Zoutkeetterrein verontreinigd
Goekoop bepleit leerstoel
voor geschiedenis oorlog
Bouw 98 woningen moet worden uitgesteld
PvdA-raadslid: mislukken
van droppings schokkend
Pesthuys biedt plaats
aan grafisch museum
Raadsleden akkoord
met financieel beleid
Even geduld a.u.b.
VRIJDAG 3 MEI 1985
Bij opening tentoonstelling in De Waag
LEIDEN - Leiden moet op de t
versiteit een leerstoel krijgen i
"Met ingang v
opperste leiding
heden heb ik de
de regerings-
de geschiedenis van de Tweede zaken en het burgerlijk gezag
Wereldoorlog. "Er is nog zo veel Nederla
onbekend gebleven", zei burge- digheid
meester Goekoop gistermiddag tij- kracht
dens de opening van de tentoon
stelling over de oorlog in De Waag.
Nederland aanvaard. De grootmoe-
in den Führer en de
het Duitsche leger heb
ben het mogelijk gemaakt dat
reeds eenige dagen na de door de
de orde van het openbare leven zal
kunnen worden hersteld, en in den
gewonen gang van zaken slechts
Voorzitter J.F. Beekman van de regeering bezworen katastrophe
Stichting 5 Mei Comité pleitte bij
deze gelegenheid voor de voortzet
ting van de behandeling door pro
fessor Bastiaans van psychisch
door de oorlog getroffenen.
"Het is niet de tijd, noch de
plaats om diep op deze kwestie in
te gaan, maar de opschudding
Over de collaboratie is materiaal
tentoongesteld: de NSB en de Ger-
maansche SS, de eigen SS-brigade
van de Nederlandse nationaal-so-
cialisten. Op een foto van De
Burcht is te zien dat ook in Leiden
kennelijk genoeg inwoners zich
hierbij aansloten.
Verder geeft de tentoonstelling
een indruk van het verzet, Oranje
gezindheid, jodenvervolging, on
derduiken, pilotenhulp, Arbeit-
zal worden ingegrepen als bijzon- sein7a^; hulp Ln onderdX s
dere gebeurtenissen dit eischen" -
Deze proclamatie van 29 mei
1940, ondertekend door Seyss In-
ontsteltenis onder de vele patièn- quart, geeft duidelijk aan hoe de
ten van professor Bastiaans zijn zo vlag er bijhing enkele weken na de
groot dat er reeds één, zo niet inval uit het oosten. Foto's en een
meerdere sterfgevallen zgn geval- situatieschets tonen een impressie
len als direct gevolg van de tot r
de gevechten om het vliegveld
toe bekend geworden berichten", Valkenburg en de landing aldaar
zei Beekman voorts. van de Duitsers op 10 mei. Ook c
Vergeef my deze hartekreet, -
maar elk oorlogsslachtoffer dat
foto van een militaire
mingspost op de Katwijkse toren
spionage, illegale pers, luchtbe
scherming, de hongerwinter, hon
gertochten, voedseldroppingen en
de bevrijding(sfeesten).
Onvermeld mag zeker niet de
zaal blijven waar rollend materieel
en uniformen uit de Tweede We
reldoorlog zijn te zien. Een militai
re amfibievoertuig, kübelwagen en
motor met zijspan 'bevolken' deze
ruimte, vergezeld van etalagepop
pen gehuld in uniformen
1 her- minst aan de regio
gaan.
voorbijge- hoek, ingericht van materiaal be
schikbaar gesteld door de Leide-
nog lijdt aan de gevolgen van zijn maakt duidelijk dat de oorlog aller- verschillende partijen. Ook
inzet voor de verdediging
krijging van onze vrijheid
weer onnodig dreigt onder te gaan
is er voor mij één te veel. Ik mag
toch veronderstellen dat een instel
ling voor psychiatrische patiënten
weet wat er voor de patiënten van
prof. Bastiaans op het spel staat".
Over de tentoonstelling in De
Waag merkte Beekman op dat het y°or den oorlogsindustrie -
geëxposeerde materiaal eigenlijk 194°* ^ntc zien-0ok
Rollend materieel
naar J.P. Boogerd, met talrijk aan
denkens uit de oorlog springt er als
tableau vivant uit.
