Zorg om nieuwe martelmethoden 'En als de hypotheekrente nou zakt nadat De Libanese herhalingsoefening Botha eist beraad Angola Amnesty: geen zichtbare sporen Parlement Sri Lanka gispt aanpak kabinet NMB BANK ZATERDAG 25 MEI 1985 BUITENLAND PAGINA 7 LONDEN (Rtr.) - Als gevolg van de groeiende internationale campagnes tegen martelin gen gaan veel regimes over tot het gebruik van methoden die wel veel leed veroorzaken maar geen zichtbare sporen achterlaten. Tot die conclusie komen verscheidene interna tionale bewegingen voor mensenrechten, zoals Amnesty International en de Internatio nale Commissie van Juristen. WENEN (Rtr./AP) - De Russische dissidente natuurkundige Andrei Sacharov was in april in hongersta king maar hij heeft zijn actie nu op gegeven en is er weer beter aan toe. Een vriendin van Sacharov, de 47- jarige wiskundige Irene Kristy, zei gisteren bij aankomst in Wenen uit Moskou, dat de hongerstaking van Sacharov had geduurd van 16 april tot minstens 3 mei, en dat hij op 21 april gedwongen was gevoed. „Op 12 mei zag ik een telegram van de Sacharovs waarin stond dat alles nu veel beter was en een brief die onze vrienden in mei kregen was nog optimistischer", aldus Kristy. Irene Kristy hoorde op 20 Sacharov niet langer in hongerstaking mei zelf voor het laatst van de Sa charovs, toen ze een telegram kreeg van hen waarin haar het al lerbeste werd gewenst. De algemene situatie van de Sa charovs is volgens haar ,zeer, zeer slecht en tragisch' en alles moet worden gedaan om hen te helpen. „Ik heb de indruk dat Sacharov in staat is tot elke radicale stap die be reikt dat zijn vrouw een visum krijgt om naar Amerika te gaan en haar familie op te zoeken", aldus Irene Kristy. Sacharov verkeert sinds 1980 in 'interne ballingschap' in Gorki. Kristi kreeg zelf vorige week on verwacht een uitreisvisum. Ze zegt de laatste te zijn geweest die de dis sidente fysicus en Nobelprijswin naar heeft gezien.De 47-jarige Kris ti kwam in gezelschap van haar vier jaar oudere echtgenoot Sergei Genkin en hun driejarige zoontje Grigori in Wenen aan. Het gezin hoopt zich in de Verenigde Staten te kunnen vestigen. De verandering van martelmetho den geeft aan hoe moeilijk het is effectieve internationale druk uit te oefenen, zegt Amnesty. Volgens deze organisatie maken rond 60 re geringen zich schuldig aan marte lingen om tegenstanders te terrori seren of informatie los te krijgen. Sommige folteringen die geen sporen achterlaten zijn klassiek, Kernwapenvrij Het parlement van IJsland heeft met algemene stemmen een reso lutie goedgekeurd waarin dit NA- VO-land tot kernwapenvrij gebied wordt verklaard. De resolutie ver biedt de aanwezigheid van kern wapens op het land, te water en in het luchtruim. Zevenling Van de zevenling die een vrouw in Californië vorige week baarde zijn nog vijf kinderen in leven. Een van hen kwam al dood ter wereld en gisteren stierf de tweede. De toestand van de baby, die 450 gram woog, was vanaf zijn geboorte al kritiek. Minder troepen De Roemeense president Nico- lae Ceausescu heeft een beroep ge daan op de landen van het War schaupact hun troepensterkte met 10 procent te verminderen. Met de ze stap zou men prestige winnen voor het communistische bondge nootschap zonder de capaciteit van de defensie aan te tasten, aldus het partijblad Scinteia. Weduwe Sellers De weduwe van de in 1980 op 54- jarige leeftijd gestorven Britse ac teur Peter Sellers dient volgens een rechter in Londen een schade vergoeding van een mihoen dollar (ruim 3,4 miljoen gulden) van de filmmaatschappij United Artists te krijgen omdat deze twee jaar na de dood van de acteur de film 'the trail of