Bij de gratie Gods: vlammende roman
Over valse nichten
en de Duitse inval
B
O
K
N
Nicolson op zoek
naar melancholie
DE
KEER
Kleuter Kiki de verschrikkelijke
zandvliet
BOEKHANDEL BV
Trevayne is te braaf
Jodenhaat en
christendom
WOENSDAG 29 MEI 1985
PAGINA 17
De Voorschotense schrijver Bou-
ke Jagt is een opmerkelijk bui
tenbeentje in de Nederlandse li
teratuur. In 1978 debuteerde hij
redelijk succesvol met de verha
lenbundel De Muskietenoorlog,
waarna hij definitief doorbrak
met de alom bejubelde roman
Pijnboomspook, op tal van scho
len nog steeds haast verplichte
lectuur.
Zijn dichtbundel Wapenrok en
de "Curagaose" roman Onder de
Wolkenwals bestendigden zijn
succes, maar het in 1982 versche
nen IJzeren Chrysant - over
oorlogs- en interneringsaspecten
in Indië - werd veelal negatief
(met uitzondering van uw recen
sent) ontvangen.
Met Bij de gratie Gods, Jagt's
nieuwste boek, snijdt de veelzij
dige auteur weer een heel nieuw,
maar wel hoogst actueel thema
aan: de godsdienst en met name
het katholicisme. Het verhaal
speelt zich ergens in de provin
cie, nabij de Veluwe af in het
dorpje Silsterkerk, een katholie
ke boerengemeenschap, en om
spant een tijd van circa vijftien
Bouke Jagt.
jaar - van eind jaren zestig tot
eind 1985.
Jagt probeert, niet altijd even
geslaagd, twee dingen te combi
neren: een onderzoek naar de
wortels van het rooms-katholi-
cisme en de invloed ervan, zowel
positief als negatief, op de op
groeiende jeugd van een kleine
Veluwse gemeenschap. Daar
naast heeft het boek ook veel
weg van een streekroman en ver
telt het - vaak briljant - hoe het
er in zo'n besloten streek aan toe
gaat.
De katholieke filosofieën en
theorieën (waarbij de macht van
het episcopaat centraal in de dis
cussie staat: moet de kerk niet
democratisch ingericht worden
is een interessant voorstel) vesto-
ren nogal eens het uitstekend
vertelde verhaal. Misschien on
misbaar, maar toch jammer,
want Bouke Jagt is vooral een
schrijver die een meeslepend
verhaal weet te vertellen.
Hoofdpersonen zijn Philip, de
zoon van een notabele, die ver
liefd wordt op Lia, een meisje
van streng gereformeerde huize,
en vooral Abel, die "half pleeg
kind en half knecht (is) bij een
middenstander". Vooral de laat
ste is een tragische figuur, een
jongen die worstelt met zijn ge
loof, met zijn liefde voor Dorien
die - na een verkrachting (in
drukwekkend en schrijnend be
schreven!) - in het klooster gaat,
en vooral met de kwalijke Wam-
steker, de strenge maar hypo
criete dorpskapelaan.
Bij Abel slaan de stoppen door
als de kapelaan hem om een futi
liteit de hostie weigert:
Wamsteker vastgebonden, hij
rook de geur van petroleum en
voelde zijn handen jeuken om lu
cifers hij wierp de krant weg.
Later prentte hij zichzelf in, dat
hij kalm moest blijven. Niet jezelf
gek maken. 'Maar dit neem ik
niet!' schreeuwde hij in de lege
kamer. Hij voelde één volstrekte
zekerheid, die aangroeide tot een
vastbeslotenheid, die groter was
dan persoonlijk belang, meer
was dan verzet tegen een dorps
kapelaan. Wamsteker werd voor
hem de belichaming van de hoog
moed, de aanmatiging als stede
houder Gods, als Morgenster te
decreteren en te bevelen over an
dermans ziel en zaligheid.
Een ogenblik bedaarde hij, be
sefte, dat hij de proporties uit het
oog verloor. Hoe tragisch was ei
genlijk de vergissing van asceten
en celibatairen om, op grond van
hun gemis, in de lichamelijke
liefde het grootste gevaar voor
mens en wereld te zien - maar
die redelijkheid duurde maar
kort. Homofielen, gehuwden, ge
scheiden mensen, alleenstaanden
daarom het leven verzieken!
