalen. Satellietfo to's lieten een cycloon zien die zich ongeveer 900 kilometer ten zuid westen van Bangladesh bevond, zo meldde het weerkundig bureau in Dacca. De dreiging van een nieuwe cy cloon komt op het moment dat Bangladesj nog steeds bezig is met het opmaken van de enorme scha de die de watersnoodramp van af gelopen vrijdag toebracht aan het land. Een 15 meter hoge vloedgolf Nieuwe cycloon in Bangladesj Vijf miljoen fen en 250.000 dakloos. De autoriteiten in Bangladesj hebben gezegd dat er gevaar be staat voor het uitbreken van epide mieën in de getroffen gebieden. Door het nijpend gebrek aan drinkwater en het grote aantal in staat van ontbinding verkerende lijken en kadavers die nog steeds niet zijn geborgen, kunnen epide mieën gemakkelijk toeslaan bij de hongerige en verzwakte overleven den van de watersnoodramp, die massaal toestromen naar de eerste hulp-posten, zo wordt in officiële kringen vernomen. De hoogste prioriteit voor de hulpteams in de eerste dagen na de ramp iè het evacueren van de over levenden. „Het aanpakken van de andere problemen, met name de sanitaire voorzieningen, komen op de tweede plaats", zo verklaarde een van de functionarissen. Japan koopt bloed zwarte mijnwerkers DEN HAAG (ANP)- Japanse farmaceutische bedrijven im porteren bloedplasma uit Zuid- Afrika, afkomstig van zwarte mijnwerkers die zonder ver goeding bloed moeten afstaan, zo meldt de „Urban Rural Mis sion Newsletter", een uitgave van de Wereldraad van Kerken. Tussen maart en september 1984 zou Japan in totaal 820 ki lo bloedplasma, ter waarde van 1,5 miljoen dollar, hebben inge voerd uit Zuid-Afrika. De 800.000 zwarte mijnwer kers in Zuid-Afrika moeten el ke 56 dagen 500 cc. bloed af staan. Die regeling is getroffen om voldoende bloed beschik baar te hebben voor bloed transfusies bij ongelukken in de mijnen. Maar grote hoeveel heden bloed worden niet voor de mijnwerkers zelf gebruikt, maar verwerkt tot bloedplas ma. Omdat de rassenscheiding in Zuid-Afrika ook doorwerkt in de gezondheidszorg, wordt bloed van zwarte donors niet voor blanken gebruikt. BEIROET (UPI/AFP/Rtr) - De Sy rische president, Hafez el-Assad, heeft gisteren in Damascus het jongste geweld in Libanon bespro ken met zijn ambtgenoot Amin Ge mayel. Beide leiders bespraken in twee ronden "de jongste ontwikke lingen in Libanon", meldde de Li banese tv. Over de besprekingen kwam verder niets naar buiten. Aangenomen wordt dat Gemayel Assad om militair ingrijpen in Li banon zal vragen. Het bezoek, waarvan de duur nog onbekend is maar dat zeker beslissend is voor de toekomst van Libanon, komt op het moment dat de "slag om de kampen" in een be slissend stadium leek te zijn. De Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Sjatila, die worden bele gerd door de sji'itische Amal-be- weging en Libanese troepen, wa ren gisteren opnieuw het doelwit van felle beschietingen met wa pens van alle kaliber. Meer dan 400 mensen zijn omgekomen en 700 gewond tijdens de tien dagen oude strijd, die uitbrak na drie weken van gevechten tussen christenen en moslims in Beirut. Daarvoor woedden zes weken soortgelijke sectarische gevechten oostelijk van de havenstad Sidon. Kort voor hij gisteren Beiroet verliet, ontsnapte president Ge mayel aan de dood toen artillerie granaten het presidentiële paleis in de voorstad Baabda troffen. Daar bij ontstond brand in zijn kantoor en bibliotheek. Rond het middaguur troffen twee raketten de privé-vleugel van het presidentiële paleis in Baabda, waar Gemayel twee kamers verder de lunch gebruikte. Er onstond brand en zware schade. Een veilig heidsofficier leidde de geschokte president, wiens kleren waren be dekt met glasplinters, naar veiliger oorden. Het was niet duidelijk of de raketaanval een moordaanslag was op de 43-jarige president, wiens paleis al eerder was bescho ten tijdens de moslim-opstand in februri 1984. Volgens de christelij ke radio werden de raketten afge vuurd uit een gebouw dat wordt gebruikt door de Druzenpartij PSP. Maar andere berichten luid den dat het gebouw waaruit werd gevuurd ligt in het dorp Sfair, dat wordt beheerst door de Amal-mili- tie. In Damascus bespraken beide presidenten de Libanese "veilig heids- en politieke problemen", verluidde officieel. Gemayel was uiterlijk onaangedaan na wat ra- dio-Beiroet noemde zijn "miracu leuze" overleving