'Meer gewenst dan
ijzeren repertoire'
Treurigheid troef op filmfestival in Cannes
Clichés overheersen stoffige 'Tosca' van Puccini
Leidse
band wint
jazz
festival
in Breda
Geen Europeanen in
finale Elisabeth-
concours voor viool
Boeken en muziek op Muzenmarkt
MAANDAG 20 MEI 1985
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 11
CANNES (GPD) - Op papier
had tevoren het 38ste filmfestival
van Cannes er al niet zo sterk uit
gezien, maar je rekent dan nog
op een paar verrassingen. Het is
deprimerend te moeten vaststel
len dat die zijn uitgebleven. Ge
durende de laatste drie dagen is
de competitie op een bedroe
vend laag niveau terechtgeko
men en herstel is uitgebleven.
Dat betekent niét zozeer dat er in
Cannes slecht is geprogram
meerd, maar veeleer dat de we
reldcinema blijkbaar in een ern
stige malaise is beland.
Dat houdt ook niet in dat de festi
valorganisatie er de koppen bij laat
hangen. Want er valt nog steeds
van alles te vieren, al was het maar
by de gratie van een roemrucht
verleden. Zo stond zondag de Croi-
sette op z'n kop, omdat duizenden
mensen een glimp wilden opvan
gen van James Stewart (vandaag
77 geworden) en June Allyson (ook
geen 18 meer) die een gala-voor
stelling kwamen bijwonen van een
met dolby-stereo opgekalefaterde
versie van The Glenn Miller Story
(31 jaar oud).
De Fransen zorgen er altijd voor
dat ze zelf met drie films meedin
gen naar de Gouden Palm. Maar
door
Pieter van Lierop
zelfs in deze zwakke competitie
maken ze weinig kans op zelfs
maar een troostprijsje, of de jury
moet zich wel heel erg beleefd wil
len opstellen tegenover het gast
land. Over Godards zwaktebod
„Met detective" hadden we het al,
maar intussen hebben de cory
feeën Téchiné en Chabrol het er
nauwelijks beter van af gebracht.
De eerste deed een armzalige duit
in het zakje met „Rendez-vous",
een hysterische amour-foufilm, de
tweede regisseur serveerde Poulet
au Vinaigre, een misdaadfilm die
zich heel makkelijk verteren laat,
maar die je vooral niet moet verge
lijken met de veel hartiger kost die
Chabrol tien jaar geleden placht op
te dienen.
De Italiaanse inzendingen van
Monicelli en Risi zijn zó slecht, dat
de gehele Italiaanse cinema mors
dood lijkt te zijn. Duitsland bleef
totaal afwezig, met als niet serieus
te nemen uitzondering „Tokyo-
Ga", een uit de hand gelopen
vakantiefilmpje van Wim Wenders.
Spapje en de Scandinavische lan
den boden wat redelijker confectie
in de marge en de Russische films
werden eveneens te licht gevonden
voor het hoofdprogramma. Uit
kwaadheid daarover hebben ze
zelfs hun dundoek laten verwijde
ren uit de haag vlaggemasten bij
het festivalpaleis.
In de Quinzaine was trouwens
wèl een beslist geslaagde Russi
sche komedie te zien, „De Blauwe
Bergen" van de Georgiër Eldar
Shengelaya, die zich met gespierd
sarcasme vrolijk maakt over de ab
surde bureaucratie bij een staats-
uitgeverijtje. Overigens was het
Quinzaine-programma als totaal
dit jaar van een schokkende mat
heid. Toen twee jaar geleden het
officiële festival verhuisde naar het
gigantische nieuwe gebouw, nam
de Quinzaine het nog steeds luis
terrijke oude paleis in bezit en om
dat het gebeurde met toen tevens
een indrukwekkend pakket films,
leek het erop alsof zich een specta
culaire paleisrevolutie aan het vol
trekken was.
