Mogelijk één bedrijf voor
leveren energie en water
Trekvlietbrug voor
verkeer afgesloten
Vijf Mei-viering trekt veel
belangstellenden in Leiden
'Het fascisme ligt
altijd op de loer'
- Verzetsmonument in
3 Stevenshof onthuld
'tWas
een feest
om nooit te
vergeten!
Grond woningen rond
Zoutkeetterrein
is niet verontreinigd
MAANDAG 6 MEI 1985
Symbool hoe vrouwen elkaar hielpen
LEIDEN - In nieuwe Leidse woon
wijk Stevenshofpolder is gisteren
het monument onthuld ter ere van
de Leidse vrouwen in het verzet tij
dens de Tweede Wereldoorlog.
Honderden Leidenaren en niet-
Leidenaren, jong en oud, waren
gistermiddag samengestroomd
rond de hoek van de Van Alkema
destraat en Margaretha Simons-
straat, waar het bronzen beeld is
geplaatst, om de officiële over
dracht van het monument aan de
gemeente Leiden bij te wonen. Het
werd een indrukwekkende gebeur
tenis, tijdens welke muziek, rede
voeringen en gedichten over de rol
van de vrouw in het verzet ten ge
hore werden gebracht.
Het vrouwenverzetsmonument
is een initiatief van het Comité
'Monument voor Leidse Vrouwen
uit het verzet 1940-1945'. Aanlei
ding voor het oprichten van een
monument is het feit dat het vrou-
wenverzet zo lang onderbelicht is
gebleven. De voorzitster van het
comité, mevrouw Huisman-Van
Bergen, noemde het verzet dat
vrouwen hebben gepleegd "mis
schien minder spectaculair, maar
niet minder vastberaden dan dat
van mannen".
Andere sprekers wezen er op dat
vrouwen waren betrokken bij elke
vorm van verzet: bij koeriersdien
sten en het rondbrengen van voed
selbonnen, maar ook bij het gewa
pend verzet. De bedoeling van het
monument is dat het het middel
punt wordt van herdenkingen aan
het vrouwen verzet tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
Het bronzen beeld is ontworpen
Truus Menger-Oversteegen
Venhuizen, die ook zelf tijdens de
Tweede Wereldoorlog in het verzet
heeft gezeten. Truus Menger heeft
ook het monument gemaakt dat in
Haarlem is opgericht voor de ver
zetstrijdster Hannie Schaft.
Bij het ontwerpen van het monu
ment voor de Stevenshof heeft
Truus Menger zich laten inspireren
door een belevenis van één van de
Leidse verzetsvrouwen tijdens de
zogenoemde dodenmars vanuit het
concentratiekamp Dachau. Tij
dens deze tocht in de laatste oor
logswinter nam deze vrouw, hoe
wel zelf ook uitgeput door alle ont
beringen, een jong danseresje op
haar rug om het meisje voor uitval
len, en een onmiddellijke executie
door de bewakers, te behoeden.
Het monument toont een rij van
vijf vrouwen waarvan de voorste
de overige leden van de groep, met
wjjdse armgebaren, moed in
spreekt. De laatste figuur wordt ge
dragen door één van de andere
vrouwen. Het is niet zomaar een ta
fereel uit de oorlog maar een sym
bool hoe vrouwen elkaar, op weg
naar de bevrijding, hebben gehol
pen.
De voorzitster van het comité
'Monument voor Leidse Vrouwen
uit het Verzet 40-45' zei gistermid
dag dat het comité geen ander dan
Truus Menger had geweten die zo,
naar eigen ervaring en ontroering,
het beeld, waarvoor de gelden door
giften van particulieren bijeen zijn
gebracht, had kunnen maken.
(Het comité is overigens nog niet
uit de kosten. Mensen die een bij
drage willen leveren kunnen dat
Burgemeester Goekoop legt
slachtoffers bij molen De Valk.
Besprekingen over samengaan in Rijnland
(Vervolg van pagina 1)
LEIDEN - De dagelijkse besturen
van het Energiebedrijf Rijnland en
de distributiebedrijven in het noor
delijke deel van Zuid-Holland voe
len wel iets voor een fusie. Gedacht
wordt aan een bedrijf dat opereert
in het gebied waarvoor 'Rijnland'
nu al - direct of indirect - stroom
levert.
ADVERTENTIE
Dixons kleinbeeldkleurenfilm
10x15 cm.
