Luidspreker blijft zwakste
schakel bij hi-fi-weergave
HOBBY
Elektrisch
stopdraad
Handig voor
op de ladder
Fabrikanten steken miljoenen in onderzoek
Alabastine
komt met
nieuwe
schoonmaker
VRIJE TUD
Nieuwe ontwikkelingen
in caravan en tent
Foto scherp
tot in
de diepte
Zweedse
tackers
Bijzondere
mini
cv-ketel
WOENSDAG 8 MEI 1985
PAGINA 27
Orientatiegids
Op het gebied van wand- en vloe
rafwerking is een onvoorstelbaar
groot aantal materialen te koop.
Er zijn maar heel weinig zaken
waar letterlijk alles te zien en te
koop is. Een goed geslaagde po
ging om tot een vrijwel volledig
overzicht te komen is verwezen
lijkt in een bijna honderd pagi
na's tellend tijdschrift, „Welke,
Vloeren en Wanden". Voor nog
geen vijf gulden biedt deze koop
gids een heel brede oriëntatie,
voor wie het aanschaffen van
nieuw materiaal overweegt. Er
staan ook veel praktische tips in,
zowel voor de verwerking als
voor bijkomstige zaken als plin
ten, isolatie, schoonmaken enz.
Verkrijgbaar in de tijdschriften-
winkels.
Met een emmer verf op de ladder
is soms een hachelijk karwei. De
ladderknecht maakt een einde
aan deze gevaarlijke escapes.
Met een handomdraai kan dit
knechtje aan elke sport worden
bevestigd. De verfemmer heeft
een steunpunt tegen de ladder-
boom.f zie tekening). Ook de las
tige slingerende beweging tij
dens het afstrijken van de kwast
is verleden tijd. Heeft u even twee
handen nodig, dan kan de kwast,
of ander stuk gereedschap in de
hiervoor bestemde uitsparing
worden gehangen. De ladder
knecht, een produkt van Van
Vliet Kwastenfabriek BV in Nij
megen, kost f5,50 en is verkrijg
baar in dhz-zaken.
Vies geworden voegen tussen te
gels kunnen schoongemaakt en
in de oorspronkelijke kleur her
steld worden met de nieuwe
'voegenreiniger' die Alabastine
als nieuw produkt brengt. Een
flacon van 375 ml kost 5,95.
Ook introduceert Alabastine
een 'vocht- en aanslagreiniger',
waarmee zwarte aanslag op
steen, hout, kunststof enz. ver
wijderd kan worden, het middel
werkt ook als grondige voorbe
reider van wand- en plafondop
pervlakken, voordat deze behan
gen of gepleisterd worden.
De flacon is voorzien van een
stevige borstel. Er zit 250 ml in
en kost 12,95.
MiniGard is een nieuw systeem
waarmee het binnendringen van
andermans huisdieren in eigen
tuin kan worden voorkomen
Het systeem bestaat uit een
elektrische spanningsgever,
waarop de 'stopdraad' wordt
aangesloten. Die kun je spannen
waar en hoe je wilt. Op dat draad
systeem komen regelmatig
stroompulzen, volkomen veilig,
maar net sterk genoeg om dieren
af te schrikken.
De spanningsgever kost 175,-
voor enkele tientjes heb je 250
meter draad. Verder omvat het
.systeem isolators, spanners,
plaatjes enz. om de draad aan te
brengen. Die is in de meeste ge
vallen nauwelijks zichtbaar.
Importeur van MiniGard is
Koltec in Breda, tel. 076-415800.
Vorig jaar zijn veel producen
ten van geluidsapparatuur
actief geweest op het gebied
van luidsprekers. Geen won
der: de luidspreker is nog
steeds de zwakste schakel in
de hele geluidsketen. Niet al
leen wat geluidskwaliteit be
treft, maar ook wat het rende
ment aangaat.
Bij luidsprekers is vijf procent
rendement al een aardig gemid
delde. Zeker by kwaliteitsluid
sprekers. De rest van de elektri
sche energie wordt ook groten
deels omgezet in warmte. Nu is
dat niet zo'n bezwaar sinds ie
dere fabrikant versterkers maakt
met vrijwel nul procent vervor
ming en met vermogens van on
geveer tweemaal honderd Watt.
D geluidskwaliteit van luidspre
kers is een veel groter probleem.