Maar dit jaar is de situatie ineens
veel somberder geworden. Boven
dien is onlangs bekend geworden
dat het oude paleis op de nomina
tie staat om te worden gesloopt,
omdat Sheraton daar een hotel wil
bouwen. De Quinzaine raakt dan
zijn locatie kwijt en moet terug
naar een achteraf-bioscoop. Men
overweegt zelfs om zich in dat ge
val liever los te koppelen van Can
nes en te verhuizen naar Lille. Het
zou spijtig zijn. Wie gaat er naar
Lille?
Heeft het zin om nog iets te note
ren over de teleurstellende compe
titiefilms uit Canada, Zwitserland,
Egypte en Australië? Nee! De buit
moet al verdeeld zijn en vanavond
weten we door wie. Het valt te ho
pen dat de Gouden Palm voor de
Braziliaan Hector Babenco en zijn
„Kiss of the Spider Woman" zal
zijn. Ook het Argentijnse „La His-
toria official" verdient een onder
scheiding en „Kolonel Redl", van
de Hongaar Szabo, is evenzeer prij
zenswaardig. Cher kan de actrice-
prijs nauwelijks mislopen voor
haar moederrol in Mask. Een ge
baar van waardering voor het Joe
goslavische „Vader is op zaken
reis" valt eveneens te billijken.
Maar waar de jury uiteindelijk echt
niet onderuit kan, dat is het even
eens bekronen van Mishima, bij
voorbeeld met een regieprijs. Je
hoeft dan niet verrukt zijn van de
persoonlijkheid van de Japanner
over wie het gaat, Paul Schraders
film is, op puur artistieke waarde
beschouwd, van een niet te nege
ren kwaliteit.
Nederlands nieuws valt dit jaar
nauwelijks te geven, of het zou
moeten zijn dat u uit uw stoel rolt
bij het nieuwtje dat „Wildschut" is
verkocht aan Kenia en Senegal,
want dat is gebeurd. Trouwens er
blijkt voor geen enkele Nederland
se film zoveel buitenlandse belang
stelling te bestaan als voor „Bitter
Sweet", het in eigen land afge
slachte „Bittere Kruid". En de Dol
ly Dots zijn de voorlaatste festival
dag de Rivièra binnengevlogen om
te komen zingen op een feest voor
de zakenrelaties van Cannon. Te
vens werd bekend gemaakt, dat zij
een film mogen maken: Give a girl
a break, te regisseren door Ralph
Inbar.
Cannon had er ook een speciale
persconferentie voor belegd, alleen
- niet zo slim precies op het mo
ment dat tevens de enige persvoor
stelling plaatshad van John Boor-
mans „The Emerald Forest", de of
ficiële slotfilm van Cannes. Die
bleek te gaan over de ondergang
van het Braziliaanse regenwoud.
Boormans zoontje Charley speelt
een indiaan. Pas achteraf moet je
James Stewart en June Allyson,
filmfestival in Cannes.
concluderen dat het waarschijnlijk
verstandiger was geweest om naar
de Dolly Dots te gaan luisteren, al
twee sterren van toen, op het 38ste
(foto AP)
lijkt het er niet in te zitten dat Ne
derland daar volgend jaar dan wel
de Gouden Palm mee pakt
Overleden
Margaret Hamilton, een Ameri
kaanse actrice die vooral bekend
werd om haar vertolking van de
slechte Heks van het Westen in de
film 'The Wizard of Oz' met een
jonge Judy Garland, is vorige week
donderdag op 83-jarige leeftijd in
Salisbury in Connecticut overle
den.
Abe Burrows, auteur van de zeer
populaire musical 'Guys and Dolls'
en andere kasstukken op Broad
way, is op 74-jarige leeftijd na een
ziekte van jaren aan longontste
king overleden.
Hij was mede-auteur van 'Silk
Stockings' en auteür van het script
voor de film 'The Solid Gold Cadil
lac'.
