Star Wars blijft
strijdpunt VS/SU
Kwestie Punjab wordt onoplosbaar
VAN DER
MEER
OVER
MODERN
WONEN
'Slecht onderwijs verzwakt leger' OPV^LENDE MEEVALLER
GEÏNTERESSEERD IN
MODERN WONEN?
Shultz: nuttig gesprek
Bijna akkoord over
vrijer grensverkeer
WOENSDAG 15 MEI 1985
BUITENLAND
PAGINA 9
WENEN (GPD/DPA/AP) - De Russische minister van buitenlandse zaken Gromyko en
zyn Amerikaanse ambtgenoot Shultz hebben gisteren in Wenen ruim zes uur lang ge
sproken over de geschillen tussen hun twee landen, meer dan drie uur langer dan was
voorzien.
Volgens de Russische woordvoer
der Viktor Lomeiko heeft Gromy
ko Shultz voorgehouden, dat in de
onderhandelingen over wapenbe
heersing slechts dan vooruitgang
kan worden geboekt, indien een af
spraak om offensieve kernwapens
in samenhang met het Star Wars-
programma te besprèken, strikt
wordt nageleefd.
Shultz en Gromyko kwamen in
januari in Genève overeen het wa-
penbeheersingsoverleg te hervat
ten, met de afspraak dat zowel over
offensieve wapens gesproken zou
worden als over verdedigingsyste
men in de ruimte. Toen do onder
handelingen in maart begonnen,
kwam het onmiddellijk tot een bot
sing over het Star Wars-program-
ma van president Reagan, ook wel
het Strategisch Defensie Initiatief
genoemd.
Volgens Lomeiko haalde Gro
myko ook uit tegen 'bepaalde krin
gen, die andere mensen met ge
weld hun wil op trachten op te leg
gen'. De woordvoerder noemde dit
als een van de oorzaken van de
spanningen in Midden-Amerika.
Shultz verklaarde dat het ge
sprek met Gromyko 'nuttig en ge
detailleerd' was geweest. Shultz zei
niets over een eventuele ontmoe
ting tussen Reagan en de Russi
sche partijleider Gorbatsjov. Lo
meiko zei dat de standpunten van
beide partijen ten aanzien van een
topgesprek 'welbekend' zijn. Rea
gan heeft Gorbatsjov uitgenodigd,
maar er zijn nog geen vaste afspra
ken gemaakt over tijdstip en
plaats.
Geheim
De Verenigde Staten heeft giste
ren zijn Westeuropese bondgeno
ten verzekerd dat zij bij deelname
aan het onderzoek inzake het Stra
tegisch Defensie Initiatief ook toe
gang zullen hebben tot geheime
onderdelen van het programma.
Dit werd bekendgemaakt in een
verklaring van de Amerikaanse
NAVO-missie in Brussel. De ver
klaring was een reactie op persbe
richten dat de Amerikaanse gene
raal James Abrahamson, die belast
is met de leiding van het SDI-on-
derzoeksprogramma, verklaard
had dat de bondgenoten uitgeslo
ten zouden worden van geheime
onderzoeksonderdelen.
In maart nodigde het Pentagon
zijn NAVO-bondgenoten en enkele
andere bevriende staten uit tot
deelname aan het onderzoekspro
gramma, dat 26 miljard dollar gaat
kosten. Tot dusver heeft alleen
Groot-Brittannië officieel laten we
ten dat het mee zal doen. Frankrijk
heeft afgezien van deelname.
De Nederlandse regering zal nog
vóór de zomer beslissen over even
tuele Nederlandse deelname aan
het Strategische Defensie Initia
tief. Minister van buitenlandse za
ken Van den Broek zei dit gister
avond in de Tweede Kamercom
missie voor buitenlandse zaken.
Volgens Van den Broek voor
komt een gemeenschappelijke Eu
ropese benadering dat besluiten op
technische in plaats van politieke
gronden worden genomen. Ander
zijds wordt daarmee ook de be
trokkenheid van Europa bij de al
gehele beoordeling op langere ter
mijn van het SDI-concept gegaran-
derd.
Van den Broek onderstreepte
nogmaals een eerder gedane ver
klaring dat deelname aan het on
derzoek naar de mogelijkheid om
vijandelijke atoomraketten in de
ruimte te vernietigen, niet vooruit
loopt op het eindoordeel over het
SDI-concept zelf.
Denemarken
De linkse oppositie in het Deen
se parlement hebben gisteren met
hun meerderheid de conservatief-
burgerlijke regering met een motie
ertoe gedwongen, in geen geval
aan SDI-onderzoek deel te nemen.