the pink panther' in roulatie bracht. De 29-jarige vrouw acht de film 'een belediging van de nage dachtenis' van Sellers. Genève, zijn folteraars overgegaan op andere methoden die geen spo ren nalaten zodat ze achteraf de be schuldigingen van hun slachtof fers kunnen ontkennen. De meest gangbare folterpraktij ken die wegens gebrek aan bewijs ontkend kunnen worden, zijn vol gens de ICJ en Amnesty: - slaan met zandzakken of andere voorwerpen die geen littekens ver oorzaken. Een Turkse balling rap porteerde dit jaar aan Amnesty: "Ik werd als een aap in een vracht wagenband gestopt, en daarna be gonnen ze te slaan op de heen en weer rollende band, en me met zandzakken te slaan. Zo te zien was ik nauwelijks gedeerd, maar de in wendige organen worden ge kneusd. Ik raakte bewusteloos." Turkije ontkent dat martelingen worden toegepast en zegt dat be schuldigingen van wangedrag van de kant van de politie worden on derzocht. - de rol van artsen. Amnesty heeft aanwijzingen dat gevange nen in Colombia, Guatemala en de Sowjet-Unie injecties krijgen met medicijnen die pijn en desoriënta tie veroorzaken. Zodoende moeten de slachtoffers tot medewerking worden gebracht. De regeringen ontkennen de beschuldigingen. - 18 ex-gevangenen uit Chili ver klaarden dat ze eerst werden on derzocht door iemand die kenne- ARBOGA Het Zweedse koninklijk paar bezocht gisteren het stadje Arboga in het kader van de nationale viering van het 550-jarige bestaan van het Zweedse parlement. Op tal van plaatsen in het land werden feestpro gramma's georganiseerd om de herdenking luister bij te zetten. <fbto ap> China heeft rookvrij dorp PEKING fAP) - In het dom - slaan met zandzakken of andere voorwerpen die geen littekens ver oorzaken. Een Turkse balling rap porteerde dit jaar aan Amnesty: "Ik werd als een aap in een vracht wagenband gestopt, en daarna be gonnen ze te slaan op de heen en weer rollende band, en me met zandzakken te slaan. Zo te zien was ik nauwelijks gedeerd, maar de in wendige organen worden ge kneusd. Ik raakte bewusteloos." Turkije ontkent dat martelingen worden toegepast en zegt dat be schuldigingen van wangedrag van de kant van de politie worden on derzocht. - de rol van artsen. Amnesty heeft aanwijzingen dat gevange nen in Colombia, Guatemala en de Sowjet-Unie injecties krijgen met medicijnen die pijn en desoriënta tie veroorzaken. Zodoende moeten de slachtoffers tot medewerking worden gebracht. De regeringen ontkennen de beschuldigingen. - 18 ex-gevangenen uit Chili ver klaarden dat ze eerst werden on derzocht door iemand die kenne lijk arts was. Hij controleerde pols slag en bloeddruk en controleerde ook tijdens de martelingen nog herhaaldelijk. Hij moest kennelijk voorkomen dat de folteraars te ver zouden gaan. Chili ontkent. Genoemd worden eveneens psy chologische folteringen. Deze tech nieken laten wel mentale, maar geen fysieke littekens na. Het gaat onder meer om het onthouden van slaap, blootstellen aan harde, hoge geluiden, en het dwingen van men sen om te luisteren naar hun eigen pijnkreten, die op de band zijn op genomen. Een Amnesty-rapport vermeldt dat een 19-jarige maatschappelijk werkster in Chili na haar arrestatie in een kamer vol ratten werd ge stopt. Ze werd geblinddoekt en moest liggen naast een lijk dat in staat van ontbinding verkeerde. De ondervragers zeiden dat het lijk van haar vriend was. In Iran behoren het bedreigen van familieleden, scherts-execu- ties en het dwingen van gevange nen om executies bij te wonen tot de psychologische martelingen. ARBOGA - Het Zweedse koninklij viering van het 550-jarige bestaan va gramma's georganiseerd om de herde China heeft