Inzamelen van oud
papier blijft voor
clubs aantrekkelijk
'Er zijn kardinale
fouten gemaakt'
Kerk wil christelijk fonds tegen vergoeding abortus
Recycling bespaarde in 1984 18 miljoen bomen
Reportage
Leidse Hoogleraar Giltay
Veth over voetbalrellen:
DONDERDAG 30 MEI 1985
PAGINA 17
HAARLEM/LEIDEN - Volgens
professor Giltay Veth hebben "kar
dinale fouten" in de organisatie
gisteravond geleid tot de "afschu
welijke" rellen voorafgaand aan de
Europacup-1-finale Liverpool-Ju-
ventus. De juridisch hoogleraar uit
Haarlem, aan de universiteit van
Leiden vooral bezig met sport en
recht, kan er zo een aantal opnoe
men. Hij moet daarbij wel enige
voorzichtigheid in acht nemen
("omdat ik af moet gaan op wat ik
voor de tv heb gezien en gehoord"),
maar heeft wel geconstateerd dat
er van "hoofdregels" is afgeweken.
"Namelijk dat je supporters van
twee partijen nooit in een vak of in
een belendend vak moet zetten, en
zeker niet zonder goede afschei
ding".
door
Paul de Tombe
De ervaring heeft hem geleerd
dat achter doelen veel gebeurt, dat
vechtpartijen vaak op staantribu-
nes uitbreken en dat je geen con
currerende groepen vlak bij elkaar
in een stadion moet stoppen.
De professor weet ervan. Vier
jaar geleden was hij voorzitter van
de Nederlandse Commissie ter Be
teugeling van het Voetbalvandalis
me, die in 1981 een rapport met
aanbevelingen het licht liet zien.
Hij heeft uit de verhalen die hem
gisteren bereikten nog meer oorza
ken gedestilleerd. België kent bij
na geen supportersgeweld rond de
velden, wat te merken was aan de
gehele aanpak.
"Ik hoorde ook van een oogge
tuige dat hij een uur in de rij had
moeten staan om het stadion bin
nen te komen. Dat werkt agressie-
verhogend bij jongelui die dron
ken zijn en van drankmisbruik is
volgens de berichten vooral bij de
Engelsen sprake geweest. Het Hei-
zelstadion is verder oud met teveel
staanplaatsen en zwakke afschei
dingen. Bovendien zou de Rijks
wacht te laat hebben ingegrepen.
Dan is het net als bij een oorlog en
is het niet meer af te stoppen".
Vooral niet bij jongeren uit grote
steden. Destijds zei hij al: "Het is
typerend dat voetbalvandalisme
tegenwoordig het meest voorkomt
bij clubs uit de grote steden. Het
leefklimaat is daar blijkbaar het
slechtst. De huiselijke gezelligheid
ontbreekt, de welvaart is gestegen,
waardoor horden jongeren in staat
zijn wedstrijden te bezoeken waar
van ik in mijn positie zeg: gut, wat
kostbaar. Er is onvrede op het
werk, werkloosheid. Het zijn alle
maal factoren".
De manier waarop die gisteren
samenvloeiden in Brussel vervul
den ook de hoorleraar met af
schuw. "Het merkwaardige is daar
bij dat alles daarvoor rustig schijnt
te zijn verlopen, maar omdat het
ergens kon beginnen, is het zo ge
weldig geëscaleerd. Dat is dus de
grote fout geweest".
Giltay Veth kon er wel enig be
grip voor opbrengen dat het duel
later gewoon was doorgegaan.
"Maar de enige afweging die daar
bij heeft mogen tellen is dat het an
ders nog tot nog ernstiger calami
teiten had kunnen leiden. Als je
verzekerd zou zijn geweest van een
goede afreis van de supporters
hadden ze de wedstrijd niet door
moeten laten gaan. Nu dat wel ge
beurde was het opvallend dat het
rustiger werd vanaf het moment
dat er werd gevoetbald".
Vijf jaar geleden voorspelde Gil
tay Veth "als we het geweld op de
voetbalvelden niet kunnen terug
dringen en het neemt nog verder
toe zal dat leiden tot een nog ver
dere ontwrichting van het voetbal.
Dan is de basis weg en dan kan het
profvoetbal over een aantal jaren
weieens verleden tijd zijn".