Sociaaldemocraten, volks- en
linkse socialisten leverden in een
debat kritiek op de ondertekening
van een NAVO-communiqué door
de Deense minister van defensie,
Hans Engel. Daarmee verklaarde
Engel samen met alle lidstaten van
het bondgenootschap deelneming
door de Europeanen aan SDI niet
bij voorbaat te willen uitsluiten.
Door de aanvaarding van de mo
tie is Denemarken verplicht zich
binnen de NAVO en andere inter
nationale organisaties „actief tegen
Star Wars-projecten" op te stellen.
De Portugese regering van pre
mier Mario Soares heeft gisteren
de wens te kennen gegeven deel te
nemen aan Eureka, het project
voor Europese technologische sa
menwerking, waarvoor het idee af
komstig is van Frankrijk.
Tegenover SDI heeft Portugal
„nog geen defenitief standpunt be
paald", zei een woordvoerder.
BRUSSEL - De Benelux-landen,
Frankrijk en West-Duitsland wil
len de persoonscontroles aan hun
onderlinge grenzen vanaf 15 juni
afschaffen. Er zal dan alleen nog
maar een visuele controle zijn, zo
als dat nu al tussen België, Neder
land en Luxemburg het geval is.
door
Hans de Bruijn
Dat zijn staatssecretarissen van
de vijf landen gisteren in Brussel
overeengekomen. Maar het ak
koord kon nog niet worden beves
tigd, omdat de Nederlandse staats
secretaris Van Eekelen (buiten
landse zaken) dat verhinderde. Hij
blokkeerde de besluitvorming om
dat West-Duitsland niet bereid
bleek tot een verruiming van de
vergunningen voor het Nederland
se vrachtverkeer via de Bondsre
publiek.
Daardoor werd na afloop ook
geen officiële verklaring uitgege
ven over de punten waarover men
het wel eens was. De Nederlandse
en Westduitse ministers van ver
keer, Smit-Kroes en Dollinger,
moeten dit probleem nu binnen
tien dagen oplossen, aldus Van Ee-
kelen.
Voor 14 juni is de ondertekening
door de ministers van buitenland
se zaken van de vijf landen van het
akkoord over het vrijere grensver
keer tussen de Benelux, Frankrijk
en West-Duitsland voorzien. Een
dag later al zouden dan de eerste
maatregelen in werking kunnen
treden.
Om de grensoverschrijding snel
ler te laten verlopen krijgen alle au
tomobilisten in de vijf landen een
groene schijf van 8 centimeter
doorsnee op de voorruit, het bewijs
voor de grenscontroleurs dat zij
aan de (fiscale) normen voor inge
zetenen van deze landen voldoen.
Alleen steekproefsgewijs zullen
daarna nog controles voorkomen.
Op langere termijn zullen alle
controles aan de binnengrenzen
van de vijf landen moeten verdwij
nen. Ook zullen autobussen met
passagiers voortaan makkelijker,
en met minder formaliteiten, de
grenzen kunnen passeren en mo
gen autobussen meer benzine vrij
meenemen dan tot nog toe (wordt
600 liter).
Vergunningen
Nederland hecht veel waarde
aan een vrijer goederenverkeer
met de buurlanden. West-Duits
land hanteert echter een streng re
gime van rit-vergunningen. Vrach
trijders krijgen per jaar een be
perkt aantal vergunningen voor
grensoverschrijdende ritten.
Van Eekelen zei van de regering
de opdracht te hebben gekregen
hierin verandering te brengen. Ne
derland wil helemaal af van het
vergunningensysteem voor het
goederenvervoer via Duitsland,
maar zou op dit moment genoegen
willen nemen mét een omzetting
van de ritmachtigingen in termijn
machtigingen, waarbij vrachtver
voerders gedurende een bepaalde
periode onbeperkt de grens mogen
overschrijden.
Een aantal andere punten uit het
'akkoord' zijn het op den duur af
schaffen van een groot aantal van
de bestaande controles voor het
vrachtverkeer, de harmonisatie
van het visumbeleid, het sneller af
handelen aan de grenzen van het
treinverkeer en het verminderen
van de controles van het scheep
vaartverkeer via de binnenwate-
De vijf landen zullen ook r
gaan samenwerken op het gebied
van de bestrijding van de drugs
handel, het internationale terroris
me, de wapenhandel en de grens
overschrijdende criminaliteit. Die
samenwerking is nodig, zo werd
betoogd, omdat straks iedereen
vrij door de vijf landen kan reizen,
met een minimaal risico van con
troles.