rookvrij dorp PEKING (AP) - In het dorp Xuying in de Chinese provincie Henan hebben na een anti rookcampagne van 25 jaar alle 150 volwassen inwoners het ro ken opgegeven. Sigaretten en andere rookartikelen zijn er verboden en het dorp heeft de bijnaam 'Niet-rokers Dorp' ge kregen. In China, dat een bevolking heeft van ongeveer één miljard zielen, wordt door naar schat ting 250 miljoen mensen ge rookt. De volksrepubliek is de grootste consument en produ cent van tabak ter wereld. POKER - Een pokerspeler uit Dal las, die volgens eigen zeggen met kaarten de grote verliezen van zijn vader goed wil maken, heeft het wereldpokertoernooi in Las Vegas gewonnen met een totale winst van 700.000 dollar. De 51-ja- rige Bill Smith legde in het laat ste spel full house op tafel, terwijl zijn tegenstander slechts drie vij ven in de hand had. In Libanon wordt dezer dagen een nieuw hoofdstuk afgewerkt van een overigens voorspelbaar scena rio. Ditmaal zijn het de aanhangers van de sji'itische Amal-beweging die de wederopbouw van een Pale stijnse machtsbasis willen dwars bomen. De strijd, die met artillerie beschietingen, autobommen en in man-tot-man-gevechten wordt be slecht concentreert zich in en om Beiroet, waar zich onder meer de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra, Sjatilla en Bouij el Bargjneh bevinden. door Ton van Brussel Libanon is sinds jaar en dag in een burgeroolog gewikkeld tussen grofweg de christenen en de mos lems. Buitenlandse inmenging om die strijd te beeïndigen heeft wei nig invloed gehad, al zag het er in 1943 naar uit dat een Frans plan om de macht te verdelen het land een solide politieke basis zou geven. De huidige machtsverdeling is daarvan een afgeleide. De presi dent behoort tot de bevoorrechte groep van christenen, de premier is een soenniet en de voorzitter van het parlement heeft een sji'itische achtergrond. Het Libanese conflict is lange tijd gesmoord in het Israëlische in- vasiegeweld. Die inval leek zoals bekend ingegeven door de aanhou dende beschietingen van PLO- strijders aan de Libanees/Israëli sche grens, maar ontwikkelde zich tot een totale oorlog, waartegen al le groeperingen in Libanon verzet aantekenden. Israël wist in Liba non de PLO militair uit te schake len, maar werd toen die doelstel ling was bereikt, geconfronteerd met de terreur van sji'iten. Aftocht Nu de Israëlische terugtrekking uit Libanon voltooïng nadert, is op tal van fronten het herstel zicht baar van de verhoudingen van vóór de inval. Dat wil zeggen dat het pro-westerse bewind van de christelijke president Amin Ge- mayel door de pro-Syrische sji'ten niet langer als een voldongen feit wordt geaccepteerd. Het betekent zoals onderdompeling in water of het slaan op voetzolen. Maar steeds meer wordt misbruik gemaakt van wetenschappelijke kennis om fol teringen tot een macabere perfec tie te brengen. Amnesty noemt voorbeelden van artsen die met fol teraars samenwerken opdat een maximum aan leed kan worden toegebracht zonder dat het slacht offer dood gaat of blijvend wordt verminkt. Volgens westerse diplomaten is de internationale druk tegen mar telpraktijken de laatste jaren dui delijk versterkt. In de pers wordt meer aandacht gegeven aan be schuldigingen van martelpraktij ken, en ook VN-commissie voor de rechten van de mens is op dit front actiever geworden. Vorig jaar nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Na ties een conventie aan waarin mar teling onder alle omstandigheden wordt verboden. Een nieuwe Ame rikaanse wet verplicht Amerikaan se ambassadeurs beschuldigingen van folterpraktijken te onderzoe ken en zonodig uiting te geven aan hun