Hans Bouma preekt mensen naar de aarde
Vanuit de bijbel 'eerbied voor het leven'
ZATERDAG 27 APRIL 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
(Van een medewerker)
Is het toeval, dat de woonplaats van ds. Hans
Bouma een serene rust ademt? Het veertien
honderd zielen tellende dorp Noordeloos ligt
in het poldergebied, dat deel uitmaakt van de
Alblasserwaard. Systematisch staan de knot
wilgen langs de Botersloot. Fraaie boerderijen
accentueren, dat de landbouw een belangrijk
middel van bestaan is. De boerenbevolking
zwaait en lacht naar de vreemdeling. Midden
op het Stammebrugje staan twee honden
nieuwsgierig te kijken. In de uitgestrekte wei
landen maken lammetjes dwaze bokkespron-
gen. Een zich in de ochtendzon koesterende kat
kijkt er met verwondering naar. In de verte
klinkt het monotome geronk van een tractor.
Ondanks het vroege uur, heeft Noordeloos het
ritme van de dag al lang te pakken. Zo ook
Hans Bouma, die samen met zijn echtgenote
een riante woning bewoont aan de Noordzijde.
Sinds jaar en dag is Bouma een
spraakmakende figuur met name
binnen de Gereformeerde Kerken.
Verschillend wordt er gedacht
over Bouma's opvattingen aan
gaande de bio-industrie, kernwa
pens, dierproeven en het eten van
vlees. Zijn kernthema is de huma
niteit en dat belijdt hij in de ruim
ste zin van het woord. Groepen
conservatieve gereformeerden zien
in de boodschap van Bouma de
stem van de duivel, terwijl vooruit
strevende gereformeerden - maar
ook anderen - zijn openhartige le
vensovertuiging 'een verademing'
noemen. Zo ook zijn bemoeienis
met de oprichting van het Groene
Platform die leidde tot een stroom
van positieve en negatieve reacties.
Zelf zegt hij erover: „Die confron
taties zoek ik niet op. Ik krijg er
mee te maken. Sommige reacties
doen mij verdriet. Maar door te
leurstellingen laat ik me niet lei
den".
Inmiddels is er een nieuwe di
mensie toegevoegd aan de reeks
van activiteiten waarvoor Bouma
zich de achterliggende jaren heeft
ingezet. Het voorzitterschap van de
Nederlandse Vegetariërsbond ligt
op zijn weg. Hij is ervoor gevraagd
en heeft 'ja' gezegd. Zijn taak
houdt verband met het bepalen
van het gezicht van de bond naar
buiten. Een belangrijke hindernis
is in het 90-jarig bestaan van de
bond genomen. En dat is de accep
tatie van de vegetariërs.
Bouma: „Je hoeft niet meer in
het defensief als je aangeeft vegeta
riër te zijn. Er is ook een groot aan
tal redenen waarom iemand vege
tariër wordt. Dat kan komen door
wezenlijke overtuiging, het begaan
zijn met de hongerproblematiek in
de Derde Wereld, het afschrikpro-
ces van de bio-industrie of 't kan te
maken hebben met de portemon
nee. Daarnaast is er een groep
mensen die vlees vies vindt".
Persoonlijk denkt Bouma, dat de
mensen, die vanwege het geld geen
vlees eten talrijker zijn dan wordt
gedacht. „Men maakt van de nood
een deugd. En vaak bevalt dat zo
goed, dat men later niets anders
meer wenst".
Lekker
Meteen wil hij even afrekenen
met de verkeerde gedachte, dat ve
getariërs met een uitsmijter en een
schaaltje bonen tevreden zijn. „Er
zijn complete vegetarische maaltij
den te verkrijgen; veelzijdig en lek
ker. 't Valt moeilijk uit te leggen. Ik
neem mensen, die een vegetari
sche maaltijd willen nuttigen wel
eens mee naar een restaurant. Dan
kunnen ze het zelf meemaken. De
reacties zijn doorgaans heel posi
tief. Temeer daar veel restaurants
een uitstekend vegetarisch menu
voorzetten".
De honger kan zo de wereld uit.
De huidige voedselproduktie
kan zelfs een bevolking van tien
miljard mensen voeden. Alleen
zal er dan een eerlijke verdeling
moeten komen. Een taakstelling
voor de rijke landen, die tot een
andere economische orde moe
ten komen, om de arme landen te
helpen.
