Steeds Nieuwe centrale van Rijnland krijgt vorm Onrust over sloop panden Vooral Ghanese vrouwen goedin schijnhuwelijken ï)y^n,dm Warn Extraatje voor onder wijs en kinderopvang DONDERDAG 25 APRIL 1985 LEIDEN PAGINA Bewoners Oude Varkenmarkt willen klaarheid LEIDEN Ook Leiden heeft vo rig jaar problemen gekend met schijnhuwelijken tussen Neder landse mannen en buitenlandse vrouwen. De directie burgerza ken meldt in het jaarverslag over 1984 een opvallende toename van het aantal huwelijken van Nederlanders met vrouwen uit Ghana. De vrouwen maakten daarbij vaak gebruik van perfect vervalste papieren. De Ghanese vrouwen kunnen dankzij deze schijnhuwelijken de Nederlandse nationaliteit krij gen, zodat geen problemen met een verblijfsvergunning zijn te verwachten. Naar aanleiding hiervan heeft de vreemdelingen dienst een onderzoek ingesteld, waaruit volgens het jaarverslag van burgerzaken, het vermoeden naar voren kwam dat alle huwe lijken tussen Nederlanders en Ghanese vrouwen schijnhuwelij ken waren. "Dit vermoeden werd bevestigd toen bleek dat in Londen veel Ghanese vrouwen met Nederlanders waren 'ge trouwd', terwijl die vrouwen nooit in Londen waren geweest. In al deze gevallen was voor de vrouwen een 'stand-in' opgetre den", aldus het jaarverslag. Overleg tussen de vreemdelin gendienst, Scotland Yard en de directie burgerzaken heeft ertoe geleid dat de officier van justitie is ingeschakeld om te oordelen over de geldigheid van de betref fende huwelijken en de gerechte lijke gevolgen hiervan. Inmid dels zijn door de officier van jus titie in Amsterdam reeds enige van deze Ghanese vrouwen het land uitgezet. algemeen het verschijnsel 'schijnhuwelijk' toeneemt, doch wegens het ontbreken van on omstotelijke bewijzen kan hier tegen door de ambtenaren van de burgerlijke stand niet worden ondernomen", aldus het jaarver slag. Per 1 januari van dit jaar maakt de nieuwe rijkswet op het Nederlanderschap dergelijke schijnhuwelijken overigens vrij wel onmogelijk. Een huwelijk moet minstens drie jaar bestaan voordat de kans er is dat de bui tenlandse partner de Nederland se nationaliteit krijgt. Hoewel het publiek er weinig van zal hebben gemerkt, was het van april tot juli vorig jaar voort durend spitsuur op de afdeling burgerzaken. Een forse achter stand in het werk ontstond als gevolg van de Europese verkie zingen en de jaarlijkse stortvloed van aanvragen - vlak voor de vakantieperiode - voor paspoor ten en toeristenkaarten. Door de bezuinigingen, opge legd door het rijk (burgerzaken kromp in van 30 naar 28 mede werkers) kon de achterstand la ter in het jaar pas worden wegge werkt. De serviceverlening leed hieronder echter niet, meent A. Hilgeman, het hoofd van de afde ling. Het afgeven van een pas poort duurde bijvoorbeeld een week in plaats van drie of vier dagen. De Europese verkiezingen ver liepen verder vlekkeloos, meldt het jaarverslag. Alleen voor de bezetting van de stembureau was moeilijk voldoende man kracht te vinden. De reden hier voor is de verlaging van het pre sentiegeld voor deze klus, van 83 naar 58 gulden. LEIDEN - Een aantal bewoners van de Oude Varkenmarkt is zeer verontrust over de mogelijke af braak van hun woningen. Volgens de bewoners denkt de gemeente aan sloop van de vier panden zon der dat zij van één en ander op de hoogte zijn gesteld. Sinds 1980 worden al plannen voorbereid voor de bouw van 35 nieuwe woningen op vier verschil lende plaatsen in de Academie- wijk, waaronder het al jaren braak liggende gebied op de hoek Noord- einde/Rembrandtstraat en de plaats van het voormalig Medisch HARTSTICHTING - De collecte voor de Nederlandse Hartstichting heeft in Leiden precies 24.000 gul den