'We willen niet behagen maar confronteren' PODIUMBLIK Danserscollectief, een enfant terrible stoeit met La Traviata Omroepen morgen met minister om de tafel Actiecomité eist andere laats voor et beeld Van Zadkine 'Schuim' eindelijk als kinderopera ontdekt Sempre Crescendo ondanks ziekte zuiver DINSDAG 30 APRIL 1985 RADIO-TV-KUNST PAGINA 15 Danserscollectief komt woens dag en donderdag voor het eerst naar het LAK-theater. Een groep van dansers en choreografen die zich niet storen aan wat in dan serskringen gebruikelijk is. Ze brengen 'La Traviata', een twee ënhalf uur durende bewerking van de gelijknamige opera van Giuseppe Verdi. De reacties in de pers liepen uiteen van 'fascine rend' en 'Danserscollectief be wijst zich' tot 'rigoureus vastge lopen' 'langdradig en vaak voor spelbaar'. Goed of slecht, Dan serscollectief laat je in geen geval onberoerd. Elders op deze pagina meer over dit Tilburgse gezel schap. Aanvang 20.30 uur. De Kuhr De Boer show stond al eerder op de agenda van de Leidse schouwburg, maar moest toen wegens ziekte van mu zikant Freek Dicke worden afge last. Zangeres Lenny Kuhr en schrijver Herman Pieter de Boer komen nu donderdag naar het theater aan de Oude Vest, met een programma van liedjes, ver halen en bekentenissen. Jules Croiset tekende voor de regie. Aanvang 20.15 uur. Litteris Sacrum maakt het predikaat 'koninklijke toneelver eniging' waar in de eenakter 'De Meiden' van Jean Genet. De drie actrices die gestalte geven aan de meiden en hun mevrouw speel den tijdens de eerste voorstelling, zaterdag j.l in het Hooftstraat- theater in Alphen aan den Rijn, zeer overtuigend. Wie onlangs de produktie van 'De Leidse Meid' door Imperium heeft gezien, kan dit stuk met 'De Meiden' vergelij ken. Als tweede eenakter staat vrij dagavond in de Leidse schouw burg 'Een wonderbaarlijke nacht' van Slawomir Mrozek op het programma. Twee ambtena ren brengen tijdens een dienst reis de nacht door op een hotelka mer en ondergaan daar een schokkende ervaring. De uitvoe ring van dit stuk werd gisteren in deze krant als veel te statisch betiteld. Aanvang 20.15 uur. De Vakgroep Nederlands van de Leidse universiteit heeft de goede gewoonte jaarlijks een re cent Nederlands toneelstuk op te voeren. Dit keer is dat 'Een Sneeuw' van Willem-Jan Otten, een jonge schrijver en dichter, van wie onlangs 'Denken is een lust' is verschenen, een beschou wing over pornografie. 'Een Sneeuw' gaat over een confronta tie tussen familieleden van drie generaties. Eén van hen heeft in een Duits concentratiekamp ge zeten; enkele anderen zaten in Nederlands Indië in een 'Jappen kamp'. De jongeren behoren tot de naoorlogse generatie. 'Een Sneeuw' was in het seizoen 1983- 84 de meest succesvolle voorstel ling op het repertoire van toneel groep Theater en blijkt ook onze oosteburen te kunnen boeien: een professioneel gezelschap uit Bre merhaven nam 'Ein Schnee' vori ge maand op het repertoire. 'Een Sneeuw' komt vrijdag in het LAK. Aanvang 20.30 uur. Imperium gaat voorlopig nog even door met het geven van voorstellingen van de musical 'Weg, weg, weg'. In het Micro theater aan de Oude Vest kan men vrijdag en zaterdag weer te recht voor een vrolijke verzame ling sketches en liedjes, gegroe peerd rond het thema vakanties. Vakantiehuisjes, hostesses, reis bureaus en thuisblijvers spelen een rol, naast bekende reizigers uit de wereldliteratuur: Gulliver, Odysseus en Robinson Crusoë. Aanvang op beide avonden 20.30 'Hot Shots' is de titel van een programma van Georgo Peugot en Jack Millet. Eindelijk