De vijf landen hopen met hun
bijna-akkoord een voorbeeld te
kunnen zijn voor de andere landen
van de Europese Gemeenschap.
De Europese Commissie, het dage-»
lijks bestuur van de EG, heeft on
langs al de hoop uitgesproken dat
nog dit jaar de persoonscontroles
aan de grenzen tussen alle 10 EG-
landen zouden worden afgeschaft.
Verkrachter
veroordeeld:
592 jaar cel
BARCELONA (AFP) - Een 21-
jarige Spanjaard is gisteren in
Barcelona veroordeeld tot 592
jaar gevangenisstraf wegens
het verkrachten van 37 vrou
wen. De jongeman, bijgenaamd
„de vrouwenschender van En-
sanche" (de naam van de wijk
van Barcelona waar hij zijn
misdaden beging), werd ook
veroordeeld tot het betalen van
ongeveer 800.000 gulden aan
zijn slachtoffers. De officier
van justitie had 759 jaar gevan
genisstraf geëist.
Politie treedt
op: zes doden,
wijk in brand
PHILADELPHIA (AP) - De
grootscheepse actie van de politie
in Philadelphia tegen een pand van
leden van een militante milieu-sek
te heeft aan totaal zes mensen, on
der wie 2 kinderen, het leven ge
kost. Door de brand die ontstond
toen de politie vanuit een helikop
ter een bom op de woning gooide
zijn 60 huizen in de as gelegd.
De schade die de brand heeft
aangericht wordt geschat op 5 mil
joen dollar (ruim 17 miljoen gul
den). Burgemeester Goode blijft
het volledig uit de hand gelopen
politie-optreden verdedigen en
heeft toegezegd dat de verwoeste
buurt op kosten van de overheid
zal worden herbouwd.
In de kelder van de woning wer
den de verkoolde lijken gevonden
van drie van de sekteleden. Te
midden van de puinhopen rond de
woning werden later de stoffelijke
resten aangetroffen van een vierde
sektelid entwee kinderen. De poli
tie zet vandaag de doorzoeking van
het puin voort, maar neemt niet
aan dat nog meer lijken worden ge
vonden.
De omwonenden hadden om het
politie-optreden tegen de sekte
verzocht, omdat de uitzonderlijke
ideeën over natuurlijke leefwijze
nogal wat overlast veroorzaakte.
Op de AP-foto (links) is de rava
ge te zien, die de brand in de wijk
aanrichtte.
Vernietigend rapport rekenkamer Israël IA I piA ppt
ADVERTENTIE
TEL AVIV - Nog nooit eerder in
de geschiedenis van de staat Israël
heeft de algemene rekenkamer in
het jaarverslag over 1984 zo'n ver
nietigend oordeel uitgesproken
over de handel en wandel van
praktisch alle overheidsorganen.
Verkwisting van tientallen miljoe
nen guldens, een falende sociaal-
economische politiek, een forse
achteruitgang in het onderwijsni
veau, flagrante schending van bur
gerrechten en uitholling van de in
zetbaarheid van het leger i
door
Taco Slagter
de voornaamste conclusies uit het
deze week gepresenteerde rapport.
Het betreft grotendeels de periode
dat het rechtse Likoed-blok onder
het premierschap van Menachem
Begin nog aan de macht was.
De directeur van de rekenkamer,
Yitzhak Tunik, is dit keer tot aan
de grenzen van zijn macht gegaan.
Hij somt in zijn verslag niet alleen
de droge feiten op, maar hekelt re
gering en ambtenarenapparaat fel
Buitenland kort
Seveso
Een rechtbank in Milaan heeft gis-
teren in hoger beroep alle vijf be-
klaagden in het zogenaamde Seve-
so-proces vrijgesproken van de
voornaamste beschuldiging: opzet
telijke nalatigheid bij het nemen
van veiligheidsmaatregelen. De
vij f betrokkenen waren allen hoog
geplaatste functionarissen in
I dienst van de ondernemingen die
betrokken waren bij de dioxine-
ramp in het Italiaanse dorp Seveso
in 1976. De iskkage zorgde voor de
ernstigste milieuramp uit de ge
schiedenis in Italië. Het hof veroor
deelde wel twee beklaagden we
gens onachtzaamheid tot voor
waardelijke gevangenisstraffen.
Chili
i Vier explosies in Chili hebben gis-
i teren twee mensen het leven ge-
1 kost en 23 gewonden veroorzaakt.
