Bekende
namen op
North
Sea Jazz
Festival
Miljoen voor een Van Ruysdael
Jaap Kanbier: veel
ldeur- en vormgeweld
Nederlandse kostuums in Haags Gemeentemuseum
WOENSDAG 22 MEI 1985
Beeldende kunst hangt al
lang niet meer alleen in mu
sea en galeries. In enkele ja
ren is het werk van kunste
naars alomtegenwoordig ge
worden. Je ziet kunst bij de
koffie en het sporten, tijdens
het knippen en scheren en
op weg naar de operatieta
fel. Daarom een serietje over
oorden in Leiden en omge
ving, die in de eerste plaats
een ander doel hebben, maar
daarnaast óók beeldende
kunst exposeren.
Vandaag auberge De Kie
viet in Wassenaar en koffie
huis het Leidse Beleg in Lei
den.
De Kieviet
Brandweercommandant Post
kijkt zorgelijk naar de zeventig
vierkante meter beschilderd lin
nen, die in de tuin van auberge
De Kieviet nog hangt na te drup
pen van een regen- en hagelbui.
De onderkant van het doek
hangt op de grond en dreigt
soms de vijver in te waaien.
"Windkracht negen is nog wel
wat anders. Dat houden die
touwtjes nooit", stelt de com
mandant vast. Hij belooft die
morgen nog een ladderwagen te
sturen om de schildering van
tien bij zeven meter deugdelijk
te bevestigen.
Het grote doek, dat zich in een
krans van bladeren weerspiegelt
in het water, is de blikvanger van
een expositie van het werk van
jonkheer Kees A. van Citters, dat
in de sjieke auberge hangt. Het is
voor het eerst dat De Kieviet zich
ook in de tuin zo opvallend als
expositieruimte presenteert.
Mevrouw M. Gandini is gast
vrouw in De Kieviet. Ze heeft het
in de ochtenduren druk met het
uitgeleide doen van de hotelgas
ten. - "Bonjour monsieur, bien
dormi?, vanzelfsprekende gast
'Massale eenzaamheid' in de tuin van auberge De Kieviet in Wasse-
iaar. Op de voorgrond jonkheer Kees A. van Citters. (foto Holvast)
vrijheid voor wie niet op en dub
beltje hoeft te kijken. - Dat geeft
de mogelijkheid het werk van de
jonge jonkheer op het gemak te
bekijken. Dat is het zeker waard.
Jonkheer Kees is negentien
jaar jong en volgens het informa
tiestencil telg van een adellijk ge
slacht dat al sinds de achttiende
eeuw kunstenaarsbloed door de
aderen heeft stromen. Meestal is
een dergelijk beroep op voorva
derlijke aanleg een slecht voorte
ken. In zijn geval gaat dat niet
op. Het grote doek buiten doet al
de fantasie en werkdrift vermoe
den, die door het werk binnen
wordt bevestigd. In lounge, eet
zaal en hal zijn met veel zorg
veertig werken opgehangen, die -
en dat is bijna niet te geloven - in
een periode van twee maanden
zijn gemaakt. Hij maakt gebruik
van technieken als waterverf,
gouaches, olieverf en pastel om
zeer uiteenlopende onderwerpen
vast te leggen. De stijlen zijn al
even gevarieerd: soms lijken de
vaag mythologische doeken ver
dacht veel op meta-realisme, an
dere werken doen expressionis
tisch of surrealistisch aan. Er
hangen ook doeken die aan air-
brush-techniek doen denken: in
schakeringen van één kleur uit
gevoerde achtergronden, waarop
een in zwart geschilderd figuur
tje.
Het is, zeker wat de compositie
betreft, niet allemaal even ver
rassend. Maar je kunt zien dat
Van Citters het schilderen in z'n
vingers heeft. En het feit dat hij
deze doeken in zo korte tijd heeft
gemaakt, dwingt bewondering af
voor 's jonkheers produktiviteit.
Hij heeft tegen de klok moeten
werken, want bij zijn vorige ten
toonstelling in zijn woonplaats
Heemstede is al het geëxposeer
de werk verkocht. Als je de prij
zen van de doeken in De Kieviet
optelt, kom je op een bedrag van
zestigduizend gulden uit. Dat
zou geen onaardige omzet zijn.