Het is een van de weinige proble
men die men in de elektronica-
wereld slecht onder controle kan
krijgen. Vooral sinds de opkomst
van de Compact Disc is het te
kort aan kwaliteit storend aan
het worden.
Voor veel fabrikanten is de
komst van het zilveren geluids
plaatje met name de impuls ge
weest om nieuwe luidsprekers te
gaan ontwikkelen. De pogingen
van twee grote fabrikanten op dit
gebied (Philips en Bose) zijn de
moeite van het bekijken waard.
Hun oplossingen zijn zeer uit
eenlopend.
Belgisch onderzoek
Philips heeft een eigen fabriek
van luidsprekers in België. Daar
heeft men onderzoek gedaan
naar het gedrag van luidspreker-
kasten en de luidsprekers zelf.
De enorme verschillen in dyna
miek tussen gewone grammo
foonplaat (45 dB) tegenover de
CD (85 dB) meende men te moe
ten opvangen door hogere be
lastbaarheid en een hoger rende
ment. Daarmee samenhangend
dienden de luidsprekers zo min
mogelijk vervorming te geven en
plotselinge geluiden (impulsge
luiden) goed op te vangen. Zware
eisen voor een geluidweergave-
systeem.
De conclusie van de meettech-
nici in Dendermonde, in nauw
overleg overigens met Philips
Natuurkundig Laboratorium in
Eindhoven, was dat de massa
van de bewegende delen van de
luidsprekers zo gering mogelijk
moest worden gemaakt. Om de
grote vermogens te controleren
diende het magneetsysteem (de
aandrijving) ook groot te worden
gemaakt.
Verschillende geluidsgolven
zijn praktisch niet door een soort
luidspreker weer te geven, zoals
het ijle geluid van een fluit ook
niet door een contrabas kan wor
den voortgebracht. Philips be
sloot nieuwe hoge- en lagetonen
luidsprekers te ontwerpen. Voor
het allerhoogste geluid maakte
men een ribbon-tweeter met een
slechts zes mikron (eenduizend-
ste millimeter) dik aluminium
(vlak) membraan. De massa van
deze hoge-tonen luidspreker
kwam vijfmaal zo laag uit als ge
bruikelijk.
Vlakke luidspreker
Voor middentoon luidsprekers
ging men uit van een vlakke, ron
de membraan. Van de gebruike
Bose drivers
gebruik op
lijke conusvorm werd afgewe
ken omdat die het akoestisch
centrum van de luidspreker af
schermt (schaduweffect). Ook de
basluidsprekers kregen een vlak
uiterlijk al moest daaronder een
subconus worden toegepast om
de verbindingen tussen de (aan-
drijOspoel en het membraan te
verzekeren.
Speciale magneten werden
toegepast en speciale vlakke
schijven aan de voorzijde van de
speaker moesten akoestisch neu
traal zijn en zo min mogelijk
massa hebben. Om ook de laag
ste tonen weer te geven bracht
men een extra passief membraan
in de luidsprekerkast aan: een
truc die al eerder was toegepast
en door Philips werd geperfec
tioneerd.
Om de verschillende luidspre
kers tot een goed geheel te sme
den ging men vervolgens over
tot het ontwerpen van speciale
klankkasten en filters, die de to
nen tussen de verschillende luid
sprekers moet verdelen.
Ook de bekende reeks van
MBF-luidsprekers werd op
nieuw ontworpen. MBF bete
kent Motional Feedback boxen,
die voorzien zijn van een inge
bouwde versterker. Door ver
snellingsmeters (kleine meetin-
strumentjes) aan de luidsprekers
te bevestigen wordt het van na
ture niet linieaire gedrag van de
luidsprekers gemeten, verwerkt
en middels correcties in de spe
ciale versterker gecorrigeerd.
Door deze elektronische correc
ties klinken de luidsprekers ook
uitstekend.
Bose's systeem
Bose, een groot Amerikaans
concern min of meer gespeciali
seerd in luidsprekers, en geluids
apparatuur ontleent zijn naam
aan de stichter dr. Amar Bose.
Hij is de uitvinder van het zoge
naamde Direct-reflecting sys-
teem voor luidsprekers.