weer Fools in het Leids Vrijetijds Cen trum, dat er in de wintermaan den niet in slaagde voor elke eer ste zondag van de maand dwa zen te strikken. Maar als de tem peratuur oploopt kruipen de fools weer uit hun schulp. Peugot is afkomstig uit de Salt Lake Mi me Troupe, een groep die in een ver verleden in Leiden speelde op het Iris-festival. Samen met Mil let vormde hij vijf jaar geleden de Improvisational Comedy Company. Ze staan zondag om 21.00 uur op het podium van het LVC. George Peugeot in 'Hot Shots, zondag in het Leids Vrijetijds Centrum. (foto pr> TILBURG - "We krijgen soms als kritiek dat we zulke povere choreografieën maken. Wat een bak, denk ik dan. Voor ver nuftige dans moetje bij het Nederlands Dans Theater zijn, en niet bij ons. Het gaat ons om de inhoud, de schoonheid van de bewegingen komt bij ons pas op de tweede of de derde plaats. Als mensen na de voorstelling niet meteen een pilsje gaan drinken of naar McDonalds slenteren, dan vinden we dat we al wat bereikt hebben. Mensen vergeten snel. Het is zo ver domd moeilijk om emotioneel te raken". Dat zijn woorden van Ricardo Anemaet van het Danserscollec tief, een groep die zich graag het enfant terrible onder de dansge zelschappen noemt. In Tilburg, je zou kunnen zeggen halverwe ge Randstad, Roergebied en Bel gië, wordt geen mooie podium- dans gemaakt. Danserscollectief wil niet behagen, maar confron teren. Dat resulteert in harde en agressieve voorstellingen, waar in vooral de vrouwen het vaak moeten ontgelden. Het komt vaak voor dat een deel van het publiek het einde ervan niet af wacht. Toch heeft de groep zich daarmee in de vijf jaar van haar bestaan een eigen plaats verwor ven. Ook het LAK kan daar niet langer onderuit. Morgen on over morgen geeft Danserscollectief er voorstellingen van hun inter pretatie van 'La Traviata', de? opera van Giuseppe Verdi. Elsa van der Heyden, Lilian Bruinsma en Ricardo Anemaet vormen gedrieën de harde kern van Danserscollectief. Ze heb ben heel uiteenlopende achter gronden. Elsa van der Heijden danste bij het Nederlands Dans Theater en het Ulmer Theater in Duitsland, een zeer klassiek geo riënteerd gezelschap. Dar ont moette ze Ricardo Anemaet, die eerder bij het Nationale Ballet had gedanst. Samen met Lilian Bruinsma, die bij de London school of contemporary dance had gewerkt, besloten ze een ei gen groep te beginnen. Tilburg werd de thuishaven. De Randstad is volgens het drie tal niet het walhalla van de cul tuur en al verzadigd met dans groepen. Bovendien, zoals Ane maet zegt: "Je weet maar nooit wat zo'n lelijke stad voor invloed op je heeft. Er is hier niets, je bent volledig op jezelf aangewe zen. Ik zou niet in een vrolijke stad kunnen werken". Stad en provincie geven geen subsidie; wel krijgt Danserscollectief geld van het ministerie van sociale za ken, uit een pot die bestemd is voor jonge, kleinschalige bedrij ven. Sinds de eerste produktie 'Bin nenstebuiten' neemt Danserscol- Al is het alleen al omdat ze een uitgesproken voorkeur voor ex pressionisme aan de dag legt. Ze zijn vaak epigonen van Pina Bausch genoemd, en hebben te ruggeslagen door een produktie de titel 'Groeten uit Wuppertal' (de standplaats van Bausch) mee te geven. Hun eigen voorkeur gaat echter eerder uit naar het Duitse expressionisme uit de ja ren twintig van Gladeck, Jooss, maar ook naar Artaud en de per formances van Herman Nietsch en Abramovich. Courtisane Die voorkeuren geven al aan dat Danserscollectief veel waar de hecht aan de inhoud van wat getoond wordt. "Niet in