Inmiddels heeft mevrouw
Gandini de laatste gasten uitge
bonjourd. Ze vertelt dat zij tus
sen de bedrijven door ook de ex
posities in De Kieviet regelt.
Sinds zes jaar zijn er maandelijk
se tentoonstellingen. "Ik heb zelf
niet echt verstand van beeldende
kunst", zegt ze meteen al. "Kan
zelf nog geen penseel vasthou
den. Ik ga op mijn gevoel af'.
door
Ariejan Korteweg
"Wat ik mooi vind hoeven de
gasten nog niet mooi te vinden.
In het begin hadden we een ex
positie met deels heel geraffi
neerde naakten. Ik ben er om uit
gescholden totdat ik in tranen
was. Laat mij maar bij m'n bed
den en biefstukjes blijven, dacht
ik. Daarna hingen er boerderij
tjes, dat vonden de mensen weer
te ouderwets. Barst, zei ik. Ik ben
'De Hanoi-foto's van Kees Planqué in het Leidse Beleg', (foto Holvast)
doorgegaan en doe nu wat ik zelf
wil. Ik vraag de kunstenaars
twee of drie werken mee te ne
men en dan kijk ik of het ge
schikt is voor De Kieviet".
De map met tentoonstellingen
van de afgelopen jaren wijst uit,
dat de wanden van de auberge
zeer uiteenlopend gevuld wor
den: paarden, zeegezichten, ab
stracter wandkleden, kantwer
ken, soms ook kindertekenin
gen. De exposanten variëren van
gevestigde kunstenaars tot huis
vrouwen met een hobby. "Ieder
een moet hier een kans krijgen",
vindt mevrouw Gandini.
Er wordt bij De Kieviet opval
lend goed verkocht. Het is geen
uitzondering als van een exposi
tie van stillevens of bloemschil-
derijen de helft of meer een eige
naar vindt. De grootste groep
van kopers bestaat volgens me
vrouw Gandini uit
speciaal voor een expositie naar
De Kieviet komen. Buitenlandse
reizigers nemen zelden wat mee.
Het werk hangt gratis, bij ver
koop berekent De Kieviet een
kleine provisie.
Inmiddels is de brandweer
gearriveerd. Met verontschuldi
ging, want eerst moest een
schaap uit een hekwerk worden
bevrijd. Het magnum opus 'Mas
sale eenzaamheid' wordt aan een
dik nylon koord hoger gehangen.
Een reus lijkt zeepbellen te
strooien in een hemelsblauwe
lucht. In elke zeepbel een be
roep: doodgraver en verkeers
agent, dokter en professor.
"Kunt u er een brandweerman
op ontdekken", vraagt mevrouw
Gandini de hulpvaardige spuit
gast. "Ach mevrouw, wij worden
wel vaker vergeten", is zijn ant
woord.
Leidse Beleg
De expositie bij koffiehuis
Leidse Beleg aan de Hooigracht
is van geheel andere aard. De
term 'expositie' moet hier zelfs
met enige aarzeling worden ge
bruikt. Bij binnenkomst sprin
gen vier foto's meteen in het oog.
Ze hangen rechts van de ingang.
Vol verwachting het interieur
rondspeurend naar andere foto's,
zijn die zo gauw niet te beken
nen. "Dit is de hele tentoonstel
ling", verklaart eigenaar Willem
van der Heijden. "Meer ruimte
hebben we niet".
Die vier foto's zijn gemaakt in
Hanoi door Kees Planqué. Hij is
lid van het Medisch Comité Ne-
derland-Vietnam en geen be
roepsfotograaf. Toch zijn het
sfeervolle foto's. Je ziet een jon
gen, die met ontbloot bovenlijf
aan een pers draait. Volgens Van
der Heijden maakt hij schoenzo
len. Andere foto's tonen een deli-
berend ouder koppel op straat,
een figuurtje in een geïmprovi
seerde regenjas in een haast Hol
lands landschap en een oude
man met vlindervormige zonne
bril, die in gesprek is met een
Jongetje.
Van der Heijden vertelt dat hij
meestal via, via foto's van vrien
den en bekenden heeft hangen.