Nü voor
maakt uw foto
dubbeltjes goedkoper
De verschillende besturen
werken aan een gezamenlijke ver
klaring waarin ze laten weten posi
tief te staan tegenover een samen
voeging. Die verklaring zal worden
voorgelegd aan de algemene bestu
ren van het Energiebedrijf Rijn
land en de distributiebedrijven.
De meeste distributiebedrijven
leveren nu al gas, water en elektri
citeit terwijl 'Rijnland' alleen maar
gas en elektriciteit levert. Om zo
snel mogelijk in dezelfde positie te
kunnen verkeren als de andere
stroom- en gasleveranciers, over
weegt het dagelijks bestuur van
'Rijnland' de Leidsche Duinwater
Maatschappij (LDM) over te ne
men. Het overleg met de distribu
tiebedrijven zou daardoor een stuk
eenvoudiger kunnen worden.
Betere service
Of de LDM ook inderdaad door
'Rijnland' wordt overgenomen, is
nog niet zeker. Het energiebedrijf
voert nog slechts 'verkennende'
gesprekken hierover met het ge
meentebestuur van Leiden. Wel
zijn de gemeentebesturen van de
bij het energiebedrijf aangesloten
gemeenten gevraagd een voorlopig
standpunt kenbaar te maken over
een eventuele samenvoeging van
de verschillende gas-, stroom- en
waterleveranciers.
De eventuele fusie van distribu
tiebedrijven voor gas, water en
elektriciteit is een wens van het
rijk. Het rijk wil dat er in de naaste
toekomst grote distributiebedrij
ven ontstaan met minstens 1Q0.000
aansluitingen. Daardoor kunnen
kosten worden bespaard, betere
service worden verleend aan klan
ten en kunnen de distributiebedrij
ven een actievere rol spelen in het
energiebeleid. Als 'Rijnland' wordt
samengevoegd met de andere dis
tributiebedrijven, zou het nieuwe
bedrijf ruimschoots boven de
100.000 aansluitingen komen.
Eventuele samenvoegingen kun
nen, zo heeft de minister van eco
nomische zaken laten doorscheme
ren, gebeuren op basis van vrijwil
ligheid. Het dagelijks bestuur van
'Rijnland' - het college van beheer
onderschrijft de voordelen van
een reorganisatie echter volledig.
Op dit moment is in de provincie
Zuid-Holland ook overleg gaande
over een eventuele reorganisatie
van de stroomproduktie. Dit staat
los van de plannen
ging van distributiebedrijven.
Winsemius
Het Studium Generale van de
Leidse universiteit organiseert
op dinsdag een actualiteitencol
lege waarin minister dr. P. Win
semius zijn visie op het te voeren
milieubeleid uiteen zal zetten.
Hij zal onder meer ingaan op ac
tuele milieuproblemen zoals zure
regen en chemisch afval. Het col
lege wordt gegeven in het Centra
le Voorzieningengebouw aan de
Cleveringaplaats 1 in Leiden.
Het begint om acht uur 's avonds.
Eigen bedrijf
Het opzetten van een nieuw be
drijf is het onderwerp van een le
zing die dinsdagavond op initia
tief van de Nederlandse Inge
nieursvereniging (Niria) afde
ling Leiden wordt gehouden. Be
stuurslid J.P.A. Lamb zal in de
Regenboogkerk (aan de Water
molen in de Merenwijk) de moge
lijkheden voor het opzetten van
een nieuw bedrijf belichten. Hij
heeft de afgelopen jaren ervaring
opgedaan bij het begeleiden van
nieuwe bedrijven. Aanvang
kwart over acht.
Kinderfilm
K&O organiseert woensdag
een kinderfilmmiddag met een
komische film uit het genre van
de slapstick en een serie teken
films (Popexje, Supermuis, enz.)
Aanvang half drie.
Politie grijpt
in na klachten
over lawaai
LEIDEN - De Leidse politie heeft
in de nacht van zaterdag op zon
dag, na een reeks van klachten
over geluidoverlast, de geluidsap
paratuur in een kraakpand aan het
Noordeinde in beslag genomen.
De in beslag genomen appara
tuur bestond uit een tuner-verster
ker, een cassettedeck, een platen
speler en twee speakers. Tegen de
eigenaar, een 22-jarige Leidenaar,
is een proces-verbaal opgemaakt.
Hersenschudding
na mishandeling
op straat
LEIDEN - Een 19-jarige Leidse
vrouw is vrijdagavond met een
hersenschudding in het Elisabeth
Ziekenhuis opgenomen nadat zij
door een Leidenaar in de Kaarse-
makerstraat is mishandeld. De da
der is een bekende van de vrouw.