apostoli sche zin", zoals ze zelf zeggen. "We tonen geen moraal en dra gen geen oplossing aan. Maar we willen wel de rottigheid van de wereld zichtbaar maken, laten zien hoe het volgens ons in el kaar zit. Dat wil niet zegggen dat we echt lelijke dingen maken, maar wel dat we weigeren de le lijkheid mooi te maken. Laat het maar puur zien: Bhammm". Een dergelijk uitgangspunt lijkt op het eerste gezicht moei lijk te rijmen met opera. In 'La Traviata' wordt het verhaal ver teld van de jonge vrouw Violetta, dat haar leven als courtisane op offert voor haar liefde voor Alfre do, een jongeman van gegoede komaf. Ze trekken zich samen te rug op het platteland. De intrede van de vader van Alfredo ver stoort de idylle. Hij overtuigt zijn zoon ervan dat de verhouding moet worden verbroken. Violet ta keert terug naar haar vroegere bestaan, krijgt tuberculose en sterft. Alfredo en diens vader ar riveren juist op tijd om bij haar laatste ogenblikken aanwezig te zijn. Denk nu niet dat zij opera-ido- laten zijn. "Nooit van m'n leven heb ik van opera gehouden", zegt Lilian Bruinsma. "Die stij ve, kartonnen dozen waarin mensen staan te galmen. Dat Scène uit 'La Traviata', naar de gelijknamige opera moet totaaltheater voorstellen, maar is het nooit geworden. Het zijn meestal smartlappen van ni veau". Met instemming citeert ze de opera-componist Rossini, die ooit gezegd zou hebben: 'Wat zou opera iets prachtigs zijn als er geen zangers waren'. Waarom dan wel La Traviata? Ze vertellen gefascineerd te zijn door de lijdzame rol van Violetta, die zich maar door de heren laat sollen. Alle ellende komt op haar schouders neer, terwijl de ver oorzakers ervan buiten schot blijven. Ricardo Anemaet: "Lief de, moraal en dood komt er in voor. Het is de waarheid en tege lijk een groot cliché. Trouwens, de muziek is werkelijk schitte rend. En vergeet het jeugdsenti ment niet". Drinklied De muziek van Verdi wordt door Danserscollectief integraal gebruikt. Maar aan het libretto is nogal wat veranderd. "De scènes lopen bij ons niet altijd parallel met de anecdote", zegt Anemaet. "Neem dat beroemde drinklied aan het begin - het drietal zingt in koor - daar gaan wij goochelen, om duidelijk te maken dat we het verhaal niet letterlijk nemen. Er zitten er nogal wat steken on der water naar de opera in. De voorstelling wordt leuker als je het oorspronkelijke verhaal kent". De uitvoerenden dansen niet alleen, maar praten en acteren ook. Anemaet: "Als we met an dere middelen dan dans een be ter resultaat kunnen bereiken, zullen we dat niet laten. We heb ben geen ontzag voor die gren zen tussen disciplines. Maar als we acteren of zingen, doen we dat niet met de pretentie het goed te kunnen. Dan zouden we echt de boot ingaan". La Traviata is zoals alle pro- dukties die eraan voorafgingen een collectief werkstuk. Die werkwijze is nu verlaten. Elsa van der Heyden aan de ene kant en Ricardo Anemaet en Lilian Bruinsma aan de andere kant zijn te ver uit elkaar gegroeid om nog gezamenlijk iets te kunnen maken. Ricardo Anemaet: "Het is de ontwikkeling die je bij alle col lectieve groepen ziet. Eens komt het moment dat je wat op je een tje wilt maken, dat je geen com promissen weer wilt sluiten met anderen. We verschillen inhou delijk van mening. Lilian en ik staan een meer confronterende lijn voor. We zoeken het gevaar, willen theater maken dat onze persoonlijke grenzen verlegt. Man-vrouwverhoudingen, daar zijn we nu wel over uitgezeurd. De drijfveren van mensen, daar gaat het ons om, geen politiek- maar