De gereformeerde deeltijdpre
dikant Hans Bouma (44) heeft
zijn gezicht in een scherpe plooi.
Melancholiek is zijn expressie ei
genlijk.
De theoloog-auteur uit Noor
deloos wordt de nieuwe voor
man van de Nederlandse Vegeta
riërsbond. Zelf is hij al jaren
praktizerend vegetariër. En met
hem zijn dat ruim 300.000 land
genoten. Het vegetarisme wordt
steeds populairder. Voor Bouma
betekent het niet eten van vlees
méér. Het is een onderdeel van
een grondhouding. Zijn terugke
rende boodschap houdt verband
met een levenswijze waaruit eer
bied voor het leven spreekt
Wij-tijdperk
Met de slogan „Vlees is goed en
zet de maaltijd kracht bij" is Bou
ma het duidelijk niet eens. Hij
noemt vlees dubieus. „Het Voor
lichtingsbureau voor de Voeding
heeft de informatieverstrekking op
het gebied van vlees aangepast. Er
wordt voor gewaarschuwd, dat de
porties vlees niet zo groot hoeven.
Dit ook met het oog op hart- en
vaatziekten, die het gevolg kunnen
zijn van overmatige vleescon
sumptie".
Voor Bouma betekent het vege
tarisme slechts een onderdeel van
een grondhouding. Vegetarisme
vanwege het principe zonder dat
daar iets op volgt spreekt hem min
der aan. Hij meent, dat de Neder
landse Vegetariërsbond poet sa
menwerken met geestverwanten.
„En er zijn gelukkig talrijke groe
peringen, die zich op veel terreinen
inzetten voor anderen. Dat werkt
inspirerend. Dat geeft ook moed
om door te gaan. Zwijgen over al
het onrecht dat je waarneemt mag
ook niet. Je moet dit bij voortdu
ring signaleren en"trachten er iets
tegen te ondernemen".
Met voldoening constateert hij,
dat we te maken hebben met de af
sluiting van een cultuurperiode. Te
beginnen bij de renaissance, die
een einde inluidt van een individu-
gerichte maatschappij. De groep
van het nieuwe bewustzijn dient
zich aan. En die is, volgens Bouma,
bedreigend voor de bestaande or
de. Met argumenten kan hij het
niet direct staven, maar gevoels
matig weet hij dat het er is. „Ik
merk het tijdens lezingen en op
scholen. Het hangt in de lucht".
Bouma meent, dat het hyper-in-
dividualisme plaats moet maken
voor een nieuw tijdperk waarin so
lidariteit een belangrijke rol speelt.
Hij spreekt over het 'wij-tijdperk'.
„Dat wij-tijdperk is een tijdperk
van mondiale gerechtigheid. Een
tijdperk waarin mensen niet alleen
solidair zijn met elkaar maar ook
met de natuur. En dat laatste is iets
nieuws. Er zijn mensen, die dat in
zich hebben. Maar nog interessan
ter vind ik de mensen, die halver
wege een bekering oplopen. Die
heel bewust kiezen voor een ander
normen- en waardenpatroon. Die
hebben uiteindelijk het zwaarste
offer moeten brengen. Dat kan er
toe leiden, dat ze hun baan opzeg
gen en hun huis en auto kwijt ra
ken. Maar ze doen het. Vaak kom je
deze mensen later weer tegen in
min of meer alternatieve vormen
van samenleving en arbeid. Als je
ziet wie deelnemen aan het ME-
MO-gebeuren (Mens en Milieu
vriendelijk Ondernemen), daar zit
ten heel wat vroegere managers bij
van bijvoorbeeld Akzo en Philips.
Ze hebben andere belangrijke
waarden ontdekt. Ik wil niet zeg
gen, dat dit op omvangrijke schaal
voorkomt. Maar het begin is er en
het is iets, dat er nog nooit eerder is
geweest".
Zijn eigen rol in dit proces zegt
hij minimaal te achten. „Ik ben
blij, dat ik er getuige van mag zijn".
Wel probeert hij door publikaties
(preken) en lezingen de mensen te
attenderen op hun werkelijke ca
paciteiten.