De tentoonstelling is tot en met 9
mei in De Waag te zien. Er is tevens
het boekje 'Ook in Leiden' te koop toonstelling. Bij deze gelegenheid
over vooral het verzet in Leiden, was overigens ook de eerste geal-
Burgemeester Goekoop kreeg lieerde soldaat die Leiden bij de
hiervan een exemplaar overhan- bevrijding binnentrok aanwezig,
digd tijdens de opening van de ten- de Canadees Robert Ryder.
Buurman met
mes gestoken:
3000 boete
DEN HAAG/LEIDEN - De Haag
se rechtbank heeft een Leidse dui
venmelker die zijn buurman mes
steken had toegediend, veroor
deeld tot een boete van driedui
zend gulden en een voorwaardelij
ke gevangenisstraf van vier maan
den. De man was tot zijn daad ge
komen nadat de buurman zo'n an
derhalf jaar lang de duivenmelker
had gepest en getreiterd.
De ruzie tussen de twee buren
ging zover dat als de duivenmelker
zijn dieren na een wedvlucht pro
beerde zo snel mogelijk het hok
weer in te krijgen, de buurman er
aan kwam om dat met het nodige
kabaal te voorkomen. Na anderhalf
jaar was het geduld van de duiven
melker op en ging hij over het dak
naar zijn buurman toe om verhaal
te halen. Omdat de laatste met een
mes begon te zwaaien, haalde de
duivenmelker ook een zakmes te
voorschijn
ONENIGHEID - Tijdens voorbe
reidingen voor een braderie in de
Herenstraat ontstond gisteren on
enigheid tussen drie Hagenaars.
Twee van hen, een man van 26 en
een van 30 jaar, waren bezig met
het opzetten van een kraam. Een
36-jarige Hagenaar stond daarbij
met zijn vrachtauto in de weg. Er
ontstond een woordenwisseling,
waarbij de 26-jarige man uit woe
de het portier van de vrachtwagen
vernielde.
Vorderingen
Vrijstellingsformulieren van de
vordering van rijwielen, volgend
op de vordering van metalen -
goud
nkri-
nog steeds niet is te bezien als vol- \isci} ooggetuigeverslag
Leidse student, over de functieon
theffing van professor Meijers -
wegens niet-Ariërschap bewijst
Chili en de Guïag Archipel. Nog wat een zwaar stempel de Duitse
steeds is er onvrijheid in Zuid-Afri- bezetting op het dagelijks leven
tooid verleden tijd. "Auschwitz
verleden tijd, maar nog steeds
dwijnen er mensen in Argentinië,
ka. Zijn de namen Bokassa
zette. Het verzet op de universiteit
Amin vergeten? En wat zeggen de (professor Cleveringa) wordt ook
namen van Gadaffi en Mengistu belicht.
ons?".
Mocht de bezoeker van de ten
toonstelling die gedachte al niet
De Duitse propagandamachine-
e, die Engelse vliegers afschilder-
het achterhoofd hebben, dan vat de als mensen 'die geen genade
deze vanzelf post bij het bekijken kennen voor vreedzame burgers'
van het tentoongestelde materiaal, wordt
dat voor het grootste gedeelte par
ticulier bezit is. Het chronologisch
opgestelde materiaal verschaft een
vrij compleet en indringend in
zicht in wat zich in Leiden tijdens
de vijf jaar durende wereldbrand
heeft afgespeeld.
beeld gebracht.
Evenals de de reacties daarop:
•Duitsche vliegers, die kennen ge
nade, denk aan Rotterdam', meldt
een illegaal stencil, met de oproep
het te vermenigvuldigen en aan
VERTROUWDE vrienden en ken
nissen te zenden.
LEIDEN - Het PvdA-raadslid S. de Vreeze vindt het 'schokkend' dat
afgelopen maandag en dinsdag duizenden mensen tevergeefs hebben
staan wachten op de 'voedseldroppings' in de Leidse Kikkerpolder. Hij
stelde de Stichting 5-mei Comité hiervoor verantwoordelijk, zo bleek gis
teravond tijdens de vergadering van de raadscommissie voor financiën.