van de raketaan val. "God zij gedankt voor uw vei ligheid", zei Assad ter verwelko ming van Gemayel. Buitenland kort Noordweer Zware slagregens en hevige ruk winden hebben veel schade ver oorzaakt in West-Duitsland. Drie mensen zijn als gevolg van het noodweer om het leven gekomen. De grootste schade werd geno teerd in de deelstaten Beieren en Baden-Württemberg. De autobahn tussen Regensburg en Neurenberg werd in beide richtingen voor het verkeer gesloten. Bhopal BONN Bondspresident Richard von Weizsacker, die vandaag voor een driedaags staatsbezoek in Ne derland arriveert, aan Nederland brengt, vindt „überhaupt" niet dat de verhouding tussen de Bondsre publiek Duitsland en Nederland „nachgebessert" (achteraf verbe terd) moet worden. Integendeel, het 65-jarige Westduitse staats hoofd gelooft.dat er buitengewoon intensieve en goede betrekkingen tussen beide landen bestaan. door Hans Amesz Een Indiase krant heeft bericht dat Union Carbide het aanbod voor compensatie voor de slachtoffers van de gasramp in Bhopal heeft verhoogd van 200 tot 300 miljoen dollar. Volgens de Telegraph of Calcutta, een Engelstalig dagblad, hebben zegslieden verklaard dat het Amerikaanse bedrijf heeft aan geboden het bedrag over een perio de van 15 jaar uit te keren. De In diase regering wilde een compen satie van ten minste 500 miljoen dollar over een periode van vijf jaar. Taba Een Israëlische delegatie is uit Tel Aviv vertrokken voor nieuwe onderhandelingen met de Egypti sche autoriteiten om tot een oplos sing te komen voor het geschil rond de Israëlische enclave Taba aan de Golf van Akaba, dat de nor malisering van de betrekkingen tussen de twee landen in de weg staat. Israël wil een compromis over dit stukje betwist kustgebied van een vierkante kilometer in de vorm van een pachtregeling voor de Is raëlische ondernemingen aan dit drukbezochte strand. Egypte wil een bindende arbitrage die de we derzijdse aanspraken op eigendom van dit betwiste gebied moet rege len. Die komen, zegt hij tegen een aantal journalisten in zijn ambts woning Villa Hammerschmidt, on der andere tot uitdrukking door de intensieve handelscontacten tus sen beide landen, de omvang van de culturele contacten en het toe ristenverkeer. ,,'s Zomers heb ik wel eens de indruk dat de Duitse autowegen in handen zijn van Hol land", aldus de Bondspresident. Richard von Weizsacker, die vo rig jaar met overgrote meerderheid door de Bondsverzameling (832 van de 1028 afgegeven stemmen) als president werd gekozen, is het tweede Westduitse staatshoofd dat Nederland bezoekt. In 1969 kwam Gustav Heinemann. Van tevoren werd gezegd dat dit een moeilijk bezoek zou zijn. Achteraf kon ge constateerd worden dat Heine mann erin geslaagd was om het beeld van het naoorlogse Duits land en zijn representanten in elk geval van een aantal vooroordelen te ontdoen. Daarbij was zeker be langrijk dat Gustav Heinemann als lid van de zogenaamde Bekennen de Kirche altijd tegen de nazi's was geweest. Waardering Nadat haar moeder al in het be gin van de jaren zeventig naar de Bondsrepubliek was bracht koningin Beatrix 1982 bewust haar eerste grote staatsbezoek aan dit nabuurland. Dat is in West-Duitsland zeer ge waardeerd, iets waar Richard von Weizsacker nu nog de nadruk op legt. In het Westduitse staatsbestel vervult de Bondspresident niet een echte politieke rol. Hij staat boven de partijen. Maar anders dan in Ne derland of het Verenigd Konink rijk hoeft het Westduitse staats hoofd niet van tevoren de toestem ming van het parlement binnen te halen om een rede in het openbaar uit te spreken. „Ik moet", zegt Von Weizsacker, „zelf letten op de gren zen die de grondwet mij oplegt". In die zin hecht de Bondspresi dent er waarde aan toch een „poli tiek president" te worden ge noemd. Hij heeft ooit gezegd dat hij „oriëntering wil geven" en som mige commentatoren in de Bonds republiek zijn zelfs van mening dat hij dat té uitgesproken is. Maar van iemand als Von Weizsacker, die vanaf 1966 tot zijn verkiezing als president lid van het hoofdbestuur van de CDU was, van 1969 tot 1981 lid van de Bondsdag en van 1981 tot 1984 burgemeester van West- Berlijn, kan natuurlijk nauwelijks worden verwacht dat hij alleen maar representeert en handen schudt. Overigens gold de slanke, witharige jonkheer altijd als libe raal uithangbord van zijn