„Ik vind, dat de bio-industrie
niet alleen een belediging is voor
het dier, maar ook voor de mens. Ik
vind de mens er te goed voor om zo
met het dier om te gaan. Ik bedoel
niet alleen de boer, als samenle
ving moeten we het niet zo ver la
ten komen. Van dierproeven kun
nen we af komen. Als je daar, hu
manitair gezien, een punt van
maakt. Als je eenmaal stelt: dier
proeven zijn beneden onze mense
lijke waardigheid, dan vind je ook
een mogelijkheid om hiervan af te
komen. Maar dat wordt niet ge
steld. Dus alternatieven voor dier
proeven ontstaan alleen in de mar
ge van het lopende onderzoek. Bij
toeval ontdekt een onderzoeker
van „hé, zo kan het ook".
Botsen
Sinds een kleine driejaar is Hans
Bouma actief in Noordeloos als
deeltijdpredikant. „Dat wordt de
toekomst". Daarvoor was hij negen
jaar in fulle-time dienst van een an
dere gereformeerde kerk. („Er
kwamen zoveel dingen op mijn
weg"). Nu is hij pastoraal werker
voor een bepaald aantal uren. In
Hans Bouma en Jogolien zijn dikke vrinden.
Noordeloos leidt hij nog twee kerk
diensten per maand.
Op uitnodiging preekt hij drie
keer op een zondag door het gehele
land. En met name tijdens die gast-
preken wil Bouma nogal eens bot
sen met kerkbezoekers. Zelf zegt
hij: „Vooral met mensen die de be
staande orde als het hoogste dog
ma beschouwen". Bouma vindt,
dat de kerk in de wereld behoort te
staan en een rol in de maatschappij
dient te vervullen. „Ik preek men
sen niet naar de hemel toe, maar
naar de aarde".
Gelovigen die verwachten dat
Bouma kant en klare oplossingen
aandraagt, komen ook bedrogen
uit. „Vanuit de bijbel draag ik cri
teria aan die gelden bij de keuze
voor het leven en tegen de dood.
De gemeente moet zelf beslissin
gen nemen".
Onverdraagzaamheid is iets
waarmee hij nogal eens te maken
heeft. Mensen die boos wegliepen
uit de kerkbanken en een reeks ne
gatieve reacties hield hij over aan
een preek over homofilie. „Ik heb
daarover gesproken omdat ik
merkte dat homofilie nog helemaal
niet zo geaccepteerd was als veron
dersteld wordt. Toen ik die boze
reacties zag schrok ik. „Leven we
nog in die tijd?", dacht ik. „Kern
wapens, alleen het woord al, doen
menigeen steigeren".
De vrede binnen de kerken acht
Hans Bouma dan ook niet als
hoogste goed. Hij noemt de kerken
zelfs „ongeloofwaardig". „De op
dracht tot eenheid is absoluut niet
van de grond gekomen. Eigenlijk
is het een beschamende vertoning.
De toekomst van de kerken ziet hij
verder gaan in leerhuizen en basis
gemeenten.
Minachting
Fel is Hans Bouma gekant tegen
het bezoek van de paus aan Neder
land. Hij is van mening, dat de pro
testante kerken de Heilige Vader
niet moeten begroeten. „Daarmee
bevestig je een structuur die uit
den boze is", zo zegt hij. De predi
kant verwijt het opperhoofd van de
Rooms-Katholieke Kerk „minach
ting" te hebben voor de gelovigen.
Hij- noemt het bezoek van de paus
voor iemand met enige eigenwaar
de een belediging. Hij stelt: „Het
rooms-katholieke kerkmodel is
heilloos". De humoristische en
sceptische benadering van het VA-
RA-duo Spaan en Vermeegen met
betrekking tot de paus zit Bouma
ook niet lekker. „De Pisa-humor is
de paus niet waard. Het is eerder
om te huilen dan om te lachen".
Als .auteur/publicist heeft de
Noordelose predikant zich ook na
drukkelijk gemanifesteerd. In 1961
debuteerde hij met een gedichten
bundel. Het is niet bij die ene bun
del gebleven. Tot 1971 verschenen
er nog vier andere gedichtenbun
dels en daarna kwam Bouma, be
halve met poëzie, ook met allerlei
andersoortige publikaties voor de
dag: vele bundels bijbels-theologi
sche verkenningen, liturgische
teksten, boeken over natuur en mi
lieu en talrijke uitaven die in sa
menwerking met schilders, teke
naars en fotografen ontstonden.