De Vreeze vindt dat burgemeester en wethouders moeten zinnen op een
manier om hun ontstemming over de hele gang van zaken rond de 'voed
seldroppings' duidelijk te maken aan het publiek. Wethouder P. Borde-
wijk beloofde dit aan de orde te stellen tijdens het overleg van B en W.
Samenwerking met Reinwardt
LEIDEN Het Zoutkeet
terrein aan de Oude Singel
is sterk verontreinigd door
koolwaterstoffen. De bouw
van 98 premiekoopwonin
gen op het terrein, waarmee
dit jaar een begin zou wor
den gemaakt, kan door deze
bodemverontreiniging
voorlopig niet doorgaan.
Het Zoutkeetterrein, begrensd
door de Oude Singel, Koolstraat,
Langegracht en Houtmarkt, ligt al
jaren braak. Tot het eind van de ja
ren zeventig was er de Hollandse
Loonbeitserij gevestigd,
de verontreinigende stoffen
moedelijk afkomstig zijn.
verontreiniging bestaat1
lijk uit ontvettings- en oplosmid
delen (gechloreerde alifatische
i het bewuste terrein gekeken.
koolwaterstoffen als tri en per) die Het is echter niet uit te sluiten dat
de verontreinigingen zich
loop der jaren verder hebben ver
spreid in de omgeving, bijvoor
beeld onder de woningen die aan
het Zoutkeetterrein grenzen. Om
daar achter te komen is nader on-
Deze onderneming derzoek nodig, met name in de
kruipruimten onder deze wonin-
vorige
waarschijnlijk door dit bedrijf
den gebruikt. Daarnaast is ook eer
olieverontreiniging geconstateerd.
Het braakliggende terrein aan d(
Oude Singel is thans eigendom var
Banero-Spaarneveste
Amsterdam.
heeft plannen ontwikkeld
het terrein 98 premie-A-koopwo- gen. Met dit onderzoek
ningen te bouwen. De bedoeling week een begin gemaakt,
was dat in de loop van dit jaar met
de bouw een aanvang zou worden In verband met de mogelijke
gemaakt. Zoals tegenwoordig ge- aantasting door de verontreinigen-
bruikelijk heeft Banero-Spaar- de stoffen van het waterleidingnet
neveste eerst onderzocht of de bo- is de Leidsche Duinwatermaat-
dem van het terrein verontreinigd schappij (LDM) door de gemeente
is. Dit onderzoek heeft uitgewezen ingelicht over de situatie. De LDM
dat ongeveer de helft van het ter- zal op korte
rein sterk is verontreinigd. instellen na
Tijdens het onderzoek is alleen leidingnet,
naar de grond en het grondwater Het Zoutkeetterrein is inmiddels
opgegeven aan het provinciaal be
stuur in het kader van de wet bo
demsanering. Dit betekent dat er
een nader onderzoek en vervol
gens een saneringsonderzoek van
het gehele terrein zal plaatsvinden.
Uiteindelijk zal het terrein gezui
verd moeten worden van veront
reinigende stoffen.
Stevenshof
Met het oog op de eventuele be
dreiging van de volksgezondheid
door de geconstateerde verontrei
nigingen kunnen de bouwplannen
van Banero-Spaarneveste dit jaar
niet doorgaan. Het college van B
en W heeft daarom besloten het be
schikbare nieuwbouwcontingent
door te schuiven naar de Stevens-
hofpolder.
Voor Banero—Spaarnedam i
verontreiniging van het bouwter
rein een flinke tegenvaller. Het be
drijf was reeds begonnen, door
middel van een advertentiecam
pagne, de 98 premiekoopwoningen
aan de man te brengen. De respons
op de advertenties was, volgens de
gemeente, zeer groot.
Als de provincie evenwel niet
snel met een subsidie over de brug
komt om het terrein te saneren,
kan het nog jaren duren voordat er
werkelijk op het terrein gebouwd
gaat worden. "Dat zou ons zeer
spijten", aldus het hoofd van de di
rectie volkshuisvesting van de ge
meente, D. Schilder. De gemeente
hoopt dat Banero-Spaamedam de
zuiveringskosten voorschiet zodat
toch al in 1986 gebouwd kan wor
den.