partij. Hij was, in tegenstelling tot het over grote deel van de CDU, destijds ook voor ondertekening van de zo genaamde oost-verdragen. Indrukwekkend Op 8 mei, de dag waarop veertig jaar geleden de Duitse Wehrmacht onvoorwaardelijk moest capitule ren, hield Richard von Weizsacker een indrukwekkende rede in de Bondsdag. Indrukwekkend omdat hij dingen verkondigde die niet be paald gemeengoed zyn in de hoofden van vele vooraanstaande politici. Hij zei dat „het geheim van verzoening, herinnering is" en vooral: „Wie zijn ogen en oren des tijds opende, wie zich wilde infor meren, die kon niet zijn ontgaan dat deportatietreinen rolden. De fantasie van de mensen mocht niet voldoende zijn om soort en om vang van de vernietiging te vatten. Maar in werkelijkheid kwam bij de misdaden zelf de poging van al te •velen, ook in mijn generatie.... niet te willen weten wat gebeurde". Vertegenwoordigers van de Bond van „Heimat-verdrevenen" vonden dat Von Weizsacker de ge schiedenis geen recht had gedaan, talloze andere Duitsers (onder wie opmerkelijk genoeg de voorzitter van de overigens onbetekenende Westduitse communistische partij) reageerden echter zeer positief. Von Weizsacker: „Het is niet zo dat de mensen in mijn land allemaal vinden dat er maar een streep on der de oorlog moet worden getrok ken". Twee van Breda Ook in Nederland zal, zegt hij, het verleden niet gespaard worden. Maar in eerste instantie zal het gaan om de verhoudingen in Euro pa. Von Weizsacker wilde tijdens het gesprek in de Villa Ham merschmidt niets zeggen over de twee nog in Breda gevangen zitten de Duitse oorlogsmisdadigers: „niet hier". Die twee zullen naar alle waar schijnlijkheid wel ter sprake ko men. Het is bij wijze van spreken officiële Duitse politiek dat de lei ders van de Bondsrepubliek Duits land zich bij gelegenheid inzetten voor de vrijlating van de twee van Breda. Dat geldt overigens ook voor Hitiers vroegere plaatsver vanger Rudolf Hess, die nog als enige in de geallieerde gevangenis in Berlijn-Spandau zit. En het gold voor de kort geleden uit Italië vrij gelaten oorlogsmisdadiger Walter Reder. Over de 'Duitse kwestie', de 'her- enigingsproblematiek', zal in Ne derland ook wel het een en ander worden gezegd. Richard von Weiz sacker gelooft dat de 'Duitse Vraag' zolang open is als de Bran denburger Tor, liggend aan de muur in Berlijn op Oostduits grondgebied, gesloten blijft. De in leidende zin van de Duitse grond- het gehele Duitse volk is opgeroepen in vrije zelfbeschikking de eenheid en vrij heid van Duitsland te voltooien, moet volgens de Bondspresident niet ter discussie worden gesteld. „Duitsers in Oost en West voelen zich verwant, dat is te constateren, dat het antwoord op de 'Deutsche Frage' nu niet gegeven kan wor den, betekent natuurlijk niet dat die Frage niet bestaat". Beide Korea's eens over familiebezoek SEOEL (Rtr) - Leden van Kore aanse families die aan beide zijden van de grens op het sinds 1953 ge deelde schiereiland wonen, kun nen elkaar bezoeken. Hierover zijn delegaties van het Rode Kruis uit Noord- en Zuid-Korea het tijdens twee dagen overleg eens gewor den. Op 27 augustus wordt in dè Noordkoreaanse hoofdstad Pyon gyang een tweede gespreksronde gehouden tussen de twee landen, die sinds het eind van de Koreaan se oorlog (1950-53) met elkaar op gespannen voet verkeren. Volgens conferentiekringen heerste tijdens de besprekingen, die gehouden zijn in een luxe hotel in Seoel, een hartelijke en zakelijke sfeer. Naar verluidt is er concrete vooruitgang geboekt. Bijzonderheden over een uitwis seling van naar schatting 10 mil joen Koreanen die door de oorlog van hun familie zijn gescheiden zullen later worden uitgewerkt. ADVERTENTIE Zo'n Doorlopend Krediet bij de NMB is heel makkelijk. Je hebt altijd geld achter de hand. Wat het kost? Kijk maar. Bij een opge nomen Doorlopend Krediet van f12.000,- betaalt u per maand f 240,- terug. Leent u f20.000,-, dan kost dat f400,- per maand. In deze bedragen is de effectieve rente van 1% per maand in begrepen. Andere bedragen lenen kan natuurlijk ook. En misschien is een Persoonlijke Lening in uw geval wel verstandiger. Welke vorm u ook kiest, het overlijdensrisico is in elk geval gratis mee verzekerd. Kom snel eens met ons NMB BANK praten. De NMB denkt met u mee.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7