Prijs voor
Julian Coco
DEN HAAG (ANP) - De klassiek
gitarist Julian Coco is de eerste
Prijs voor Ethnische Kunstvormen
toegekend. Hij krijgt de onder
scheiding 8 juni in het Nederlands
Congresgebouw in Den Haag, op
de 'Dag van de Zwarte Kunst'.
Coco stamt van de Nederlandse
Antillen. Als musicus was hij een
van de eersten die in ons land het
diploma voor klassiek gitaarspel
behaalde. Hij was jarenlang als
contra-bassist verbonden aan het
Utrechts Stedelijk Orkest. De on
derscheiding is een bronzen beeld
je, dat de Surinaamse beeldhouw
ster Helen Ferdinand heeft ge
maakt. Coco zal op de Dag van de
Zwarte Kunst optreden, evenals
Stanley Noordpool, eveneens
meester in het klassieke gitaarspel.
De Dag van de Zwarte Kunst is
georganiseerd door de Stichting
Makandra Gruppo in Den Haag
met steun van rijk en gemeente, de
Antilliaanse Stichting voor Cultu
rele Samenwerking en de Stich
ting voor Suriname.
'Tosca' van Giacomo Puccini door
de Ned. Operastichting m.m.v. het
Amsterdams Philharmonisch Or
kest. Dirigent: Bohumil Gregor. Re
gie: Lotfi Mansouri. Herinstudering:
Jan Bouws. Titelrol: Martina Ar
royo. Gezien in de Stadsschouwburg
op 17 mei. Volgende voorstellingen
op 22 en 28 mei, 1,6,10,13 en 16 juni.
Scheveningen: 19 juni.
AMSTERDAM - Het onbetwiste
kassucces van de Nederlandse
Operastichting was de 'Tosca' in
de regie van Lotfi Mansouri met
de inmiddels overbekende de
cors en kostuums van Max Röth-
lisberger. De eerste serie voor
stellingen leidde in 1969 tot de
nog steeds gedenkwaardige sa
menwerking van Gré Brouwen-
stijn en Jan Derksen (toen nog
een bariton), daarna schitterde
Gerry de Groot enkele malen in
de titelrol, in 1978 was het de
beurt aan Johanna Meier en nu
valt de Amerikaanse Martina Ar
royo de eer te beurt deze produk-
tie 'uit te luiden'.
De eerste 'Tosca' in de Stopera
zal een nieuwe enscenering zijn
en de voorstelling van afgelopen
vrijdag gaf de indruk dat dat
geen overbodige luxe was. De
decors zagen eruit of ze wel een
likje verf konden gebruiken, de
belichting bezat nauwelijks eni
ge sfeer en uit alles bleek, dat het
bij de herinstudering aan tijd
had ontbroken. Bovendien bleek
Bohumil Gregor in de verste ver
te niet de ideale dirigent voor de
felle dramatiek en de zuidelijke
hartstochten in Puccini's opera.
Twee akten lang kabbelde het
spel van het Amsterdams Phil
harmonisch Orkest braaf en ge
zapig voort en in de derde akte
liet Gregor het tempo zelfs zover
terugzakken, dat de musici het
spoor even helemaal bijster sche
nen te raken.
Dat alles weerhield het Am
sterdamse premièrepubliek er
echter niet van om met groot en
thousiasme op deze uitvoering te
reageren. Dat de Russische tenor
Vladimir Popov zijn fraaie, krui
dige stem vrijwel uitsluitend ge
bruikte om er zo hard mogelijk
(en meestal ook nog onzuiver)
mee te zingen, deerde kennelijk
slechts weinigen. Gelukkig toon
de Martina Arroyo zich muzika
ler. De stemkracht en het uiter
lijk voor een echte Tosca heeft zij
niet meer, maar wel spreidde zij
een inlevingsvermogen en een
lyriek ten toon, waar haar tegen
speler een voorbeeld aan zou
kunnen nemen.