Schuldgevoelens inhameren! Za
lig zijn de impotenten, want zij
zullen reine gelovigen worden ge-
noemd!
Hij knarsetandde", (p. 261-
262).
Het komt tot een - letterlijk -
vlammende apotheose. Bij de
gratie Gods is al met al een
prachtig geschreven roman, vi
sionair en vol boeiende, histori
sche details, ook voor wie de reli
gie minder na aan het hart ligt
gebakken.
ROB VOOREN
T.B. Jansen is bezeten van de
oorlog. In het boekenprogramma
van de VPRO-radio vertelde hij
vorige week dat ook zijn tweede
boek, de verhalenbundel 'Waan
en Willekeur', over de oorlog zal
gaan. Pas verscheen 'Voorbij de
Catacomben', een novelle.
Mei 1940. Een Nederlandse sol
daat probeert uit de klauwen te
blijven van de Duitsers die
steeds verder oprukken. We vol
gen hem terwijl hij terugtrekt.
Aanvankelijk in het gezelschap
van andere Nederlandse solda
ten, later in z'n eentje.
Jansen geeft een tegendraads
beeld van de dag dat voor Neder
land de Duitse bezetting begon,
flapt de achterkant van het boek
waarop ook het kantoorbedien-
de-hoofd van de in 1955 geboren
auteur staat. Dat tegendraads
slaat op het beeld dat Jansen
schetst van de soldaten: types
die je vergeefs zult zoeken in bij
voorbeeld 'Soldaat van Oranje'.
Moordend en plunderend trek
ken ze terug.
"Terwijl in de verte het gebonk
van luchtafweerkanonnen had
geklonken, afgewisselcWoor het
geratel van machinegeweren,
waren de soldaten de huizen bin
nengedrongen, hadden de win
kels geplunderd. Ze hadden de
kasregisters stukgeslagen. Bij ju
weliers hadden ze ruiten inge
gooid, de kluizen opengebro
ken". Ook Naus, de hoofdper
soon, is niet bepaald een lieve
jongen: als hij denkt dat hij het
vege lijf kan redden door twee
landgenoten te vermoorden,
hoeft hij niet lang na te denken:
ze worden uit hemelen gestuurd.
Die twee mensen zijn de bewo
ners van het huis dat Naus als
schuilplaats heeft uitgekozen.
Eerder in het boek had hij zich
ook al in een huis proberen te
verschansen, maar toen in dat
onderkomen een granaat bleek
te zijn ingeslagen, vluchtte Naus
wijselijk. Trouwens, het verblijf
in dat tweede huis is ook kort
stondig: uiteindelijk wordt Naus
vermoord, hij wordt het slachtof
fer van een misverstand. Want
wat blijkt? De jongen die door
Naus is vermoord, heeft een paar
Duitsers om zeep geholpen en nu
denken de Duitsers dat Naus de
dader is.
Er zijn al critici geweest die er
op hebben gewezen dat dit boek v
verduveld veel op 'Het behouden
huis' van Hermans lijkt en wel
beschouwd is dat ook zo: T.B.
Jansen is duidelijk schatplichtig
aan Hermans. Waarmee ik overi
gens niet wil zeggen dat Jansen
een Hermans-epigoon is. 'Voor
bij de Catacomben' heeft name
lijk een eigen toon.
Jammer alleen dat de stijl van
Jansen me soms op de zenuwen
ging werken. "Ze waren in ka
potte scholen getrokken, in
kloosters waarvan de deuren
hadden opengestaan, de monni
ken verdwenen waren. Maar ook
daar waren de bombardementen
gewoon doorgegaan, waren de
bommen niet eens ver weg inge
slagen, zelfs in de gebouwen
waar ze geweest waren".
Ik vind dit lelijke zinnen. Her
mans zou ze niet geschreven
hebben. Waarom ik Hermans
nog een keer noem? Jansen heeft
dat etiket zelf op z'n voorhoofd
geplakt in het voornoemde boe
kenprogramma. Een vorm van
aandacht trekken, zei hü ook
nog. Gelukkig maar: Jansen mag
dan een meer dan middelmatig
talent hebben, maar of hij ooit zo
goed zal schrijven als Hermans?