Een regeringswoordvoerder
schreef de aanslagen toe aan 'mar-
xistische terreurgroepen'. De twee
doden waren gevallen door een
bomexplosie in een overheidsge-
bouw naast een school in de slop-
1 pen wijk Lo Prado aan de rand van
de hoofdstad Santiago. Elf mensen
raakten ernstig gewond, onder wie
twee scholieren. Een bom bescha
digde de -spoorlijn van Santiago
naar de havenstad Valaparaiso.
Het treinverkeer raakte gestremd,
maar persoonlijke ongelukken de
den zich niet voor.
om de talrijke grove miskleunen in
de bedrijfsvoering van de staats
huishouding. Volgens Tunik zijn
verspilling van de overheidsgelden
en de onevenredige grote staatsuit
gaven nog steeds de motor van de
gierende inflatie.
Niet zozeer de overconsumptie
door het publiek van met name
buitenlandse produkten is de oor
zaak van de bijna failliete econo
mie van het land, maar de onver
antwoordelijke wijze waarop be
grotingen tot stand komen en het
ontbreken van controle daarop
door het ministerie van financiën
en het parlement, aldus Tunik.
Het rapport schetst een „angst
aanjagend" beeld van het verval in
de normen voor het technisch en
wetenschappelijk onderwijs. Tu
nik prikt de ballon door die pre
mier Peres onlangs opliet toen hij
in en toespraak hoog opgaf over de
technologische vooruitgang van
het land. De omgekeerde constate
ring van de rekenkamer heeft bin
nen niet al te lange tijd ernstige ge
volgen voor de kwaliteit van de Is
raëlische strijdmachten.
Bij alle onderdelen van het leger
bestaat een tekort aan gekwalifi-
cëerd technisch personeel. Welis
waar is dat altijd een probleem ge
weest, maar Tunik voorziet dat er
in 1992 - bij gelijke omstandighe
den als nu voor meer dan 23.000
technici en ingenieurs een vacatu
re zal zijn. Een moderne conventio
nele oorlog valt alleen nog maar te
winnen als een leger overwicht
heeft in kennis en mankracht op
het gebied van elektronica. Samen
met de bezuinigingen op de defen
siebegroting is het gevaar levens
groot aanwezig dat de Israëlische
strijdkrachten de superieure posi
tie ten aanzien van de Arabische
landen kwijtraken, zo concludeert
de rekenkamer.
Maar ook in een ander opzicht
rammelt de inzetbaarheid van het
beroepspersoneel in het leger. De
staatscontroleurs stelden vast dat
meer dan 40 procent van het offï-
cierskorps een rang en een functie
bekleedt die niet overeenstemt
met de opleiding en ervaring. 36
procent van de bataljonscomman
danten leidde nimmer een com
pagnie en volgde niet de vereiste
cursussen. Ook het algemene op
leidingsniveau ligt lager dan van
een officier mag worden verwacht,
aldus de rekenkamer. Militaire
deskundigen in Israel reageerden
geschokt op het „militaire" hoofd
stuk.
Met de burgerrechten in Israël is
het evenmin florissant gesteld. De
politie pakte tussen 1982 en 1984
honderdduizend mensen op, zon
der dat er een redelijk vermoeden
van een strafbaar feit bestond. Van
de 116.000 arrestanten in deze pe
riode kregen er slechts 34.000 een
proces-verbaal.
i ui een
Iedere koper van een nieuwe Volkswagen of een
No Risk occasion heeft recht op een gratis
inrijweekend in een van de Golden Tulip f
Hotels.
RIANTWEEKENDVOORTWEEPERSONEN GRATIS!
Als u nu een Volkswagen koopt, krijgt u een
weekend arrangement op de koop toe (de
waarde van dit arrangement kost normaal
a la carte f450,-*).Kom maar kijken, dit
weekend, deze - of volgende week en vergeet
de koopavond niet Bij Volkswagen!
kamsteeg oegstgeest
OPENINGSTIJDEN: Dagelijks van 9.00 -18.00 uur
Zaterdag van 10.00 -17.00 uur. Koopavonden geopend.
Oegstgeest - Geversstraat 30 - tel. 071-173414
Voorschoten. Hofweg 39 (to. Zilverfabriek) tel. 071-769307
ADVERTENTIE
Dan heeft de nieuwe Van der Meer een gratis brochure voor u. Boor
devol eigentijdse woonideeën, rijkelijk voorzien van kleurenfoto's, gratis
af te halen. Of een kaartje naar: Van der Meer, Antwoordnummer 482,
3500 AZ Utrecht. Of bel: 030-88 04 04.
Dat is voldoende om het lijvige werkje te ontvangen!
BIJ WIE OOK WEER?.... BIJ DE NIEUWE VAN DER MEER.