Henk Smit zorgde als Scarpia
eveneens voor een positief ele
ment. Hij portretteerde de brute
politiechef als een schurk met
weinig raffinement (en hoeveel
subtiel venijn zit er niet in die
rol!), maar vocaal stond hij als
een rots in de branding, en dat
was al heel wat waard. Ook hij
kon deze voorstelling vol clichés
en houterigheid eghter slechts
bij vlagen op gang brengen.
Vladimir PopoV en Martina Arroyo in 'Tosca'
BREDA (ANP) - Het Leidsch Stu
denten Jazz Gezelschap heeft gis
teren het concours van het vijftien
de oude stijl jazz-festival in Breda
gewonnen. Het orkest behaalde
305,5 punten, 20,5 punten meer dan
het New Orleans Hot Lips Jazz Or
chestra uit Zwitserland. De River
City Jazzmen uit Engeland, al qpr-
der eerste prijswinnaar, werd dit
keer derde met 276 punten.
De solistenprijs werd gewonnen
door de Leidse tenorsaxofonist
Bernard Berkhout. Voor de Swing
Award scoorde gitarist-violist Fapi
Lafertin van de Belgische vier
mansformatie Waso het hoogst.
Voor het 15e oude stijl jazz-festi-
val bestond grote belangstelling.
Nagenoeg alle binnenconcerten
waren uitverkocht en in de Breda
se binnenstad bewoog zich vier da
gen lang een mensenmenigte van
podium naar podium.
Rembrandts 'Flora', topper op c
ROTTERDAM (ANP) - Minister
president Lubbers heeft zater
dagmiddag in het Rotterdamse
museum Boymans-Van Beunin-
gen de tentoonstelling van schil
derijen Uit het Hermitage Mu
seum in Leningrad officieel ge
opend.
Op de expositie, die tot en met
14 juli voor het publiek toeganke
lijk is, worden 41 schilderijen
van 33 Hollandse en Vlaamse
meesters uit de zeventiende eeuw
getoond. Daaronder zijn ,Saskia
als Flora' van Rembrandt, ,Por-
Hermitage-expositie in Rotterdam
Hermitage-
tentoonstelling
in Rotterdam
tret van een man' van Frans
Hals en schilderijen van Jacob
Ruysdael en de Vlaamse schilder
Peter Paul Rubens en Jacob Jor-
daens.
(foto ANP)
De Hermitage-tentoonstelling
in Boymans is onderdeel van de
Leningradweek die tot 22 mei in
Rotterdam wordt gehouden. In
het kader van deze manifestatie
is een uitgebreid programma op
gezet, waarin de bezoekers ken
nis kunnen maken met diverse
culturele activiteiten uit de stad
Leningrad. Rotterdam en Lenin
grad zijn sinds juni 1984 zuster
steden. Het is de bedoeling dat
Rotterdam zich volgend jaar in
Leningrad presenteert tijdens
een soortgelijke manifestatie.
BRUSSEL (GPD) - In de
finale van het wereldbe
roemde Koningin Elisabeth
muziekconcours in België
zullen volgende week geen
Europese musici te horen
zijn. Het concours is dit
keer gewijd aan de viool.
De twaalf finalisten zijn drie Zuid-
koreanen, twee Amerikanen, twee
Japanners, twee Chinezen en een
deelnemer uit Australië, Guatema
la en een uit het Aziatische deel
van de Sowjet-Unie.
Aan het Elisabeth-concours, dat
algemeen wordt beschouwd als
een van de belangrijkste muziek-
wedstrijden ter wereld, hebben to
taal zeventig jonge musici uit twin
tig landen meegedaan, waarvan de
meeste afkomstig waren uit de
Verenigde Staten, Japan en België.