bezorgdheid. Volgens de diplomaten heeft de ze publieke aandacht in sommige gevallen bijgedragen tot verminde ring van martelpraktijken. Maar anderzijds, zo meent Niall MacDer- mot, hoofd van de Internationale Commissie van Juristen (ICJ) in ASAT mag WASHINGTON (AP) - De Ameri kaanse Senaat heeft er mee inge stemd dat het ministerie van de fensie de laatste proefnemingen voltooit met een nieuw wapen te gen vijandelijke satellieten (ASAT). De Senaat keurde met 74 tegen 9 stemmen een voorstel van de Re publikein Warner goed om vol gend jaar nog drie proeven met het wapen toe te staan. Daaraan werd wel de voorwaarde verbonden dat president Reagan het Congres de verzekering geeft dat de proeven geen nieuwe last leggen op de wa- pendialoog met de Sowjet-Unie. Een motie van de Democratische senator Kerry om de proeven stop te zetten 'als teken van onze goede wil en bereidheid om de wapen wedloop te beperken en buiten de ruimte te houden' werd met ruime meerderheid verworpen. Assad: keuze. (foto: ano> echter ook dat de sji'iten willen af rekenen met de Palestij nen. Zij zijn immers de aanleiding geweest van het Israëlische geweld dat in Libanon ook veel slachtoffers on der sji'iten heeft gemaakt. De theorie van de Amal-bewe ging is simpel. Als de PLO niet in Zuid-Libanon was geweest, was Is raël er nooit binnengevallen. Uiter aard betreft het hier een gelegen heidstheorie, want andere woord voerders van sji'iten hebben de ac tie van Israël even vaak als doodor- dinaire imperialistische politiek gekenschetst. Israël is volgens die opvatting uit op gebiedsuitbrei ding en is steeds op zoek naar een alibi om dat doel te bereiken. In het Libanese geval was de Pale stijnse aanwezigheid niet meer dan een voorwendsel voor een oorlog die het gehele land onder Israë lisch/westerse controle moest brengen. Iran/Syrië Met de aftocht van Israël is Liba non overigens allerminst aan zich zelf overgeleverd. Extreme mos lem-groeperingen onderhouden banden met de Iraanse ajatolla's en daarbij is er de voor iedereen zicht bare hand van Syrië, dat door het vertrek van Israël ruimte ziet een pro-Syrisch bewind in Beiroet te vestigen. Syrië is zo hard op weg de fouten van Israël nog eens dun netjes over te doen. De strijdende Libanese groepe ringen hebben zich in het verleden steeds weten te verzekeren van de steun van buurlanden, maar veel meer dan broze gelegenheidsver- bonden heeft dat niet op geleverd. Uiteindelijk kiezen zowel de chris tenen als de sji'iten voor een onaf hankelijke staatsvorm en roepen zij de hulp van het buitenland slechts in om dat te bereiken. Syrië ziet zich in Libanon voor een ingewikkelde keuze geplaatst. Het steunt de strijd van de sji'iten tegen Israël. Het steunt van ouds her eveneens de strijd van Palestij- nen tegen Israël. Maar nu sji'iten en Palestij nen slaags zijn geraakt moet kleur voor of de één of de an der worden bekend. De richting van de Syrische keuze bleef korte tijd onduidelijk, maar inmiddels is onverbloemd de zijde gekozen van de sji'iten. Dat kon uiteraard niet zonder een zondebok aan te wijzen en die is gevonden in de figuur van PLO-leider Arafat. Vernederen Zijn beeltenis wordt onder luid applaus in de straten van Beiroet in brand gestoken, want hij is de man die zich door Israël heeft laten vernederen, maar niettemin bereid lijkt via onderhandelingen de con flicten in het Midden-Oosten te be heersen. Voor Syrië en een niet on belangrijk deel van de PLO is er echter maar één uitweg: de totale vernietiging van Israël en daarbij lonkt nog steeds het in die kring aansprekende beeld van een Israël dat de zee in wordt gedreven. Dat meningsverschil heeft