Na de verschrikkelijke beelden
uit Brussel is de professor "zeer be
nieuwd naar wat de UEFA nu gaat
doen". Zelf wist hij in 1980 al dat
alleen de symptomen van het voet
balvandalisme te bestrijden zijn.
Het gezwel zelf zal niet kunnen
worden uitgesneden, "omdat de
gewoonte om rotzooi te maken, is
ingekankerd in het voetbalgebeu-
ren. Het probleem is onoplosbaar".
"Er moet in elk geval een gron
dig onderzoek komen. Zowel de
rol van de Belgische voetbalbond
als van de clubs moet op de korrel
genomen worden. Zoals ook die
van de organisatie. Voor mij staat
vast dat er kardinale fouten ge
maakt zijn waardoor dit heeft kun
nen gebeuren".
Giltay Veth: het probleem is onoplosbaar.
Geen land ter wereld,
waar zoveel oud papier
wordt ingezameld als in
Nederland. In elke zich
zelf respecterende ge
meente staan op geregel
de tijden de stalen contai
ners die door actieve scho
len of verenigingen wor
den gevuld met gebruikt
papier. Een aantrekkelij
ke bron van extra inkom
sten. De oogst gaat naar
de groothandelaar. Deze
sorteert het papier op
soort, perst het in pakken
en transporteert het naar
de papierfabriek. En zo is
de cirkel weer rond.
door
Evert de Jong
Sinds 1980 is de herverwerking
van papier enorm in populariteit
toegenomen. Steeds meer men
sen maken er een gewoonte van
de kranten en tijdschriften, de le
ge gebaks- en zeeppoederdozen,
gebruikte veevoederzakken en
reclamefolders buiten de vuilnis
zak te houden en op te sparen
voor de oudpapierinzameling.
Ook de papierverwerkende in
dustrie doet daar steeds meer
aan mee. Krantebedrijven, han
delsdrukkerijen, banken en kan
toren zorgen samen voor de helft
van de aanvoer van oud papier.
Oud papier is op die manier in
de laatste vijf jaar gegroeid tot de
belangrijkste grondstof voor de
nationale papier- en kartonin
dustrie. Vorig jaar vormde de 1,1
miljoen ton oud papier 61 pro
cent van de totale hoeveelheid
grondstoffen voor de papierin
dustrie. Zou daarvoor de klassie
ke grondstof hout zijn gebruikt,
dan hadden er in 1984 een slordi
ge achttien miljoen bomen extra
gekapt moeten worden.
Meer dan oOOO mensen vinden
vandaag de dag hun broodwin
ning in het oud papier. Zij zijn
werkzaam bij de naar schatting
250 lokale handelarep en onge
veer 100 groothandelsbedrijven.
En nog wekelijks proberen
nieuwkomers zich een plaatsje te
veroveren op de papiermarkt.
Die is evenwel, zo luiden de
vooruitzichten, op het moment
tamelijk verzadigd.
Nieuwelingen, die door middel
van extreem hoge stuntprijzen
proberen vaste voet op de markt
te krijgen, krijgen onmiddellijk
te maken met de vermanende
vinger van de georganiseerde
collega's. Want juist de papier
en kartonfabrikanten hebben
een forse greep op de oudpapier-
markt. In een redelijke onderlin
ge verstandhouding met hen
worden de kiloprijzen vastge
steld.
Vruchten
Willem Wuijster, directeur van
de Vereniging van Nederlandse
Papier- en Kartonfabrikanten in
Haarlem, toont zich tevreden
met de recycling van papier. "Wij
plukken nu de vruchten van de
'oudpapierfilosofie', zoals die
zich sinds 1973 heeft gevormd.
Door oud papier opnieuw te ge
bruiken, worden we zo min mo
gelijk afhankelijk van buiten
landse grondstoffenleveranciers
en kunnen we blijven concurre
ren met papierleveranciers uit
bosrijke landen als de Verenigde
Staten, Canada en de Scandina
vische landen".
Om de recycling van oud pa
pier tot een succes te maken,
moest wel aan een aantal voor
waarden worden voldaan. Een
groot aantal oudpapierhandela
ren moest rechtstreekse verbin
dingen met de fabrieken hebben
en de fabrieken moesten een
voorraad oud papier in huis heb
ben. Op het moment ligt een to
tale voorraad van rond de 100.000
ton papier in de magazijnen. De
ze voorraad is genoeg om vijf we
ken voort te kunnen met de pro-
duktie.