Bose, die veel ervaring opdeed
in de concertzaal en daar ook zijn
eerste metingen deed, kwam tot
de conclusie dat de benadering
van de meeste luidsprekerfabri
kanten niet deugde. In zijn op
vatting moet de geluidsweergave
in de huiskamer zoveel mogelijk
lijken op die in de concertzaal.
Geluid van een instrument in de
Opengewerkte luidsprekers voor testen en onderzoek in het Philips Laboratorium in Dendermode.
concertzaal bereikt slechts voor
een gering deel direct het trom
melvlies van de luisteraar. De
meeste energie wordt gereflec
teerd via de muren en plafond.
Zijn luidsprekerontwerpen ge
ven dan ook maar tien procent
geluid af dat de luisteraar direct
treft. Negentig procent van het
geluid wordt naar achteren uit
gestraald, zodat het indirect, via
muren, plafonds en vloer wordt
verstrooid. Dit geeft vaak een be
ter stereo-effect. Speciaal daar
voor ontwierp Bose's Research
Laboratorium luidsprekers die
extra correctie-mogelijkheden
hebben. Door middel van een
tussenversterker kan men de
luidsprekers zo corrigeren dat zij
in bepaalde ruimten goed vol
doen.
Bose's top-luidsprekers zijn
niet goedkoop. Een paar met cor
rectie-versterker komt boven de
f 3000.- In de concertzaal zelf
worden de Amerikaanse luid
sprekers ook veel gebruikt. Dan
volgens het standaard-recept:
straal zoveel mogelijk energie
rechtstreeks de zaal in. Op dit ge
bied heeft men overigens ook
een naam op te houden.
Door de beperkingen die velen
zich moeten opleggen in het
vakantiebudget heeft het kampe
ren, met tent of caravan, de laat
ste jaren zijn populariteit ver
groot. De leveranciers hebben
daarop ingespeeld met nieuwe
ontwikkelingen, niet alleen in
mode-trends maar vooral in
praktische dingen. Betere doek-
soorten, lichte constructies voor
grotere tenten, verbeterde isola
tie en luchtweerstand in cara
vans en vouwwagens enz.
Langzaam wint in Nederland
de kampeerauto („camper") ter
rein, mede dank zij de soepeler
belastingmaatregelen, èn het feit
dat je met zo'n rijdend vakantie
huis niet meer aan een camping
bent gebonden.
Voor mensen die van een
vakantie onder een tentzeiltje of
tussen de wielen houden is er
voor het komende seizoen een
complete, overzichtelijke koop
gids, waar zowat alles wat er op
dit gebied te koop is bijeenge
bracht werd. Voor f4,95 in de
tijdschriften is de verse Welke-
Koopgids te koop.
„Scherptediepte" is een van die
vakkreten uit de fotowereld waar
de amateur nogal eens moeite
mee heeft. Het hangt van de lens
opening (diafragma) af welk deel
van de foto, van vooraf gezien,
scherp in beeld gebracht wordt.
Bij een groot diafragma wordt de
foto naar achter toe steeds wazi
ger. Dit effect wordt in veel ge
vallen met opzet bewerkstelligd,
om het hoofdmotief van het
kiekje er scherp uit te laten ko
men, zonder dat de omgeving de
aandacht afleidt. Maar het kan
ook de bedoeling zijn een totaal
beeld, tot aan de „einder" toe, he
lemaal scherp op de foto te krij
gen.
Hoe kunt u die scherptediepte
regelen? Door instelling van de
lensopening (diafragma). Een
grote lensopening (laag diafrag
ma-getal, bijvoorbeeld 4) geeft
een kleine scherptediepte. Een
kleine lensopening (bijvoorbeeld
diafragma-getal 16) geeft een gro
te scherptediepte.
Als u van tevoren wilt weten
wat scherp wordt, dus wat bin
nen het scherptegebied ligt,
drukt u de scherptediepteknop
op uw camera in. U ziet dan door
de lens waar de scherpte begint
en waar hij ophoudt. Vrijwel alle
moderne spiegelreflexcamera's
zijn voorzien van zo'n knop. zo
heeft u een eenvoudige controle
mogelijkheid.
De scherptediepte is ook af
hankelijk van de cameralens.