opgebracht. Deze collecte is gehouden in de week van 15 tot en met 21 april. Archief aan de Oude Varkenmarkt. Voor een terrein aan de Sliksteeg is een plan gemaakt dat de bouw van zes woningen behelst. Volgens de wethouder van volkshuisvesting, Tesselaar, komt deze laatste nieuwbouw te dicht bij de oude woningen te staan, terwijl volgens de nieuwbouwplannen bo vendien het dakterras van de Oude Varkenmarkt 5 en 5a zou verdwij nen. De wethouder heeft zijn amb tenaren daarom opdracht gegeven te onderzoeken of de Oude Var kenmarkt 3 tot en met 7 niet beter gesloopt kan worden. De bewoners van de panden (acht volwassenen en vier kinde ren) zijn zeer verbolgen over deze handelwijze van de wethouder. Eén van de bewoners praat al jaren mee in een, met het oog op de nieuwbouw ingesteld, voorberei dingsteam waarin nimmer sprake is geweest van sloop van de Var kenmarktpanden. De bewoners voelen zich daarom door de plotse linge sloopplannen overvallen. Wethouder Tesselaar zei gister avond, in een vergadering van de raadscommissie voor de volkshuis vesting, dat hij wil zien of het hui dige nieuwbouwplan voor de Slik steeg niet anders en beter zou kun nen. Hij zegt daarom een onder zoek te willen of de sloop van de oude woningen financieel haalbaar is en tot een beter plan zou leiden. Volgens de wethouder moet het idee, indien haalbaar, in het voor bereidingsteam besproken wor den. "Zo ver is het nog niet", aldus Tesselaar die zei zich wel te kun nen voorstellen dat de kwestie op winding veroorzaakt onder de be woners van de panden. ADVERTENTIE SEIZOEN SPECIALITEIT (iasperges met scampies in choron-sauce Rapenburg 97 Leiden Tel. 071 - 122176 Snuffelmarkt LEIDEN - De Groenoordhallen zullen dit weekeinde, als we de or ganisatie moeten geloven, bol staan van particulieren die tweede hands goederen aan de man probe ren te brengen. Honderden stand houders zijn dan naar verwachting present op de 'grote halfjaarlijkse Zuidhollandse snuffelmarkt'. De organisatoren denken tien tot vijftienduizend bezoekers te trekken. Tevens kondigen zij een strenge controle aan, om te voorko men dat handelaren aan de markt deelnemen. De markt is zaterdag en zondag van 10.00 tot 17.00 uur geopend. Radactie: Wim Brands Bart Jungmann LEIDEN - De gemeente Leiden heeft een extraatje gekregen van hon derdtwintig duizend gulden dat zal worden besteed aan voorzieningen in het onderwijs en de kinderopvang. De Rijksbijdrage voor internationale kindercentra zou dit jaar met 40 procent worden ingekort, maar inmid dels is besloten dit experiment met één jaar te verlengen. Een deel van de honderdtwintig duizend gulden zal worden gebruikt om het club- en buurthuiswerk in de Stevenshof van de grond te helpen. Verder krijgt het kindercentrum Merenwijk tienduizend gulden ter compensatie van een weggevallen kracht voor buitenschoolse opvang. Twintigduizend gulden zal worden besteed om moderne materialen in het onderwijs aan te schaffen. Een zelfde bedrag zal worden gebruikt om in het basisonderwijs hardware en software voor computers als leermid del aan te schaffen. Verder zal 30.000 gulden in de pot van het Emancipa tiefonds vloeien, vijfduizend gulden wordt besteed om het vak Engels op de Open School te kunnen handhaven en 25.000 gulden wordt in de pot van het Leidse Studiefonds gestopt. De raadscommissie van onderwijs zal zich volgende week over deze voorstellen van het college buigen. Operatie kost zo'n 150 miljoen gulden LEIDEN - De nieuwe elektrici teitscentrale van het Energiebe drijf Rijnland (EBR) aan de Lange- gracht in Leiden begint langzamer hand enige vorm te krijgen. De meeste delen van de oude centrale zijn gesloopt. En inmiddels zijn de eerste moderne