persoonlijk engagement". Shockerend Anemaet: "Het verbaast me telkens weer dat dat zo shocke rend werkt. Bij 'Hartstuk' (de produktie die Anemaet en Bruinsma samen maakten, red) liep in Amsterdam wel een kwart van de toeschouwers de zaal uit. We houden de mensen een soort spiegel voor. Handelingen wor den uitvergroot en tot in het ex treme doorgevoerd. Dat maakt ze pijnlijker. Een vrouw wordt niet eenmaal rondgedraaid, maar misschien wel tien munuten lang. Als op tv een spuit in ie mands arm gaat, kijk ik even niet. Maar je kan geen tien minu ten je blik afwenden. Dus gaat een deel van het publiek over z'n nek". De benadering van Anemaet en Bruinsma werd Elsa van der Heijden te ongenadig. Daarom maakte zij 'Tranendal' op haar eentje: "Wat is echt en wat is vals, dat heb ik willen onderzoe ken", zegt ze. "Een groenverlich- te piëta van Michelangelo, is dat kunst of kitsch? Een mongooltje, is dat om te lachen of om te hui len? Heintje en Maria Callas zin gen beiden smartlappen; waar om kan het één wel en het ander niet"? Anemaet: "Terwijl wij die speurtocht naar het sentiment hebben opgegeven. Wij rekenen er niet meer op dat er nog wat aardigs kan gebeuren". Van der Heijden: "Relativering is voor mij heel belangrijk". Bruinsma: "En wij geloven daar niet meer in. Het bestaan is een gevecht om boven water te blijven. De basis van alles is een strijd tegen jezelf en tegen ande- De kloof tussen die twee visies, die je gemakshalve de zachte en de harde benadering zou kunnen noemen, is zo groot, dat het drie tal voorlopig niet meer in eikaars voorstellingen optreedt. Al slui ten ze niet uit dat dat in de toe komst weer wel zal gebeuren. Zodoende wordt er veel met gastspelers gewerkt, meestal ge- recruteerd van de balletoplei ding van het conservatorium in Tilburg. Voor het komende sei zoen staat een produktie met het Limburgs Symfonie Orkest op het programma, onder regie van Theu Boermans van Globe. Ver der een kleine-zaalproduktie, ge baseerd op 'De bittere tranen van Petra von Kant' van Fassbinder en 'Ghetto', een grote produktie samenGlobe en onder regie van Boermans en Verhulst. In maart van het volgend jaar ondergaat 'Macbeth' van Shakespeare een bewerking door Danserscollec tief. 'La Traviata' is gemaakt door Anemaet, Van der Heyden, Bruinsma en Jack Timmermans en wordt woensdag en donder dag in het LAK-theater uitge voerd door Anemaet, Van der Heyden, Bruinsma, Jan van Op stal, Marion van Iersel en Mat- thijs Olieman. ARIEJAN KORTEWEG HILVERSUM (GPD) - Een dele gatie van de NOS zal morgen in ge sprek treden met de ministers Brinkman (WVC) en De Koning (sociale zaken en werkgelegen heid) over de omroep-cao. De Raad van Beheer, het dagelijks bestuur van de NOS, heeft maandag in een extra vergadering besloten om op de uitnodiging in te gaan en in Rijswijk rond de tafel te gaan zit ten, omdat „de NOS in de brief de intentie van de minister leest, om naar wegen te zoeken om tot goed keuring van de cao te komen", al dus de NOS gisteravond. Hiermee houdt de Raad van Be heer zich niet aan de voorwaarden die de eigen economisch commis saris Henk Spaan vorige week na het kamerdebat over de cao-kwes tie heeft gesteld. Spaan zei toen: „Eerst de cao goedkeuren en pas daarna valt er te praten". Het gesprek wordt nu toch ge voerd, „als uiterste poging" de mi nister zover te krijgen om inder daad een handtekening te zetten onder de arbeidsovereenkomst waarover werkgevers en werkne mers het al geruime tijd eens wa- NOS en BRT willen banden meer aanhalen HILVERSUM (ANP) - De NOS en