Volgens de kenners was het peil
van een groot deel van de deelne
mers erg middelmatig. Een aantal
van hen voldeden allerminst aan
de eisen die voor een dergelijk
zwaar muziekconcours mogen
worden gesteld, zo viel te beluiste-
Bij de eerste ronden werd vooral
gelet op de techniek en de virtuosi
teit, meer dan op het muzikale kali
ber van de violisten. Vooral daar
door viel een groot aantal musici
door de mand. Er gingen afgelopen
door
Roelie Meijer
leen concertzalen maar ook omroe
pen en platenindustrie blijven in
hun muziekkeuze aan de veilige
kant. Volgens Janny de Jong, die
bij de AVRO hoofd is van de cultu
rele programma's is dat geen be
zwaar. „Wat is er tegen-het ijzeren
repertoire van de klassieken, zo
lang de mensen het willen horen
en Beethoven niet verveelt?"
Leo Boudewijns, directeur van
de NVPI (organisatie van platen
producenten) ontkende dat platen
firma's een voorkeur hebben voor
een bepaalde muziekkeus. Het pu
bliek is bepalend. Als er maar ge
noeg verkocht wordt, maakt het de
industrie niet uit. „De media moe
ten toegankelijker worden ge
maakt voor het moderne klassieke
repertoire".
Een vergelijking met de beelden
de kunst ligt voor de hand. Waar
om stroomt het publiek toe bij de
grote overzichtstentoonstelling La
Grande Parade in het Stedelijk
Museum en blijft het weg als in het
Concertgebouw moderne muziek
wordt gebracht. Heeft de muziek
de afgelopen eeuw wel grote kun
stenaars als Picasso en Willem de
Koning voortgebracht. Volgens
Martin van Amerongen zijn Stra-
winsky en Schönberg vergelijkba
re grootheden en het was volgens
hem niet zo dat er geen belangstel
ling is voor een man als Schön
berg. Carré was vorig jaar zeven
dagen achtereen uitverkocht voor
een Schönberg-programma.
Ton Koopman signaleerde het
nuttig effect van de populaire film
Amadeus, waardoor een stuk uit
Mozarts Requiem plotseling tot de
top tien ging behoren. Grote groe
pen jongeren hebben het ijzeren
repertoire helemaal niet nodig. Die
komen volgens Boudewijns via de
popmuziek bij Sati en andere mo
derne klassieken terecht. Van
Amerongen pleitte voor een goed
informatief muziektijdschrift
(maar zijn muziekminnaars wel
echte lezers) en hij concludeerde
datje tegenwoordig redelijk aan je
trekken komt. „Het muziekleven is
gevarieerder geworden en we heb
ben een volwassen muziekkritiek".
Wie nog mocht twijfelen aan de
leeshonger van muziekliefhebbers,
houden op de Muzenmarkt worden
gerustgesteld. Met het oog op een
groot publiek is vrfjdag een doos
met vier boeken en drie langspeel
platen gepresenteerd over de drié
componisten die dit jaar 300 jaar
geleden zijn geboren: Bach, Han
del en Scarlatti. De muziek wordt
uitgevoerd door Nicolaus Harmon-
court, Ton Koopman en Gustav
Leonhardt. Zij hebben ook bijge
dragen aan de tekst van de boeken,
samen met een groot aantal mu-
ziekautoriteiten.
Andere nieuwe uitgaven zijn
'Verliefd op Polymnia', een verha
lenbundel met biografische trekjes
van platenman Leo Boudewijns;
'Bach en het getal', een boek van
de Utrechtse orgeldocent Kees van
Houten en muziekdocent Marinus
Kasbergen uit Tilburg over de ge
tallensymboliek bij Bach die terug
te voeren zou zijn op een 'bijna bo
venmenselijk esoterisch denken'.
Het uitstekende tijdschrift 'Lite
ratuur' heeft een boekje uitgege
ven vol teksten en tekstfragmen
ten met betrekking tot muziek van
de middeleeuwen tot nu. De titel is
'Literatuur in concert'. Nieuw is
ook een informatief boek over de
uitvoeringspraktijk van de muziek
Van de 17e en 18e eeuw: 'Barokmu
ziek, theorie en praktijk', geschre
ven door clavecinist en organist
Ton Koopman.