installaties ge plaatst in de - deels nieuwe - be drijfshallen. De vernieuwing van de elektriciteitscentrale, die naar schatting 150 miljoen gulden gaat kosten, is tegen het einde van het volgende jaar voltooid, zo hoopt de directie van het EBR. Volgens adjunct-directeur G.H. de Boer is het de bedoeling dat de nieuwe centrale rond 1 december 1986 wordt gekeurd. Een paar maanden eerder wordt begonnen met proefdraaien. De nieuwe cen trale krijgt een vermogen van 75 miljoen watt. De oude had 'slechts' een vermogen van ongeveer 65 mil joen watt. Als de centrale is gerenoveerd, kan ook het stadsverwarmingspro ject van het EBR op volle toeren gaan draaien. Bij dit project wordt de warmte die overblijft bij het op wekken van elektriciteit gebruikt voor het verwarmen van wonin gen, bedrijven en scholen die op de stadsverwarming zijn aangesloten. Op een terrein aan de Leeuwen hoek zijn inmiddels de voorberei dingen begonnen voor de aanleg van een grote transportleiding van de centrale aan de Langegracht naar de nieuwbouwijk Stevenshof. In de 150 miljoen gulden voor de renovatie van de centrale, zijn ove rigens niet de kosten voor het stadsverwarmingsprqject inbegre pen. Onderzoek De laatste keer dat de elektrici teitscentrale van het EBR is gere noveerd, was in 1953. Volgens De Boer heeft een centrale een levens duur van pakweg 25 iaar. zodat ei- Autodief laat hond achter LEIDEN - Een onbekende man heeft gisteren een tochtje met een auto van een autohandelaar ge maakt en kwam niet meer terug. Hij liet wel zijn hond achter. De po litie ontfermde zich over het dier. genlijk al rond 1975 begonnen had moeten worden met de renovatie. Voordat ook inderdaad werd be sloten tot het renoveren verrichtte het overkoepelende orgaan van de elektriciteitsbedrijven in Zuid- Holland (het EZH) echter eerst het nodige onderzoek. Uit dat onder zoek moest blijken of er in Zuid- Holland inderdaad een - ver nieuwd produktiepunt voor elektriciteit gehandhaafd moest blijven. Adjunct-directeur De Boer ver telt dat dit onderzoek in het voor deel uitviel van het EBR. "Behalve het Elektriciteitsbedrijf Rijnland is in Zuid-Holland boven de lijn Den Haag-Dordrecht geen enkele elek triciteitcentrale. En dat terwijl de ze regio veel mogelijkheden tot groei in zich herbergt". Wil die groei opgevangen kun nen worden, dan zou bijvoorbeeld ook elektriciteit kunnen worden aangevoerd vanuit andere centra les in de provincie. Een langere aanvoerlijn betekent echter ook grotere energieverliezen. Uiteinde lijk bleek de vernieuwing van de Leidse centrale de goedkoopste en doeltreffendste oplossing. Er is ook uitgebreid onderzoek verricht naar het vermogen dat de vernieuwde centrale moest heb ben. Zo werd bijvoorbeeld gedacht aan de bouw van een elektriciteits centrale met een vermogen van 110 miljoen watt. De temperatuur van het te lozen koelwater is bij een dergelijke installatie echter hoger dan bij een kleinere centrale. Aan gezien het Hoogheemraadschap van Rijnland eist dat de tempera tuur van het geloosde koelwater zo laag mogelijk is, werd gekozen voor de kleinere 75 megawatt-cen trale. Daarmee zouden al te lang durige procedures vermeden kun nen worden. Vliegtuigmotoren De renovatie is, op zijn zachtst gezegd, ingrijpend te noemen. Kees Groothuis, één van de voor lichters van het EBR, legt uit dat alle oude gebouwen en installaties rond de schoorsteen zijn gesloopt en zijn vervangen door nieuwe hal len. Daar zijn inmiddels al enkele van de nieuwe machines geplaatst waarmee in de toekomst elektrici teit en stoom kan worden opge wekt. De bewoners en de bedrijven in de Leidse regio en de duin- en bol lenstreek hebben er overigens niets van gemerkt