LEIDEN - Omdat het brugdek van
de Trekvlietbrug zal worden ver
vangen, moet het verkeer sinds
vandaag rekening houden met een
aantal omleidingen.
Het verkeer dat uit de richting
van de Europaweg naar Voorscho
ten gaat, wordt via de Lammen-
schansweg, Tomatenstraat, Zoeter-
woudseweg, Vijf Meilaan, Chur-
chilllaan en Voorschoterweg om
geleid.
Uit,de richting Voorschoten en
Katwijk zal het verkeer via de Vijf
Meilaan, Zoeterwoudseweg, Toma
tenstraat, Lammenschansweg en
Europaweg moeten rijden.
Verkeer uit het centrum dat naar
Voorschoten of Katwijk moet, zal
via de Koninginnelaa'n, Heren
straat en 5 Meilaan worden geleid.
De maatregelen zullen duren tot
"f uur op vrijdagmiddag 24 mei.
Tijdens deze periode zullen bij
het kruispunt Lammenschansweg-
Tomatenstraat verkeerslichten
worden gezet. De omleidingsroute
wordt via verkeersborden aange-
geven.
Fietsers en voetgangers uit de
richting .Voorschoten worden via
het Delftse Jaagpad naar een pon
tonbrug geleid. Na vrijdag 10 mei
is deze brug uitsluitend tussen ze
ven uur 's ochtends en vijf uur 's
middags te gebruiken. Buiten deze
tijden wordt geprobeerd voetgan
gers en (brom)fietsers zoveel mo
gelijk van de Trekvlietbrug ge
bruik te laten maken.
De NZH-buslijn tussen Leiden
en Den Haag/Voorschoten rijdt tij
dens de afsluiting van de Trekvliet
brug een gewijzigde route over de
Tomatenstraat, Zoeterwoudseweg,
5 Meibrug, 5 Meilaan en Roosevelt-
straat. De bushalte langs de Lam
menschansweg ter hoogte van de
flat 'Cronestein' wordt tijdens de
werkzaamheden verplaatst naar
een halte by de Tomatenstraat.
De werkzaamheden aan de Trek
vlietbrug worden uitgevoerd in op
dracht van provinciale waterstaat
van Zuid-Holland. De kosten lig
gen rond de één miljoen gulden.
LEIDEN - De verontreiniging van
van het Zoutkeetterrein tussen de
Oude Singel en Langegracht blijkt
zich niet te hebben uitgebreid tot
de nabije omgeving van dit gebied.
Een onderzoek heeft aangetoond
dat zowel in de kruipruimten van
de woningen om het terrein als in
de woningen zelf de ontvettings-
en oplosmiddelen, die in de grond
en het grondwater van het terrein
zijn gevonden, nauwelijks voorko
men.
De ontvettings- en oplosmidde
len - gechloreerde alifatische
koolwaterstoffen - zijn in alle wo
ningen en de kruipruimten aange
troffen. De aanwezigheid van deze
stoffen is het gevolg van de bodem
verontreiniging, maar de hoeveel
heden zijn volgens de gemeente zo
laag dat de gezondheid van de be
woners geen gevaar loopt. De con
centraties zijn vergelijkbaar met
die in woningen elders in Neder
land waar absoluut geen sprake is
van bodemverontreiniging.
De stoffen zijn afkomstig van de
Hollandse Loodbeitserij, die tot
het eind van de jaren zeventig op
het Zoutkeetterrein was gevestigd
en deze stoffen waarschijnlijk ook
gebruikte.
In een brief aan de omwonenden
meldt de gemeente tevens dat
slechts sporen van aromatische
koolwaterstoffen, zoals benzeen, in
drie van de vier onderzochte wo
ningen aanwezig zijn, volgens de
gemeente echter als gevolg van ge
bruik van verfoplosmiddelen door
de bewoners.
De gemeente meent dat nadere
maatregelen voor de verontreini
ging in de omgeving niet nodig
zijn, te meer omdat de ventilatieo
peningen van de kruipruimten
veelal waren afgesloten. Als in
overleg met de provincie Zuid-Hol
land de aanpak van het verontrei
nigde Zoutkeetterrein wordt voor
bereid, zullen de bewoners deel
mogen uitmaken van de project
groep die zich daarmee bezig
houdt.