Utrecht Rotterdam Den Haag Beverwijk Diemen Waalwijk.
Na de moord op de Indiase pre
mier Indira Ghandi, eind oktober
vorig jaar, was het geruime tijd ta
melijk stil rond de crisis in de deel
staat Punjab. Het was alsof het
bloedig evenwicht na het militaire
ingrijpen - de bestorming van de
Gouden Tempel op 4 juni 1984 -
was hersteld met de wraakneming,
die het leven kostte aan de moeder
des vaderlands, symbool van de
eenheid van de federale republiek
India, Indira Gandhi.
door
Leo Maat
Het leek afgelopen met de bijna
dagelijkse politieke moorden op
hindoe-politici en gematigde
sikhs-leiders door jeugdige extre
mistische sikhs. De harde hand
van Indira en later de diplomatie
van zoon en opvolger R^jiv Gandhi
leken de Punjab-crisis te hebben
bezworen.
Die illusie is de afgelopen weken
harhandig weggevaagd door een
nieuwe serie politieke moorden in
Punjab en de reeks bomaanslagen
in de Indiase hoofdstad New Delhi,
het afgelopen weekeinde. Het ein
de van het geweld van naar zelf
standigheid strevende sikhs is nog
lang niet in zicht.
Directe aanleiding voor de ge
weldsexplosie is het proces dat de
ze weel» in de streng beveiligde Ti-
har-gevangenis begon tegen de van
de moord op Indira Gandhi ver
dachte sikh Satwant Singh en twee
sikhs die van medeplichtigheid
worden beschuldigd.
De beschuldigden worden door
oe lAeeste sikhs als martelaars be
schouwd in de strijd voor een zelf
standig Punjab, door sikhs aange
duid met de naam Khalistan. De
strenge straffen, die hun ongetwij
feld te wachten staan, zal de haat
tegen de 'hindoe-overheersers' al
leen maar doen toenemen.
Het oprollen van een moordcom
plot tegen het leven van Rajiv
Gandhi door de Amerikaanse FBI
(Zeven sikhs beraamden een aan
slag op Gandhi, die gepleegd zou
worden tijdens zijn bezoek aan de
VS in juni) toont aan dat het de
sikhs nog steeds ernst is met hun
dreigementen.
Radicalen
Weinig bemoedigend is ook het
aftreden van de gematigde sikh-lei
der Harchand Singh Longowal, die
zaterdag aankondigde zich geheel
uit de politiek terug te trekken.
Binnen de sikhs-gemeenschap is
het de 83-jarige Joginder Singh
3 leider van
(fotoNAFP)
Bhindranwale - de vader van de
extremistische sikh-leider, die in
juni bij de bestorming van de Gou
den Tempel werd gedood - die aan
invloed heeft gewonnen. Deze aya-
tolla van Punjab houdt er minstens
even onverzoenlijke ideeën als zijn
zoon op na. Onlangs riep hij uit:
"We moeten nu beslissen of sikhs
wagrdig kunnen leven onder hin
doe-regeerders".
Het heeft er alles van dat de
machtsstrijd binnen de grootste
partij van de sikhs, de Akali Dal,
nu gewonnen is door de radicalen.
De kwestie Punjab is daarmee
praktisch onoplosbaar geworden.
Consessies, zoals de toezegging
van Gandhi om een onderzoek
naar de mogelijkheid van gerechte
lijke vervolging in te stellen tegen
de woedende volksmassa's, die na
de moord op Indira wraak namen
en 2400 sikhs vermoordden, vrou
wen en kinderen mishandelden en
voor miljoenen schade toebrach
ten aan sikh-eigendommen, zijn
niet meer toereikend.
Het credo van Bhindranwale ju
nior over zelfstandigheid voor
Pupjab 'Wie minder eist, is een ver
rader' is nog altijd gemeengoed on
der de sikhs. Er is maar een kleine
aanleiding nodig om de lont in het
kruitvat te steken. Zoals bijvoor
beeld het bericht over de dood van
een dit weekeinde door de politie
gearresteerde sikh, verdacht van
medeplichtigheid aan de reeks
bomaanslagen, in een politiecel.
De krant Indian Express meldde
gisteren, dat er bewijzen zijn dat de
man door de politie is doodgemar
teld.
De vicieuze cirkel van geweld
lijkt niet meer doorbroken te kun
nen worden. Rajiv Gandhi heeft al
aangekondigd om de terreur van
de sikhs met harde maatregelen te
gen te gaan. Maar dat zei zijn moe
der vorig jaar ook.