Vorig jaar kwam zijn honderdste
uitgave van de drukker. Ter gele
genheid van dit boek „Over de
Brug", waarmee hij in de vorm van.
citaten en een aantal gedichten
aangeeft wat hem het diepste be
zielt, meldt hij in het woord vooaf:
„Ieder boek is weer een waagstuk,
een beslissende stap, wéér een de
buut. Ik zal er nooit aan wennen".
Vast staat nu, dat een in het na
jaar te verwachten uitgave van
Bouma de gemoederen weer bezig
zal houden. Het boek gaat heten
„Kind in huis bij de goden" en is
gemaakt naar aanleiding van een
bezoek van Bouma aan Nepal. Hij
zegt geweldig onder de indruk te
zijn van de geïntegreerde vorm die
godsdiensten als het boeddhisme
en hindoeisme binnen het dage
lijks leven vervullen bij de inwo
ners. De eenheid van het leven in
deze situatie spreekt hem buiten
gewoon aan. Bouma komt ervoor
uit, dat hij zich laat imponeren
door het contrast tussen de mate
riële armoede en de spirituele rijk
dom van de Nepalezen.
Als „ongemeen spannend" om
schrijft Bouma het, dat hij via de
Nederlandse fysicus Frits Wiegel
in Nepal vernam, dat er grote over
eenkomsten ziin tussen het holis-
me (de leer van de primaire waarde
van het geheel) en de moderne na
tuurkunde. Het holisme houdt
Bouma momenteel sterk bezig. In
het vooijaar van 1986 zal er in brief
vorm een correspondentie tussen
Wiegel en Bouma worden uitgege
ven over de associaties tussen het
holisme en de moderne natuur
kunde. Holisme noemt hij de red
ding voor onze cultuur. „Je kunt
zien, dat alles met elkaar samen
hangt, arm en rijk, mens en na
tuur".
Duivel
Hij omschrijft het als een nieuwe
dimensie in zijn leven. Hij maakt er
dan ook geen geheim van, dat gelo
vigen uit eigen land hem zullen
verwijten „de duivel als gespreks
partner te introduceren". Maar
daar stelt Bouma heel simpel te
genover, dat de duivel meer in het
kapitalisme zit dan in het hindoeis-
Bang voor problemen is hij dus
niet. Ook al is er een relatief groot
aantal gereformeerde kerken waar
hij niet meer mag preken („zelfs in
mijn classis"), confrontaties vreest
hij niet. „Ik hoop alleen, dat men
sen die mij niet mogen de moeite
nemen om zich wezenlijk te verdie
pen in mijn woorden of teksten.
Vanuit de bijbel propageer ik
slechts de stelling 'eerbied voor het
leven'. Of dat nu het leven van
mens of dier is, dat maakt niet uit".
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek. 11.45 oecum. stud.dienst;
Marekerk 10 ds. Klein Kranenburg, Ter
Aar, 5 ds. A.J. de Jong. afscheidsdienst;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra-
Oecumenische geloofsgemeenschap De
Regenboog (Merenwijk) 9.30 prof. M. de
Jonge en pastoor Van Well, 11.15 pas
toor Van Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Sterringa;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Rietveld, 5 ds. Hortensius;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. De Mey-
Meulendyk;
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
10.30 pasteur Ribs;
jeugdkapel Vredeskerk 10 hr. Krispijn;
jeugdkapel Bevrijdingskerk 10.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst,
Diakonessenhuis 10.30 ds. Sierat, Lei
derdorp, elke zat. 10.30 rk dienst;
Endegeest zie Oegstgeest:
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Horten
sius, 10.30 dovendienst hr. H.A. land-
Bevrijdingsk. zie herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Ver
doom;
Merenwijk zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) zie na geref. kerk;
Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 ds. Heida,
ds. Houtman;
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 10 en 5 ds.
Den Hertog HA;
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 leesdienst, 19
ds. De Gier;
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Wijk Stevenshof (interk.) 10 mevr. drs.