Syrië aangegrepen om de steun aan de sji'iten te rechtvaardigen. Bij aan houding worden in Damascus be richten de wereld ingeholpen dat het in de strijd tussen sji'iten en Palestijnen slechts gaat om een strijd tegen pro-Arafat-Palestijnen. Ooggetuigen wagen dat te betwij felen en melden dat sji'iten ook slachtoffers maken onder radicale Palestijnen. Diplomatie Bij alle striid is er zoals gebruike lijk diplomatiek verkeer dat de im passe beoogt te doorbreken. VN- secretaris-generaal Perez de Cuel- lar doet zijn best door overleg een staakt-het-vuren te bewerkstelli gen. De Italiaanse minister And- reotti (buitenlandse zaken) is naar Libanon en Syrië afgereisd voor besprekingen. Italië bekleedt het voorzitterschap van de Europese Gemeenschap en heeft de ambitie zowel aan het Libanese front als in het overleg over onderhandelingen volgens de Egyptisch/Jordaanse formuele doorbraken te foceren. Over het resultaat van de westerse bemoeienis is eigenlijk niemand optimistisch. De burgeroorlog in Libanon is in veel opzichten een herhalingsoefe ning en aangedragen oplossingen zyn ook zelden nieuw. Favoriet is nog steeds het zg. delingsplan, waarbij de eenheidsstaat die in de praktijk nauwelijks bestaat, ook in theorie wordt opgegeven. Het land zou in invloedsferen worden ver deeld en van die oplossing wordt rust verwacht. Het ligt niet in de verwachting dat het daar ooit van komt, al was het maar bij gebrek aan perspectief. Teveel betrokke nen hebben immers de ambitie de dienst in het gehele land uit te ma ken en zullen na een deling niet be reid blijken zich achter hun gren zen koest te houden. COLOMBO (Rtr.) - De oppositie in het parlement van Sri Lanka heeft gisteren felle kritiek geuit op het onvermogen van de regering een eind te maken aan het groeiende geweld van Tamil-guerrillastrij- ders. Anura Bandaranaike, fractielei der van de grootste oppositiepartij, de Vrijheidspartij van Sri Lanka, zei dat de voltallige regering de schuld op zich dient te nemen voor de slachting onder bijna 150 bur gers in Anuradhapura tien dagen geleden. Bij de meeste aanvallen in het verleden was er tevoren ge waarschuwd. „Maar wat deed u? U ondernam geen enkele actie", zo KAAPSTAD (Rtr./UPI/AFP)- Zuid-Afrika heeft gisteren aange drongen op spoedoverleg met de Angolese regering over het inci dent in Noord-Angola, waar vol gens berichten van het Angolese persbureau ANGOP twee Zuidafri- kaanse soldaten zijn gedood en een gevangengenomen. Minister van buitenlandse zaken Pik Botha gaf in een verklaring enige bijzonder heden over de Zuidafrikaanse acti viteiten in Angola. Hij zei dat Luanda is verzocht om een bijeen komst, om de overdracht van de doden en van de gevangengeno- zei Bandaranaike. Hij kritiseerde tevens de koele betrekkingen tus sen Sri Lanka en India en onder streepte dat de steun van New Del hi voor het oplossen van het „terro risme" onontbeerlijk is. „Elke keer wanneer u bekvecht met India, winnen de terroristen een slag", zo zei hij. De president van Sri Lanka, Ju nius Richard Jayewardene, heeft tegengesproken dat zijn regering van plan zou zijn circa 27.000 Ta mils uit het noorden te evacueren. Hij heeft dit gezegd tijdens een on derhoud met de voorzitter van een van de belangrijkste vakbonden van het land. men Zuid-Afrikaan te bespreken. Tegelijkertijd verdedigde Botha de aanwezigheid van Zuidafri kaanse militairen in Angola: "Het Zuidafrikaanse leger heeft het no dig geoordeeld inlichtingen te ver zamelen over de activiteiten van ANC- en SWAPO-terroristen in Angola en om passende tegen maatregelen te nemen." Volgens Botha beschikt Pretoria over aanwijzingen dat de training van