Vals
Guus Vleugel is vooral bekend
door zijn cabaretteksten en to
neelstukken. Dat hij ooit onder
pseudoniem dichtbundels
schreef - wie weet het? Ook als
romanschrijver is hij vrijwel on
bekend, hoewel hij toch ooit
voor zijn eersteling 'Het schuld
gevoel' een prijs kreeg. Mis
schien komt daar nu verandering
in, nu 'Een valse nicht' is ver
schenen.
Hoofdpersoon in deze roman is
de homofiel Luc Lewedorp, een
Apollo op leeftijd, een regelma
tig bezoeker van leerbars en dar
krooms, die kampt met het feit
dat hij opeens door verschillende
mensen voor valse nicht wordt
uitgescholden.
En dan is er natuurlijk het
boek dat hij zo graag wil schrij
ven. Hij heeft voor dit karwei
zelfs een jaar vrijgenomen. Maar
deze Proust-fanaat wil dan ook
een boek schrijven dat zal opval
len door het on-Nederlandse ka
rakter.
Toch wil het maar niet lukken
met dat boek. Wel herschrijft Le
wedorp de pulp die zijn vriendin
Joyce in elkaar heeft geflanst; hij
doet dat zelfs zo goed dat de ver
halenbundel een bestseller
wordt. Lewedorp wordt daar, zo
als u begrijpt, niet bepaald vrolij
ker van.
Gelukkig wordt hem aan het
einde, van het boek - zijn huis is
dan inmiddels al in de fik gesto
ken door een voormalige bedge
noot die wraak wilde nemen - de
kans van zijn leven geboden: hij
kan een grote jongen in de sexin-
dustrie worden, de Proust van de
porno zou Lewedorp zelf zeggen.
Wat dit boek het lezen waard
maakt, is de flitsende stijl van
Vleugel, een ironicus bij uitstek.
Zijn personages weet hij treffend
te beschrijven, of het nu de
vriendin van Lewedorp, Joyce,
betreft, de gevierde columniste
Grada of de zoon van Joyce.
En dat Vleugel over het nodige
gevoel voor humor beschikt, mo
ge bijvoorbeeld blijken uit de
volgende zinnen: '7a natuurlijk,
maar. Zeg weet jij eigenlijk hoe
het vrouwelijk orgasme precies
werkt? Ik heb het nodig voor ons
nieuwe stuk, en de meiden in de
groep doen er zo vaag over".
Lewedorp had dit biologische
proces ooit heel goed uitgelegd
gekregen maar moest nu beken
nen dat het hem even drastisch
ontschoten was als de ontste-
kingswijze van zijn gasgeiser, el
ke keer opnieuw als de vlam het
begaf'.
WIM BRANDS
Voorbij de Catacomben, T.B. Jan
sen, Uitgeverij: De Harmonie, Prijs:
19,90 gulden; Een valse nicht, Guus
Vleugel, Uitgeverij: De Arbeider
spers, Prijs: 24,50 gulden.
ADVERTENTIE
i Haarlemmerstraat 117
Leiden - tel. 120421
algemene- en
assortimentsboekhandel
full-time
bestelafdeling
levertijd
vanaf 2 dagen
'Het Trevayne verraad' van Jona
than Ryder is een te braaf boek.
Niet, dat ik nu zo bloeddorstig
ben, dat ik overal geweld wil zien
en dat ik geen enkel vertrouwen
meer heb in de mensheid. Dat
niet, maar het beeld dat Ryder
mij voorzet, komt niet geloof
waardig over. Het klopt in som
mige opzichten niet.
De hoofdpersoon, Andrew Tre
vayne, wordt geroepen om cor
rupte in Amerikaanse defensie-
kringen aan de kaak te stellen.
De man heeft als politicus en als
topindustrieel carrières achter
de rug die als het ware met Witte
Reus zijn gewassen. Volmaakt
smetteloos.
Iedereen waarschuwt hem. Hii
weet dat hem een enorm moeilij
ke taak wacht, waarbij hij fel en
hardhandig verdedigde heilige
huisjes zal moeten omschoppen.