Valkenburg
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. Mostert;
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.) 10.30 ds. Koek m.m.v.
kerkkoor;
Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 ds. Bos
veld;
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3)
10 hr. Dikkes;
Evang. gem. Merenwijk (Flevoweg 5)
terw.singel 21) 5 hr. A.R. van Diggelen;
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2) 28/4 10
Zijlstra. 1/5 20 Holder, 3/5 20 jeugdsa-
menkomst;
Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr. Eiker
bout;
Leger des Heils (hoek Vestestr./Groe-
nesteeg) 5 uur.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4. wo. 8.
Zevendedag-adventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten) elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst.
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.) 9.30,10.30 en 11.20.
Leidse Soefi Stichting Pieterskerk 11.
hr. Lange;
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10;
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45;
Herensingel zat. 7. zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat 7. zo.
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7. zo. 8.30. 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
Merenwijk zie herv. gem.;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
Raad van Kerken: elke dinsdag 7-7.30
nam. oecum. avondgebed in oud-kath.
kerk Zoeterwoudsesingel.
ven; i
Geref. Kerk 10 ds. Bakker, Amstelveen,
18.30 ds. v.d. Bos, Gouda;
Chr. Geref. Kerk 9 ds. Lof, Capelle a.d.
IJssel, 14.30 ds. Bilkes, Ermelo;
Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 11.30;
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 en 18.30 ds. Bogers:
Kruiskerk 10 ds. v.d. Heiden;
Opstandingskerk 10 prof. Van Gennep,
Leiden, 18.30 ds. v.d. Heiden HA;
G. Herderkerk 10 ds, Nieuwenhuis,
18.30 ds. Taselaar;
De Bron 9.30 ds. Vereul, 10.15 ds. Moll;
Ashram (Marsdiep) 10 ds. Taselaar;
Oudshoomse kerk 10 ds. Van Mede
voort, Den Oever;
Sionskerk (Planetensingel) 9.30 ds. Ou-
wendijk, 6.30 Koelewijn, Woubrugge;
Geref. Kerk Mar.kerk 10 ds. Wilschut
18.30 ds. v.d. Bos, Gouda;
Salv.kerk 10 ds. v.d. Bos, 18.30 ds. Bak
ker. Amstelveen;
Geref. K. Vrijg. (aula chr. techn. school)
9.30 en 17 ds. Room;
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.)
9.30 ds. M. de Jong (HA), 1.30 hr. Klein
geld;
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 16.30 ds. v.d.
Weerd;
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 18.30
ds. Koekkoek;
Baptgem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr. Van Gemeren, 6.30 hr. Jonge-
Verhaar, Nieuw-Lekkerland. 2 afscheid
ds. Exalto, wegens pensioen;
Geref./Herv. Gem. (dorpshuis De Tas)
10 drs. v.d. Sar, Zoetermeer;
Geref. Gem. 9.30 en 18 leesdiensten.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 prof. dr. C. van Leeuwen, Erme
lo, 6.30 ds. Wieman;
Salv.kerk 10 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Rich
ter jeugddienst;
Bethl.kerk 10 ds. Wieman, 6.30 ds. v.d.
Hoef;
Geref. Kerk 10 ds. v.d. Berg, 18.30 ds.
Elderman;
Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 ds.
Mouissie, 16.30 ds. v.d. Scheer;
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
leesdienst;
Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. Hirsch,
Gouda.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. v.d. Pol, 6.30 dr. Haitsma;
De Stek 10 ds. Hagen, Westendorp;
Geref. Kerk 9.30 ds. Van 't Hof, 5 ds. Ha
gen, Westendorp;
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Ribbers;
Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 15.30 ds.
Elshout.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 en
18.30 ds. De Graaf;
Geref. Kerk 10 ds. Gesink, Noordwijk, 5
ds. Hoogerwerf, Nieuwerkerk a.d. IJs
sel;
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 19 ds. Rothfusz;
Geref. Kerk 10 ds. Pouwels, Bussum;
Chr. Geref. Kerk 10 ds. Biesma, 7 ds.
Rothfusz;
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 11.30;
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. v.d.
Hoek;
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
Rk Kerk z
7, zo. 8 en 10.
VoÜe-evi
ïvang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54) 10 hr. Jackson;
Pinkstergem. (school Batenstein 16) 1-0.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.) 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) geen dienst;
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7. zo. 9 en 11.30;
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Gebraad, 18 hr.