dat de oude cen trale buiten bedrijf is gesteld en is gesloopt. Het EBR voorziet zijn af nemers nu van elektriciteit door stroom te betrekken van het lande lijke net. In de nieuwe centrale wordt elektriciteit in twee verschillende 'etappes' opgewekt. Allereerst ge beurt dit met twee gasturbines, die opvallend veel op grote vliegtuig motoren lijken. In deze motoren wordt lucht samengeperst en ver hit waarmee vervolgens een turbi ne - een groot schoepenrad - wordt aangedreven. Aan deze tur bine is een generator gekoppeld waarmee elektriciteit wordt opge wekt. Een dergelijke generator is eigenlijk het best te vergelijken met een wat groot uitgevallen fiets dynamo en werkt op hetzelfde principe. De nog steeds gloeiend hete lucht die de turbine is gepasseerd, wordt vervolgens gebruikt voor de opwekking van stoom. Met deze stoom wordt weer een andere ge nerator aangedreven, waarmee ook elektriciteit wordt opgewekt. De warmte die hierna nog overblijft, wordt gebruikt voor de stadsver- Verzamelen (1) De meeste mensen zijn weggooi- ers. Zo niet Jan Boogerd, werk zaam bij het instituut voor pre historie. Hij geeft zijn leven vorm door te verzamelen. Zijn huis is dan inmiddels ook een museum en daar is geen woord groot spraak bij. Wil je weten wat er op veertien juni 1943 gebeurde? Sla één van zijn knipselboeken open en je weet het. Artikelen uit kranten, pamfletten, Jan heeft het allemaal bewaard. Maar er is meer in zijn huis: een verzame ling potjes met aarde uit 115 lan den, kinderboeken, Jugendstil- attributen, werktuigen, ge bruiksvoorwerpen, oud speel goed, kleding, keukengerei...en laten we de aangeklede poppen vooral niet vergeten die de be zoeker angst aanjagen omdat ze zo echt lijken. "Die poppen heb ik bij het oud vuil gevonden", vertelt Jan Boogerd. "Weggegooid, de ge bruikers waren moe van ze. Ik heb ze weer aangekleed, zoals je ziet. Schrok je van ze? Ach, ze zeggen echt niks terug, tenmin ste, ik heb ze nog nooit hun mond horen opendoen. Ik ben dus een echte vuilnisbeltafstro- per. En dan vind je de mooiste dingen. Dit bijvoorbeeld: een bij bel uit de vorige eeuw. Wegge daan door de mensen, begrijp je dat nou? Mensen moeten niets weggooien. Laat ze het aan mu sea of verzamelaars geven". Toen hij nog bij z'n ouders woonde, in Den Haag, begon de inmiddels zestigjarige Jan Boog erd te verzamelen. "M'n moeder zei: pas op, doe het niet, kijk toch uit...je kent dat wel. Die zag het van kwaad tot erger worden. Maar ik ging door. Het was oor log, dus ik verzamelde vooral oorlogsvoorwerpen. Vlaggetjes, pamfletten, insignes, sigaretten, sigaren, stukjes uniform en ik heb zelfs een stukje schedel mee genomen uit een vliegtuig". Een stukje schedel? "Ja, en nou zeg jij natuurlijk: dat is een teken van krankzinnigheid. Wel nu, misschien is dat ook wel zo, maar dan antwoord ik: met mijn verzamelwoede heb ik nog nooit, maar dan ook nog nooit, iemand kwaad gedaan. Hoeveel mensen kunnen mij dat nazeggen? Trou wens, dat mensen dachten dat ik niet helemaal in orde was, heeft me in de oorlog ook gered. Ik stond voor de rechter en toen zei zo'n Duitser: laat hem maar, hij heeft nou eenmaal zo'n gezicht. Ik stond namelijk een beetje te lachen. Trouwens, toen ik uit de gevangenis kwam, heb ik met een aan die Duitsers een ontslag brief gevraagd. Ik dacht: dat wil ik hebben, bewaren". Verzamelen (2) "Ja, waarom verzamelt iemand? Wat me aantrekt is: kijken, zoe ken, series maken. En wat je doet, is ook te bevatten hè, het is te overzien. Het is voorbij. Het is ook dé manier voor mij om m'n leven zin te geven. Door die in stelling kom je natuurlijk soms in een onwerkelijke situatie te recht. Neem de oorlog. Ik klom dan in een