Het gaat om gigantische bedra
gen, waar velen alles voor over
hebben. Maar als achter elkaar
zijn vrouw, zoon en dochter in de
problemen komen, begrijpt hij
niet dat er opzet in het spel is.
De super-intelligente held, die
heel concreet en ingewikkeld
kan redeneren, trapt argeloos in
elke boobytrap, die mafiabazen
voor hem neerleggen. Het is on
voorstelbaar hoe zijn intellect
hem juist dan in de steek laat. Hij
weet alle betrokkenen op te spo
ren en aan het praten te krijgen,
met gespleten
tongen in zijn directe omgeving
ziet hij over het hoofd.
Ongetwijfeld geeft Jonathan
Ryder een belangwekkend beeld
van de economische leibanden,
waaraan het ministerie van de
fensie zou kunnen worden vast
geklonken. Maar de theoretische
dreiging, die daarvan uitgaat,
wordt in het boek nauwelijks in
politieke daden omgezet. Dus
blijft alleen de industriële in
vloed op het Pentagon over. Die
overigens angstwekkend genoeg
'Het Trevayne verraad' door Jona
than Ryder. Verschenen bij Veen
(f24,90).
De brute privé-detective Mike
Hammer verdient goed geld voor
zijn geestelijke vader Mickey
Spillane. Niet allen op de televi
sie. Ook in de boekwinkels. Want
de avonturen die de man al in de
jaren vijftig en zestig beleefde,
blijken nu nog eens goed te zijn
voor een herdruk.
Verwacht geens subtiele ver-
haaltjs met fijngeestige sfeerte
keningen. Het is hard tegen hard.
Geweld tegen geweld. Veel rauw
actie derhalve in 'Slangegif voor
een senator', 'Kogels zijn geen
kinderspeelgoed' en 'Kus me
voor je sterft'. Wie van dit recht-
voor-zijn-raap werk houdt, kan
voor f6,90 per deel terecht bij
Skarabee.
KOOS POST
Ergens op de bodem van de Indi
sche Oceaan moet nog een piano
staan, tenminste, als ik die ge
pensioneerde stoker mag gelo
ven, die mij eens vertelde over
een party aan boord van een crui
seschip, waarop enkele lieden
wat al te beneveld waren geraakt
van de Planters Punch.
De oud-diplomaat en schrijver
Sir Harold Nicolson zou zich vast
niet onder de 'jonassers' van het
muziekinstrument hebben be
vonden. Dat hij voor zoiets teveel
heer was, blijkt wel uit 'Reis naar
Java', een boek waarin hij nauw
gezet verslag doet van een twee
maanden durende zeereis.
In 1957 maakte Nicolson, sa
men met zijn vrouw, de schrijf
ster Vita Sackville-West, een
cruise op de Willem Ruys. Het
werden de "twee heerlijkste
maanden die (hij) ooit heeft be
leefd in dit leven van totaal on
verdiend geluk".
Nicolson is niet het type dat
zijn dagen graag in ledigheid
doorbrengt, al zou hij daar op 71-
jarige leeftijd misschien het
recht toe hebben. Hij heeft een
loodzware typemachine meege-
zeuld alsmede een hutkoffer vol
boeken, met behulp waarvan hij
het verschijnsel van 'de on
verklaarbare melancholie' wil
bestuderen. In zijn 'bibliotheek'
bevinden zich o.a. 'Die Leiden
des jungen -Werthers'. de 'Con
fessions' en het standaardwerk
over de melancholie van Robert
Burton natuurlijk.
Elke dag, met ijzeren discipli
ne, worden de belevenissen aan
dek en de resultaten van zijn stu
die door Nicolson op schrift ge
steld. Aan het begin van de reis
raakt de oude heer gefascineerd
door de Indonesische stewards,
die je volgens zijn zeggen nooit
meer dan één bestelling tegelijk
moet opgeven. Doe je dat name
lijk wel, dan krijg je "tapioca met
pruimen even later gevolgd door
biefstuk, of de bediende laat in
paniek zijn blikken'dienblad zo
hard op de linoleumvloer klette
ren dat het door heel Frans
Equatoriaal Afrika en misschien
nog wel verder te horen moet
zijn".