Een onderzoek van de Leidsche
Duinwatermaatschappij heeft uit
gewezen dat de kwaliteit van het
drinkwater in de omgeving van het
Zoutkeetterrein niet is beïnvloed
door de bodemverontreiniging.
Voorlichting
Morgen is er een voorlichtings
avond over de resultaten van het
bodemonderzoek van het Zout
keetterrein en het onderzoek van
de kruipruimten in de kantine van
het Stadsbouwhuis. Wethouder
Peters van milieuzaken, ambtena
ren van de gemeentelijke directies
milieu en gezondheidszorg en een
vertegenwoordiging van de Leid:
sche Duinwatermaatschappij zul
len daarbij aanwezig zijn. De
avond begint om 20.00 uur.
Bloedspoor
leidt politie
naar inbrekers
LEIDEN - De Léidse politie heeft'
in de nacht van vrijdag op zaterdag
twee jongens aangehouden na een
inbraak in een slagerij aan de Lan
gegracht.
Omstreeks vier uur die nacht
kwam een melding bij de politie
binnen, van omwonenden die glas
gerinkel hadden gehoord. De poli
tie trof behalve een gebroken win
kelruit bloedsporen aan, die leidde
naar een woning aan de Lange
gracht. Zelfs de deurkruk van de
bewuste woning zat onder het
bloed zodat het bewijs overtuigend
was geleverd. In de woning wer
den twee knapen, 22- en 24 jaar oud
en goede bekenden van de politie,
aangehouden. De gestolen spullen,
worsten en kazen, werden in de
woning aangetroffen.
Mevrouw Gusta Eleveld-Kuijken onthult het verzetsmonument voor
vrouwen in de Stevenshof. (foto Holvast)
doen via het gironummer 503948 Stevenshof. In deze wijk is e<
aantal straten genoemd
uit het verzet kende verzetsvrouwen, onder wie
de Leidse mevrouw Van der Blom-
het comité 'Monument
Leidse
1940-1945')
Het verzetsmonument werd ont- Vijlbrief. De jonge wijk Stevenshof
Kuijken. Zij zei te hopen dat het
beeld een blijvend monument zal
zijn "d
te blijven tégen onderdrukking e
onverdraagzaamheid en vóór 1
de en een leefbare wereld".
Burgemeester Goekoop r
Gusta Eleveld- het verzet van Leidse
aantal van haar eigen gedichten
voorgedragen, die diepe indruk
maakten op de aanwezigen. Eén
i de gedichten gaat c
dering en de sokkel voor haar reke
ning heeft genomen, in ontvangst.
Hij wees er op dat de rol van vrou
wen in het verzet ook in Leiden
lange tijd onderbelicht is gebleven.
De burgemeester kreeg
van Truus Menger, wa£
telt over de positie van
het verzet, aangeboden, onder de het werk dat zij
toevoeging: "Laat het vooral ook zo plotseling
uw dochters lezen". moest onderbreken
Het is overigens geen toeval dat zal morgen
het vrouwenverzetsmonument is overmorgen
1 woonwijk tot het einde verder gaan".
"Zij kijkt nog één keer
naar haar jonge sterke lichaam
waar doorheen straks
de kogels zullen slaan
boekje ze kan niet denken
zij ver- haar gedachten zijn bevroren
heeft één troost:
Herdenkingsdienst in Marekerk
LEIDEN - "De strijd tegen de fas
cistische terreur begon niet pas in
1939 en hij eindigde niet 1945".
Dit zei de vice-voorzitter van de
Eerste Kamer, prof. dr. L.M. de
Rijk, zaterdagavond in een rede
voering in de Leidse Marekerk
waar de slachtoffers uit de Tweede
Wereldoorlog werden herdacht.
De redevoering van De Rijk
stond in het teken van de zin van
het gedenken en de plicht tot to
lerantie van afwijkende levensop
vattingen en gewoonten. "Wat
heeft het voor zin te gedenken als
we niet bereid zijn te leven met de
waarden waarvoor anderen bereid
waren te sterven", vroeg De Rijk
zich af. "Wie werkelijk wil geden
ken moet helpen de wereld weer
baar te maken tegen verdrukking,
rascisme en onverdraagzaamheid.
Het fascisme ligt altijd weer op de
loer", aldus De Rijk.
In zijn openingswoorden trok
ook burgemeester Goekoop een
parallel tussen heden en verleden.
"We moeten ons er van bewust zijn
dat de daden die. het Derde Rijk
zich heeft veroorloofd door men
sen in alle tijden worden gedaan.