boom om een pamflet te pakken te krijgen, ondertus sen was er gevaar om je heen. Maar je doet het toch, even glip je op zo'n moment weg in een fantasie. Maar wat zou dat? Doen niet alle mensen dat?" "Iets compleet willen hebben, dat is natuurlijk de instelling van de ware verzamelaar. Stad en land afreizen. Een voorbeeld: ik had negen pamfletten waarin de Engelsen Duitse soldaten oprie pen om zich toch maar vooral over te geven. Er was een tiende; dat wist ik. Voor die tiende ben ik naar Kopenhagen, Hamburg, Londen en Brussel gereisd. Dat klinkt misschien opschepperig, maar zo is het niet bedoeld: zo is de verzamelaar nu eenmaal. Is je serie compleet, dan ben je even gelukkig. Even, inderdaad, het is een kortstondig geluk. Wat de verzamelaar eigenlijk doet, is het ene geluk met het andere over lappen. Tot aan zijn dood, en dan is zijn huis vol". "Ik ben ook op zoek naar hèt verhaal, als je me begrijpt. Neem dit voorwerp. Het lijkt een trech tervormig gewicht, maar het is hol van binnen. Wat is dit voor een voorwerp. Ik heb het inder- Twee vrouwen stelen kleding LEIDEN - De Leidse politie heeft gisteren twee vrouwen, 22 en 23 jaar oud, aangehouden die voor on geveer veertienhonderd gulden aan kleding hadden gestolen. De politie betrapt? de vrouwen toen ze op de Boommarkt kleren in de kof ferbak van een auto stopten. Het tweetal had volgens de politie ver schillende winkels bezocht. Ook in de afgelopen tijd zouden zij diverse diefstallen hebben gepleegd. Er werden namelijk ook zonnebrillen en tasjes aangetroffen. Vandaag zullen de twee vrouwen voor de of ficier van justitie worden voorge leid. tijd aan vrienden gevraagd, maar die wisten geen antwoord? Dan kom je in een museum en je ziet opeens jouw voorwerp staan. Ping, gaat het dan in mijn hoofd. Wat blijkt nou: dit voorwerp werd vroeger gebruikt om var kens te ontharen. Dat is de twee de etappe van het verhaal en dan komt de derde: wat waren dat voor mensen, hoe leefden die, hoe deden ze hun werk? Zo'heb ik deze week bijvoorbeeld een hele tijd staan kijken naar ie mand die bezig was met het op zetten van vogels. In een mu seum was dat. Door goed te kij ken, leer je op zo'n manier veel". Verzamelen (3) Nederland telt achthonderd mu sea, vertelt Jan, hij heeft er tot nu toe 560 bezocht. Op een vrij? dag gaat hij altijd naar een museum. Of maakt hij foto's in steden. Zo heeft hij bijvoorbeeld ook een boek waarin foto's van Neder landse kuststeden zijn ingeplakt. Zijn kennis van steden is groot. "Zo, jij sleet dus je jeugd in Zutphen, eens kijken, daar heb je...." Waarna hij feilloos een aantal bezienswaardigheden op somt. "Om nog even terug te ko men op het maken vin foto's, ook dat is een vorm van dingen niet laten liggen. Iets vastleggen- ...zou ik het niet doen, ik zou me voelen als iemand die iets waar devols weggooit. Wat moet bij voorbeeld de bezitters van dit kinderboekje bezield hebben. Waarom gooiden ze het in een vuilniszak?". Bij het afscheid pakt Jan Boogerd een boek waarin men sen die hem hebben bezocht iets moeten opschrijven. "Doen ze het niet, zou jij vergeten iets op te schrijven, dan zou ik van avond denken: wat jammer nou? Kijk, daar heb je het weer: het idee dat iets niet compleet is, dat je een kans verzuimt, daar kan ik niet tegen". De ochtend na het gesprek staat Boogerd al vroeg op de redactiestoep. Wat in dit stukje niet vergeten mag worden. Zijn hobby's: met orgel op stap om overal te spelen, tuinieren en het bezoeken van tuincentra. En dat hij meedoet aan de tentoonstel ling over '40-'45 in De Waag. Verzamelen (4) In het boek hebben al he'el wat mensen geschreven. "Russen, Amerikanen, en hier, kijk hier eens naar, is dat niet leuk? Ie