Een telelens heeft van zichzelf al
een kleine scherptediepte, ter
wijl een groothoeklens zelfs bij
een grote lensopening al een flin
ke scherptediepte geeft. Vandaar
hebt, is
Ft uitspa-
Een wastafel waarbij je geen lossen accessoires meer nodig 1
ontwikkeld door Sphinx. Deze nieuwe 'Esther' wastafel hee
ringen voor drinkbekers en zeep, en de zijkanten zijn zodanig uitge
voerd dat ze als handdoekhouders fungeren. Verkrijgbaar in zeven
kleuren. In de toonzalen van sanitairgroothandels is de i
tafel te zien.
Dit landschap is met een hoog diafragmagetal gefotografeerd.
(foto GPD)
dat (landschaps)opnamen geno- dat zelf wilt zien, vraag uw foto-
men met een groothoeklens vaak vakhandelaar dan eens om een
zo verbazend scherp zijn. Als u demonstratie.
Eén van de belangrijkste groothan
dels in gereedschappen, Sieben en
Co in Amsterdam importeert sinds
kort de Zweedse hechtnietmachi-
nes ('tackers') van Rapid. Handig
gereedschap om tientallen bevesti
gingsklusjes in en rond het huis uit
te voeren. Er is keus uit drie types
handtackers, een hamertacker en
een elektrische uitvoering. Voor de
handtackers variëren de prijzen
van f 27,50 tot f 65,75, de elektri
sche kost f 375,-. Verder zijn er nog
twee speciale kabelhechtnietma-
chines, die overigens wel voorna
melijk in de professionele sector
terecht zullen komen. Afhankelijk
van het type zijn de tackers ge
schikt voor nieten met pootlengten
van 6 tot 14 mm.
In geval van een storing in het
elektronische hart van de ketel is
het euvel heel snel verholpen. De
hele besturings-eenheid is name
lijk in een compact blok direct
achter de voorwand geplaatst.
De eenheid bestaat uit modules;
een niet meer goed werkend ele
ment kan onmiddellijk vervan
gen worden.
Overal
De Kiddy kan behalve staand
ook aan de wand hangend wor
den geplaatst. Daarbij is men
niet aan de 'conventionele' plaat
sen gebonden. Behalve op de zol
der kan hij in de kelder, keuken,
badkamer, enz. worden geïnstal
leerd. Ook met de directe gevel-
doorvoer, zodat geen lange rook
gasafvoer gemonteerd hoeft te
worden.
Waar nodig kan de ketel ook
als 'gesloten systeem' worden
geïnstalleerd; de benodigde
lucht woftit dan niet van binne
nuit aangezogen, maar van bui
ten. Dit gebeurt dan door een
tweede pijp, naast de rookgasaf
voerpijp. Voor de doorvoer be
schikt de installateur over alle
benodigde hulpmiddelen. De fa
brikant heeft zelfs een compleet
assortiment dakdoorvoermate-
rialen (pannen van elk type) ach
ter de hand. Geen enkel daktype
kan dus problemen geven.
Als richtlijn voor de haalbare
besparing geeft de fabrikant
(CHV Meppel, tel. 0552-67922) op
dat bij een gemiddeld verbruik
van 3000 m3 per jaar ongeveer
ƒ620,- 'stookwinst' kan worden
behaald.
De Kiddy is zo compact dat er zelfs in de keuken een plaatsje voor kan worden gevonden. (foto gpd>
Er is een nieuw type cv-ketel op
de markt, een Nederlands pro
dukt dat opvalt door een aantal
bijzondere kenmerken. Op het
eerste gezicht is het kleine for
maat (72x50x36 cm) het opmer
kelijkst. Hierdoor kan deze nieu
we 'Kiddy', zoals de ketel heet,
vrijwel overal worden geplaatst.
De installatie is sterk vereenvou
digd, zowel dank zij de techni
sche antecedenten als door het
geringe formaat en lage gewicht
(50 kg). Dit geeft dus ook een be
sparing op installatiekosten.
De Kiddy is een HR-ketel, dus
met een rendement van mini
maal 90 procent. Technische
verfijningen zoals het ontbreken
van een waaKvlam (elektroni
sche ontsteking), een automati
sche waterpomp die alleen werkt
als dit nodig is, een eveneens au
tomatisch werkende ventilator
enz. dragen nog extra bij tot be
sparing op de stookkosten, zowel
wat het gas- als elektriciteitsver
bruik betreft.