Voor de verwerking van dit pa
pier waren investeringen nodig
voor de bouw van installaties die
het kunnen reinigen en ontink-
ten. Wuijster: "Wat reinigings
technieken betreft is Nederland
duidelijk koploper. Alleen de
machines worden niet hier ge
maakt. Dat gebeurt in bijvoor
beeld West-Duitsland en Fin
land".
Sicoma in Marum is de op een
na grootste oudpapierhandel in
Nederland. Jaarlijks haalt het be
drijf met 140 containers 130.000
ton afvalpapier op. Volgens di
recteur Albert Lubbers is vooral
in de betere soorten oud papier
goed geld te verdienen. "Die
worden in toenemende mate ver
werkt tot grafische papieren en
krantenpapier, produkten waar
voor normaliter het duurdere
cellulose als grondstof nodig is".
Ook de huidige produktie van
golfkarton wordt bijna geheel ge
realiseerd uit oud papier, terwijl
de pakpapieren voor drie kwart
uit oud papier worden gemaakt.
Massief en vouwkarton bestaat
voor 80 procent uit gebruikt pa
pier en sanitaire en hygiënische
produkten als toiletpapier en tis
sues worden voor 65 procent van
oud papier vervaardigd.
Nadelen
Sicoma is een volle dochter
van de KNP, de Koninklijke Ne
derlandse Papierfabrieken, die
op hun beurt voor de helft weer
eigendom zijn van de Canadese
papiergigant McMilan. Daarmee
is meteen de belangenverstren
geling van handel en fabrikant
aangegeven, een situatie waar
van de VAM in Wijster de nade
len als geen ander ondervindt.
In 1980 nam de Vuilnis Afvoer
Maatschappij een kostbare in
stallatie in gebruik, waarmee pa
pier werd gescheiden van de rest
van het huisvuil. De VAM werd
zo, zij het aanvankelijk op heel
bescheiden wijze, een concur
rent van de reguliere oudpapier
handel, die met behulp van de fa
brikanten onmiddellijk in het ge
weer kwam.
"Wij fabrikanten kunnen het
niet gebruiken", riep Willem
Wuijster op een symposium in
Utrecht, twee jaar geleden. Het
papier, afkomstig van de huivuil-
scheidingsinstallatie (HVS) in
Wijster is volgens hem te vuil,
bevat schadelijke bestanddelen,
kent een gevaarlijke microbiolo
gie, de vezel is te kort, kortom:
"Oud papier moet aan de bron
worden ingezameld, het kan niet
via de huisvuilscheidinginstalla-
tie", concludeerde de directeur
van de VNP.
Die samenvatting wordt door
Harry Swinkels, hoofd public re
lations van de VAM, met enig
hoongelach weggewuifd. "De in
stallatie is allerminst nutteloos.
Anders waren we er wel mee ge
stopt.
Wat we uit het huisvuil halen,
is natuurlijk geen schrijfpapier,
maar het is wel prima geschikt
voor de kartonindustrie. Het
spul komt er nagenoeg droog en
schoon uit. Uit recente proeven
is komen vast te staan dat de
huisvuilscheidingsinstallatie
perfect is".
Bij de strijd tegen het HVS-
spook van de VAM voeren de
grote oudpapierboeren in elk ge
val een steekhoudend argument
aan. Het publiek, zo luidt de
reëel lijkende vrees, is niet lan
ger gemotiveerd het papier apart
te houden van de vuilniszak, als
het er via een HVS toch wel
wordt uitgehaald. En deze demo
tivatie zou, mocht zij onverhoopt
toeslaan, fnuikend zijn voor de
totale papier- en kartonindustrie.
Momenteel komt ongeveer de
helft van alle oud papier uit huis
houdingen. Mede daardoor kan
de industrie beschikken over een
gezonde voorraad, die noodzake
lijk is voor een regelmatig pro-
duktieproces. Dankzij de oudpa
pierhandel kan de prijs, zo is de
verwachting, redelijk stabiel blij
ven. Dit mechanisme dient niet
te worden verstoord, vinden han
del en fabrieken.