De opmerking is niet van hu
mor gespeend, maar het lichte
dédain dat doorklinkt in Nicol-
sons beschrijvingen van het In
donesische personeel is het eni
ge dat mij tegènstond in dit
boek, al zwakt hij een en ander
wel weer wat af met een zin als:
"Zij maken de indruk van een
vriendelijk ras waarin de roes
der zelfbeschikking een status
van ohzekerheid teweeg heeft
gebracht". Maar goed we zul
len hem dit koloniale trekje maar
vergeven.
Elke dag van de vitale oude
man begint in het zwembad. Op
29 januari noteert hij: "Ik heb
heerlijk gezwommen voor het
ontbijt, ik kon nu echt genieten
van wat Novalis 'de verrukking
van de aanraking door water'
noemtEr was niemand om
dat de wat oudere mensen niet
durfden uit angst door de flinke
deining tegen de tegels gesmeten
te worden".
Ruys en de bezoeken aan haven
steden zo levendig te beschrij
ven, dat je als lezer af en toe de
passaatwind door je haren voelt
gaan. Tijdens het lezen van zijn
dagboek moest ik af en toe den
ken aan een vers van de dichter
Willem Jan Otten dat eindigt
met: "De reling wordt einder/de
ligstoel de reis". Het statische
/an deze versregels is volledig in
tegenspraak met de opvattingen
/an de oudé aristocraat. Samen
met Vita, zijn vrouw, maakt hij
ware ontdekkingstochten in de
ze 'varende stad'. Ze ontmoeten
mensen van allerlei slag, sympa
thieke en minder sympathieke,
dat spreekt.
Iemand tot wie Nicolson zich
voelt aangetrokken is de norse
rentenier en verzamelaar van ja
de, Cullpepper, in wie hij een
melancholicus van het zuiverste
water meent te herkennen. Een
prima studieobject dus.
Al lezend, schrijvend, genie
tend en observerend komt Nicol
son tot de slotsom dat de 'on
verklaarbare melancholie' niet
bestaat. Zwaarmoedigheid is
vaak een gevolg van een storing
in de interne secretie. Ook da
denloosheid zou zwartgalligheid
kunnen veroorzaken. Maar hoe
dan ook - er is altijd een reden
voor de melancholie. Ik vond Ni-
colsons studie van de melancho
lie aardig, al is het meer een in
ventarisatie van de literatuur
over dat onderwerp dan een stuk
dat nieuwe gezichtspunten
biedt.
Ronduit kostelijk vond ik de
passage waarin een medepassa
gier Nicolson probeert wijs te
maken dat het gebuitel van
bruinvissen moet worden toege
schreven aan jeuk, veroorzaakt
door een bepaald soort luis. Ni
colson raakt hierdoor nogal geïr
riteerd: hij zag in de sprongen
van de vissen liever een uiting
van levensblijheid. Ik kan me die
irritatie ook wel voorstellen van
een man, die in zijn boek zo'n
aanstekelijk 'joi de vivre' ten
toonspreidt.
CEES VAN HOORE
Reis naar Java, Harold Nicolson,
Op schrijversvoeten, Veen uitge
vers, Utrecht-Antwerpen, 1985.
Prijs: ƒ24,50.
ADVERTENTIE
BOEKHANDEL
LEIDEN - LEIDERDORP
OEGSTGEEST -KATWIJK
VOORSCHOTEN
Alle op deze pagina besproKen
boeken zijn bij ons dlrekt lever
baar, óf vla onze TERMINAL te
bestellen en dan binnen drie da-
gen verkrijgbaar.
Het anti-semitisme (afgeleid van
Sem, de oudste zoon van Noach,
de jood dus) wortelt in het Nieu
we Testament. Zij is met name
terug te voeren tot Mattheüs
27:25, waarin staat geschreven:
"Zijn (Christus) bloed kome over
ons (joden) en onze kinderen".
Dat is de mening van dr. Hans
Jansen, auteur van het stan
daardwerk "Christelijke theolo
gie na Auschwitz", waarvan de
zer dagen het tweede deel is ver
schenen. Het eerste deel ver
scheen in 1982.