Vaak Leidse amateurfotografen,
maar soms ook iemand die met
fotograferen zijn brood verdient.
Hij noemt Rohde, Rombouts en
Koren en foto's van Groenland,
New York en Leidse stadsge
zichten.
"We hadden er net een wandje
voor over", zegt hij. "Dus waar
om zou je daar dan geen foto's
hangen. Verkocht wordt er niet
veel, maar dat is ook niet de be
doeling. Wel komt het soms voor
dat iemand alleen voor de foto's
naar binnen komt. Die kijkt even
om een hoekje en is dan weer
vertrokken".
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer 110
groepen zullen musiceren op het
tiende North Sea Jazz Festival, dat
op 12,13 en 14 juli wordt gehouden
in het Nederlands Congresgebouw
in Den Haag. Het festival werd in
1976 op poten gezet door de Haag
se impresario Paul Acket. Toen
trok het 9.000 bezoekers, vorig jaar
34.000, van wie een kwart uit het
buitenland. Het bestuur van de
Stichting North Sea Jazz Festival
vergeleek die resultaten maandag
met de moeite die het gekost heeft
het festival te' laten voortbestaan.
„Onwillige ambtenaren van
WVC en een incapabele Raad voor
de Kunst bleven ons bestaansrecht
hardnekkig ontkennen", zei pen
ningmeester Wiebe Buma bij de
presentatie van het nieuwe con
cert-programma. Aan de totale
kosten van het festival dragen het
rijk en Den Haag samen achttien
procent bij. Zes procent komt via
de zaalhuur weer in de gemeente
kas terecht. De provincie Zuid-
Holland heeft een subsidie gewei
gerd, volgens de stichting op grond
van valse voorlichting door de Cul
turele Raad voor Zuid-Holland.
De festival-organisatie heeft nu
een sponsor gevonden in een Ja
panse fabrikant van beeld- en ge
luidsapparatuur. Die maakt het
mogelijk „ondanks de dollar-peri
kelen een programma te presente
ren dat zelfs dat van vorig jaar
overtreft.
Het programma vermeldt de na
men van Ella Fitzgerald, Oscar Pe
terson Trio, Dizzy Gillespie, het
Modern Jazz Quartet, de Paris
Reunion Band, Miles Davis, Keith
Jarrett en het Sun Ra Arkestra.
Blues en soul worden vertegen
woordigd door o.a. Ray Charles,
Fats Domino, Johnny Otis, B.B.
King, en Stevie Ray Vaughan. Uit
Zuid-Amerika komen o.a. Astor
Piazolla, Astrud Gilberto, Astrud
Gilberto en Kip Hanrahan met
Jack Bruce. Daarnaast nog tal van
artiesten uit eigen land.
Het festival heeft dit jaar elf po
dia binnen het Congresgebouw en
twee tenten erbuiten.
OVERLEDEN - De kunstenaar Jan
Baptiste de Winter is na een langdurig
ziekbed op 55-jarige leeftijd in zijn
woonplaats Zaandam overleden. Zijn
overlijden is bekendgemaakt door de
dienst voor cultuur van de gemeente
Hilversum, waar in het cultureel cen
trum De Vaart een tentoonstelling
loopt van recente plastieken en teke
ningen van De Winter onder de titel ,de
kwetsbare mens'. Ook in het stedelijk
museum in Schiedam worden werken
van De Winter geëxposeerd als onder
deel van de tentoonstelling .Nederland
40 jaar bevrijd'.
Bij Christie's in Amsterdam
Sir Patrick Lindsay (links) tijdens de veiling van het schilderij van Van Ruysdael in Amsterdan
AMSTERDAM (GPD) - De Engelse veilingmeester
Sir Patrick Lindsay heeft gisteravond bij Christie's
Amsterdam een schilderij van Salomon van Ruysdael
geveild voor een bedrag van 1.083.000 gulden. Een re
cordbedrag dat ooit is betaald voor een schilderij op
een veiling in Nederland. De koper is een onbekend
gebleven Duitser. Het schilderij, de Maas bij Gorkum
en geschilderd in 1647, was het laatste van een serie
van bijna 200 oude meesters die dinsdagmiddag en
-avond onder de veilinghamer kwamen.