En Albert Lubbers is ervan
overtuigd dat ook in de toekomst
de inzameling van oud papier
wel degelijk blijft bestaan. "Oud
papier heeft de produktie van
■nieuw papier en karton structu
reel veranderd, heel voorzichtig.
De situatie is nu zo, dat de vraag
het aanbod voor blijft en dat was
in het verleden andersom".
Vezel
Doch hoe intensief er ook pa
pier wordt ingezameld, hout zal
op langere termijn een belangrij
ke grondstof blijven voor de ver
vaardiging van papier. Papier
kan namelijk hooguit een keer of
zeven opnieuw gebruikt worden.
Daarna is de vezel te kort gewor
den en verdwijnt zij door de zeef.
Een kringloop zonder bomen is
niet mogelijk. Maar het aandeel
van cellulose en houtslijp in de
nationale papierproduktie wordt
wel steeds kleiner. In 1970 werd
nog een miljoen ton houtpulp ge
bruikt, vorig jaar bedroeg die
hoeveelheid nog maar 600.000
ton.
Hoe vreemd het ook moge
klinken, de oud papier verzame
lende verenigingen, scholen en
particulieren zijn wat de kiloprijs
betreft afhankelijk van de koers
van de dollar. De prijs van cellu
lose wordt namelijk in dollars
aangegeven. Is de koers hoog,
dan is de oudpapierprijs ook
hoog, vooral voor de betere soor
ten. Het inzamelen van oud pa
pier lijkt in de toekomst dan ook
een lucratieve zaak te blijven.
Deze mini-containers zullen, zo luidt de verwachting, in de toekomst veel meer in gebruik raken. (foto gpd)
De christelijke gereformeerde
kerk van Scheveningen is een ac
tie begonnen voor de oprichting
van een 'christelijk ziekenfonds',
dat een abortus provocatus niet
zal vergoeden tenzij de vrouw in
acuut gevaar verkeert. De Sche-
veningse kerk heeft haar bezwa
ren tegen het meebetalen van
abortus via het ziekenfonds eerst
voorgelegd aan minister Brink
man en staatssecretaris Van der
Reijden, maar die gaven daarop,
naar haar oordeel, geen bevredi
gend antwoord.
Alle 183 kerkeraden van de
Christelijke Gereformeerdce
Kerken kregen een brief van de
Scheveningse kerkeraad met de
vraag wat zij van een 'christelijk
ziekenfonds' vinden. Inmiddels
zijn bijvalsbetuigingen binnen
gekomen van de Nederlandse
Patiëntenvereniging, de ortho
doxe tegenhanger van het Ne
derlands Artsenverbond, de
vrouwenbond binnen de Gere
formeerde Bond in de Hervorm
de Kerk en de Tweede Kamer
fractie van de Staatkundig Gere
formeerde Partij. Ook hebben al
een paar kerkeraden adhesie be
tuigd.
De verwikkelingen binnen de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken rond de Amersfoortse predi
kanten Harder en Rebel zijn voor
de Scheveningse kerkeraad me
de aanleiding geweest tot de ac
tie. Ds. Harder is voorzitter van
het Amersfoortse ziekenhuis 'De
Lichtenberg', ds. Rebel is daar
pastor. Beiden stemden in met
een abortus-aanvrage door dit
ziekenhuis. Een kerkelijke ver
gadering verklaarde hen 'schor-
singswaardig' wegens hun te
ruim geachte standpunt. De zaak
is nog in onderzoek bij hogere
kerkelijke organen.
"Het denken in onze kerken
ontwikkelt zich zodanig, dat men
het plegen van abortus normaal
gaat vinden", zei D. de Jong van
de Scheveningse kerkeraad te
genover NCRV-teletekst. De
Jong is rijksambtenaar. "Als
abortus wordt bekostigd uit het
ziekenfonds, moeten de reforma
torische kerken duidelijk ma
ken, dat zij hiertegen principiële
bezwaren hebben en niet aan de
ze vergoeding wensen mee te
werken". "De zwijgende minder
heid die tegen abortus is moet
wat meer aan de bel trekken",
vindt De Jong.