mand die schrijft: zoals jij bent, zou ik willen zijn". Zijn vader heeft ook iets in het boek geschreven: gezien en goed bevonden. "Die woorden, gezien en goed bevonden, zeggen zoveel over hem. Die woorden typeren hem en geven tegelijkertijd mis schien wel aan waarom ik een verzamelaar ben geworden. Je moet weten dat mijn vader een officier was. Gezien en goed be vonden, dat is ook de taal van een officier. Hij schrijft bijvoor beeld niet: Jan, wat je doet is leuk, eigenlijk ben je een aardige jongen. Nee, gezien en goed be vonden". "Je zult begrijpen dat hij ie- fnand was die in een enge wereld leefde. En hij werd steeds klei ner, want ja, wat wil je: als je in een kleine wereld leeft, ben je een klein mens. En naarmate je ouder wordt, er dingen zyn weg gevallen, word je dan nog klei ner. Verzamelen is mijn verzet tegen mijn vader. Uitbreken, je bent bijvoorbeeld op Batavië, ziet mooi rood zand en denkt: meenemen, mooie klèur, en dan vervolgens in welk land of op welk eiland je ook komt aarde meenemen". Voordat hij de deur opendoet, zet hij even een helm op zijn hoofd. Moet van een soldaat zijn geweest die bij Verdun heeft ge vochten, zegt hij. Jan huppelt even als een soldaat die uit een loopgraaf komt en doet dan de deur van het slot. Krakers uit De renovatie van de elektriciteitscentrale wordt gewerkt aan de fundamenten van een Stoom Het had trouwens nogal wat voe ten in de aarde om stoom te kun nen blijven leveren aan de vaste af nemers, zoals onder meer de Leid se ziekenhuizen. Nadat de oude centrale buiten bedrijf was gesteld, moest het EBR op een andere ma nier stoom gaan opwekken. Daar voor is de oude nood-stoomketel van stal gehaald. Deze heeft de pro- duktie van stoom overgenomen, terwijl de nieuwe nood-stoomke tels werden geplaatst. Dit werk is ondertussen achter de rug, zodat ook de oude ketel de schroothoop op kon. Het EBR le vert *nu stoom met drie nood-stoomketels. Als de elektricteitscentrale klaar is, wor den deze ketels op de 'waakvlam' gezet. Ze zullen dan alleen voluit branden als er een storing is opge treden in de elektriciteitscentrale of als de vraag naar stoom uitzon derlijk hoog is. De nood-ketels zul len in bijzondere gevallen ook wor den ingeschakeld voor de stadsver warming. Behalve de elektriciteitscentrale zelf, worden tijdens de renovatie ook een aantal andere gebouwen voorzieningen onder handen ge- Zo verrijst er er onder meer een nieuw kantoorgedeelte op het EBR-terrein. Eveneens krijgen de zogenoem de wachten nieuwe en verbeterde apparatuur tot hun beschikking. De 'E-wacht', die onder meer de distributie van elektriciteit in de Leidse regio en de duin- en bollen streek in de gaten moet houden, is vorige week verhuist naar een nieuw onderkomen. De 'W-wacht', die de centrale zelf in de gaten moet houden - en nu dus weinig werk om handen heeft - zal later volgen. wisselwoningen LEIDEN - Krakers van drie wis selwoningen aan de Wisselweg moeten binnen 48 uur de panden ontruimen. Krakers van een wo ning aan de Cobetstraat hebben tot 1 juni de tijd om hun biezen te pak ken. De Haagse rechtbank heeft dat in twee kort gedingen bepaald. De wisselwoningen staan op een terrein dat de gemeente van de Ne derlandse Spoorwegen had ge huurd. De NS willen het terrein in de oude staat terug en daarom moeten de woningen opgeruimd worden. Ook een bedrijf uit Kou dekerk had op sloop aangedron gen. Dat bedrijf heeft de woningen namelijk aangekocht. De tweede uitspraak was weinig meer dan een formaliteit. Beide partijen - ge meente en krakers - waren al over eengekomen dat per 1 juni ont ruimd zou worden. Verzamelaar Jan Boogerd: "He

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 3