LEIDEN - De gemeenteraads
commissie voor financiën is er gis
teren mee akkoord gegaan dat de
gemeente Leiden tot en met 1989
twee miljoen gulden bezuinigt.
Een miljoen gulden daarvan is be
doeld om het tekort waarmee de
gemeente de komende vier jaar
wordt geconfronteerd op te van
gen. Het resterende miljoen dat de
bezuiniging moet opbrengen, is be
stemd om nieuw beleid te financie-
Dat geld voor nieuw beleid gaat
voor het grootste deel op, zo stellen
B en W zich voor, aan het verbete
ren en uitbreiden van de kinderop-
vang in Leiden. Het college wil hebben er in een gezamenlijke
daar een half miljoen gulden aan brief aan B en W op gewezen dat de
uitgeven. gemeente meer leidsters in de kin
deropvang aan het werk kan hei-
De fracties van de PPR en PSP pen als zii gebruik maakt van de
zogenoemde terugploeg-regeling.
Daarbij worden uitkeringsgelden
gebruikt om langdurig werklozen
opnieuw aan een baan te helpen.
De PPR en PSP willen dat de ge
meente in overleg treedt met het
ministerie van sociale zaken en
werkgelegenheid om de mogelijk
heden hiertoe te onderzoeken.
Met de terugploegregeling kun
nen volgens de beide raadsfracties
niet alleen meer leidsters aan het
werk worden geholpen, er bestaat
dan bovendien de mogelijkheid
dat er geld overblijft om de accom
modaties van sommige kinderdag
verblijven te verbeteren.
Gemeentegarantie
gaat geld kosten
LEIDEN - Mensen die een ge
meentegarantie krijgen bij de aan
koop van een bestaand huis in Lei
den, zullen daarvoor in het vervolg
275 gulden moeten betalen. Ten
minste, dat wil de meerderheid van
de raadscommissies voor financiën
en voor volkshuisvesting. De ge
meenteraad behandelt het voorstel
maandag. Het rijk staat niet toe de
regeling ook op nieuwbouwwonin
gen toe te passen. Gemeentegaran
tie blijft hierbij gratis.
LEIDEN - Het voorgebouw van
het Pesthuys in Leiden, het voor
malige Legermuseum aan de Ples-
manlaan, gaat onderdak bieden
aan het toekomstige museum voor
de Grafische Vakken en de Rein-
wardt-academie. De gemeente
raadscommissies voor onderwijs,
voor cultuur en voor financiën
hebben hiermee gisteren tijdens
een gezamelijke vergadering inge
stemd. De commissies gingen ook
akkoord met het beschikbaar stel
len van een bedrag van 130.000 gul
den om het voorgebouw aan te pas
sen voor het grafisch museum en
de Reinwardt-academie.
Het is de bedoeling dat het mu
seum zijn collectie, of in elk geval
een deel daarvan, in bruikleen
geeft aan de gemeente Leiden. Die
stelt op haar beurt de Reinwardt-
academie, een hogere beroepsop
leiding voor museummedewer
kers, in staat de collectie te gebrui
ken voor onderwijsdoeleinden. De
studenten van deze school zullen
met het materiaal onder meer ten
toonstellingen inrichten.
Zolang de academie van het Pes
thuys gebruik maakt, hoeft het
museum geen huur te betalen aan
de gemeente Leiden. Wel moeten
er jaarlijks, op voorstel van de di
rectie van de Reinwardt-academie
een aantal activiteiten worden ge
houden. De academie mag geen
geld rekenen voor de hulp van de
- aankomende museummede
werkers voor deze activiteiten ter
wijl het grafisch museum alle kos
ten op zich moet nemen voor het
onderhouden en het aan het pu
bliek tonen van de collectie.