Dat besef maakt dat we altijd moe
ten blijven herdenken. Ook veertig
jaar na de bevrijding", aldus Goe
koop.
In de volle Marekerk werden ook
enkele liederen gezongen door het
Alma Materkoor. Veronica Stein-
bach, op fluit, en Richard Bot, op
orgel, verzorgden de muziek.
Na afloop van de herdenkings
dienst werden door burgemeester
Goekoop en anderen bij het monu
ment voor de oorlogsslachtoffers,
nabij molen De Valk, kransen ge
legd. De stille tocht en de kransleg-
ging werden dit jaar door meer
mensen bijgewoond dan in vorige
jaren.
LEIDEN - De 'Miller Sound', het
laatste nieuws van de geallieerden
en een entourage die aan de jaren
veertig deed denken. Dat was gis
teravond, tijdens een groots bevrij
dingsbal in de Stadsgehoorzaal,
het daverende slot van een bevrij
dingsdag die op vele plaatsen in
Leiden is gevierd.
Bevrijdingsdag 1985, veertig jaar
na dato, kwam pas laat op gang.
Het duurde tot na het middaguur
voordat de Leidenaar de straat op
ging. De festiviteiten kwamen op
dat tijdstip ook pas goed op gang.
Een eerste teken van leven was om
één uur 's middags de uitreiking
van Zweeds wittebrood op het
Stadhuisplein. De belangstelling
voor dit traditionele gebeuren was
als altijd groot. Concurrentie van
rijdende patattenten in de onmid
dellijke nabijheid veranderde daar
maar weinig aan.
Op het plein werd daarna opge
treden door het kindercircus Atle-
ta uit Warmond. Succes verzekerd
bij het jonge publiek. De tempera
tuur mocht dan te wensen overla
ten, droog bleef het wel, zodat de
programma's met succes in de bui
tenlucht konden worden afge
werkt en zich allengs steeds meer
mensen op straat waagden.
Druk
De festiviteiten in de verschillen
de Leidse wijken mochten zich in
de loop van de dag ook verheugen
op een grote belangstelling. Of het
nu ging om een markt van oude en
nieuwe ambachten in de Raam-
steeg, een kinderstraatmarkt op de
Hogewoerd, sportdemonstraties
op de Garenmarkt of een film over
de bevrijding van Leiden in het
Waaggebouw. Het was overal
drukte van belang. Ook buiten het
stadscentrum, bijvoorbeeld in
Zuid-west, de Raadsherenbuurt of
Tuinstadwijk werd het bevrij
dingsfeest met tal van speciale ac
tiviteiten gevierd.
De Stadsgehoorzaal was 's
avonds ook al afgeladen met feest
vierders en de voetjes gingen er al
snel van de vloer. Muziek kwam
van de Frits Landesbergen Big
Band, de DSB-Orchestrè en de
Wall Streat Crash. Met op het pro
gramma het repertoire van Glenn
Miller en andere beroemde num
mers uit 1945, was het niet moeilijk
in beweging te komen. Een enkel
overmoedig danspaar schuwde
zelfs niet de hoki-poki ten tonele te
De grote zaal van de Stadsge
hoorzaal was versierd met vlaggen,
bijzondere fotocollages en er was
een stand met Zweeds wittebrood,
een jeep uit 1943 en orginele para
chutes. Een tafereel dat zonder
twijfel veel weg had van dat uit de
jaren veertig, ware het niet dat de
feestvreugde en de sfeer van
Zweeds wittebrood werden ver
mengd met de walm van croquet-
ten en een omvang van sommige
dames en heren die onmiskenbaar
die uit de jaren tachtig is.
Jaarlijks
Door de grote belangstelling
voor het bevrijdingsbal lijkt Lei
den verzekerd van weer een jaar
lijks evenement. Dat is immers de
Zweeds wittebrood wordt traditiegetrouw uitgedeeld-
Het bevrijdingsbal in de Stadsgeh
bedoeling van het bestuur van Jazz
on Sunday dat het bevrijdingsbal
in samenwerking met de 'Stichting
5 Mei Comité Leiden' heeft georga
niseerd. De organisatoren kunnen
tevreden zijn.
xrzaal. (foto Holvast)
Ook op andere plaatsen in stad
duurde de feestvreugde tot in de
kleine uurtjes. Na veertig jaar kun
nen we onderhand wel spreken
van 'een echt ouderwets bevrij
dingsfeest'.