de BRT hebben in een brief aan de ministers van cultuur van Neder land en België, aangedrongen op een wettelijk geregelde culturele samenwerking tussen de Belgi sche en de Nederlandse omroep. De brief werd eind vorige week goedgekeurd tijdens een twee daagse vergadering van de bestu ren van de NOS en de BRT in Hil versum. In de vergadering werd ernstige bezorgdheid gei^it over de bedrei ging van het Nederlands-Vlaamse taalgebied door Anglo-Amerikaan- se media-produkties. Het Europe se Groenboek, een werkdocument voor een gemeenschappelijk om roepmarkt, werkt naar de mening van de beide besturen deze ont wikkeling alleen maar in de hand. Nu zowel in Nederland als in Bel gië pogingen worden ondernomen het bestaande mediabestel te wijzi gen, doet zich een uitstekende ge legenheid voor de Vlaams-Neder landse samenwerking op radio- en televisiegebied te formaliseren, al dus de beide besturen. In het verleden zijn al enkele po gingen gedaan om tot een Neder lands-Vlaamse samenwerking te komen. Projecten als 'Canal Gran de', een gezamenlijk televisienet en 'Radio Delta', een gezamenlijk radiostation, liepen echter stuk op enerzijds de complexiteit van het Nederlandse omroepbestel en an derzijds de wankele financiële si tuatie van de Belgische omroep. Danspaar naar China AMSTERDAM (ANP) - Het dan- spaar Alexandra Radius en Han Ebbelaar gaat van 2 tot en met 13 mei een tournee maken door de Volksrepubliek China. Samen met violist Christiaan Bor en pianist Frédéric Meinders zullen zij vijf voorstellingen geven van hun pro gramma „Duetten voor ballet en muziek". Opgetreden wordt in Pe king, Nanjing en Shanghai. Het gezelschap maakt deel uit van een tweede delegatie onder lei ding van minister Brinkman, die op 3 mei vertrekt. In China zal de delegatie van WVC een uitwisse lingsprogramma voorbereiden. dROTTERDAM (ANP) - Een comi- bestaande uit architecten, kun- tenaars en journalisten, is gisteren ;n actie begonnen om het be- •oemde beeld van Ossip Zadkine, ,de verwoeste stad", verplaatst te krijgen van de kop van de Leuve- laven naar een betere locatie in Rotterdam. Het comité denkt aan plaatsing van het beeld op trappen het midden van de Hofpleinfon- ein of op het plein voor het Cen- raal Station. Een plan voor het rirïofplein is door een architect uit gewerkt en zal aan het Rotterdam- i ae stadsbestuur worden aangebo- comité „Hart voor Zadkine" grindt het onaanvaardbaar dat Zad- beroemde schepping is weg gedrukt aan de Leuvehaven door hekwerken en borden achter het in fianbouw zijnde maritiem mu- "%um. „Zadkine moet in het hart n 'an de stad. Nu lijkt het wel of het fleeld gevangen staat in een con centratiekamp", aldus het comité. Onder het motto „inpakken en heeft het comité het <"teeld aan het oog onttrokken door te verpakken in een grote lin- zak. Het beeld van Zadkine in plastic zeildoek verpakt. "Schuhu en de vliegende prinses" van Udo Zimmerman door de Ned. Operastichting m.m.v. het Orkest van de stichting OFO/Forum. Diri gent: Kasper de Roo. Regie: Harry Kupfer. Aankleding: Reinhard Hein- rich. Gezien in de Stadsschouwburg op 29 april. Volgende voorstellingen op 30 april in Amsterdam en op 18 mei in Scheveningen. AMSTERDAM Halverwege de eerste acte van 'Schuhu', tijdens een goedmoedige satire op de wetenschap, stond er iemand op die luid "Schande" roepend de zaal verliet. Zijn voorbeeld werd zwijgend - door enkele ande ren gevolgd, maar wat er in feite zo schandalig was, zal wel altijd een raadsel blijven. In feite is 'Schuhu' namelijk een sprook jesopera voor