Overigens heeft ook de Stichting
5-mei comité haar oog laten vallen
op het Pesthuys. De stichting wil
daar haar collectie onderbrengen
met materiaal over de Tweede We
reldoorlog. Bovendien wil zij een
deel van die collectie, waarvan veel
door particulieren in bruikleen is
gegeven, permanent tentoonstel
len. Of dit plan ook inderdaad
doorgaat, is echter nog allerminst
zeker. Volgens voorzitter J.F.
Beekman bevinden de onderhan
delingen met de gemeente zich nog
in een zeer pril stadium.
Dieven agressief
LEIDEN - De politie heeft van
nacht een 21-jarige en een 18-jari-
ge Leidenaar aangehouden, die in
sociëteit Minerva aan de Breestraat
een jas hadden gestolen. Studen
ten achtervolgden het tweetal tot
in de Pieterskerkchoorsteeg om de
jas terug te pakken. Zij kregen de
jas, maar één van de Leidenaars
trok daarop een mes. Dè studenten
zetten het op een lopen, richting
Minerva, achtervolgd door de Lei
denaars. Die koelden hun woede
op een voor Minerva geparkeerd
staande auto, eigendom van een
jongeman uit Wassenaar.
ADVERTENTIE
Als u echt een ruime keus zoekt in klassieke
meubels moet u nog even geduldig wachten
want op 9 mei vindt u alles op het gebied
van klassiek wonen in Benthuizen bij
Dorpsstraat 74 - Benthuizen - Tol. 079-311200
Denker (1)
In de bibliotheek van de Eras
mus-universiteit in Rotterdam is
op dit moment een tentoonstel
ling over Pieter de la Court. Bin
nenkort verhuist die tentoonstel
ling naar het Academisch Histo
risch Museum aan het Rapen
burg. (Opening: 15 mei.)
Wie was Pieter de la Court? Ivo
Wildenberg, student sociologie
te Leiden en samensteller van de
tentoonstelling: "Een denker en
lakenfabrikant die in Leiden
werd geboren en in Amsterdam
stierf. Dit jaar is het driehonderd
jaar geleden dat hij de laatste
adem uitblies, vandaar de ten
toonstelling".
Wildenberg kwam De la Court
op het spoor toen hij de zeven
tiende eeuw bestudeerde. "Ik
kwam er achter dat Leiden en
Amsterdam in die tijd waren wat
New York tegenwoordig is: een
centrum in diverse opzichten.
Vervolgens dacht ik: als die ste
den zo belangrijk waren in de ze
ventiende eeuw, dan moeten er
ook geavanceerde denkers heb
ben gewoond. En toen doemde
Pieter de la Court op".
Wildenberg ving die naam op
tijdens een college over de ge
schiedenis van het economisch
denken. Vervolgens dook hij in
de boeken: wat schreef De la
Court? Het resultaat van zijn stu
die is de tentoonstelling alsmede
een boek over Pieter de la Court
en zijn broer Johan.
"Over Johan weten we niet zo
veel. Behalve dan dat hij heeft
samengewerkt met zijn broer.
Sommige boeken van Pieter
worden overigens toegschreven
aan Johan".
denberg hoeft niet lang na te
denken om op die vraag een ant
woord te geven: "Zijn geschrif
ten bestrijken vele gebieden: so
ciologie, filosofie, economie,
recht. Toegegeven, in zijn tijd
kende jé die onderverdeling nog
niet, maar hoe dan ook: hij is niet
in een hokje te vangen".
"Voor zijn tijd hield hij er voor
uitstrevende gedachten op na.
Zo was hij een voorstander van
de vrije mededinging. Dat ging
dus rechtstreeks in tegen de
structuur van de gilden. De la
Court vond, met andere woor
den, datje vrij moest kunnen on
dernemen".
"Ook in zijn politieke denken
was hij zijn tijd vooruit. Je had
twee keuzes: of je was voor de
monarchie of voor een regering
van regenten. De la Court stelde
zich op het standpunt dat een
grotere groep bij het regeren
moest worden betrokken. Ook
andere leden van de gegoede
burgerij moesten wat te zeggen
hebben, vond hij. Dan pas kreeg
je een stabiele regering en werd
de kans op een volksopstand
kleiner. Hij had gelijk, zoals zou
blijken".