Binnendijk;
Ontm.kerk 10 dr. Meijers, Leiden. 18.30
ds. Bouw, Oud-Loosdrecht;
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk (au
la P. Groen-college) zie Katwijk aan
Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. Koster, 17 ds. v.d.
Horst;
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
deweij;
O. Kerk 10 ds. Van Sliedrecht, 18 ds. Ju-
kema, Berkel en Rodenrijs;
Ichthusk. 10 ds. De Jong, 17 ds. Schuur-
Pmëlk. 9.30 ds. Offeringa, Haren, 18 ds.
Van Sliedregt;
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
Guyt, Hei- en Boeicop;
Overduin 2.15 ds. Van den Beid;
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk (au
la P. Groen-college) 10 ds. Reefhuis,
Den Haag;
Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. v.d. Horst,
17 ds. Van Breevoort;
Triumfatork. 9.30 ds. Van Breevoort, 17
ds. Koster;
Geref. K. Vrijg. 10.15 en 15.30 ds. Heida;
Ned. Geref. K. 11 ds. Biewenga, Zoeter
meer, 19 ds. Janse;
Chr. Geref. K. 10 en 17 ds. Slagboom;
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 17
ds. De Reuver;
Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 17 ds.
Kieboom;
Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5
leesdienst;
Volle-evang.gem. ('Tripodia') 9.45.
Onafh. baptistengem. (Sluisweg 16) 10
ds. J.A. Visser;
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 en 19 ds. Lapre;
Geref. Kerk 10 ds. Bade;
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Knorth, 18.30 ds.
Van Loenen;
Hoofdstr. 10 ds. Van Loenen;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Van den
Born;
Elis.ziekenhuis 10 rector Abr. Vijftig-
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
Rietveld, Woerden;
Geref. Kerk 9.30 ds. Elderman, Bode
graven, 19 ds. Van den Berg, Bodegra-
Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
De Gelder;
Pauluskerk 10 ds. 't Hooft;
Geref. Kerk 10 en drs. Bos 19 (jeugd-
Geref. K. Vrijg. 8.45 en 16.30 ds. De Put
ter;
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 gecomb.
diens met Chr. Geref. K. ds. van Dijken,
5 ds. Biewenga, Zoetermeer;
Chr. Geref. Kerk 10 en 19 ds. Van Dij
ken;
Geref. Gem. 10 en 16 leesdienst;
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.45;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30.
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30,10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif, 18.30 ds. v.d. Kamp, Rijnsater-
woude;
Geref. Kerk 9.30 mevr. ds. v.d. Veen-
Schenkeveld, Rijswijk, 5 ds. Buikema,
Zwammerdam;
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst des
Woords, 7 ds. Van de Weer, Urk;
Remonstr. Gem. 10 dr. Meyering;
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30.
Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 10.45:
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Graaff, 18.30 kand. De Bruin;
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Wal, HiUegom,
18.30 hr.- De Bruin;
Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bergsma, 19 ds. Van Gelder, Lisse;
Geref. Kerk 9.30 ds. Rang en ds. Wijn
gaarden, openb. belijdenis, 6.30 ds.
Rang;
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 16.30 ds. Visser;
Rk Kerk zat, 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 19. ds.
Geuze;
G'eref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 ds. Hooge-
raad, Zeist, 7 hr. Schreuder, Tienhoven.
De Rank (Golfbaan) 10 ds. Van der Vel
den;
Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10
ds. Kuiper;
Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma, 19
ds. Keuning (H.A.);
Stichtingskerk 11 ds. Bach, Amster
dam;
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) geen
dienst;
Rk Kerk Zee zat. 7, zo. 10.30;
Binnen zat. 7. zo. 8,10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10
v.d. Mey:
De Zilk 10 ds. Hemmes, Oegstgeest;
Rk Kerk Victork. zat 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 prof. dr. Leertouwer;
Pauluskerk 10 drs. Schwencke.
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds. A.
de Vos, Naaldwijk, 7 ds. Vegter;
Geref. Kerk 10 ds. Vegter;
Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school) 10.30 en 16.30 ds. Grutter;
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 en
16 ds. De Lange;
Van Wiickerslooth 4 ds. J.M. van 't
Kruis;
Endegeest 10 pater Boshouwers;
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4.
Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte;
Geref. K. 9.30 drs. Jasper Focks, 18.30
ds. Broer, Ter Aar;
Remonstr. Gem. geen dienst;
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. Van de Kamp, 19 ds. Wegerif,
Nieuwkoop;
Chr. Geref. K. 9.30 en 2.15
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Van Niel, 5 ds. Wagter;
Bethelkerk 9.30 ds. Wagter;
Geref. Kerk Petrak. 9.30 ds. Van Oeve-
ren, Leek, 15 ds. Ribberink;
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Cziria;
Mar.kerk 9.30 ds. Baayen, 17 ds. Van Oe-
veren Leek*
Geref! Kerk Vrijg. 10 en 17.15 ds. Putter;
Chr. Geref. K. 9.30 en 17 ds. Van Sorge;
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 hr.
Davidse, Delft;
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat 7, zo. 9
en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Hoffenaar, 19.00 Germans;
Geref. Kerk 9.30 ds. Baas, 19 ds. Ger
mans (in, de hervormde kerk);
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Aarnoudse;
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) geen
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Eysenga,
Zwammerdam, 18.30 ds. De Graaff,
Nieuwveen;
Geref. Kerk 9.30 ds. Broer, 18.30 ds. Bui
kema, Zwammerdam;
Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 ds.
Vermeulen, 18.30 prof. Beek (jeugd
dienst);
Geref. Kerk 9.30 drs. Koning-Polet,
Gouda, 18.30 ds. v.d. Wal, Hillegom;
Geref. K. Vrijg. 9-30 leesdienst, 17 ds.
Heida;
VOORHOUT: Herv. Gem. 19.30 ds. De
Jong;
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 mevr. dr. E. Flesseman van
Leer;
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds.
Lentz (afscheid);
Herv. evang. op geref. grondslag (Lucas-
college, Beeth.laan) 9.30 ds. Van Koo-
ten, Delft, 16.30 ds. v.d. Akker, Wagenin-
gen;
Geref. Kerk 9.30 ds. De Zeeuw, 19 ds. S.
Bijl, Edam;
Geref. K. Vryg. (Bachlaan) 10.15 en
16.30 ds. Boxman;
Aulagemeenschap Noordhofland 10.30
Agapè-viering;
Rk Kerk Laur.kerk zat. 7, zo. 11.30;
M. Godskerk. zat. 7, zo. 10;
Kerk van Engeland (British school in
The Netherlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15
Anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Roetman, 17 ds. Maasland;
Hoeksteen 9.30 ds. Van Vreeswijk, Slik
kerveer, 15 ds. Roetman, 18.30 kand.
Markus, Waddinxveen;
Bethelk. 9.30 ds. Maasland, 17 ds. Goos-
Imm.kerk 9.30 en 19 ds. Hulst;
Geref. Kerk Kruisk. 10 ds. De Vries,
Den Haag, 17 drs. Gilhuis;
Ontm.kerk 10 ds. Gilhuis, Amsterdam;
Remonstr. Gem. geen dienst
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. R. Steenstra, 16.30 ds. C.A. Korevaar,
Rotterdam, 19.00 muziekdienst;
Kievietk. 10 dr. Vlijm;
Messiask. 10 ds. H. v.d. Beid, Katwijk;
Dorpscentrum 9.30 ds. G.J. Wolters;
Geref. Kerk Zijllaan 10 dr. Bolwijn van
Ryswijk, 17 ds. v.d. Woude;
Zuid (Bloemcamplaan) zie Kievietkerk;
Ned. Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 mevr.
ds. Westerouen van Meeteren, Door-
werth;
hoorn;
Geref. Kerk 9.30 en 18.30 ds. Aalders
(H.A.)
Ned. Prot Bond (De Wijk) 11.30 drs.
Roos;
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Heymans, Alphen, 17 hr. Goedhart,
Nieuwkoop;
Geref. Kerk 9.30 hr. Schreuder, Tienho
ven, 5 hr. Goedhart Nieuwkoop;
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus;
Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo. 9.30;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10.30;
Meerburgkerk H. Ryndyk zat. 7, zo. 9.30
en 11.
Geref. Kerk 10 drs. Buikema, 18.30 drs.
Jaspers Focks, Oude en Niewe Wete
ring;
Remonstr. Gem. 10 ds Palmboom.