De veiling bracht in totaal ruim 5,3 miljoen gulden
op. Een enorm succes, gezien de prognoses voor de
veilingresultaten die tussen de drie en vier miljoen
gulden lagen. Een stilleven met bloemen van Jacob
van Walscapelle uit 1681 bijvoorbeeld, ging in plaats
van de hoogste catalogusschatting van 250.000 gulden
voor 820.000 gulden onder de hamer door. Daar komt
dan nog 14 procent opgeld bij.
Een bruiloftstafereel van Jan Steen bleek daarente
gen niet veel boven diezelfde schatting geveild te wor
den, namelijk voor 260.000 gulden. Voor een zelfde
bedrag veranderde een breugheliaans tafereel van
Martin van Cleve van eigenaar. Ruim een ton boven
de geschatte opbrengst.
Kopers waren vrijwel uitsluitend particulieren en
handelaren. De in het internationale gezelschap aan
wezige museavertegenwoordigers hielden hun mond.
Sir Patric Lindsay toonde zich na afloop uiterst ver
heugd over de resultaten van de veiling. „Amsterdam
heeft opnieuw laten zien in de voorste gelederen te
staan als hét gaat om dit soort veilingen", zo sprak de
internationaal vermaarde veilingmeester. "Een kwali
tatief goed en breed aanbod en een goede presentatie
naar het buitenland, zodat overal in de wereld de
kunstkenners weten wat er gaande is, blijken hun
vruchten af te werpen. Zelfs de wat matiger werken
op de middagveiling verkochten buitengewoon goed.
Voor een dergelijke veiling doet Amsterdam niet voor
New York of Londen onder", aldus de Britse veiling
meester.
Expositie bij Stelling
Jaap Kanbier - Emotie en agressie
in kleurgeweld. Expositie van schil
derijen en tekeningen van Jaap Kan-
bier Urn 31 mei. Studio Stelling, Lan
ge Mare 65. Geopend di. t/m za. van
12-17 uur.
LEIDEN - De eerste indruk van
de expositie van Jaap Kanbier
bij Stelling valt moeilijk te rij
men met de eigenlijke aard van
diens werk. Oppervlakkig be
schouwd lijkt men hier te maken
te hebben met door het kleurge
bruik en expressiewijze samen
hangende werkstukken. De
vooral op kleur afgestemde op
stelling brengt een gevoel van
evenwicht met zich mee. Bij het
bekijken van de voorstellingen
afzonderlijk is eerder het tegen
deel het geval. De schilderijen
hebben in vele opzichten een ex
cessief karakter dat veroorzaakt
wordt door de vaak forse afme
tingen, de overvloed aan vormen
en de kleuruitbarstingen. Kan-
biers gevoelsmatige, vaak hefti
ge benadering maakt dat er wei
nig ruimte is voor een zorgvuldi
ge compositie maar vindt neer
slag in een vlakvullend beeld van
aaneengesloten vormen.
In dit kleur- en vormgeweld
houdt Kanbier aan de figuratie,
die de bezoeker, soms met enige
moeite, kan ontwar(r)en vast;
steeds terugkerende elementen
zijn menselijke figuren, meest
vrouwen, losse lichaamsdelen,
ogen en plantmotieven (zelfs een
vleesetende plant is met veel ge
voel voor symboliek toegepast).
Bij een aantal werken, juist die
waar mannen en vrouwen samen
zijn afgebeeld, overheersen felle
emoties, vooral tot uitdrukking
gebracht in agressie. Kanbier
blijkt ook in staat zijn onbebrei-
delde uitingsdrang meer onder
controle te kunnen houden, het
geen tot aardig resultaat heeft ge
leid in 'Morality change'. De titel
maakt het begrip van het beeld
niet eenvoudiger maar op grond
van de uiterlijke kenmerken valt
deze geslaagde synthese van for
mele- en kleuraspecten te verkie
zen boven elders overheersende
vormeloosheid.
De grote tekeningen volgen in
de algemene lijnen de beschrij
ving van de schilderijen, al voel
de Kanbier hier minder de nood
zaak het hele vlak te vullen.