kinderen en vol wassenen waarin geen onverto gen woord valt en waarin niets gebeurt, dat ook maar in de ver ste verte provocerend genoemd kan worden. De muziek van Zimmerman is bovendien verre van avantgar- distisch en zou zelfs slaapver wekkend zijn, als Harry Kupfer en Reinhard Heinrich voor het Holland Festival 1984 niet de briljante enscenering hadden ontworpen, die nu terecht voor weer een paar voorstellingen uit de kast is gehaald. De hoeveel heid visuele grappen, symbolen en verwijzingen vormt van begin tot eind een ononderbroken snoer zonder dat daarbij van een enkele inzinking sprake is, maar geen enkele 'gimmick' werd lou ter vanwege het grappige effect in het geheel opgenomen. Het verbluffende van deze enscene ring is, dat elk vondst functio neert als een radertje in het ge heel en dat er geen moment spra ke is van overdrijving of flauwe grappen. Dat de voorstelling nu nog meer indruk maakte dan twee jaar geleden, heeft enerzijds mis schien te maken met een nog ho gere graad van perfectie in het geheel, maar anderzijds ook met het feit, dat 'Schuhu' eindelijk ontdekt is als kinderopera. Deze voorstelling vraagt om spontane reacties van het publiek en die waren er gisteren in overvloed (en niet alleen van verontwaar digde weglopers). Ik kan me zelfs niet heugen, dat ik ooit tij dens een voorstelling zoveel open doekjes voor de toneelbeel den heb gehoord, maar het on vermijdelijk hoogtepunt was na tuurlijk weer de schitterende zeeslag die het publiek na de pauze wordt voorgetoverd. Bewonderenswaardig was bo vendien de inzet van de vijftien, merendeels nog jonge solisten, die geen seconde rust krijgen en bovendien muzikaal toch wel een lastige taak hebben. Uit schieters waren daarbij Maarten Flipse in de titelrol, vocaal ge groeid en met nog meer flair dan voorheen, en Sjef van Wersch als de goedmoedigste van de twaalf clowns die het sprookje uitbeel den. PAUL KORENHOF Sempre Crescendo o.l.v. Lex Veelo met werken van Haydn, Elgar en Strauss, en koorwerken van Schu bert en Brahms. Gehoord op 29 april in de Stadsgehoorzaal. LEIDEN - Het voorjaarsconcert van Sempre Crescendo leek een minder gelukkige start te zullen krijgen: wegens plotselinge ziek te had de vaste dirigent Bastiaan Blomhert het dirigeerstokje aan zijn Arnhemse collega Lex Veelo moeten overdragen. Deze wisse ling heeft echter het resultaat niet merkbaar beïnvloed; er werd met zekerheid en overtui ging gemusiceerd. In de Symfo nie no. 100. deze zg. Militaire, werd ondanks kleine schoon heidsfoutjes zelfs een heel aan vaardbaar resultaat bereikt, wat gezien de eisen die dit werk aan samenspel stelt een compliment waard is. Eveneens een compliment ver dient Warner ten Kate, een uit stekend amateur-hoornist, die zijn solo-partij in het Eerste hoornconcert van Richard Strauss met flair en muzikaliteit blies. Het orkest was zoals te ver wachten minder goed opgewas sen tegen de problemen in deze veeleisende partituur. De Sere nade voor strijkorkest van Elgar had vergeleken bij de uitvoering die ik een maand geleden hoorde duidelijk gewonnen aan zeker heid en klank. Sempre leverde hiermee een uitstekende presta tie. Koor en orkest vonden elkaar in twee delen uit Rosamunde van Schubert, en het Schicksals- lied van Brahms. Evenals bij het vorige concert zong het koor zeer zuiver en strak, maar nog steeds klinken de sopranen in de hoogte gefor ceerd. Dit neemt niet weg dat met dit kooraandeel slaagd concert op ze werd besloten. MIES ALBARDA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 15