Nederlandse musici en muziek
docenten hebben de afgelopen
eeuw veel geschreven over hun
vak en een keuze uit deze publika-
ties is deze week verschenen onder
de titel 'Musici over muziek'. De
samensteller Ton de Leeuw, com
ponist en artistiek directeur van
het Sweelinck-conservatorium,
heeft hiermee een hulde willen
brengen aan alle mensen die het
muziekvakonderwijs in Amster
dam een eeuw lang hebben ver
rijkt.
Vrijdag heeft Rob Edwards,
voorzitter van de Edison Stichting,
de 31 nominaties voor de Edison
1985 bekendgemaakt, onder wie
het Amsterdam Gitaartrio, het Am
sterdams Barok Orchestre en het
Concertgebouworkest. Er zijn 233
binnen- en buitenlandse platen-
produkties beoordeeld in 12 ver
schillende categorieën.
Wie de winnaars zijn, blijkt in no
vember tijdens het Edison Gala
Klassiek 1985, uit te zenden door
NCRV-televisie en radio, vanuit de
Sonesta Koepelkerk in Amster
dam. Het programma zal, in tegen
stelling tot vroeger, strakker wor
den geregisseerd en bestaat uit een
feestconcert met aansluitend de
presentatie van de winnaars.
week al pleidooien op om voortaan
een toelatingsexamen voor het
concours te houden, om dit soort
teleurstellingen te voorkomen.
Vooral de deelnemers uit het
Verre Oosten hebben de afgelopen
dagen van zich doen spreken, zoals
de Koreaan Chin Kim, de Chinese
virtuoos Kun Hu en de Japanse
Elisa Kawaguti. Ook de Guatemal-
teek Henry Raudales behoorde tot
de uitblinkers.
Onder de favorieten hoort voor
lopig ook de jonge Russische Ta
mara Smirnova uit Irkoetsk. De
Russen hebben dit jaar voor het
eerst sinds 1976 weer een deel
neemster naar het Elisabeth-con
cours afgevaardigd.
De finale van het concours, die
wordt gehouden in het Paleis voor
Schone Kunsten in Brussel, begint
op maandag 27 mei en duurt tot 1
juni.
LEIDEN - De violist Jaap van
Zweden en de fluitiste Berdien
Stenberg hebben zaterdagmiddag
ook in Leiden hun commerciële
'Ode aan Amadeus' gebracht. Van
de gelijknamige concertserie, met
muziek uit de film 'Amadeus', zijn
langspeelplaten gemaakt en die
moeten worden verkocht. Om de
aandacht op die platen (en musi-
cassettes) te vestigen streek het duo
even neer op de muziekafdeling
AMSTERDAM Nederland heeft
geen tweede Pierre Janssen nodig
om klassieke muziek aan de man te
brengen. Tijdens de opening van
de driedaagse Muzenmarkt in het
Concertgebouw in Amsterdam
heeft een forum van deskundigen
vrijdag geconcludeerd dat het gro
te publiek ook door middel van ge
richte publiciteit en reclame door
yerkoopacties en het presenteren
van idolen meer belangstelling kan
krijgen voor het klassieke-mu-
ziekleven.
Publicist Martin van Amerongen
stelde bovendien voor dat de pro
vincialistisch werkende Neder
landse Operastichting, in Amster
dam zal gaan samenwerken met de
Vlaamse opera, opdat het aanbod
op dat gebied interessanter wordt.
Orkesten en toonkunstenaars,
die afwijken van het ijzeren reper
toire van Beethoven en Bach, stui
ten volgens musicus Ton Koop
man op financiële grenzen. Niet al-
Berdien
en Jaap
signeren
platen
bij V&D
van V&D. Het deelde honderden
handtekeningen uit aan even zove
le kopers en speelde passages uit de
succesvolle Amadeus-film.
(foto Holvast)