Mocht deze groep niet zo'n waar
dering vinden, de serie tekenin
gen op kleiner formaat is nauwe
lijks interessant. Gezien de over
dreven mistekening en het wei
nig fraaie kleurgebruik zijn deze
werken op zijn best nog vinger
oefeningen te noemen. Een rond
gang langs het geëxposeerde ma
teriaal volgt een neergaande lijn
die een dieptepunt bereikt in de
laatstgenoemde werken.
NANCY STOOP.
Eén van der werkstuken van
Jaap Kanbier, die bij Stelling
zijn te zien. (fotopr)
DEN HAAG (GPD) - Hendrik
Berlage heeft de officiële opening
van zijn laatste schepping, het
Haags Gemeentemuseum, in mei
1935 niet meer meegemaakt. De ar
chitect die de bakstenen bouwwer
ken uit onze middeleeuwen als uit
gangspunt nam en heilig geloofde
in gebruikskunst en degelijk vak
manschap, was 78 jaar oud toen hij
in 1934 stierf. Zijn meest beroemde
ontwerpen staan in Den Haag, het
museum, een woonhuis aan de
Scheveningseweg en de Christian
Science Church. Maar ook in Am
sterdam, onder andere de solide
ogende Effectenbeurs en het
Scheepvaarthuis.
Beide steden voelen zich als trot
se ouders van een zoon die grote
invloed had op de bouwkunst van
de twintigste eeuw. Den Haag
heeft deze maand zelfs een uitbun
dig feest georganiseerd rond de 50e
verjaardag van het door Berlage
ontworpen Gemeentemuseum.
Het feest begint op 24 mei met de
heropening van het Nederlands
Kostuummuseum dat in het gele
bakstenen gebouw van Berlage ei
gen zalen en een depotruimte heeft
gekregen. Het oude kostuummu
seum aan de Lange Vijverberg
werd in 1984 wegens geldgebrek
gesloten. De collectie van voorna
melijk achttiende en negentiende
eeuwse kleding werd volgens af
spraak aan het Haags Gemeente
museum doorgegeven, dat de laat
ste jaren onder invloed van conser
vatrice Ietse Mey, al enkele malen
ontwerpen van hedendaagse cou
turiers heeft aangekocht.
Binnenhuisarchitect Benno
Premsela heeft in het Gemeente
museum een opstelling bedacht
die museumbezoekers direct zal
aanspreken. Geen saaie wandeling
langs eeuwen oude binnenhuisjes
met aangeklede poppen, maar eta
lages met antieke en moderne kle
ding naast elkaar. Bij een grote vi
trine die als thema draagt 'erotiek'
staat een tournure jurk uit 1885
zusterlijk naast half doorschijnen
de feestjurken uit 1930 en 1980 of
hotpants uit de jaren '60. Zo is ook
mannenkleding uit verschillende
tijdperken bijeengebracht, geba
seerd op een zelfde thema zoals bij
voorbeeld sport. In kleine uitstal
kasten kan men brilmonturen,
armbanden of handschoenen uit
deze en de vorige eeuw met elkaar
vergelijken. Een grote etalage is
voorlopig gewijd aan ondergoed
uit een ver verleden: keursjes en
veterlijfjes naast kanten onderrok
ken en een geborduurde gordel
waarop in het Frans de volgende
tekst staat: 'Ik kan niet meer adem
halen'.
door
Roelie Meijer
Het is de bedoeling dat elk jaar
een andere opstelling van kos
tuums wordt gemaakt rond dezelf
de thema's.
In het kostuummuseum worden
wisselende exposities gehouden,
te beginnen met modefoto's van
zes Nederlandse modefotografen.
Als openingsmanifestatie van dit
nieuwe onderdeel in het Haags Ge
meentemuseum worden op 26 mei
shows gegeven van architectoni
sche sierraden en textielobjecten
ontworpen door acht vrouwelijke
vormgevers. Aansluitend op de
shows worden deze objecten nog
drie dagen daarna getoond in de
Amsterdamse Galery Ra.