In dit tweede deel, in navol
ging van dr. L. de Jong in twee
banden verschenen, citeert de
auteur alle denkbare buitenland
se auteurs van de 2e eeuw tot
1984, die over deze problematiek
hebben geschreven. Hij is thans
bezig aan deel twee B, waarin de
Nederlandse auteurs uit de afge
lopen eeuwen aan bod komen.
En in het derde deel zal de auteur
zelf ingaan op de teksten in het
Nieuwe Testament.
Dr. Jansen rijgt het ene citaat
na hèt andere citaat aaneen.
Daartussen door flanst hy zijn ei
gen mening. Het vereist echter
wel oplettendheid om citaat en
eigen mening te onderscheiden.
En of hij nou alle auteurs over
deze materie of alleen degenen,
die zijn stelling verdedigen, ci
teert, dat weet ik niet. Dat vereist
eenzelfde uitputtende studie.
Kort en goed: hij komt met velen
tot de conclusie, dat in het Nieu
we Testament "het jodendom als
zodanig wordt afgeschreven".
Met zijn boeken opent de au
teur, voor zover nodig, de ogen
van velen. De link van christen
dom en jodenhaat is vanwege de
Godsmoord helaas duidelijk te
leggen. De boeken liegen niet.
Augustinus, Thomas van Aqui
no, Calvijn en Luther spreken
overduidelijke taal. Maar zoals
meer voorkomt (prof. mag. dr.
Edward Schillebeeckx heeft er
ook een handje van): de auteurs,
die het niet met heni eens zijn,
baseren zich niet op historisch
wetenschappelijk verantwoorde
uitgangspunten!
De grootste Latijnse kerkvader
Augustinus schrijft in zijn "Trak
taat tegen de joden" dit ontstel
lende proza: "De joden zijn dode
lijk ziek en schaamteloos, bitter
als gal en zuur als azijn. Het zijn
misdadigers en moordenaars en
handelen in blinde woede. Zij
zijn een afzichtelijk vuilnis en
een druiperige bende. Het zijn
waanzinnigen en leven in de
duisternis van de nacht. Zij zijn
aards en zinnelijk, wellustig en
verdorven, ongelovig, on
rechtvaardig en goddeloos. Het
is een boos en onvruchtbaar ge
slacht. Zij gedragen zich als wil
de dieren en wolven. Zij zijn
hoogmoedig en ijdel, afzichtelijk
en verworpen. En de Kerk dient
met hen om te gaan als met een
dode!"
Deze exegese (uitleg) heeft gro
te invloed gehad op de denkbeel
den van de grootste middeleeuw
se theoloog Thomas van Aquino.
En die was op zijn beurt weer de
basis voor het denken van Cal
vijn en Luther. De nazistische
anti-semiet bij uitstek Julius
Streicher beriep zich tijdens het
Neurenbergse tribunaal niet
voor niets op Luther. Hij vond
dat deze terecht moest staan en
niet hii'.
Thomas van Aquino, tot voor
kort de bron van alle theologi
sche kennis van (a.s.) priesters,
ventileert in zijn "Summa Theo-
logica" als zijn mening, dat de jo
den vanwege hun schuld aan de
dood van Christus (de Gods-
moord) volgens het vigerende
kerkelijk recht tot eeuwige sla
vernij mogen worden veroor
deeld. Gelukkig maakte het
Tweede Vaticaans Concilie deze
uitspraak ongedaan door op 28
oktober 1965 uit te spreken, dat
de Godsmoord "noch alle toen
levende joden zonder onder
scheid noch de joden van onze
tijd kan worden aangerekend".
Merkwaardig, dat niemand de
Grieken erop aankijkt, dat enke
le van hun voorvaderen Socrates
de gifbeker hebben laten drin
ken. Waarom wel dat bij de joden
gedaan? Ik geloof dat we er wijs
aan doen paus Johannes de 23e
na te zeggen: "Heer, vergeef het
ons, want we wisten niet wat we
deden". De boeken van Jansen
laten zien wat we misdeden. Het
is verleden tijd. Laat dat zo blij-
THEO KROON
"Christelijke theologie na Ausch
witz", deel II (in twee banden), dr.
Hans Jansen, Boekencentrum, 145,-
Denken en doen van kleuters en
hun omgang met een ouder zusje
of broertje worden heel verma
kelijk en herkenbaar opgedist in
twee boekjes: Kiki de verschrik
kelijke en Kiki en Bezus.