ANC-guerrillastrijders is ver plaatst naar het noorden van Ango la. Het ANC is de grootste guerril- Spanje schrapt beroep tegen nieuwe wetten MADRID - Het kabinet van de Spaanse premier Gonzalez is giste ren van een lastig obstakel verlost. In een vonnis van 29 foliovellen be paalde de hoogste rechterlijke in stantie. het constitutionele tribu naal, dat de socialistische wet waarbij een eind wordt gemaakt aan het beroep vooraf op het hoge tribunaal, niet in strijd is met de Spaanse grondwet. door Gerrit-Jan Hoek De omstreden beroepsmogelijk heid om door het parlement aange nomen wetten te laten toetsen aan de Spaanse constitutie, is bijna drie jaar lang een voortdurende bron geweest van spanningen en irritatie tussen de socialistische re gering en de conservatieve opposi tie. Sinds de socialisten eind 1982 aan de macht kwamen dankzij een verpletterende verkiezingsover winning, waarmee ze de absolute meerderheid in het 350 zetels tel lende parlement behaalden, heeft de conservatieve oppositie bijna systematisch gebruik gemaakt van deze beroepsmogelijkheid. Zo wil de men de uitvoering van voor de conservatieve onaanvaardbare wetten boycotten en dwarsbomen. De meest verstrekkende geval len vormden het besluit om het concern Rumasa te nationaliseren, de abortuswet (in beide gevallen duurde het bijna anderhalf jaar voor het hoogste tribunaal een uit spraak deed, waarna de wet pas in werking kon treden) en de wet op de democratisering van het onder wijs (populair aangeduid als de Lo de) waarover het tribunaal na ruim een jaar nog steeds geen uitspraak heeft gedaan. Niet alleen het socialistische ka binet zal met het vonnis in zijn nopjes zijn, nu het niet lijdzaam hoeft toe te zien hoe zijn wetgeven de arbeid lange tijd in de ijskast blijft liggen. Ook het 13 leden tel lende tribunaal zal wellicht een zucht van verlichting hebben ge slaakt. Ook binnen het hoogste rechtscollege zelf was kritiek gere zen tegen deze beroepsprocedure. In het vonnis over de abortuswet omschreef een aantal rechters, dat het gevaar dreigde dat het tribu naal als oneigenlijke derde wetge-. vende kamer opereerde en in som mige gevallen op de stoel van de wetgever ging zitten. In het vonnis van gisteren over de legaliteit van de afschaffing van het constitutionele beroep vooraf, wijst het hoge college een dergelij ke taak unaniem af. De parlemen taire behandeling biedt volgens het tribunaal voldoende garanties en individuele burgers behouden achteraf het recht tegen een aange nomen wet in beroep te gaan als deze in strijd met de grondwet wordt geacht. labeweging die het blanke minder heidsbewind in Zuid-Afrika be strijdt, SWAPO is de onafhanke lijkheidsbeweging van Namibië. Angola stelt dat de Zuidafrikaan se militairen werden onderschept toen ze probeerden olie-installaties te saboteren in de enclave Cabina, een stuk Angolees grondgebied dat temidden van Zairees grondge bied ligt. Volgens Angola zijn er helemaal geen SWAPO of ANC- mensen in Cabinda. Pretoria spreekt slechts van een incident in "het noorden van Angola". ADVERTENTIE Geen nood. U weet toch dat de NMB met u meedenkt Dus bent u altijd verzekerd van de laagste rente. Daalt de rente nadat wij offerte hebben gedaan, dan passen wij die rente aan. Mocht de rente stijgen, dan blijft de lage offerte tot op de dag van passeren van de akte geldig. Bij de NMB bent u welkom voor 'n persoonlijk gesprek met 'n deskundig adviseur. Zodat u altijd de hypo- theekvorm krijgt die past bij uw portemonnee. De NMB denkt metu mee. Leiden: Riinsburgersineel 61, tel.: 071-213621. Contactpersoon: J.EM. Vendel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7