Het Haags Gemeentemuseum is
28 mei gratis toegankelijk voor het
publiek. Tot de vele nieuwtjes van
die dag behoort de opening van
een jubileum winkel waarvoor be
kende kunstenaars kleine voor
werpen hebben ontworpen, zoals
een kijkdoosjé gemaakt door Joop
Vegter, tegels met geometrische fi
guren bedacht door Sol Lewitt, een
leren stropdas met gekartelde
zoom van Maria Hees. Er zijn films,
lezingen en klankconcerten. De
Staatsuitgeverij brengt deze dag
een herdruk uit van 'Het boek van
PTT' dat in 1938 door de typograaf-
architect Piet Zwart is ontworpen.
Het jubilerende Gemeentemu
seum heeft aan elf Haagse kunste
naars opdracht gegeven om een
werk te maken dat verband houdt
met de architectuur of de lichtval
in Berlage's museumgebouw en de
eerste projecten zijn eind méi ge
reed.
Als vervolg op de tentoonstelling
die het Gemeentemuseum twee
jaar geleden heeft gewijd aan de
stijl en aan Theo van Doesburg,
gaat op 30 mei een korte documen
tairefilm over Van Doesburg in
première in het museum. In op
dracht van de ministeries van WVC
en buitenlandse zaken heeft regis
seur Frank den Oudsten een En
gelstalige film gemaakt vanuit het
atelier waarin Van Doesburg heeft
gewerkt in het Franse stadje Meu-
don. De hele omvangrijke nalaten
schap van het echtpaar Van Does-
burg is kortgeleden aan de Staat
der Nederlanden geschonken.
De Haagse burgemeester F. G. L.
L. Schols, bezig met afscheid ne
men, opent tot besluit van de fees
ten rond het Berlage-gebouw op 31
mei eén symposium over stadsver
nieuwing als culturele activiteit.
Twee dagen achtereen praten ar
chitecten, critici, kunstenaars en
groenvoorzieners, over de nieuw
bouw in de oude stad en over de
zogenaamde meerwaarde van een
vernieuwde woonwijk. Den Haag
is volgens de organisatoren van het
symposium een speelse stad vol al
lure aan het worden. Als bewijs
daarvan zingen op zaterdag 1 juni
tegen middernacht alle Haagse ko
ren (in totaal 700 stemmen) een pas
gecomponeerd Haags lied terwijl
een lichtspel met laserstralen van
af het Congresgebouw de hemel
boven 's-Gravenhage zal doorklie-
1(1) We are the world - Usa
for Africa
2(3) Don't you - Simple
Minds
3(2) Everybody wants to ru
le Tears for Fears
4(4) Rhythm of the night -
Debarge
5 (11) Dancing in the dark -
Bruce Springsteen
6(8) The Summertime -
BZN
7 5) All at once - Whitney
Houston
8 (10) Cry - Godley Creme
9 9) Mijn Meissie - Danny
de Munk
10 (12) That ole devil called lo
ve - Alison Moyet
11 (13) The unforgettable fire
- U2
12 6) Nightshift - Commo
dores
13 (15) Could it be I'm falling
Grant/Graham
14 7) Live is life - Opus
15 (22) In my house Mary
Jane Girls
16 (21) You can win if you
wanto - Modern Tal
king
17 (20) Run to you Bryan
Adams
18 (17) 1 feel love - Bronski
Beat
19 (26) Kronenburg Park
Frank Boeijen Groep
20 (18) One more night - Phil
Collins
21 (37) Let it swing - Bobby
Socks
22 (23) One day is enough -
Roberto Jacketti
Scooters
23 (24) History - Mai Tai
24 (40) 19 - Paul Hardcastle
25 Love is in your eyes -
Gerard Joling
26 (14) Welcome to the pleasu
re dome - Frankie goes
to Hollywood
27 (16) PopieJopie - Pisa
28 (34) Would I lie to you - Eu-
rythmics
29 A view to a kill - Du-
ran Duran
30 (33) Once in a life time -
Talking Heads
31 (36) Kiss me - Stephen Tin
Tin Duffy
32 (38) Lover come back to me
- Dead or Alive
33 (28) That was yesterday -
Foreigner
34 (31) So far away - Dire
Straits
35 (32) Hangin' on a string -
Loose Ends
36 (39) I was born to love you
Freddie Mercury
37 Feel so real - Steve Ar-
rington
38 (35) Legs - ZZ Top
39 Let's go together -
Change
40 Celebrate Youth-Rick
Springfield