Zijn tijd ver vooruit: het kan
niet anders of men reageerde
schamper op wat deze denker
beweerde. Wildenberg: "Inder
daad, op zijn boeken werd niet
gereageerd. Dat hij de drank
zucht van sommige machtheb
bers beschreef, daar had men het
over, en dat hij de stadhouder
zwart maakte. Zijn ideeën - ze
waren er nog niet aan toe".
De eerste pagina i
i van de boeken van Pieter de la Court.
Kletskop
Denker (2)
Wat maakt De la Court tot een
interessant studie-obiect? Wil-
Oud-Leidenaar P.J. Pont die te
genwoordig in Almelo woont,
laat ons weten: "Bladerend en le
zend in een van een familielid ter
leen gekregen knipselboek over
oud-Leiden kwam ik de geschie
denis van de Mirakelsteeg tegen.
Om het geheugen wat op te fris
sen; het heeft namelijk in '81 in
de krant gestaan: "In een hon
gerwinter, een paar eeuwen gele
den, vroeg (smeekte) de ene
buurvrouw de andere om een
brood. Ze had geen brood in huis
beweerde ze. Zou dat wel zo zijn,
dan mocht het in steen verande
ren. Wat dan ook gebeurde; van
daar de naam Mirakelsteeg".
Maar ik heb zo'n vijftig jaar ge
leden een heel ander verhaal ge
hoord. Oude Koos, indertijd
boekbinder bij de firma Brill,
had een andere versie. In Leiden
werden in die tijd alle kinderen
met een kle(t)skop geboren. De
eerste zonder kle(t)skop zag het
levenslicht in de toen nog een an
dere naam dragende Mirakel
steeg".
Wat is een kletskop?
Om te beginnen een ouwehoer
van het zuiverste water, maar er
is een oudere betekenis. Zo ver
telt het woordenboek dat een
kletskop ook iemand is met een
zogenaamd zeer hoofd.
En wat een zeer hoofd weer
voor specifieke betekenis heeft,
weet Pont: "Dat is een hoofd dat
onder de zweren zit. Vroeger
werden er in arme buurten in
Leiden veel kinderen geboren
met zere hoofden; door de armoe
kwamen ze ter wereld met zwe
ren op de kop. De Leidenaar
sprak overigens niet over een
kletskop; hij had het over een
kleskop".
Is het verhaal van de oude
Koos nu waar of niet? Werd de
Mirakelsteeg zo genoemd omdat
er een kind zonder zweren op het
hoofd ter wereld kwam?
Pont: "Ach, ik heb dat verhaal
nog eens verteld bij wijze van
grap. Ik denk dat dat andere ver
haal over die steen eerder waar
is, maar zeker weten doe ik het
niet. Dat van die kinderen met
kletskoppen is in elk geval wel
waar; dat weten ook de oudere
Leidenaars nog wel".
Koos was dus waarschijnlijk
een kletskop.
Wijn en Sex (6)
Mars Marlet, de wijnzaak aan
de Breestraat die in de clinch lag
met een pornohandel in hetzelf
de pand, zoals we in deze rubriek
uitvoerig hebben beschreven,
gaat morgen verhuizen. Be
drijfsleider Valentijn Tweehuy-
zen: "Nadat de porno weg was,
zijn we hier aan de Breestraat
weer opengegaan. Maar dat was
vooral in verband met de do-
zenactie twaalf halen tien beta
len".
Op welke manier is er een ein
de gekomen aan het conflict?
"De advocaten van beide par
tijen zijn rond de tafel gaan zitten
en hebben overeenstemming be
reikt. Wij verlaten het pand aan
de Breestraat en krijgen daar
voor een vergoeding".
"We gaan nu naar de Burg-
steeg. Daar hebben we een pand
tot onze beschikking over een
paar weken. Ja, we kunnen er nu
al wel in, maar er moet eerst een
en ander worden opgeknapt. Die
werkzaamheden kunnen nog wel
twee drie weken in beslag ne
men. Maar daarna gaan we
open".
Weten jullie zeker dat er niet
opnieuw een pornohandelaar op
de loer ligt?
"Nee, zoiets overkomt ons niet
meer".