Kleuter Kiki wordt niet voor
niets 'de verschrikkelijke' ge
noemd. Ze is druk, lastig en
vraagt altijd om aandacht. Voort
durend plaatst zij haar moeder
en oudere zusje Beatrix 'Bezus'
voor onmogelijke dingen. Uit al
le appels alleen een eerste hap
nemen bijvoorbeeld, zodat moe
der gigantische hoeveelheden
appelmoes moet maken. Onver
wachts allerlei kinderen uitnodi
gen voor een partijtje. Een pop in
de oven leggen omdat Kiki net
een verhaal over Hans en Grietje
heeft gehoord. Je zal maar zo'n
zusje hebben.
Bezus is doorgaans een aardig,
rustig en meegaand meisje. Maar
zelfs haar wordt het soms te veel.
Op zo'n moment beschouwt ze
Kiki als 'een rotkreng'. Dat ge
voel duurt nooit erg lang, want
'zusjes horen op elkaar gesteld te
zijn'. Althans dat houdt Bezus
zichzelf voor. Makkelijk is het
niet, want van Kiki zou iedereen
knap moedeloos worden. Lang
niet ieder zusje zal zo'n engelen
geduld weten op te brengen als
arme Bezus.
In het tweede deel, Kiki de ver
schrikkelijke, wordt het thuis
wat rustiger, want Kiki gaat naar
de kleuterschool. Op school
toont Kiki zich minder vervelend
en drakerig dan thuis. Ze is slim
en niet onwillig, maar wel druk,
vindt juf. De typische kleuter
schoolregels, de omgang met
klasgenootjes en de misverstan
den met de juf: het valt Kiki alle
maal niet mee.
De Kiki-boeken van de Ameri
kaanse schrijfster Beverly Clear
ly zullen bij veel kinderen in de
smaak vallen. Alledaagse ge
beurtenissen worden eenvoudig
en met veel humor beschreven.
Een rake en levendige typering
van de ervaringen van een kleu
ter en zijn omgeving. Kiki de ver
schrikkelijke is een uitstekend
boekje om voor te lezen. Kiki en
Bezus is troostrijk materiaal voor
kinderen vanaf 9 jaar met lastige
zusjes.
De boekjes zijn prima vertaald
door Huberte Vriesendorp en
van tekeningen voorzien door
The Tjong Khing, die zich zo te
zien daar weer helemaal in heeft
uitgeleefd.
Kiki de verschrikkelijke/ Kiki en
Bezus, Beverly Clearly, uitg. Becht, f
16,90 p.d.
Kleuter Kiki achtervolgt een klasgenootje, illustratie The Tjong
Khing uit Kiki de verschrikkelijke.
Losse pootjes
Ook in Een stoel met losse
pootjes is de hoofdpersoon,
Jetje, een geval apart. Niet dat ze
lastig of vervelend is, nee, Jetje is
alleszins vaa goede wil. Alleen
wordt ze vaak verkeerd begre
pen.
De rommelmarkt bijvoorbeeld
waarvoor Jetjé wel even spullen
zal verzamelen: alle uitgestalde
waren zijn verdacht nieuw en
blijken bij nader onderzoek aller
minst afgedankt. Plantsoenen en
tuinen worden geplunderd voor
een bloemetje voor moeder en
andere bekenden. Bij de vuilnis
wordt een drumstel gevonden
met alle gevolgen vandien. Jetje
op rolschaatsen is ook al geen
succes: 'je Ujkt wel van gummi',
zegt een vriendje, 'je stuitert'.
Enfin, een noop ellende, met
humor aan elkaar geregen. Ook
hier weer het opvallende enge
lengeduld van de omgeving, dit
maal van Jetjes ouders. Hadden
sommige ouders dat in
werkelijkheid ook maar. Een
vermakelijk, vlot geschreven,
makkelijk te lezen (grote letters,
niet te lange zinnen) verhaal met
/eel tekeningen. Voor kinderen
/anaf 8 jaar.
Een stoel met pootjes, Ries Moo-
nen, ill. Georgien Overwater, uitg.
Sjaloom. 15,90.
MARGOT KLOMPMAKER
Guus Vleugel.
(foto GPD)