Bij voldoende belangstelling is
een christelijk ziekenfonds zeker
reëel, denkt hij. "In onze demo
cratie is elke wet voor aanpas
sing vatbaar, ook de zieken
fondswet. Een algemene maatre
gel van bestuur geeft mogelijk
heden om aan bepaalde zaken
niet mee te betalen".
Als alle reacties binnen zijn en
de bijval voldoende wordt
geacht, wil de Scheveningse ker
keraad na de zomer de zaak aan
de orde stellen in de vaste ka
mercommissie voor volksge
zondheid.
Avondmaal mijden
"De ambtsdrager die niet
deelneemt aan het avondmaal is
niet in staat de gemeente op ge
paste wijze te leiden en voor te
gaan. Hij kan zijn ambt niet be
hoorlijk vervullen. Erger nog:
zo'n ambtsdsrager verspert door
zijn houding de toegang tot de
Tafel des Heren voor veel aange
vochten en beschroomde ge
meenteleden".
Dat schrijft de commissie
'Ambt en avondmaalsmijding' in
een rapport voor de hervormde
synode, die midden volgende
maand in Doorn bijeenkomt. Op
verzoek van het synodebestuur
heeft deze commissie zich diep
gaand beziggehouden met het
probleem van de avondmaals
mijding door ambtsdragers in
een aantal hervormde gemeen
ten.
De mijding is niet een gevolg
van laksheid of oppervlakkig
heid, maar van een gebrek aan
vrijmoedigheid. Men acht zich
zelf te zondig voor het sacra
ment. Deze mijding komt met
name voor in kringen rond het
blad 'Het Gekrookte Riet'. In de
regel zijn dat uiterst rechtse ge
meenten.
Ambt en avondmaal zijn onlos
makelijk verbonden, vindt de
commissie. "Ambtsdragers die
wel de vrijmoedigheid hebben
het ambt te aanvaarden, maar
niet om deel te nemen aan het
avondmaal, scheiden wat niet ge
scheiden kan en mag worden.
God roept mensen tot de hele
ambtelijke dienst en niet tot een
stukje daarvan. Het ambt is geen
minder heilige zaak dan het
avondmaal. Wie scheiding maakt
tussen ambt en sacrament, ver
burgerlijkt het ambt tot een be
stuursfunctie. En dat kan de be
doeling van de avondmaal-mij-
dende ambtsdrager nooit ziin".
Nadrukkelijk stelt de commis
sie, dat dit probleem eerder een
pastorale dan een juridische be
nadering behoeft, omdat een
puur kerkrechtelijke behande
ling vaak alleen maar verharding
van standpunten oplevert. Ker
keraden zullen aan grondig zelf
onderzoek moeten doen. "Erva
ren zij deze mijding zélf nog wel
als nood of is er sprake van een
zekere gewenning?" Strijd en
verstoring in het leven en
werken van de kerk zijn het ge
volg, als kerkeraden herhaalde
lijk mensen kandidaat stellen
voor het ambtsdragerschap die
niet naar het avondmaal gaan.
In een afsluitend hoofdstuk
geeft de commissie een kerkor-
delijk kader aan voor het voeren
van een beleid in deze kwestie.
Geen docent iri Leiden. Het
hoofdbestuur van de Gerefor
meerde Bond in de Hervormde
Kerk ziet geen mogelijkheid om
in Leiden een hervormd-gerefor-
meerde docent te benoemen
voor de theologische faculteit.
Dat is de conclusie na lang en
diepgaand beraad.
Wel zal de studentenvereni
ging 'Homilia' worden geholpen
met een financiële bijdrage voor
een docent die haar begeleidt.
Dr. C. A. Tukker, hervormd pre
dikant in Urk, was bereid zijn be
geleiding van 'Homilia' - die
buiten de theologische faculteit
omgaat - voort te zetten.
Dank. Op zijn algemene au
diëntie bracht de paus gisteren
dank voor de gastvrijheid die hij
in de Benelux van geestelijke en
wereldlijke autoriteiten heeft on
dervonden. Hij verklaarde, een
duidelijk beeld te hebben gekre
gen van de veelkleurige
werkelijkheid van het kerkelijke
leven in deze landen. Dat de
kwestie van de oecumene in Ne
derland zo'n grote rol speelde,
schreef hij toe aan de Reformatie
van de zestiende eeuw.
